Wielki Piątek to jedyna cała doba w roku liturgicznym, w której w Kościele nie sprawuje się Mszy św. Tabernakula są otwarte i puste. Przed wieczorną liturgią Najświętszy Sakrament umieszczony jest w przygotowanej wcześniej ciemnicy, po Liturgii Męki Pańskiej nakryty welonem - niczym śmiertelnym całunem - zajmuje miejsce centralne w scenografii Jezusowego grobu.

Tego dnia w kościołach przyklękamy przed krzyżem. W wielu miejscach ok. godziny 15.00, ewangelicznej godziny śmierci Jezusa Chrystusa, odprawiana jest Droga Krzyżowa.

Liturgia Męki Pańskiej

W godzinach popołudniowo-wieczornych wierni zbierają się na Liturgię Męki Pańskiej. Jako że jest to trwająca nieprzerwanie przez kilkadziesiąt godzin liturgia - rozpoczynająca się Mszą Wieczerzy Pańskiej a kończąca ogłoszeniem zmartwychwstania - początek wielkopiątkowych celebracji rozpoczyna się w całkowitej ciszy. Celebrans leży krzyżem przed ołtarzem i zaraz po tym zaczyna się Liturgia Słowa składająca się z dwóch czytań, psalmu i opisu męki Chrystusa z Ewangelii według św. Jana. Po odczytaniu Ewangelii następuje kazanie, a po nim specjalna, rozbudowana modlitwa wiernych z dziesięcioma prośbami - za wiernych Kościoła, wierzących w Chrystusa, za Żydów, za wierzących w Boga, za niewierzących etc.

Kolejny etapem celebracji Wielkiego Piątku jest stojąca w centrum tego dnia Adoracja Krzyża rozpoczynana odsłonięciem krzyża, który zakryty był przez ostatnie tygodnie Wielkiego Postu - tu kapłani, służba liturgiczna i wierni po kolei podchodzą do krzyża, klękają i całują go. Jest to zwykle najdłuższa część dzisiejszej liturgii, podyktowane jest to indywidualnym charakterem obrzędu - każdy pod krzyż podchodzi osobno - i mamy wskazanie by adorowany był tylko jeden krzyż w kościele.

Ostatnim punktem wielkopiątkowej liturgii jest Komunia św., po której następuje przeniesienie Najświętszego Sakramentu do kaplicy lub specjalnie przygotowanego miejsca zwanego Grobem Pańskim, w którym wierni mogą adorować Chrystusa przez całą Wielką Sobotę aż do Wigilii Paschalnej.

Wielkopiątkowe zwyczaje

Co ciekawe, w krajach anglosaskich, Wielki Piątek nosi nazwę Good Friday, czyli Dobry Piątek. Tu akcent położony jest nie na doniosłość dzieła zbawczego, ale na Bożą dobroć.

W Kościele katolickim Wielki Piątek jest także jednym z dwóch dni w kalendarzu liturgicznym, w które obowiązuje post ścisły, a więc zarówno ilościowy, jak i jakościowy. Tego dnia spożywamy maksymalnie trzy posiłki, z czego jeden do syta, a dwa małe. Wierni powstrzymują się także od spożywania produktów mięsnych.

Tego dnia w świątyniach śpiewane są pieśni pasyjne. W wybranych kościołach polskich diecezji trwać dziś będzie tzw. noc konfesjonałów. Do spowiedzi przystąpić można tam przynajmniej do północy.

Kolorem szat liturgicznych jest czerwony.