„Nie można zarzucać zagubienia interesów polskich”. Hanna Suchocka o stereotypach wokół konkordatu

– Nie można zarzucać zagubienia interesów polskich – mówiła prof. Hanna Suchocka. Była premier i prawniczka wygłosiła referat pt. „Znaczenie Konkordatu między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską” w ramach konferencji nt. relacji państwo – Kościół, która odbywa się dziś w Warszawie.
Hanna Suchocka „Nie można zarzucać zagubienia interesów polskich”. Hanna Suchocka o stereotypach wokół konkordatu
Hanna Suchocka / YT print screen/WTK

Stereotypy i przekłamania

Prof. Hanna Suchocka zwróciła uwagę na to, że po 30. latach publicznej dyskusji o konkordacie wciąż przeważają argumenty powierzchowne i zniekształcające, stąd podtytuł wystąpienia - „odzieranie konkordatu ze stereotypów”.

- W życiu politycznym pewne zdarzenia zaczynają odbiegać od istoty tego, czym są i zaczynają być, są wręcz przedstawiane jako inne zjawisko - mówiła, dodając, że przez to bardzo łatwo wejść w etap dyskusji, kiedy kieruje się bardziej emocjami niż racjami. 

Przywołując początki debat o konkordacie wspomniała, że nawet premierowi Mazowieckiemu zarzucano, iż opowiadając się za konkordatem występuje przeciw regułom demokracji. 

Czym jest konkordat?

Podkreśliła, że teza, iż konkordat jest przyczyną wszelkich nadużyć, jest fałszywą i uproszczoną diagnozą, przejawiającą myślenie emocjonalne i magiczne. Konkordat bowiem stanowi pewną ramę - akt prawny regulujący ramy stosunków państwo-Kościół i państwo - Stolica Apostolska. Prof. Suchocka przypomniała, że zawarte już traktatach laterańskich elementy stanowiące umowę międzynarodową i regulujące relacje wewnętrzne zostały po prostu ujęte w jednym akcie prawnym, jaki stanowi konkordat. 

- Idea zawarcia umowy ze Stolicą Apostolską narodziła się już w PRL, poszukiwano rozwiązania, konwencji umowny między PRL i Stolicą Apostolską - mówiła, dodając, że już pod koniec lat 80. było blisko do zrealizowania pewnych umów, jednak potencjał ruchu opozycji w Polsce dał Watykanowi impuls do odczekania na wewnętrzne zmiany. 

Jeszcze zanim podpisano konkordat, miały miejsce regulacje dotyczące relacji państwo-Kościół i w postaci przyjętych już w PRL ustaw - „Konkordat jest więc odzwierciedleniem stanu, który już tu istniał” - podkreśliła prof. Suchocka. Omawiając relacje zewnętrzne przypomniała, że już w 1989 r. zwrócono się do kard. Sodano z prośbą o wznowienie stosunków dyplomatycznych, co ogłoszono już 17 lipca 1989 r., jeszcze bez istniejącego traktatu międzynarodowego. 

Wspominając, że premier Mazowiecki, gdy stanął na czele rządu, podkreślił, że uregulowanie stosunków ze Stolicą Apostolską jest jednym z priorytetów - między innymi dlatego, że „chciano zerwać z kuratelą Związku Radzieckiego”, który do tej pory decydował o wszelkich zagranicznych relacjach. - Zawieranie umów ze Stolicą Apostolską stało się jednym ze znaków przemian w Europie środkowo-wschodniej, nie tylko w Polsce - podkreśliła dodając, że miało to również znaczenie symboliczne. 

Prelegentka wskazała także na znaczącą rolę prof. Skubiszewskiego, wybitnego specjalisty od prawa międzynarodowego, w procesie zawierania umowy ze Stolicą Apostolską.

Dlaczego nowy akt prawny?

Wyjaśniając, dlaczego nie przywrócono zerwanego konkordatu wskazała, że konieczne było opracowanie nowego dokumentu, uwzględniającego zmiany, jakie w nauczaniu społecznym wprowadził drugi sobór watykański - konieczne było odzwierciedlenie aktualnej rzeczywistości prawnej. W preambule konkordat odwołuje się do źródeł dokumentów międzynarodowych z prawami człowieka na czele. 

Omawiając prace nad konkordatem wskazała, że Watykan próbował narzucić swój dokument, jednak minister Skubiszewski sprzeciwił się temu i podstawy do wspólnych prac przygotowane zostały w polskim MSZ. 

Model współpracy

Podkreśliła, że konkordat opiera się na modelu współpracy, przy wzajemnej autonomii i niezależności. Przewidziane jest wzajemnie współdziałanie wszędzie tam, gdzie to potrzebne dla dobra człowieka, identycznie jak omawia to 25 artykuł Konstytucji, w którym padają te same sformułowania. 

– Kluczowe jest określenie tego modelu współpracy, a zarazem podkreślenie, że Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. To jest istotna gwarancja przeciw tworzeniu państwa wyznaniowego, nie ma więc podstaw prawnych dla takich stwierdzeń - podkreśliła prof. Suchocka. 

Nadużycia seksualne wobec nieletnich

Prof. Suchocka odniosła się również do przestępstw wykorzystywania seksualnego nieletnich i obecnego w debacie publicznej argumentu, że konkordat blokuje stosowne działania walki z tym skandalicznym procederem. Zwróciła uwagę na późniejsze - w aktualnej rzeczywistości prawnej - zmiany w kodeksie karnym, np. obowiązek zgłaszania pod odpowiedzialnością karną znanych przypadków wykorzystywania seksualnego: „konkordat więc nie wprowadza nic wyłączającego, konkordat nie wyłącza stosowania polskiego prawa w stosunku do Kościoła, a nawet stwarza tu pewne gwarancje”. 

Wybór biskupów

Wskazała także na zasady wyznaczania biskupów - konkordat określa, że muszą oni mieć polskie obywatelstwo. „Nie można zarzucać zagubienia interesów polskich” - podkreśliła byłą premier. 

Katecheza szkolna

Poruszając kwestię lekcji religii w szkole wskazała, że „konkordat tu wszedł na określony grunt, nauka religii w szkołach już istniała, nie wprowadzono nowego zjawiska, tylko je uporządkowano”.

– Należy się zastanawiać nad sposobami implementacji, jak dookreślić elementy współpracy między państwem a Kościołem, jak zdefiniować dobro wspólne, ale to kwestia wykonywania konkordatu – powiedziała prof. Suchecka.

Konferencja

Konferencja pt. „Relacje państwo-Kościół jakich potrzebuje dziś Polska. Ile autonomii, ile współpracy?” organizowana przez KAI we współpracy z Instytutem Nauk o Polityce i Administracji UKSW odbywa się dziś w Domu Arcybiskupów Warszawskich. Metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz podkreślił, że konferencja z jednej strony nawiązuje do 30. rocznicy podpisania i 25. rocznicy ratyfikacji Konkordatu między Rzecząpospolitą Polską a Stolicą Apostolską z drugiej natomiast – do toczącej się obecnie debaty publicznej w Polsce, dotyczącej relacji państwo – Kościół.

dg / Warszawa


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Trzaskowski za Tuska? Jest komentarz z Platformy Obywatelskiej Wiadomości
Trzaskowski za Tuska? Jest komentarz z Platformy Obywatelskiej

Politycy z PO pytani o pogłoskę, że Rafał Trzaskowski mógłby zastąpić Donalda Tuska jako kandydat na premiera przekonują, że to narracja narzucana przez rywali.

Przełamanie Roberta Lewandowskiego. Xavi nie krył zadowolenia Wiadomości
Przełamanie Roberta Lewandowskiego. Xavi nie krył zadowolenia

Robert Lewandowski przełamał strzelecką niemoc. Kapitan reprezentacji Polski dwukrotnie pokonał w sobotnim spotkaniu bramkarza Elche. Po meczu głos zabrał między "Dumy Katalonii" – Xavi.

Mamy przełamanie Roberta Lewandowskiego. Koncert goli w meczu FC Barcelona z Elche [VIDEO] Wiadomości
Mamy przełamanie Roberta Lewandowskiego. Koncert goli w meczu FC Barcelona z Elche [VIDEO]

Robert Lewandowski wreszcie się przełamał i strzelił już dwa gole w meczu FC Barcelona - Elche.

Setki tysięcy demonstrantów w Izraelu. Policja użyła armatek wodnych Wiadomości
Setki tysięcy demonstrantów w Izraelu. Policja użyła armatek wodnych

Mimo zawieszenia przez premiera Benjamina Netanjahu prac nad reformą sądownictwa na ulice izraelskich miast wyszło w sobotę ponad 160 tys. ludzi, domagających się bezwarunkowej rezygnacji z tego projektu - podały izraelskie media powołując się na policję. Według organizatorów demonstracji bierze w nich udział około 450 tys. osób.

Niemiecka telewizja przewiduje polsko-niemiecki konflikt ws. odbudowy Ukrainy Wiadomości
Niemiecka telewizja przewiduje polsko-niemiecki konflikt ws. odbudowy Ukrainy

Niemiecka geostrategiczna koncepcja budowy "wspólnej przestrzeni od Władywostoku do Lizbony" w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę, uległa katastrofie. Niemcy usiłują się odnaleźć w nowej rzeczywistości.

Według sondaży i mediów niedzielne wybory w Finlandii wygra eurosceptyczna prawica Wiadomości
Według sondaży i mediów niedzielne wybory w Finlandii wygra eurosceptyczna prawica

W niedzielnych wyborach parlamentarnych w Finlandii zapewne zwycięży, ale z minimalną przewagą, jedna z dwóch partii prawicowych. Socjaldemokraci premier Sanny Marin – według sondaży – muszą atakować z trzeciej pozycji. Jeśli wygra nacjonalistyczna partia Finowie, to będzie „uszczerbek” dla reputacji kraju – komentuje miejscowa prasa.

Czas na kandydata na Sekretarza Generalnego NATO z Europy środkowo-wschodniej Wiadomości
"Czas na kandydata na Sekretarza Generalnego NATO z Europy środkowo-wschodniej"

Nowy sekretarz generalny NATO z Europy środkowo-wschodniej? "Polska powinna wystawić swoją kandydaturę na Sekretarza Generalnego" - napisał za pośrednictwem Twittera europoseł Jacek Saryusz-Wolski.

Ruszył Konkurs poświęcony Janowi Pawłowi II dla pozbawionych wolności Wiadomości
Ruszył Konkurs poświęcony Janowi Pawłowi II dla pozbawionych wolności

Ogólnopolski Konkurs „Św. Jan Paweł II Wielki – Apostoł Miłosierdzia ”, skierowany jest do osób osadzonych w Zakładach Karnych i Aresztach Śledczych na terenie Polski. Celem konkursu jest upamiętnienie postaci Św. Jana Pawła II i popularyzacja Jego dziedzictwa. Rozstrzygnięcie konkursu w czerwcu 2023 roku.

Sprawa Iwony Wieczorek. Nowe, szokujące ustalenia Wiadomości
Sprawa Iwony Wieczorek. Nowe, szokujące ustalenia

Nowe ustalenia dziennikarzy w sprawie zaginięcia Iwony Wieczorek. Przebadano wariografem blisko 40 świadków. Żadna z tych osób nie przeszła badania pozytywnie.

Tusk odebrał głos kibicowi Ruchu Chorzów. Jest reakcja Wiadomości
Tusk odebrał głos kibicowi Ruchu Chorzów. Jest reakcja

Donald Tusk niedawno przyjął zaproszenie do domu jednego z kibiców Ruchu Chorzów. Lider Platformy Obywatelskiej nawet opublikował z tego spotkania nagranie w mediach społecznościowych. Jednak przy kolejnej konfrontacji ze Sławomirem Kordelą (kibicem Ruchu, który gościł Tuska w domu) postanowił odebrać mu głos i publicznie zrugać. O tej sytuacji wspomniał w jednym z wywiadów Szymon Michałek – inny kibic klubu z Chorzowa.

Emerytury
Stażowe