Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 5: bezpieczne i elastyczne zatrudnienie

17 listopada 2017 r. podczas Szczytu Społecznego na rzecz Sprawiedliwego Zatrudnienia i Wzrostu Gospodarczego w Göteborgu wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej uroczyście przystąpiły do Europejskiego filaru praw socjalnych. Jest to inicjatywa często określana jako mapa drogowa dwudziestu wspólnych działań mających na celu pozytywną konwergencję standardów socjalnych. Realizacja tych zamierzeń ma przyczynić się do pokazania obywatelom UE, że proces integracji nie polega tylko na korzyściach ekonomicznych, które niekoniecznie przekładają się na ich sytuację bytową lecz niesie za sobą wizję lepszego życia zawodowego i osobistego.
 Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 5: bezpieczne i elastyczne zatrudnienie
/ grafika.P.Machnica
Wdrożenie postanowień Filaru ma stanowić wspólną odpowiedzialność: państw członkowskich, Komisji, a także unijnych oraz krajowych partnerów społecznych. NSZZ Solidarność jest jednym z głównych protagonistów tych działań w naszym kraju.

Filar składa się z trzech komponentów podzielonych na szczegółowe punkty:
- Równe szanse i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy
- Ochrona socjalna i integracja społeczna

Poniżej prezentujemy uwagi, zawierające także komentarz naukowców, które mają przybliżyć członkom Związku wiedzę na temat poszczególnych punktów Filaru.
komponent: Uczciwe warunki pracy

5. Bezpieczne i elastyczne zatrudnienie
 
a. Niezależnie od rodzaju i czasu trwania stosunku pracy, pracownicy mają prawo do sprawiedliwego i równego traktowania w odniesieniu do warunków pracy, dostępu do ochrony socjalnej i szkoleń. Należy wspierać przechodzenie w kierunku otwartych form zatrudnienia.
 
b. Należy zapewnić pracodawcom niezbędną elastyczność, zgodnie z prawodawstwem i układami zbiorowymi, tak by mogli sprawnie dostosowywać się do zachodzących w kontekście gospodarczym zmian.
 
c. Należy wspierać innowacyjne formy zatrudnienia, które gwarantują wysoką jakość warunków pracy. Należy zachęcać do przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Należy ułatwić mobilność zawodową.
 
d. Należy zapobiegać powstawaniu stosunków pracy prowadzących do niepewnych warunków pracy, w tym poprzez wprowadzenie zakazu nadużywania nietypowych umów o pracę. Każdy okres próbny powinien mieć rozsądny czas trwania.
 
W ramach Filaru rozszerzono zakres gwarancji równego traktowania poza trzy formy stosunku pracy (zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca na czas określony i praca tymczasowa) obecnie objęte unijnym dorobkiem prawnym oraz przewidziano równe traktowanie pracowników niezależnie od rodzaju stosunku pracy. Ponadto położono nacisk na wsparcie przechodzenia do stabilnej formy stosunku pracy na (na  podstawie umowy na czas nieokreślony). Równe traktowanie może jednak nie wystarczyć, aby zapobiec niepewności zatrudnienia, szczególnie w przypadku gdy jeden i ten sam pracodawca stosuje jedynie niestandardowe formy zatrudnienia. W związku z tym zasada przewiduje wyraźny zakaz nadużyć związanych ze stosunkiem pracy prowadzących do niepewności zatrudnienia oraz zakaz nadmiernie długich okresów próbnych. Jest to pozytywne gdyż, wykracza  poza obecny dorobek prawny UE.

Jak podkreśla dr Agata Ludera Ruszel (Uniwersytet Rzeszowski) prawo do pracy jako fundamentalne prawo człowieka dotyczy zatrudnienia, z którym wiążą się godne warunki pracy, wolność od nierównego traktowania i dyskryminacji, ochrona socjalna oraz dostęp do szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe. Tak rozumiane prawo do pracy, które kładzie nacisk na osobowy wymiar pracy, nie musi stać w sprzeczności z interesem ekonomicznym pracodawcy. Związek między postępem społecznym a rozwojem gospodarczym akcentują międzynarodowe instrumenty ochrony praw człowieka. W Konstytucji MOP wskazano, że „pokój powszechny i trwały może być zbudowany jedynie na zasadach sprawiedliwości społecznej”, co rozciąga się także na warunki świadczenia pracy. Powyższy pogląd został w całości powtórzony w Deklaracji Filadelfijskiej MOP. Także Europejska Karta Społeczna łączy postęp gospodarczy i społeczny w kontekście obrony i rozwijania praw człowieka i podstawowych wolności.

Trzeba mieć jednak na względzie, że zachęcanie do przedsiębiorczości i samozatrudnienia nie może przybierać charakteru pośredniej presji na osoby, które wolałyby pracować w sposób podporządkowany w ramach prawa pracy. W Polsce system podatkowy oraz zasady odprowadzania obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne, przy widocznym braku ekonomicznej edukacji sporej części społeczeństwa, niejako „zachęca” do samozatrudnienia osoby nie mające predyspozycji do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, co w perspektywie czasu może odbić się negatywnie na ich bezpieczeństwie socjalnym, np. na emeryturze -zwraca uwagę Barbara Surdykowska (Biuro Eksperckie NSZZ Solidarność).

Zdaniem dr hab. Łukasza Pisarczyka (UW) promocja elastycznej ochrony nie oznacza pozbawienia pracownika stabilizacji w aktualnym miejscu pracy. Wręcz przeciwnie, zakłada się ograniczanie nietypowych form zatrudnienia (np. umów terminowych). Artykuł 30 Karty Praw Podstawowych UE wszystkim pracownikom gwarantuje prawo do ochrony w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy (zgodnie z prawem Unii oraz ustawodawstwami i praktykami krajowymi). Istotne jest, aby rozwiązania nietypowe były stosowane w przypadkach obiektywnie uzasadnionych i nie prowadziły do nadużyć. Z tej perspektywy pozytywnie można ocenić znowelizowane w Polsce w 2016 r. przepisy o umowach na czas określony, choć zabrakło tu „kropki nad i” w postaci ochrony przed wcześniejszym wypowiedzeniem (która w przypadku tej kategorii umów wydaje się szczególnie uzasadniona). Zaniepokojenie muszą natomiast budzić pomysły wprowadzania rozwiązań nawiązujących do pracy na wezwanie czy wręcz tzw. umów „zero godzin”. Obie formuły zatrudnienia stanowią zaprzeczenie stabilizacji deklarowanej w Filarze i mogą być rozważane jedynie wyjątkowo.
 
Tutaj można przeczytać o czwartym punkcie Filaru

bs
 
 

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Ukraińcy opublikowali specyficzne zdjęcie Kołodziejczaka. Zachowywał się dziwnie. Wybiegał z pokoju, pociągał nosem z ostatniej chwili
Ukraińcy opublikowali specyficzne zdjęcie Kołodziejczaka. "Zachowywał się dziwnie. Wybiegał z pokoju, pociągał nosem"

W środę i w czwartek przedstawiciele resortów infrastruktury, funduszy, rozwoju, finansów, aktywów państwowych oraz rolnictwa uczestniczyli w spotkaniach ze stroną ukraińską. W sieci Ukraińcy opublikowali zdjęcie z nietypową pozą Michała Kołodziejczaka.

Rosyjski myślwiec zestrzelony z ostatniej chwili
Rosyjski myślwiec zestrzelony

Rosyjski myśliwiec Su-35 runął w czwartek do morza w pobliżu Sewastopola na okupowanym przez Rosję Krymie; według wstępnych doniesień pilot przeżył, a maszyna mogła zostać zestrzelona omyłkowo przez rosyjską obronę przeciwlotniczą - podało Radio Swoboda.

Spiegel: Europejscy politycy mieli otrzymywać setki tysięcy euro od Rosji z ostatniej chwili
"Spiegel": Europejscy politycy mieli otrzymywać setki tysięcy euro od Rosji

Czeski rząd ujawnił poważną rosyjską operację wywierania wpływu na sześć krajów UE. W centrum sprawy znajduje się portal informacyjny Voice of Europe - pisze portal tygodnika "Spiegel" w artykule "Europejscy politycy mieli otrzymywać setki tysięcy euro od Rosji".

Marcin Najman trafił do szpitala z ostatniej chwili
Marcin Najman trafił do szpitala

Marcin Najman trafił do szpitala. Sportowiec musi przejść operację.

Rewolucyjne zmiany na Euro? UEFA wysłucha głosu kadr z ostatniej chwili
Rewolucyjne zmiany na Euro? UEFA wysłucha głosu kadr

UEFA zapowiedziała, że wysłucha trenerów reprezentacji narodowych, jeśli chcą mieć kadry składające się z 26 piłkarzy, zamiast 23, na mistrzostwa Europy w Niemczech. W kwietniu w Duesseldorfie odbędą się warsztaty z selekcjonerami i działaczami uczestników turnieju.

Będzie naprawdę niebezpiecznie. Te regiony są szczególnie zagrożone z ostatniej chwili
Będzie naprawdę niebezpiecznie. Te regiony są szczególnie zagrożone

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenia pierwszego i drugiego stopnia przed silnym wiatrem. Alert dotyczy pięciu województw, najmocniej będzie wiało w Małopolsce i wschodniej części Podkarpacia. Z prognoz wynika, że miejscami pojawią się też burze.

Burza w Pałacu Buckingham. Lekarz przerywa milczenie w sprawie Kate Middleton z ostatniej chwili
Burza w Pałacu Buckingham. Lekarz przerywa milczenie w sprawie Kate Middleton

Księżna Kate, żona brytyjskiego następcy tronu, księcia Williama, poinformowała w piątek, że jej styczniowy pobyt w szpitalu i przebyta operacja jamy brzusznej, była związana z wykrytym u niej rakiem. Lekarz zabrała głos.

Przyjaciel Putina Gerhard Schröder chce negocjować zakończenie wojny z ostatniej chwili
"Przyjaciel Putina" Gerhard Schröder chce negocjować zakończenie wojny

Były kanclerz Niemiec Gerard Schröder kolejny raz zaproponował swoją pomoc w "wynegocjowaniu końca wojny na Ukrainie". Polityk ten cały czas z dumą ogłasza, że jest przyjacielem Vladimira Putina.

Poważny kłopot Rosji. To skutek ukraińskich ataków z ostatniej chwili
Poważny kłopot Rosji. To skutek ukraińskich ataków

Rosja znacznie zwiększyła w marcu import białoruskiej benzyny, by uniknąć braków na rynku z powodu ukraińskich ataków dronami na rosyjskie rafinerie – poinformowała agencja Reutera, powołując się na cztery różne źródła.

Dramat znanej aktorki. „Mam 30 zmian w mózgu i drgawki” z ostatniej chwili
Dramat znanej aktorki. „Mam 30 zmian w mózgu i drgawki”

Znana aktorka jest poważnie chora. W najnowszym wywiadzie wyznała, jak się czuje.

REKLAMA

Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 5: bezpieczne i elastyczne zatrudnienie

17 listopada 2017 r. podczas Szczytu Społecznego na rzecz Sprawiedliwego Zatrudnienia i Wzrostu Gospodarczego w Göteborgu wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej uroczyście przystąpiły do Europejskiego filaru praw socjalnych. Jest to inicjatywa często określana jako mapa drogowa dwudziestu wspólnych działań mających na celu pozytywną konwergencję standardów socjalnych. Realizacja tych zamierzeń ma przyczynić się do pokazania obywatelom UE, że proces integracji nie polega tylko na korzyściach ekonomicznych, które niekoniecznie przekładają się na ich sytuację bytową lecz niesie za sobą wizję lepszego życia zawodowego i osobistego.
 Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 5: bezpieczne i elastyczne zatrudnienie
/ grafika.P.Machnica
Wdrożenie postanowień Filaru ma stanowić wspólną odpowiedzialność: państw członkowskich, Komisji, a także unijnych oraz krajowych partnerów społecznych. NSZZ Solidarność jest jednym z głównych protagonistów tych działań w naszym kraju.

Filar składa się z trzech komponentów podzielonych na szczegółowe punkty:
- Równe szanse i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy
- Ochrona socjalna i integracja społeczna

Poniżej prezentujemy uwagi, zawierające także komentarz naukowców, które mają przybliżyć członkom Związku wiedzę na temat poszczególnych punktów Filaru.
komponent: Uczciwe warunki pracy

5. Bezpieczne i elastyczne zatrudnienie
 
a. Niezależnie od rodzaju i czasu trwania stosunku pracy, pracownicy mają prawo do sprawiedliwego i równego traktowania w odniesieniu do warunków pracy, dostępu do ochrony socjalnej i szkoleń. Należy wspierać przechodzenie w kierunku otwartych form zatrudnienia.
 
b. Należy zapewnić pracodawcom niezbędną elastyczność, zgodnie z prawodawstwem i układami zbiorowymi, tak by mogli sprawnie dostosowywać się do zachodzących w kontekście gospodarczym zmian.
 
c. Należy wspierać innowacyjne formy zatrudnienia, które gwarantują wysoką jakość warunków pracy. Należy zachęcać do przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Należy ułatwić mobilność zawodową.
 
d. Należy zapobiegać powstawaniu stosunków pracy prowadzących do niepewnych warunków pracy, w tym poprzez wprowadzenie zakazu nadużywania nietypowych umów o pracę. Każdy okres próbny powinien mieć rozsądny czas trwania.
 
W ramach Filaru rozszerzono zakres gwarancji równego traktowania poza trzy formy stosunku pracy (zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca na czas określony i praca tymczasowa) obecnie objęte unijnym dorobkiem prawnym oraz przewidziano równe traktowanie pracowników niezależnie od rodzaju stosunku pracy. Ponadto położono nacisk na wsparcie przechodzenia do stabilnej formy stosunku pracy na (na  podstawie umowy na czas nieokreślony). Równe traktowanie może jednak nie wystarczyć, aby zapobiec niepewności zatrudnienia, szczególnie w przypadku gdy jeden i ten sam pracodawca stosuje jedynie niestandardowe formy zatrudnienia. W związku z tym zasada przewiduje wyraźny zakaz nadużyć związanych ze stosunkiem pracy prowadzących do niepewności zatrudnienia oraz zakaz nadmiernie długich okresów próbnych. Jest to pozytywne gdyż, wykracza  poza obecny dorobek prawny UE.

Jak podkreśla dr Agata Ludera Ruszel (Uniwersytet Rzeszowski) prawo do pracy jako fundamentalne prawo człowieka dotyczy zatrudnienia, z którym wiążą się godne warunki pracy, wolność od nierównego traktowania i dyskryminacji, ochrona socjalna oraz dostęp do szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe. Tak rozumiane prawo do pracy, które kładzie nacisk na osobowy wymiar pracy, nie musi stać w sprzeczności z interesem ekonomicznym pracodawcy. Związek między postępem społecznym a rozwojem gospodarczym akcentują międzynarodowe instrumenty ochrony praw człowieka. W Konstytucji MOP wskazano, że „pokój powszechny i trwały może być zbudowany jedynie na zasadach sprawiedliwości społecznej”, co rozciąga się także na warunki świadczenia pracy. Powyższy pogląd został w całości powtórzony w Deklaracji Filadelfijskiej MOP. Także Europejska Karta Społeczna łączy postęp gospodarczy i społeczny w kontekście obrony i rozwijania praw człowieka i podstawowych wolności.

Trzeba mieć jednak na względzie, że zachęcanie do przedsiębiorczości i samozatrudnienia nie może przybierać charakteru pośredniej presji na osoby, które wolałyby pracować w sposób podporządkowany w ramach prawa pracy. W Polsce system podatkowy oraz zasady odprowadzania obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne, przy widocznym braku ekonomicznej edukacji sporej części społeczeństwa, niejako „zachęca” do samozatrudnienia osoby nie mające predyspozycji do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, co w perspektywie czasu może odbić się negatywnie na ich bezpieczeństwie socjalnym, np. na emeryturze -zwraca uwagę Barbara Surdykowska (Biuro Eksperckie NSZZ Solidarność).

Zdaniem dr hab. Łukasza Pisarczyka (UW) promocja elastycznej ochrony nie oznacza pozbawienia pracownika stabilizacji w aktualnym miejscu pracy. Wręcz przeciwnie, zakłada się ograniczanie nietypowych form zatrudnienia (np. umów terminowych). Artykuł 30 Karty Praw Podstawowych UE wszystkim pracownikom gwarantuje prawo do ochrony w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy (zgodnie z prawem Unii oraz ustawodawstwami i praktykami krajowymi). Istotne jest, aby rozwiązania nietypowe były stosowane w przypadkach obiektywnie uzasadnionych i nie prowadziły do nadużyć. Z tej perspektywy pozytywnie można ocenić znowelizowane w Polsce w 2016 r. przepisy o umowach na czas określony, choć zabrakło tu „kropki nad i” w postaci ochrony przed wcześniejszym wypowiedzeniem (która w przypadku tej kategorii umów wydaje się szczególnie uzasadniona). Zaniepokojenie muszą natomiast budzić pomysły wprowadzania rozwiązań nawiązujących do pracy na wezwanie czy wręcz tzw. umów „zero godzin”. Obie formuły zatrudnienia stanowią zaprzeczenie stabilizacji deklarowanej w Filarze i mogą być rozważane jedynie wyjątkowo.
 
Tutaj można przeczytać o czwartym punkcie Filaru

bs
 
 


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe