Polskie Państwo Podziemne było fenomenem na skalę europejską
Ruch oporu w krajach okupowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej był zjawiskiem bardzo powszechnym. Ale tylko w Polsce powstał cały system podziemnego państwa, obejmujący niemal wszystkie dziedziny życia. Polskie Państwo Podziemne było fenomenem na skalę europejską.
T. Gutry / Tygodnik Solidarność
Leszek Masierak
Klęska wrześniowa była dla polskiego społeczeństwa prawdziwym szokiem. Mit mocarstwowości, pielęgnowany i szerzony przez sanacyjne władze, prysnął – a razem z nim zaufanie do rządzących i armii.
Sprawy zbyt poważne dla wojskowych
Niemal natychmiast zaczęły powstawać różnego rodzaju organizacje konspiracyjne – głównie o charakterze zbrojnym, lecz bardzo wielu ludzi zdawało sobie sprawę, że wojna jest zajęciem zbyt poważnym, aby pozostawiać ją jedynie żołnierzom. Stronnictwa polityczne zepchnięte w cień za rządów Piłsudskiego i jego następców natychmiast podjęły działania, aby mieć wpływ na kształtujące się polskie podziemie. Gdy 27 września w broniącej się jeszcze Warszawie generał Michał Karaszewicz-Tokarzewski tworzył Służbę Zwycięstwu Polski, od początku szukał porozumienia z przedstawicielami najróżniejszych ugrupowań. Tak powstała Główna Rada Polityczna, w skład której weszli wybitni przedstawiciele poszczególnych partii – Mieczysław Niedziałkowski z PPS, Maciej Rataj z SL, Leon Nowodworski z SN i Mieczysław Michałowicz z SD. Gdy w grudniu 1939 roku premier Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej, o cywilnej organizacji podziemnej nie wspominano. Jednak sytuacja zmieniała się bardzo szybko – GRP przestała istnieć; Niedziałkowskiego i Rataja Niemcy rozstrzelali w Palmirach, pozostali dwaj jej członkowie wycofali się z prac. W lutym 1940 utworzono nową reprezentację – Polityczny Komitet Porozumiewawczy, w skład którego weszli przedstawiciele już pięciu ugrupowań, dołączyło bowiem Stronnictwo Pracy. Ciało to przemianowano następnie na Główny Komitet Polityczny – współpracujący ściśle z Komendantem ZWZ. Jednak dopiero mianowanie przez premiera Delegata Rządu na Kraj pozwoliło na utworzenie jednolitej struktury cywilnego podziemia.
Pierwszym Delegatem został były prezydent Poznania Cyryl Ratajski. Zrezygnował on z tej funkcji 15 września 1942 roku ze względu na stan zdrowia – zmarł miesiąc później. Jego następcą został Jan Piekałkiewicz – ale 19 lutego 1943 roku został aresztowany przez Gestapo i rychło zamordowany. Funkcję Delegata objął wówczas Jan Stanisław Jankowski.
#REKLAMA_POZIOMA#
Klęska wrześniowa była dla polskiego społeczeństwa prawdziwym szokiem. Mit mocarstwowości, pielęgnowany i szerzony przez sanacyjne władze, prysnął – a razem z nim zaufanie do rządzących i armii.
Sprawy zbyt poważne dla wojskowych
Niemal natychmiast zaczęły powstawać różnego rodzaju organizacje konspiracyjne – głównie o charakterze zbrojnym, lecz bardzo wielu ludzi zdawało sobie sprawę, że wojna jest zajęciem zbyt poważnym, aby pozostawiać ją jedynie żołnierzom. Stronnictwa polityczne zepchnięte w cień za rządów Piłsudskiego i jego następców natychmiast podjęły działania, aby mieć wpływ na kształtujące się polskie podziemie. Gdy 27 września w broniącej się jeszcze Warszawie generał Michał Karaszewicz-Tokarzewski tworzył Służbę Zwycięstwu Polski, od początku szukał porozumienia z przedstawicielami najróżniejszych ugrupowań. Tak powstała Główna Rada Polityczna, w skład której weszli wybitni przedstawiciele poszczególnych partii – Mieczysław Niedziałkowski z PPS, Maciej Rataj z SL, Leon Nowodworski z SN i Mieczysław Michałowicz z SD. Gdy w grudniu 1939 roku premier Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej, o cywilnej organizacji podziemnej nie wspominano. Jednak sytuacja zmieniała się bardzo szybko – GRP przestała istnieć; Niedziałkowskiego i Rataja Niemcy rozstrzelali w Palmirach, pozostali dwaj jej członkowie wycofali się z prac. W lutym 1940 utworzono nową reprezentację – Polityczny Komitet Porozumiewawczy, w skład którego weszli przedstawiciele już pięciu ugrupowań, dołączyło bowiem Stronnictwo Pracy. Ciało to przemianowano następnie na Główny Komitet Polityczny – współpracujący ściśle z Komendantem ZWZ. Jednak dopiero mianowanie przez premiera Delegata Rządu na Kraj pozwoliło na utworzenie jednolitej struktury cywilnego podziemia.
Pierwszym Delegatem został były prezydent Poznania Cyryl Ratajski. Zrezygnował on z tej funkcji 15 września 1942 roku ze względu na stan zdrowia – zmarł miesiąc później. Jego następcą został Jan Piekałkiewicz – ale 19 lutego 1943 roku został aresztowany przez Gestapo i rychło zamordowany. Funkcję Delegata objął wówczas Jan Stanisław Jankowski.
#REKLAMA_POZIOMA#
Wczytuję ocenę...
![[Felieton TS] Karol Gac: Wyborcza magia](https://www.tysol.pl/imgcache/60x42/c/uploads/news/120532/1713551266df112d4f239f68e925ce00.png){kind=small}
