Pascha – święto wolności i wiary

Obchodzona przez osiem dni od 15. do 22. dnia miesiąca Nissan, w tym roku przypada od 5 do 13 kwietnia i zbiega się ze świętami Zmartwychwstania Pańskiego. 

Znaczenie święta

Pascha, po hebrajsku Pesach, jest świętem wolności i wiary. Do momentu wyjścia z Egiptu Bóg objawiał się jako Stwórca i jedyny Pan tego świata. W momencie wyprowadzenia Hebrajczyków z Egiptu ukazuje się jako Wyzwoliciel, który czyni znaki i cuda. Bóg, któremu należy ufać, gdyż to On i nikt inny krok po kroku prowadzi swój lud ku wolności.

Seder

Centralnym miejscem obchodzenia Paschy żydowskiej jest dom, który jest wysprzątany i w którym nie ma chleba ani produktów pszennych. Pierwszą noc trwającego, z nakazu Boga, osiem dni święta, otwiera symboliczny posiłek o nazwie seder (z hebr. porządek, kolejność). Przypomina on o tym, co działo się w noc, podczas której Bóg uwolnił Hebrajczyków z niewoli egipskiej. Każda tradycyjna rodzina odczytuje wówczas Hagadę, czyli małą książeczkę zawierającą opis historii wyzwolenia, modlitwy, biblijne cytaty i komentarze pozwalające lepiej przeżyć noc oczekiwania na Bożą obecność i opiekę. Noc prowadzącą do wolności każdego, kto otwiera swoją duszę na działanie Boga. 

Kolacja paschalna

Podczas paschalnej kolacji używa się specjalnego talerza, na którym znajduje się sześć symbolicznych potraw. Gorzkie zioła i ocet symbolizują trud i łzy wylane podczas długich lat egipskiego niewolnictwa. Jest też maca ukryta w specjalnym pokrowcu przypominająca o tym, że w nocy wyjścia nie było czasu, aby móc poczekać, by ciasto na upieczenie chleba wyrosło, i trzeba było się pożywić plackami pośpiesznie przygotowanymi na ogniu. Oznacza ona również wiarę Hebrajczyków w to, że Bóg da im pokarm po tym jak lud zostanie wyprowadzony na wolność. Maca jest spożywana przez wszystkie osiem dni święta, aby nie zapomnieć o opatrzności Bożej i o trudach wyjścia.

Symbole paschalne

Na talerzu znajduje się również słodka masa z ugotowanych jabłek, daktyli i fig wraz z domieszką cynamonu, orzechów i wina. Może ona mieć kształt małej cegły przywołującej na myśl niewolniczą pracę, ale ponieważ zawiera w sobie element słodyczy, symbolizuje także radość wyzwolenia. Jest tam również kość przypominająca o jagnięciu, które było spożywane ostatniej nocy spędzonej w Egipcie oraz o owieczkach, które były później składane w ofierze w Świątyni Jerozolimskiej. Ugotowane na twardo jajko symbolizuje ofiary przynoszone do Świątyni przed świętem Paschy, zaś pietruszka przywołuje na myśl trudne warunki pracy w Egipcie. Tak jak ona ugina się w giętki sposób, tak też zgięte były plecy obciążone nadludzkim wysiłkiem. Przed spożyciem każdego z dań wypowiadane jest specjalne błogosławieństwo, aby nie zapomnieć, że wszystko co mamy, jest darem od Boga.

Podczas kolacji wspominane są plagi egipskie, które wraz z każdym ich nadejściem były coraz silniejszą manifestacją Bożej mocy i obecności. Błogosławi się również cztery kielichy wina oznaczające cztery etapy wyzwolenia. Pierwszy kielich jest echem słów: Wyprowadzę Cię, drugi: Uratuję cię, trzeci: Wyzwolę cię, czwarty: Wezmę cię dla siebie jako lud (Wj 6, 6-7). Za każdy etap wyzwolenia należy oddać Bogu cześć w modlitwie, pieśni i radości. Na koniec kolacji odmawiany lub śpiewany jest Hallel (Ps 113-118), czyli psalmy uwielbienia i dziękczynienia.

Znaczenie duchowe

Podczas okresu Paschy odczytywana jest Księga Pieśni nad Pieśniami. Tam właśnie słyszymy o głosie naszego Oblubieńca, który nas wzywa, pragnie, byśmy szli za Nim i Go szukali, kosztując Jego miłości i wolności. Każdy obchodzący Paschę ma czuć się tak jakby tu i teraz sam wychodził z Egiptu, porzucając swoje osobiste zniewolenia, to, co paraliżuje duszę. Jest to piękna lekcja ufności i uzdrowienia zarówno dla Żydów jak i dla Chrześcijan.

O autorce

s. Eliana Kuryło CB – z wykształcenia anglistka, korektor starożytnego języka hebrajskiego w Biblijnym Instytucie w Tuluzie. Prowadząc warsztaty biblijne pracowała w duszpasterstwie akademickim w Nowej Zelandii i w Tuluzie. Od wielu lat jest zaangażowana w dialog żydowsko-chrześcijański. Obecnie jest przełożoną Wspólnoty Błogosławieństw w Emmaus-Nicopolis w Izraelu.

Centrum Heschela KUL / Lublin