Tak inwigilowała Służba Bezpieczeństwa

29 maja o godz. 16.00, w redakcji tygodnika „Niedziela” w Częstochowie, przy ul. 3 Maja 12, odbędzie się promocja książki Adama Dziuroka i Filipa Musiała „Instrukcje, wytyczne, pisma Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z lat 1962–1989. Wybór dokumentów”.  W spotkaniu wezmą udział: profesorowie Adam Dziurok i Filip Musiał oraz Lidia Dudkiewicz, redaktor naczelna „Niedzieli”.

Niniejsza edycja źródłowa jest piątym tomem serii „Normatywy aparatu represji” wydawanym przez krakowski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej. Stanowi on kontynuację wydanego w jej ramach zbioru instrukcji, wytycznych i okólników dyrektora Departamentu V Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego z lat 1945–1953 w zakresie działań prowadzonych przeciwko Kościołowi katolickiemu.

Zdecydowana większość publikacji dotyczących działalności UB/SB koncentruje się na opisie aktywności operacyjnej. Omawia się w nich efekty działań bezpieki. Niemniej dla pełnego obrazu brakuje wskazania dążeń UB/SB, zaś cele, jakie zamierzał osiągać aparat represji, można odnaleźć w normatywach, okólnikach i wytycznych. Konkretyzowane były one następnie w planach pracy. Opracowane krytycznie normatywy aparatu represji wypełniają więc ważną lukę badawczą, umożliwiając syntezę historii UB/SB.

Kościół katolicki jako wróg ideologiczny komunistów był bacznie przez nich obserwowany za pomocą cywilnego i wojskowego aparatu represji. Używano do tego wszelkich sposobów, zarówno poprzez zakładanie podsłuchów, dokonywanie tajnej obserwacji, jak i wykorzystywania agentów. Wszelkie metody miały na celu osłabić Kościół i skompromitować go w oczach wiernych.

Tematem dyskusji będzie także inwigilacja Kościoła katolickiego, zarówno przez Służbę Bezpieczeństwa, jak i Wojskową Służbę Wewnętrzną, czyli kontrwywiad wojskowy (szczególnie wśród kleryków, którzy zostali w latach 1959–1980 wcieleni do wojskowej służby zasadniczej) oraz przez Zarząd II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, czyli wywiad wojskowy, który uaktywnił swe działania antykościelne w latach 80. (jego próby rozpracowania kurii watykańskiej i Episkopatu Polski).

W spotkaniu wezmą udział redaktorzy tomu: naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Katowicach dr hab. Adam Dziurok, prof. UKSW oraz dyrektor Oddziału IPN w Krakowie dr hab. Filip Musiał, prof. Akademii Ignatianum. Spotkanie poprowadzi: Bartosz Kapuściak z Oddziału IPN w Katowicach. Słowo wstępne (przy rozpoczęciu): Lidia Dudkiewicz, redaktor naczelna tygodnika katolickiego „Niedziela”.

Planowane są spotkania cykliczne w redakcji tygodnika „Niedziela” gdzie będą prezentowane najnowsze publikacje dotyczące Kościoła katolickiego. Kolejne odbędzie się 19 czerwca br. o godz. 16.00, a dotyczyć będzie działalności antymasońskiej komórki Episkopatu Polski.

Adam Dziurok (ur. w 1972 r.) – historyk, dr hab., naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Katowicach oraz profesor w Wydział Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, redaktor naczelny „CzasyPisma”. Zajmuje się historią najnowszą, głównie dziejami Kościoła w Polsce Ludowej oraz problematyką śląską. Autor książek: „Kruchtoizacja. Polityka władz partyjno-państwowych wobec Kościoła katolickiego w latach 1945-1956 w województwie śląskim/katowickim” (2012), „Śląskie rozrachunki. Władze komunistyczne a byli członkowie organizacji nazistowskich na Górnym Śląsku w latach 1945–1956” (2000), (red. z A. Dziubą) „Fundament systemu zniewolenia. Z działalności wojewódzkich struktur Urzędu Bezpieczeństwa w Katowicach 1945–1956” (2009) i in.

Filip Musiał (ur. 1976 r.) – historyk i politolog, dr hab., dyrektor Oddziału IPN w Krakowie, profesor i prorektor Akademii Ignatianum w Krakowie, zastępca redaktora naczelnego „Zeszytów Historycznych WiN-u”. Bada historię polityczną Polski XX w., zwłaszcza dzieje komunistycznego aparatu represji. Autor książek: „Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989)” (2007; 2015); „Raj grabarzy narodu. Studia i materiały do dziejów aparatu represji w Polsce „ludowej” 1945–1989” (2010); (z D. Golikiem) „Władysław Gurgacz – jezuita wyklęty” (2014) i in.