Anglia i Rzym – między obcością a ponownym zbliżeniem

W koronacji brytyjskiego króla Karola III w Londynie 6 maja bierze udział osobisty przedstawiciel Franciszka, sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin. Prawie 500 lat na papieża i „papistów” patrzono w Anglii bardzo złym okiem. Obecny monarcha jest otwarty na inne religie - podkreśliła niemiecka agencja katolicka KNA. Przypomniała jednocześnie główne etapy historii wzajemnych obaw, wrogości i wykluczenia – a w końcu stopniowego zbliżenia.
Koronacja króla Karola III Anglia i Rzym – między obcością a ponownym zbliżeniem
Koronacja króla Karola III / EPA/Tolga Akmen Dostawca: PAP/EPA

Chrześcijańska Anglia

596/97: Grzegorz I Wielki (590-604) wysyła rzymskiego benedyktyna Augustyna (zm. 604 r.) jako misjonarza do anglosaskiego króla Ethelberta z Kentu. Już w 597 papież mianował go pierwszym arcybiskupem Canterbury i jest on czczony w Anglii jako „apostoł Anglosasów”.

716/19: Grzegorz II (715-31) posyła anglosaskiego benedyktyna Winfrida-Bonifacego (zm. 754/55) jako misjonarza do pogańskich Fryzów. Bonifacy został biskupem misyjnym, legatem papieskim dla Germanii, biskupem Moguncji, a wreszcie biskupem Utrechtu i założycielem licznych klasztorów. Przeszedł do historii jako „apostoł Niemców”.

1170: w wyniku starań króla Henryka II lord-kanclerz Tomasz Becket został w 1162 r. arcybiskupem Canterbury. Obu przyjaciół podzielił spór wokół kwestii kościelnej lub świeckiej jurysdykcji nad duchownymi. Papież Aleksander III (1159-81) odrzucił zrzeczenie się urzędu przez Becketa. Po ataku gniewu króla czterech jego rycerzy zabija lorda-kanclerza w jego katedrze w 1170 r. Trzy lata później papież go kanonizował jako męczennika; skruszony Henryk II nazwał go swoim patronem. Do dziś kościół Kolegium Angielskiego w Rzymie nosi imię „San Tommaso di Canterbury”.

1397: Kurię Rzymską odwiedza arcybiskup Thomas Arundel – ostatni prymas Anglii przed reformacją.

1521: Król Henryk VIII otrzymuje od Leona X (1513-21) honorowy tytuł „Fidei Defensor” (Obrońca Wiary), który brytyjscy monarchowie noszą do dziś. Był on wyrazem uznania dla książki monarchy „Obrona siedmiu sakramentów”, w której – w odpowiedzi reformatorom – podkreślał on sakramentalny charakter małżeństwa i prymat papieża.

Schizma

1534: od połowy lat 20. XV wieku tenże król starał się o unieważnienie małżeństwa z Katarzyną Aragońską, ponieważ nie miał z nią syna – następcy tronu. Gdy Klemens VII (1523-34) odrzucił jego prośbę, Henryk zerwał z Rzymem i na mocy tzw. Aktu Supremacji z listopada 1534 r. ustanowił angielski Kościół państwowy z monarchą jako jego głową świecką. Następuje plądrowanie i niszczenie niezwykle bogatych klasztorów, biskupi lojalni wobec Rzymu zostają zastąpieni ludźmi króla. Schizmę w Kościele przypieczętowała ekskomunika, nałożona na Henryka VIII w 1538 przez Pawła III (1534-49).

1548: Do śmierci Henryka VIII w 1547 nie dochodzi do zdecydowanej zmiany dyscypliny kościelnej w stosunku do nauki katolickiej. Jednakże wraz z ogłoszeniem w 1549 anglikańskiego modlitewnika „Book of Common Prayer” klasyczny język kościelny coraz bardziej wiąże się z myślą protestancką. W kolejnych dekadach intryg, kłótni i spisków przelano wiele krwi w imię religii („Krwawa Mary”, spisek Guya Fawkesa w 1605). Ostatecznie anglikanizm staje się czymś pośrednim między katolickim a protestanckim nauczaniem, liturgią i dyscypliną kościelną. Od tamtego czasu katolicy, nazywani „papistami”, są największą mniejszością Anglii, początkowo prześladowaną, później częściowo tolerowaną i pogardzaną. Większość z nich stanowili biedni imigranci irlandzcy, których zawsze podejrzewano o zdradę wobec Anglii.

1666: wielki pożar Londynu. Pomimo oczywistych naruszeń przepisów przeciwpożarowych przez miasto w ciągu dziesięcioleci o podpalenie zostają oskarżeni katolicy.

1701: tzw. Act of Settlement wyklucza z sukcesji do tronu każdego, kto „wyznaje religię papieską lub poślubia papistę”. Prawo to zostaje zasadniczo zmienione dopiero w 2015 roku.

Pierwsze symptomy ponownego zbliżenia

1850: przywrócenie stałej hierarchii Kościoła katolickiego w Anglii. W dziedzinie intelektualnej – z nielicznymi wyjątkami, jak anglikańscy konwertyci kard. John Henry Newman (1801-90) czy Gilbert Keith Chesterton (1874-1936) – brytyjski katolicyzm nie odgrywa intelektualnie praktycznie żadnej roli aż do lat 50. XX wieku.

1952: koronacja królowej Elżbiety II. W czasie jej prawie 70-letniego panowania przede wszystkim wielkie zaangażowanie charytatywne i edukacyjne oraz moralna wiarygodność Kościoła katolickiego umożliwiają pewną obecność katolicyzmu w Wielkiej Brytanii. W latach 1951-2014 królowa odwiedziła w Watykanie łącznie pięciu papieży.

1960: odwilż ekumeniczna. Jako pierwszy prymas Kościoła Anglii od 1397 r. odwiedza Watykan arcybiskup Canterbury Geoffrey Fisher. Gdy powitał go Jan XXIII (1958-63), miał odpowiedzieć: „Wasza Świątobliwość, tworzymy historię”.

1966: prymas anglikański Arthur Michael Ramsey i Paweł VI (1963-78) podejmują w Watykanie decyzję o utworzeniu wspólnej międzynarodowej komisji teologicznej. Jest to początek oficjalnego dialogu między katolikami a anglikanami od czasu rozłamu w 1534. Utrzymujące się jeszcze względne pokrewieństwo z doktryną katolicką budzi pewne nadzieje na długotrwały powrót do pełnej komunii kościelnej po Soborze Watykańskim II (1962-65). Bardzo osłabiły ją jednak dopuszczenie anglikańskich kobiet do kapłaństwa w 1992 i do urzędu biskupiego w 2014 r.

1982: Jan Paweł II (1978-2005) jako pierwszy papież w historii odwiedza Zjednoczone Królestwo.

1995: Królowa Elżbieta II utrzymuje dobre relacje z arcybiskupem Westminsteru kard. Basilem Hume (1976-99); nazywając go „moim kardynałem”. W tymże roku uczestniczyła w katolickich nieszporach w Katedrze Westminsterskiej jako pierwszy angielski monarcha od czasów reformacji.

XXI wiek

2002: Elżbieta II zaprasza kard. Cormaca Murphy-O'Connora z Westministeru do wygłoszenia kazania w jej obecności.

2005: Książę Karol, jako następca tronu i przyszła głowa Kościoła Anglii, przesuwa termin ślubu z Camillą Parker-Bowles ze względu na uroczystości pogrzebowe Jana Pawła II w Rzymie, przed którego trumną zgromadzili się także brytyjscy zwierzchnicy Kościoła i państwa.

2009: mimo dobrze funkcjonującego ekumenizmu między Rzymem a Canterbury, Benedykt XVI (2005-13) tworzy ordynariaty (struktury kościelne) dla anglikanów chętnych do przejścia na katolicyzm.

2015: zgodnie z tzw. porozumieniem z Perth, małżeństwo członka rodziny królewskiej z katolikiem nie prowadzi już do wykluczenia z sukcesji do tronu. Jednak sam władca (jako świecka głowa Kościoła) musi nadal należeć do Kościoła anglikańskiego.

2016: kard. Vincent Nichols z Westminsteru odprawia pierwszą od około 450 lat katolicką Mszę św. w Kaplicy Królewskiej w Hampton Court – zamku, który Henryk VIII odebrał swojemu lordowi-kanclerzowi. kardynałowi Thomasowi Wolseyowi w 1528 r. Na zakończenie kazania anglikański biskup Londynu Richard Chartres zwrócił się do katolickiego arcybiskupa stolicy: „Witaj w domu, kardynale!”.

2023: w darze dla króla Karola III, świeckiej głowy państwowego Kościoła anglikańskiego w Anglii, Franciszek przekazuje relikwie dwóch kawałków Krzyża Świętego. Wkomponowano je w walijski srebrny krzyż, który ma być niesiony na czele procesji podczas uroczystości koronacyjnych. Papieża będzie na nich reprezentował sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin, najwyższy rangą katolik od czasów Reformacji.

ts (KAI/KNA) / Londyn


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Tadeusz Płużański: 3 czerwca 1982 r. „nieznani sprawcy” Kiszczaka i Ciastonia zabili Emila Barchańskiego z ostatniej chwili
Tadeusz Płużański: 3 czerwca 1982 r. „nieznani sprawcy” Kiszczaka i Ciastonia zabili Emila Barchańskiego

3 czerwca 1982 r. „nieznani sprawcy” Kiszczaka i Ciastonia dokonali morderstwa na warszawskim licealiście, który zeznał przed sądem o metodach stosowanych wobec niego w śledztwie prowadzonym przez SB. Dwa dni później ciało 17-letniego Emila Barchańskiego – ucznia LO im. Mikołaja Reja, zaangażowanego w działalność antykomunistyczną – wyłowiono z Wisły.

Tomasz Lis jednak nie idzie w marszu 4 czerwca? Konsternacja zwolenników opozycji z ostatniej chwili
Tomasz Lis jednak nie idzie w marszu 4 czerwca? Konsternacja zwolenników opozycji

Były naczelny Newsweeka, który rozstał się z redakcją w atmosferze skandalu, znany jest jako wyjątkowo gorący zwolennik Platformy Obywatelskiej i Donalda Tuska. Nikogo więc nie dziwiło, że zaprasza na tzw. "marsz 4 czerwca".

Lider AgroUnii zatrzymany do kontroli przez policję. Poważne kłopoty Michała Kołodziejczaka? z ostatniej chwili
Lider AgroUnii zatrzymany do kontroli przez policję. Poważne kłopoty Michała Kołodziejczaka?

Dziennikarz TVP Cezary Gmyz przekazał informację o zatrzymaniu do kontroli drogowej Michała Kołodziejczaka, lidera AgroUnii.

UEFA postawiła warunek Marciniakowi? Nieoficjalne informacje z ostatniej chwili
UEFA postawiła warunek Marciniakowi? Nieoficjalne informacje

Szymon Marciniak pozostanie sędzią finału piłkarskiej Ligi Mistrzów, w którym 10 czerwca w Stambule Manchester City spotka się z Interem Mediolan – ogłosiła w piątek po południu UEFA. Według informacji podanych przez Tomasza Włodarczyka z portalu meczyki.pl UEFA postawiła polskiemu arbitrowi jeden warunek.

Tragiczny wypadek w Małopolsce. Auto spadło ze skarpy Wiadomości
Tragiczny wypadek w Małopolsce. Auto spadło ze skarpy

W małopolskim Ojcowie doszło do tragicznego wypadku. Ucierpiała w nim kobieta z 5-miesięcznym dzieckiem. Wiadomo, że kierująca w pewnej chwili straciła panowanie nad autem i spadła z wysokości. Na miejscu błyskawicznie pojawiły się służby.

Cukierkowy niemiecki Marcin Luter z ostatniej chwili
Cukierkowy niemiecki Marcin Luter

Przed 540. rocznicą urodzin Marcina Lutra Niemcy znów fetują go w niezliczonej liczbie artykułów, wystąpień, wywiadów i książek. A jednak większość wyznawców protestantyzmu za Odrą nawet nie wie, co napisał.

Niemieckie media: Niemcy powinni zbadać powiązania swoich polityków z Rosją. Tak jak Polska z ostatniej chwili
Niemieckie media: Niemcy powinni zbadać powiązania swoich polityków z Rosją. Tak jak Polska

Warszawa chce sprawdzić powiązania polityków z Rosją. W Niemczech pod tym względem także jest wiele do zrobienia, wystarczy podać takie nazwiska jak Schroeder, Steinmeier czy Schwesig – komentuje dniemiecki dziennik „Welt”, podkreślając, że „żaden kraj nie był zawsze tak krytyczny wobec Rosji i nie ostrzegał przez lata tak stanowczo swoich europejskich partnerów przed agresywną polityką zagraniczną Moskwy, jak Polska”.

Pierwsza taka transmisja z Marsa na żywo. Każdy może ją obejrzeć Wiadomości
Pierwsza taka transmisja z Marsa na żywo. Każdy może ją obejrzeć

Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) pokazała na żywo w piątek za pośrednictwem platformy YouTube zdjęcia z Marsa. Jak podkreślono, była to pierwsza taka transmisja w historii.

Agenci CBA w kancelarii Giertycha. „Doszło do komicznej sytuacji” z ostatniej chwili
Agenci CBA w kancelarii Giertycha. „Doszło do komicznej sytuacji”

Do mojej kancelarii właśnie przybyło trzech agentów CBA – przekazał na Twitterze mecenas Roman Giertych.

Maryla Rodowicz odwołała koncert na Ursynaliach. Niedyspozycja artystki Wiadomości
Maryla Rodowicz odwołała koncert na Ursynaliach. "Niedyspozycja artystki"

Maryla Rodowicz od wielu lat koncertuje zarówno w Polsce, jak i za granicą. Swoje występy odwołuje tylko w nagłych i wyjątkowych sytuacjach. Tak było również i tym razem. Okazuje się bowiem, że gwiazda muzyki nie zagra na juwenaliach na warszawskim Ursynowie. Powodem jest nagła niedyspozycja.

Emerytury
Stażowe