Zaduszki. Zaduma

W wielu kulturach światy żywych i umarłych połączone są swoistym mostem, którego filarami są głęboko zakorzenione w kulturze obrzędy i rytuały.
znicz Zaduszki. Zaduma
znicz / morguefile.com

Dzień Wszystkich Świętych wywodzi się z kultu, jakim otaczano zmarłych męczenników, w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Przez siedem wieków święto obchodzone było 1 maja. Dopiero papież Grzegorz III w 731 roku przeniósł uroczystość na 1 listopada, a niemal sto lat później Grzegorz VI ogłosił, że w dniu tym należy wspominać wszystkich świętych kościoła powszechnego. Po przez ustanowienie dnia Wszystkich Świętych kościół chciał zachęcić wiernych do brania za wzór postępowania życie świętych. 

Jest to uroczystość radosna, bo podkreśla możliwość zbawienia i fakt, że poprzez świętych można zanosić do Boga prośby i intencje. Dlatego w kościołach biją dzwony, grają organy a księża celebrują msze w białych szatach.

Zaduszki
W odróżnieniu od Dnia Wszystkich Święch, obchodzone 2 listopada Zaduszki tradycyjnie wypełnia nastrój zadumy. Wierni modlą się za dusze osób, które przebywają w czyśćcu, a księża odprawiają liturgię w czarnych szatach i wymieniają nazwiska zmarłych podczas tzw. wypominków.

Tradycja czczenia zmarłych, czy też ich wspominania sięga w Europie czasów przedchrześcijańskich. Dawni Słowianie składali ofiarę zmarłym w postaci pokarmów.  Ofiara nigdy nie zawierała mięsa, bo uważano, że jest ono zbyt silnie powiązane z żywym człowiekiem. W 998 roku św. Odylon, przeor opactwa w Cluny zaadoptował pogańską tradycję do wymogów religii chrześcijańskiej. Pod wpływem  nauczania kościoła zastąpiono składanie ofiar jałmużną i dzieleniem się chlebem. Wkrótce pojawili się tzw. proszalni dziadowie, którzy wędrując z miejsca na miejsce w zamian za otrzymywane datki i pożywienie modlili się za ofiarodawców i zmarłych z ich rodzin.


Dziady
W epoce romantyzmu nastała moda na odkrywanie prastarych i ludowych obrzędów. Adam Mickiewicz w dramacie „ Dziady” opisał występujący w Polsce Wschodniej i na Litwie rytuał upamiętniający osoby zmarłe. Obrzędy Dziadów organizowano w pełnej tajemnicy w noc zaduszną. Ludzie zbierali się w ciemnościach i przygotowywali suty posiłek dla zgłodniałych duchów a kiedy wszystko było gotowe, guślarz rozpoczynał uroczystość wywołując kolejno duchy według ich stopnia przewinienia. Zebrani słuchali wyznań duchów i naradzali się w jaki sposób można pomóc zbłąkanej duszy. Sposób osądzania czynów zmarłych działał na wyobraźnię zgromadzonych i mówiąc językiem współczesnym miał charakter prewencyjny.

Ludowa tradycja znała również zwyczaj palenie ognia. W noc zaduszkową ogniska rozniecano na cmentarzach, rozstajach dróg i obejściach, aby płomienie wskazywały drogę błąkającym się duszom. Ogniska wzniecano również na grobach samobójców, których chowano za murami cmentarzy, potępionych, bez chrześcijańskiego pogrzebu. Chrust gromadzono obok grobu przez wiele miesięcy a każdy przechodzący powinien dorzucić swą gałązkę do stosu. Sądzono, że palący się  ogień oczyszcza zmarłego a żywych chroni przed złymi mocami.

Dia de los Muertos
Dzień Wszystkich Świętych obchodzą katolicy we wszystkich częściach świata. W każdym kraju uroczystości towarzyszą odmienne zwyczaje. 

W Meksyku Dzień Zmarłych czyli Dia de los Muertos łączy rytuały prekolumbijskie i chrześcijańskie. W poszczególnych stanach obrzędy w ramach święta różnią się między sobą, wspólny jest natomiast nastrój radości, wynikający z możliwości obcowania ze zmarłymi. Meksykanie wierzą, że 1 listopada do swoich ziemskich domów wracają dusze zmarłych dzieci zwane angelitos, czyli aniołkami, a dzień później dusze osób dorosłych. Każdej powracającej duszy zapalają świeczkę a w domu przygotowują ołtarzyk przy którym ustawiają zdjęcia zmarłych oraz ich ulubione dania. Ołtarzyk dekoruje się wycinankami z bibuły, jasnopomarańczowymi kwiatami, a często czekoladowymi czaszkami. Przy ołtarzyku zapala się kadzidło. Najsłynniejsze obchody tego święta są w stanie Michoacan, gdzie odbywa się całonocne czuwanie na cmentarzu oraz procesja łodzi z zapalonymi świecami  po jeziorze Patzcuaro.

Pangangaluluwa
Podobny dualizm życia i śmierci panuje w pierwsze listopadowe dni na Filipinach. Obchodzone 1 listopada Święto Zmarłych przypomina wielki odpust. Filipińczycy odwiedzają cmentarze, przed którymi kwitnie handel, dekorują groby i zapalają świece. Następnie na cmentarzach, w gronie rodziny i znajomych spędzają cały dzień a często i noc,  jedząc wspólnie przyniesione potrawy. Na Filipinach od domu do domu wędrują też muzykanci, którzy swoim śpiewem i graniem przypominają o tych, którzy odeszli i w ich imieniu proszą o jałmużnę i modlitwę. Zwyczaj nazywa się pangangaluluwa.

Wigilia Wszystkich Świętych
Pamięć o tych, którzy odeszli jest cechą immanentną wielu kultur i religii. W krajach niekatolickich nie obchodzi się wprawdzie Dnia Wszystkich Świętych ale pamięta się o zmarłych. W niektórych krajach anglosaskich o tradycji protestanckiej takich jak Stany Zjednoczone, Nowa Zelandia, Australia czy Wielka Brytania 31 października obchodzi się  wywodzące się z celtyckiej tradycji Halloween. W kalendarzu Celtów 31 października był ostatnim dniem w roku. Był to też czas pożegnania duchów ludzi, którzy zmarli w ciągu ostatniego roku oraz czasem rozrachunku dobra ze złem. Symbolem Halloween jest wydrążona dynia z wyciętymi oczami, nosem i ustami oraz z zapaloną świeczką w środku. Słowo Halloween jest zlepkiem słów „ All Hollows Eve” i oznacza Wigilię Wszystkich Świętych.

O ile w Irlandii święto to miało charakter sacrum i przez wiele stuleci obowiązywał w tym dniu post, o tyle obecnie polega na hucznej zabawie. 

W protestanckiej Szwecji Zaduszki są świętem ruchomym i przypadają w pierwszą sobotę listopada.
W krajach prawosławnych nie obchodzi się dnia Wszystkich Świętych. W Bułgarii ,na przykład, zmarłych wspomina się w tzw Zaduszki Archanielskie. Święto to przypada w poprzedzającą 8 listopada sobotę.  Święto ma charakter nie tylko prywatny, gdyż tego dnia czci się pamięć żołnierzy poległych za ojczyznę. Na cmentarzach wojskowych i przy grobie Nieznanego żołnierza w Sofii składane są wieńce i kwiaty. Bułgarzy odwiedzając też groby swoich bliskich zapalają świece a czasami zgodnie z tradycją polewają je czerwonym winem.




 


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Sąd Najwyższy podjął decyzję w sprawie wnuka byłego prezydenta Lecha Wałęsy z ostatniej chwili
Sąd Najwyższy podjął decyzję w sprawie wnuka byłego prezydenta Lecha Wałęsy

Sąd Najwyższy oddalił wniosek kasacyjny w sprawie dwóch młodych mężczyzn skazanych za rozbój i pobicie obywateli Szwecji. Jednym z nich był wnuk byłego prezydenta Lecha Wałęsy. Bartłomiej W. odbywa karę 4 lat więzienia.

PE za wprowadzeniem limitu płatności gotówką. O jakie kwoty chodzi? z ostatniej chwili
PE za wprowadzeniem limitu płatności gotówką. O jakie kwoty chodzi?

Europarlament przyjął w środę przepisy, które mają wzmocnić walkę z praniem brudnych pieniędzy w UE. Jeśli zatwierdzi je Rada UE, zakaz płatności gotówką powyżej określonej kwoty zostanie wprowadzony.

Ryoyu Kobayashi skoczył 291 metrów! Zobacz najdłuższy skok w historii [WIDEO] z ostatniej chwili
Ryoyu Kobayashi skoczył 291 metrów! Zobacz najdłuższy skok w historii [WIDEO]

Japończyk Ryoyu Kobayashi ustanowił nieoficjalny rekord świata w długości lotu narciarskiego, osiągając odległość 291 metrów na specjalnie przygotowanej skoczni na zboczu wzgórza Hlidarfjall w miejscowości Akureyri na Islandii.

Były premier alarmuje: Ceny prądu dla przedsiębiorców będą no limit z ostatniej chwili
Były premier alarmuje: Ceny prądu dla przedsiębiorców będą no limit

„Pani Hennig-Kloska zapominała złożyć wniosek o notyfikacje pomocy dla przedsiębiorców. Innymi słowy ceny prądu dla przedsiębiorców będą noLimit” – alarmuje były premier Mateusz Morawiecki.

Obrońca ks. Michała Olszewskiego ujawnia szokujące kulisy sprawy z ostatniej chwili
Obrońca ks. Michała Olszewskiego ujawnia szokujące kulisy sprawy

„Ponieważ sprawa się rozlewa po dziennikarzach (rozmaitych barw i orientacji) pragnę odnieść się do ujawnionych już informacji” – pisze mec. dr Krzysztof Wąsowski, pełnomocnik ks. Michała Olszewskiego.

Mariusz Kamiński: Nie bójcie się, czasy walki z korupcją wrócą z ostatniej chwili
Mariusz Kamiński: Nie bójcie się, czasy walki z korupcją wrócą

– Jedyne moje przesłanie do funkcjonariuszy służb antykorupcyjnych w naszym kraju było takie: walić w złodziei niezależnie od tego, do jakiego ugrupowania się przykleili – mówił na antenie RMF były szef MSWiA Mariusz Kamiński.

Lista podsłuchwianych przez system Pegasus nie będzie jawna. Bodnar podał powody z ostatniej chwili
Lista podsłuchwianych przez system Pegasus nie będzie jawna. Bodnar podał powody

– To jest dla mnie przykre, że nawet na tej sali zwracam się do osób, które zostały objęte inwigilacją – mówił w Sejmie minister sprawiedliwości Adam Bodnar, przedstawiając sprawozdanie w Sejmie. Dodał, że lista podsłuchiwanych przez system Pegasus nie będzie jawna.

Niemieckie media: Polski pokaz siły w Waszyngtonie z ostatniej chwili
Niemieckie media: Polski pokaz siły w Waszyngtonie

„Pozycja Polski w NATO daje jej ogromny wpływ na sojuszników. Mówi się, że dyplomaci odegrali ważną rolę w porozumieniu USA w sprawie miliardowej pomocy dla Ukrainy. W przeciwieństwie do swoich europejskich sojuszników Warszawa ma do dyspozycji ważny zestaw instrumentów” – pisze niemiecki „Die Welt”.

Apel Piotra Dudy: To nie czas na bierność, to czas na solidarność z ostatniej chwili
Apel Piotra Dudy: To nie czas na bierność, to czas na solidarność

Piotr Duda, przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, wystosował apel do członków i sympatyków NSZZ „Solidarność”, w którym wzywa do obecności na demonstracji, jaką Solidarność i Solidarność RI organizują 10 maja w Warszawie.

„Narodowy Dzień gwałtu”. Szokująca akcja na TikToku z ostatniej chwili
„Narodowy Dzień gwałtu”. Szokująca akcja na TikToku

Na platformie społecznościowej TikTok w Niemczech pojawiają się fake'owe materiały promujące informację, jakoby 24 kwietnia miał miejsce „National Rape Day” [Narodowy Dzień Gwałtu – red.], w którym napaści seksualne na kobiety i dziewczynki rzekomo pozostają bezkarne. Sprawa wzbudziła reakcję berlińskich władz.

REKLAMA

Zaduszki. Zaduma

W wielu kulturach światy żywych i umarłych połączone są swoistym mostem, którego filarami są głęboko zakorzenione w kulturze obrzędy i rytuały.
znicz Zaduszki. Zaduma
znicz / morguefile.com

Dzień Wszystkich Świętych wywodzi się z kultu, jakim otaczano zmarłych męczenników, w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Przez siedem wieków święto obchodzone było 1 maja. Dopiero papież Grzegorz III w 731 roku przeniósł uroczystość na 1 listopada, a niemal sto lat później Grzegorz VI ogłosił, że w dniu tym należy wspominać wszystkich świętych kościoła powszechnego. Po przez ustanowienie dnia Wszystkich Świętych kościół chciał zachęcić wiernych do brania za wzór postępowania życie świętych. 

Jest to uroczystość radosna, bo podkreśla możliwość zbawienia i fakt, że poprzez świętych można zanosić do Boga prośby i intencje. Dlatego w kościołach biją dzwony, grają organy a księża celebrują msze w białych szatach.

Zaduszki
W odróżnieniu od Dnia Wszystkich Święch, obchodzone 2 listopada Zaduszki tradycyjnie wypełnia nastrój zadumy. Wierni modlą się za dusze osób, które przebywają w czyśćcu, a księża odprawiają liturgię w czarnych szatach i wymieniają nazwiska zmarłych podczas tzw. wypominków.

Tradycja czczenia zmarłych, czy też ich wspominania sięga w Europie czasów przedchrześcijańskich. Dawni Słowianie składali ofiarę zmarłym w postaci pokarmów.  Ofiara nigdy nie zawierała mięsa, bo uważano, że jest ono zbyt silnie powiązane z żywym człowiekiem. W 998 roku św. Odylon, przeor opactwa w Cluny zaadoptował pogańską tradycję do wymogów religii chrześcijańskiej. Pod wpływem  nauczania kościoła zastąpiono składanie ofiar jałmużną i dzieleniem się chlebem. Wkrótce pojawili się tzw. proszalni dziadowie, którzy wędrując z miejsca na miejsce w zamian za otrzymywane datki i pożywienie modlili się za ofiarodawców i zmarłych z ich rodzin.


Dziady
W epoce romantyzmu nastała moda na odkrywanie prastarych i ludowych obrzędów. Adam Mickiewicz w dramacie „ Dziady” opisał występujący w Polsce Wschodniej i na Litwie rytuał upamiętniający osoby zmarłe. Obrzędy Dziadów organizowano w pełnej tajemnicy w noc zaduszną. Ludzie zbierali się w ciemnościach i przygotowywali suty posiłek dla zgłodniałych duchów a kiedy wszystko było gotowe, guślarz rozpoczynał uroczystość wywołując kolejno duchy według ich stopnia przewinienia. Zebrani słuchali wyznań duchów i naradzali się w jaki sposób można pomóc zbłąkanej duszy. Sposób osądzania czynów zmarłych działał na wyobraźnię zgromadzonych i mówiąc językiem współczesnym miał charakter prewencyjny.

Ludowa tradycja znała również zwyczaj palenie ognia. W noc zaduszkową ogniska rozniecano na cmentarzach, rozstajach dróg i obejściach, aby płomienie wskazywały drogę błąkającym się duszom. Ogniska wzniecano również na grobach samobójców, których chowano za murami cmentarzy, potępionych, bez chrześcijańskiego pogrzebu. Chrust gromadzono obok grobu przez wiele miesięcy a każdy przechodzący powinien dorzucić swą gałązkę do stosu. Sądzono, że palący się  ogień oczyszcza zmarłego a żywych chroni przed złymi mocami.

Dia de los Muertos
Dzień Wszystkich Świętych obchodzą katolicy we wszystkich częściach świata. W każdym kraju uroczystości towarzyszą odmienne zwyczaje. 

W Meksyku Dzień Zmarłych czyli Dia de los Muertos łączy rytuały prekolumbijskie i chrześcijańskie. W poszczególnych stanach obrzędy w ramach święta różnią się między sobą, wspólny jest natomiast nastrój radości, wynikający z możliwości obcowania ze zmarłymi. Meksykanie wierzą, że 1 listopada do swoich ziemskich domów wracają dusze zmarłych dzieci zwane angelitos, czyli aniołkami, a dzień później dusze osób dorosłych. Każdej powracającej duszy zapalają świeczkę a w domu przygotowują ołtarzyk przy którym ustawiają zdjęcia zmarłych oraz ich ulubione dania. Ołtarzyk dekoruje się wycinankami z bibuły, jasnopomarańczowymi kwiatami, a często czekoladowymi czaszkami. Przy ołtarzyku zapala się kadzidło. Najsłynniejsze obchody tego święta są w stanie Michoacan, gdzie odbywa się całonocne czuwanie na cmentarzu oraz procesja łodzi z zapalonymi świecami  po jeziorze Patzcuaro.

Pangangaluluwa
Podobny dualizm życia i śmierci panuje w pierwsze listopadowe dni na Filipinach. Obchodzone 1 listopada Święto Zmarłych przypomina wielki odpust. Filipińczycy odwiedzają cmentarze, przed którymi kwitnie handel, dekorują groby i zapalają świece. Następnie na cmentarzach, w gronie rodziny i znajomych spędzają cały dzień a często i noc,  jedząc wspólnie przyniesione potrawy. Na Filipinach od domu do domu wędrują też muzykanci, którzy swoim śpiewem i graniem przypominają o tych, którzy odeszli i w ich imieniu proszą o jałmużnę i modlitwę. Zwyczaj nazywa się pangangaluluwa.

Wigilia Wszystkich Świętych
Pamięć o tych, którzy odeszli jest cechą immanentną wielu kultur i religii. W krajach niekatolickich nie obchodzi się wprawdzie Dnia Wszystkich Świętych ale pamięta się o zmarłych. W niektórych krajach anglosaskich o tradycji protestanckiej takich jak Stany Zjednoczone, Nowa Zelandia, Australia czy Wielka Brytania 31 października obchodzi się  wywodzące się z celtyckiej tradycji Halloween. W kalendarzu Celtów 31 października był ostatnim dniem w roku. Był to też czas pożegnania duchów ludzi, którzy zmarli w ciągu ostatniego roku oraz czasem rozrachunku dobra ze złem. Symbolem Halloween jest wydrążona dynia z wyciętymi oczami, nosem i ustami oraz z zapaloną świeczką w środku. Słowo Halloween jest zlepkiem słów „ All Hollows Eve” i oznacza Wigilię Wszystkich Świętych.

O ile w Irlandii święto to miało charakter sacrum i przez wiele stuleci obowiązywał w tym dniu post, o tyle obecnie polega na hucznej zabawie. 

W protestanckiej Szwecji Zaduszki są świętem ruchomym i przypadają w pierwszą sobotę listopada.
W krajach prawosławnych nie obchodzi się dnia Wszystkich Świętych. W Bułgarii ,na przykład, zmarłych wspomina się w tzw Zaduszki Archanielskie. Święto to przypada w poprzedzającą 8 listopada sobotę.  Święto ma charakter nie tylko prywatny, gdyż tego dnia czci się pamięć żołnierzy poległych za ojczyznę. Na cmentarzach wojskowych i przy grobie Nieznanego żołnierza w Sofii składane są wieńce i kwiaty. Bułgarzy odwiedzając też groby swoich bliskich zapalają świece a czasami zgodnie z tradycją polewają je czerwonym winem.




 



Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe