Boszniacki holokaust: ta zbrodnia nadal budzi ogromne kontrowersje

Zbrodnia, której dokonały w lipcu 1995 roku wojska Republiki Serbskiej Bośni i Hercegowiny do dzisiaj budzi kontrowersje i podziały. Pomimo licznych dowodów zebranych przez wiele międzynarodowych instytucji serbskie elity jak ognia unikają uznania tej masakry jako zbrodni ludobójstwa. Dla Boszniaków tragedia Srebrenicy i jej mieszkańców stała się z kolei jednym z fundamentów budowania tożsamości narodowej. O porozumienie nie jest więc łatwo.
Srebrenica  Boszniacki holokaust: ta zbrodnia nadal budzi ogromne kontrowersje
Srebrenica / Michael Büker, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons

Obchody 29. rocznicy masakry w Srebrenicy zostały jak co roku wykorzystane przez stronę boszniacką jako okazję do budowania politycznego poparcia na arenie międzynarodowej i cementowania poparcia wewnątrz kraju. W ciągu trwających kilka dni uroczystości na miejscu pojawili się liczni przedstawiciele wspólnoty międzynarodowej oraz boszniaccy przywódcy poszczególnych frakcji podzielonej wewnętrznie sceny politycznej. Pomimo strasznych upałów miejsce kaźni odwiedziło kilkadziesiąt tysięcy osób. Zbrodnia w Srebrenicy stała się bowiem corocznym wydarzeniem pozwalającym na odwrócenie uwagi od dramatycznej sytuacji politycznej oraz społeczno-gospodarczej w kraju. 

Boszniacki holokaust

Ponad 8 tysięcy mężczyzn, chłopców i starców zamordowanych w masowych egzekucjach przez wojska serbskie, liczne cywilne ofiary gwałtów i tortur stały się jednym z fundamentów założycielskich boszniackiej narodowości i państwowości. Krew przelana przez srebreniczan stanowi ostateczny dowód na to, że to bośniaccy muzułmanie są ofiarami w wojnie, która działa się w Bośni i Hercegowinie w latach 1992–1995. 

Gwoli przypomnienia: w latach 1992–1995 w Republice Bośni i Hercegowiny trwała wojna między bośniackimi Chorwatami, bośniackimi Serbami i bośniackimi muzułmanami (Boszniakami). Boszniacy, którzy stanowili względną większość (ok 40%), chcieli utworzenia niezależnego państwa od rozpadającej się i zdominowanej przez Serbię Slobodana Miloševicia Jugosławii. Bośniaccy Serbowie wręcz przeciwnie – chcieli w tej Jugosławii pozostać. Bośniaccy Chorwaci z kolei dążyli do unii z Chorwacją. Te różnice doprowadziły do wybuch konfliktu między Boszniakami i Chorwatami z jednej strony, a Serbami z drugiej, ale także do konfliktu boszniacko-chorwackiego w latach 1993–1994. Wojna zakończyła się podpisaniem pokoju w Dayton pod koniec 1995 roku, który pozostawił Bośnię i Hercegowinę podzieloną na dwa tzw. ententy – Republikę Serbską BiH oraz boszniacko-chorwcką Federację Bośni i Hercegowiny, która z kolei podzielona jest na 10 kantonów (5 z większością boszniacką, 3 z chorwacką i dwa mieszane). Pokój w Dayton doprowadził więc do utrzymania państwowości bośniacko-hercegowińskiej, ale także do utrzymania silnych wewnętrznych podziałów narodowych. Te z kolei są wykorzystywane przez elity polityczne do swoich partykularnych celów, rzadko idących w parze z interesem publicznym. Rozbudowana administracja idzie ramię w ramię z bizantyńsko-osmańskimi tradycjami wszechmocnej biurokracji oraz wysokiego stopnia korupcji i nepotyzmu. 

Ludobójstwo 

Dla polityków boszniackich międzynarodowe uznanie zbrodni w Srebrenicy za ludobójstwo jest koronnym argumentem za tym, że celem strony serbskiej było wyniszczenie lub pozbycie się ze wschodniej Bośni i Hercegowiny boszniackich sąsiadów. Jako taki stanowi oczywistą podstawę do dalszych roszczeń politycznych. 

Choć przyjęta w maju br. rezolucja ONZ w sprawie ludobójstwa w Srebrenicy nie wspomina bezpośrednio ani Serbii, ani Serbów, została przyjęta przez serbskie władze w Belgradzie oraz w stolicy Republiki Serbskiej BiH Banja Luce z alergicznym oburzeniem. Masakra w Srebrenicy niszczy bowiem serbską wizję historii regionalnej promowanej w ramach tzw. serbskiego świata (skojarzenia jak najbardziej właściwe). Według tej teorii, to strona serbska była stroną broniącą się przed napadem faszystów i dżihadystów, wspieranych przez Zachód politycznie, materialnie i militarnie (skojarzenia znów są właściwe). To serbski naród stracił najwięcej, poniósł największą ofiarę, a serbscy żołnierze są bohaterami broniącymi ojczyzny. Koniec i kropka. Serbscy przywódcy poszli wręcz o krok dalej – według nowo przyjętej interpretacji rezolucja określa cały serbski naród jako ludobójczy. Jako taka powinna zostać potępiona i odrzucona. Cały świat pod zachodnim butem sprzysiągł się jednak przeciwko Serbom. Wątek rosyjski śmierdzi na kilometr.

Faktem jest, że w walkach w i wokół Srebrenicy zginęło około 3 tysięcy serbskich cywilów. Dzisiaj serbscy politycy i niektóre organizacje pozarządowe domagają się uznania na równi tragedii ofiar z jednej i z drugiej strony. Nie przemawia za tym retoryka przyjęta przez władze serbskie (po obu stronach Driny oddzielającej Bośnię od Serbii), które najpierw kategorycznie zaprzeczyły, że jakakolwiek zbrodnia się wydarzyła. Potem twierdziły, że nie była to zbrodnia ludobójstwa, a obecnie stawiają znak równości między ofiarami serbskim i boszniackimi. 

Z ludzkiego punktu widzenia jest oczywiście wszystko jedno, jakiej narodowości były niewinne ofiary tego okropnego konfliktu. Z perspektywy politycznej i prawnej to już zupełnie odmienne kategorie. Zbrodnie popełniane przez stronę boszniacką miały charakter zbrodni wojennych, tj. naruszania Konwencji genewskiej (zabijanie jeńców i cywili, niszczenie mienia, tortury, itp.). Z kolei dokonana przez Serbów masakra w Srebrenicy miała charakter zorganizowany, masowy, a jej celem było oczyszczenie regionu z Boszniaków.

To zbrodnia ludobójstwa podobna do tej, jakiej dopuszczała się III Rzesza wobec licznych narodów Europy Środkowej (przede wszystkim Żydów, ale także Romów, Polaków czy Serbów). Są na to liczne dowody, zarówno ze strony Serbów, jak i Boszniaków; zarówno na poziomie lokalnym, jak i państwowym. Do zabicia w masowych egzekucjach, często związanych, zakneblowanych i z zasłoniętymi oczami 8 tysięcy jeńców potrzeba było organizacji całego korpusu armijnego dowodzonego przez Ratka Mladicia, który dostał odpowiednie rozkazy od politycznego przywództwa Republiki Serbskiej BiH. Zbrodnie boszniackie miały często charakter rabunkowy, nie były ani masowe, ani systematyczne, ani zorganizowane przez kierownictwo polityczne czy wojskowe. Ich celem nie było też wyniszczenie ludności serbskiej (w armii BiH służyło wielu Serbów czy Chorwatów). Porównywanie tych zbrodni to jak zestawianie polskich szmalcowników do nazistowskiej machiny „ostatecznego rozwiązania”. 

Czytaj także: Katastrofa ekologiczna niemieckiej rzeki. Ryby mogą wymrzeć

Czytaj także: Dziennikarze TVP i znani sportowcy stają w obronie Przemysława Babiarza

Spór 

Choć różnica w skali zbrodni jest oczywista, to przyjęta przez obydwie strony retoryka sprawia, że żadna z nich nie może wycofać się z zajmowanych pozycji bez ponoszenia olbrzymich kosztów politycznych. Problem polega na tym, że korupcja, arogancja oraz chłodny polityczny pragmatyzm boszniackich i serbskich elit nie ułatwiają podjęcia odpowiednich kroków. Pomimo całej moralnej przewagi, boszniaccy politycy robią wiele, aby Serbowie nie przeprosili. Politycy serbscy nie ułatwiają też boszniackim politykom, nie zostawiają im pola do żadnego manewru. Obydwie strony wykuwają za to swoje polityczne poparcie. Nie dotyczy to zresztą polityki bośniackiej. W Srebrenicy przemawiał Recep Tayyip Erdoğan. Mówiąc, że zbrodnia ta nie może się powtórzyć, zupełnie pominął okropieństwa dziejące się dziś w Syrii czy Izraelu.  

W Bośni i Hercegowinie, w obydwu jej częściach, sytuacja społeczno-gospodarcza jest bardzo zła. Choć ceny często równają się z tymi w Polsce, najczęściej zarabia się między 300 a 500 euro miesięcznie. Najczęściej bez ubezpieczenia emerytalnego czy urlopu. Lepiej płatne prace w przerośniętym i finansowanym z funduszy zagranicznych sektorze publicznym są niedostępne bez łapówek czy znajomości. Szkolnictwo i służba zdrowia są na zastraszająco niskim poziomie. Stosunkowo dobrze funkcjonują służby mundurowe. Według różnych szacunków kraj opuściło między 30 a 40% z ponad 4 milionów mieszkańców – przede wszystkim ludzi młodych i wykształconych. To oni i zarobione przez nich pieniądze utrzymują pozostałe w BiH rodziny na jako takim poziomie. Gospodarka Bośni i Hercegowiny jest także ograniczona przez agresywną politykę handlową prowadzoną przez Chorwację i Serbię. Wykorzystują one swoje wpływy w poszczególnych częściach kraju do tworzenia rynków zbytu dla swoich towarów. 

Paradoksalnie ziemie, o które walczyły obydwie strony, Srebrenica i wschodnia Bośnia, to dziś obraz nędzy i rozpaczy, nawet w porównaniu z innymi częściami Bośni, Serbii, Kosowa czy Macedonii. Tamtejsza gospodarka opiera się na transferach publicznych i drobnych usługach. Nieliczny przed wojną przemysł praktycznie nie istnieje, a poziom nieufności wobec przyjezdnych – praktycznie nieznany w regionie Bałkanów – jest tu tak gęsty, że można na nim niemalże położyć dłoń. Nie sprzyja to ani rozwojowi turystyki, ani przyciągnięciu inwestycji. Wątpliwe, aby Serbowie zdecydowali się przejść przez swoje katharsis, bez którego pojednanie na Bałkanach nie będzie możliwe.
 


 

POLECANE
Ludzie Tuska grzmią o sfałszowanych wyborach. Prezes PiS apeluje z ostatniej chwili
Ludzie Tuska grzmią o sfałszowanych wyborach. Prezes PiS apeluje

– Nie pozwolimy na to oszustwo, nie pozwolimy na to, aby ukradziono nam wybory – powiedział w niedzielę w Pułtusku prezes PiS Jarosław Kaczyński

Konflikt na Bliskim Wschodzie. PLL LOT odwołuje rejs pilne
Konflikt na Bliskim Wschodzie. PLL LOT odwołuje rejs

W związku z nasilającymi się napięciami i konfliktami zbrojnymi na Bliskim Wschodzie, kilka międzynarodowych linii lotniczych zdecydowało się na czasowe zawieszenie lotów do niektórych kluczowych destynacji w regionie. Do tej grupy dołączył również nasz narodowy przewoźnik.

Komunikat dla mieszkańców Rzeszowa z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Rzeszowa

Płacisz podatki w Rzeszowie? Od 1 czerwca 2025 r. rzeszowianie zapłacą podatki i odpady bez prowizji w 15 nowych punktach Banku Pekao i Poczty Polskiej.

Tragedia w woj. opolskim. Są zabici i wielu rannych z ostatniej chwili
Tragedia w woj. opolskim. Są zabici i wielu rannych

Tragedia na drodze w woj. opolskim. 2 osoby zginęły, a 5 zostało rannych w zderzeniu dwóch samochodów na "krajówce" nr 38. Do wypadku doszło na skrzyżowaniu w Krasowej między Głubczycami a Kędzierzynem-Koźle. Droga została zablokowana.

Nawrocki o podważaniu wyników wyborów: „Protestuję przeciwko takiej bandyterce” polityka
Nawrocki o podważaniu wyników wyborów: „Protestuję przeciwko takiej bandyterce”

W programie TV Republika prezydent‑elekt Karol Nawrocki wypowiedział się zdecydowanie przeciwko próbom podważania wyników wyborów prezydenckich, podkreślając, że „Polacy nie dadzą sobie odebrać swojej wolności i swojej demokracji”.

Szef Pentagonu: Zniszczyliśmy irański program nuklearny z ostatniej chwili
Szef Pentagonu: Zniszczyliśmy irański program nuklearny

– Atak USA na trzy obiekty nuklearne w Iranie był niezwykłym sukcesem – poinformował w niedzielę na briefingu prasowym minister obrony USA Pete Hegseth.

Polityk Koalicji 13 grudnia wyśmiał oskarżenia o fałszowanie wyborów Wiadomości
Polityk Koalicji 13 grudnia wyśmiał oskarżenia o fałszowanie wyborów

Słyszycie państwo to kuriozum? Oto pod rządami naszej koalicji miałoby dojść do sfałszowania wyborów… na naszą niekorzyść. Chciałoby się powiedzieć: Polak potrafi! Pierwszy taki przypadek na świecie! - napisał Jan Filip Libicki, senator, pochodzący z PSL. 

IMGW wydał komunikat. Oto co nas czeka z ostatniej chwili
IMGW wydał komunikat. Oto co nas czeka

– Sytuacja będzie się zmieniać, opady deszczu i burze z silnymi porywami wiatru będą głównym zagrożeniem – poinformował synoptyk IMGW Szymon Ogórek. Instytut wydał również ostrzeżenia przed upałami I i II stopnia.

Loty do Dubaju i Dohy wstrzymane. Reakcja linii lotniczych na sytuację na Bliskim Wschodzie pilne
Loty do Dubaju i Dohy wstrzymane. Reakcja linii lotniczych na sytuację na Bliskim Wschodzie

W obliczu narastającego napięcia na Bliskim Wschodzie – w szczególności po amerykańskich nalotach na irańskie obiekty nuklearne – linie British Airways podjęły decyzję o zawieszeniu lotów do Dubaju oraz Dohy. Informację podał serwis Bloomberg.

USA przygotowują się na odwet Iranu. Kluczowe 48 godzin pilne
USA przygotowują się na odwet Iranu. Kluczowe 48 godzin

Administracja prezydenta Donalda Trumpa przygotowuje się na możliwy odwet Iranu po serii amerykańskich ataków wymierzonych w irańskie obiekty nuklearne. Jak podała telewizja NBC, według ekspertów najbliższe 48 godzin może być kluczowe dla bezpieczeństwa USA i ich sojuszników w regionie.

REKLAMA

Boszniacki holokaust: ta zbrodnia nadal budzi ogromne kontrowersje

Zbrodnia, której dokonały w lipcu 1995 roku wojska Republiki Serbskiej Bośni i Hercegowiny do dzisiaj budzi kontrowersje i podziały. Pomimo licznych dowodów zebranych przez wiele międzynarodowych instytucji serbskie elity jak ognia unikają uznania tej masakry jako zbrodni ludobójstwa. Dla Boszniaków tragedia Srebrenicy i jej mieszkańców stała się z kolei jednym z fundamentów budowania tożsamości narodowej. O porozumienie nie jest więc łatwo.
Srebrenica  Boszniacki holokaust: ta zbrodnia nadal budzi ogromne kontrowersje
Srebrenica / Michael Büker, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons

Obchody 29. rocznicy masakry w Srebrenicy zostały jak co roku wykorzystane przez stronę boszniacką jako okazję do budowania politycznego poparcia na arenie międzynarodowej i cementowania poparcia wewnątrz kraju. W ciągu trwających kilka dni uroczystości na miejscu pojawili się liczni przedstawiciele wspólnoty międzynarodowej oraz boszniaccy przywódcy poszczególnych frakcji podzielonej wewnętrznie sceny politycznej. Pomimo strasznych upałów miejsce kaźni odwiedziło kilkadziesiąt tysięcy osób. Zbrodnia w Srebrenicy stała się bowiem corocznym wydarzeniem pozwalającym na odwrócenie uwagi od dramatycznej sytuacji politycznej oraz społeczno-gospodarczej w kraju. 

Boszniacki holokaust

Ponad 8 tysięcy mężczyzn, chłopców i starców zamordowanych w masowych egzekucjach przez wojska serbskie, liczne cywilne ofiary gwałtów i tortur stały się jednym z fundamentów założycielskich boszniackiej narodowości i państwowości. Krew przelana przez srebreniczan stanowi ostateczny dowód na to, że to bośniaccy muzułmanie są ofiarami w wojnie, która działa się w Bośni i Hercegowinie w latach 1992–1995. 

Gwoli przypomnienia: w latach 1992–1995 w Republice Bośni i Hercegowiny trwała wojna między bośniackimi Chorwatami, bośniackimi Serbami i bośniackimi muzułmanami (Boszniakami). Boszniacy, którzy stanowili względną większość (ok 40%), chcieli utworzenia niezależnego państwa od rozpadającej się i zdominowanej przez Serbię Slobodana Miloševicia Jugosławii. Bośniaccy Serbowie wręcz przeciwnie – chcieli w tej Jugosławii pozostać. Bośniaccy Chorwaci z kolei dążyli do unii z Chorwacją. Te różnice doprowadziły do wybuch konfliktu między Boszniakami i Chorwatami z jednej strony, a Serbami z drugiej, ale także do konfliktu boszniacko-chorwackiego w latach 1993–1994. Wojna zakończyła się podpisaniem pokoju w Dayton pod koniec 1995 roku, który pozostawił Bośnię i Hercegowinę podzieloną na dwa tzw. ententy – Republikę Serbską BiH oraz boszniacko-chorwcką Federację Bośni i Hercegowiny, która z kolei podzielona jest na 10 kantonów (5 z większością boszniacką, 3 z chorwacką i dwa mieszane). Pokój w Dayton doprowadził więc do utrzymania państwowości bośniacko-hercegowińskiej, ale także do utrzymania silnych wewnętrznych podziałów narodowych. Te z kolei są wykorzystywane przez elity polityczne do swoich partykularnych celów, rzadko idących w parze z interesem publicznym. Rozbudowana administracja idzie ramię w ramię z bizantyńsko-osmańskimi tradycjami wszechmocnej biurokracji oraz wysokiego stopnia korupcji i nepotyzmu. 

Ludobójstwo 

Dla polityków boszniackich międzynarodowe uznanie zbrodni w Srebrenicy za ludobójstwo jest koronnym argumentem za tym, że celem strony serbskiej było wyniszczenie lub pozbycie się ze wschodniej Bośni i Hercegowiny boszniackich sąsiadów. Jako taki stanowi oczywistą podstawę do dalszych roszczeń politycznych. 

Choć przyjęta w maju br. rezolucja ONZ w sprawie ludobójstwa w Srebrenicy nie wspomina bezpośrednio ani Serbii, ani Serbów, została przyjęta przez serbskie władze w Belgradzie oraz w stolicy Republiki Serbskiej BiH Banja Luce z alergicznym oburzeniem. Masakra w Srebrenicy niszczy bowiem serbską wizję historii regionalnej promowanej w ramach tzw. serbskiego świata (skojarzenia jak najbardziej właściwe). Według tej teorii, to strona serbska była stroną broniącą się przed napadem faszystów i dżihadystów, wspieranych przez Zachód politycznie, materialnie i militarnie (skojarzenia znów są właściwe). To serbski naród stracił najwięcej, poniósł największą ofiarę, a serbscy żołnierze są bohaterami broniącymi ojczyzny. Koniec i kropka. Serbscy przywódcy poszli wręcz o krok dalej – według nowo przyjętej interpretacji rezolucja określa cały serbski naród jako ludobójczy. Jako taka powinna zostać potępiona i odrzucona. Cały świat pod zachodnim butem sprzysiągł się jednak przeciwko Serbom. Wątek rosyjski śmierdzi na kilometr.

Faktem jest, że w walkach w i wokół Srebrenicy zginęło około 3 tysięcy serbskich cywilów. Dzisiaj serbscy politycy i niektóre organizacje pozarządowe domagają się uznania na równi tragedii ofiar z jednej i z drugiej strony. Nie przemawia za tym retoryka przyjęta przez władze serbskie (po obu stronach Driny oddzielającej Bośnię od Serbii), które najpierw kategorycznie zaprzeczyły, że jakakolwiek zbrodnia się wydarzyła. Potem twierdziły, że nie była to zbrodnia ludobójstwa, a obecnie stawiają znak równości między ofiarami serbskim i boszniackimi. 

Z ludzkiego punktu widzenia jest oczywiście wszystko jedno, jakiej narodowości były niewinne ofiary tego okropnego konfliktu. Z perspektywy politycznej i prawnej to już zupełnie odmienne kategorie. Zbrodnie popełniane przez stronę boszniacką miały charakter zbrodni wojennych, tj. naruszania Konwencji genewskiej (zabijanie jeńców i cywili, niszczenie mienia, tortury, itp.). Z kolei dokonana przez Serbów masakra w Srebrenicy miała charakter zorganizowany, masowy, a jej celem było oczyszczenie regionu z Boszniaków.

To zbrodnia ludobójstwa podobna do tej, jakiej dopuszczała się III Rzesza wobec licznych narodów Europy Środkowej (przede wszystkim Żydów, ale także Romów, Polaków czy Serbów). Są na to liczne dowody, zarówno ze strony Serbów, jak i Boszniaków; zarówno na poziomie lokalnym, jak i państwowym. Do zabicia w masowych egzekucjach, często związanych, zakneblowanych i z zasłoniętymi oczami 8 tysięcy jeńców potrzeba było organizacji całego korpusu armijnego dowodzonego przez Ratka Mladicia, który dostał odpowiednie rozkazy od politycznego przywództwa Republiki Serbskiej BiH. Zbrodnie boszniackie miały często charakter rabunkowy, nie były ani masowe, ani systematyczne, ani zorganizowane przez kierownictwo polityczne czy wojskowe. Ich celem nie było też wyniszczenie ludności serbskiej (w armii BiH służyło wielu Serbów czy Chorwatów). Porównywanie tych zbrodni to jak zestawianie polskich szmalcowników do nazistowskiej machiny „ostatecznego rozwiązania”. 

Czytaj także: Katastrofa ekologiczna niemieckiej rzeki. Ryby mogą wymrzeć

Czytaj także: Dziennikarze TVP i znani sportowcy stają w obronie Przemysława Babiarza

Spór 

Choć różnica w skali zbrodni jest oczywista, to przyjęta przez obydwie strony retoryka sprawia, że żadna z nich nie może wycofać się z zajmowanych pozycji bez ponoszenia olbrzymich kosztów politycznych. Problem polega na tym, że korupcja, arogancja oraz chłodny polityczny pragmatyzm boszniackich i serbskich elit nie ułatwiają podjęcia odpowiednich kroków. Pomimo całej moralnej przewagi, boszniaccy politycy robią wiele, aby Serbowie nie przeprosili. Politycy serbscy nie ułatwiają też boszniackim politykom, nie zostawiają im pola do żadnego manewru. Obydwie strony wykuwają za to swoje polityczne poparcie. Nie dotyczy to zresztą polityki bośniackiej. W Srebrenicy przemawiał Recep Tayyip Erdoğan. Mówiąc, że zbrodnia ta nie może się powtórzyć, zupełnie pominął okropieństwa dziejące się dziś w Syrii czy Izraelu.  

W Bośni i Hercegowinie, w obydwu jej częściach, sytuacja społeczno-gospodarcza jest bardzo zła. Choć ceny często równają się z tymi w Polsce, najczęściej zarabia się między 300 a 500 euro miesięcznie. Najczęściej bez ubezpieczenia emerytalnego czy urlopu. Lepiej płatne prace w przerośniętym i finansowanym z funduszy zagranicznych sektorze publicznym są niedostępne bez łapówek czy znajomości. Szkolnictwo i służba zdrowia są na zastraszająco niskim poziomie. Stosunkowo dobrze funkcjonują służby mundurowe. Według różnych szacunków kraj opuściło między 30 a 40% z ponad 4 milionów mieszkańców – przede wszystkim ludzi młodych i wykształconych. To oni i zarobione przez nich pieniądze utrzymują pozostałe w BiH rodziny na jako takim poziomie. Gospodarka Bośni i Hercegowiny jest także ograniczona przez agresywną politykę handlową prowadzoną przez Chorwację i Serbię. Wykorzystują one swoje wpływy w poszczególnych częściach kraju do tworzenia rynków zbytu dla swoich towarów. 

Paradoksalnie ziemie, o które walczyły obydwie strony, Srebrenica i wschodnia Bośnia, to dziś obraz nędzy i rozpaczy, nawet w porównaniu z innymi częściami Bośni, Serbii, Kosowa czy Macedonii. Tamtejsza gospodarka opiera się na transferach publicznych i drobnych usługach. Nieliczny przed wojną przemysł praktycznie nie istnieje, a poziom nieufności wobec przyjezdnych – praktycznie nieznany w regionie Bałkanów – jest tu tak gęsty, że można na nim niemalże położyć dłoń. Nie sprzyja to ani rozwojowi turystyki, ani przyciągnięciu inwestycji. Wątpliwe, aby Serbowie zdecydowali się przejść przez swoje katharsis, bez którego pojednanie na Bałkanach nie będzie możliwe.
 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe