Darowizna: Na obdarowanym mogą ciążyć określone obowiązki

Umowa darowizny nie jest jednostronną czynnością prawną, nie można jej więc dokonać wbrew woli osoby obdarowanej. Ponadto rodzi obowiązki i uprawnienia zarówno po stronie darczyńcy, jak i obdarowanego.
M. Żegliński Darowizna: Na obdarowanym mogą ciążyć określone obowiązki
M. Żegliński / Tygodnik Solidarność
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego umowa darowizny powinna być zawarta na piśmie w formie aktu notarialnego, co ma utrudnić podejmowanie pochopnych decyzji i przeciwdziałać ewentualnym sporom w przypadku świadczeń, które zostały przyrzeczone nieformalnie. Jednak należy pamiętać, że umowa darowizny zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego jest ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenia zostało spełnione.

Natomiast oświadczenie woli osoby przyjmującej darowiznę może być w zasadzie dokonane w formie dowolnej.
Kiedy umowa darowizny została zawarta, należy ją wykonać. Oznacza to, że obdarowany ma prawo dochodzić od darczyńcy wykonania umowy. Ponieważ darowizna stanowi czynność nieodpłatną, rygor związany z roszczeniem obdarowanego został znacząco złagodzony. Odpowiedzialność darczyńcy występuje na przykład tylko wtedy, kiedy można mu przypisać winę lub rażące niedbalstwo, złagodzona jest także możliwość dochodzenia odsetek od opóźnienia. Obdarowany może ich żądać dopiero od dnia wytoczenia powództwa, a nie od dnia wymagalności świadczenia.

Znacząco osłabiona została także odpowiedzialność darczyńcy za wady rzeczy darowanej. Zobowiązany jest on tylko do naprawienia szkody wynikłej z tego, że wiedząc o wadach, nie zawiadomił obdarowanego.

I na obdarowanym mogą ciążyć określone obowiązki – w przypadku, kiedy z darowizną wiąże się polecenie, czyli postanowienie nakładające na niego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, np. wystawienie nagrobku darczyńcy, pokrycie kosztów nauki, przekazanie określonej sumy osobie trzeciej. Takie polecenie stanowi element umowy, jest więc objęte obowiązkiem wykonania. Jednak wypełnienia polecenia można domagać się dopiero po wykonaniu darowizny.

W szczególnych, określonych w kodeksie cywilnym przypadkach darowizna może zostać odwołana. Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego majątek skurczył się tak, że jej wykonanie nie może nastąpić bez uszczerbku jego własnego utrzymania. Natomiast jeżeli darczyńca po wykonaniu darowizny popadnie w niedostatek, obdarowany ma obowiązek dostarczać mu środków utrzymania w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia z tytułu darowizny. Darowizna może być także odwołana, jeżeli obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności.

W takim przypadku uprawnienie przysługuje:
darczyńcy, nie może on jednak odwołać darowizny, jeżeli obdarowanemu przebaczył, spadkobiercom darczyńcy, którzy mogą powołać się na przyczyny, które mógł podnieść darczyńca, jeżeli w chwili śmierci był uprawniony do odwołania darczyńcy, a także w przypadku umyślnego spowodowania śmierci darczyńcy przez obdarowanego.

Uprawnienie do odwołania darowizny wygasa z upływem roku od dnia, w którym osoba uprawniona do odwołania darowizny dowiedziała się o rażącej niewdzięczności. Odwołanie darowizny następuje poprzez złożenie oświadczenia na piśmie.

Należy pamiętać, że żadna z powyższych przyczyn nie uzasadnia odwołania darowizny, gdy czyni ona zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego.

Darowizna, która nie została jeszcze wykonana, może zostać odwołana na skutek zgodnych oświadczeń stron. Dopuszczalna jest także możliwość rozwiązania darowizny przez sąd. Takie żądanie może  złożyć przedstawiciel osoby ubezwłasnowolnionej, która dokonała darowizny przed ubezwłasnowolnieniem, jeżeli darowizna ze względu na wartość świadczenia i brak uzasadnionych pobudek jest nadmierna. Ze względu na konieczność ochrony interesów obdarowanego żądanie rozwiązania darowizny nie może być zgłoszone później niż w ciągu dwóch lat od jej wykonania.

Tomasz Oleksiewicz

Wersja cyfrowa artykułu, który ukazał się w najnowszym numerze "TS" (48/2016). Cały numer do kupienia tutaj

 

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Burza w Pałacu Buckingham. Lekarz przerywa milczenie w sprawie Kate Middleton z ostatniej chwili
Burza w Pałacu Buckingham. Lekarz przerywa milczenie w sprawie Kate Middleton

Księżna Kate, żona brytyjskiego następcy tronu, księcia Williama, poinformowała w piątek, że jej styczniowy pobyt w szpitalu i przebyta operacja jamy brzusznej, była związana z wykrytym u niej rakiem. Lekarz zabrała głos.

Poważny kłopot Rosji. To skutek ukraińskich ataków z ostatniej chwili
Poważny kłopot Rosji. To skutek ukraińskich ataków

Rosja znacznie zwiększyła w marcu import białoruskiej benzyny, by uniknąć braków na rynku z powodu ukraińskich ataków dronami na rosyjskie rafinerie – poinformowała agencja Reutera, powołując się na cztery różne źródła.

Dramat znanej aktorki. „Mam 30 zmian w mózgu i drgawki” z ostatniej chwili
Dramat znanej aktorki. „Mam 30 zmian w mózgu i drgawki”

Znana aktorka jest poważnie chora. W najnowszym wywiadzie wyznała, jak się czuje.

„New York Times”: CIA ostrzegało Kreml z ostatniej chwili
„New York Times”: CIA ostrzegało Kreml

Amerykańska Centralna Agencja Wywiadowcza (CIA) przekazała 6 marca rosyjskim władzom prywatne ostrzeżenie, że organizacja terrorystyczna Państwo Islamskie Prowincji Chorasan planuje zamach w Rosji; Kreml jednak zlekceważył te doniesienia – powiadomił w czwartek dziennik „New York Times”.

Eksport zbóż z Ukrainy. Premier Szmyhal przedstawił swoją wizję z ostatniej chwili
Eksport zbóż z Ukrainy. Premier Szmyhal przedstawił swoją wizję

– Nasz rząd wprowadził weryfikację eksportu kukurydzy, rzepaku, słonecznika i pszenicy; bez licencji eksport tych kategorii nie będzie dokonywany – powiedział w czwartek premier Ukrainy Denys Szmyhal. Jak dodał, wydawanie pozwoleń będzie następowało we współpracy ze stroną polską.

Polityk „koalicji 13 grudnia” skomentowała sprawę prok. Wrzosek. Wpis skasowała, ale w internecie nic nie ginie z ostatniej chwili
Polityk „koalicji 13 grudnia” skomentowała sprawę prok. Wrzosek. Wpis skasowała, ale w internecie nic nie ginie

Szefowa klubu parlamentarnego Lewicy Anna Maria Żukowska zaskakująco skomentowała aferę z prokurator Ewą Wrzosek, która wybuchła po publikacji Wirtualnej Polski w czwartek. Wpis swój dosyć szybko usunęła. Zanim to jednak nastąpiło, odniosła się do niego sama prokurator Wrzosek.

Po konsultacjach władz Polski i Ukrainy. Tusk zabiera głos z ostatniej chwili
Po konsultacjach władz Polski i Ukrainy. Tusk zabiera głos

– Kończymy w czwartek rozmowy polsko-ukraińskie z jeszcze głębszym przeświadczeniem, że nie ma takiej siły na świecie, która mogłaby podważyć naszą przyjaźń, solidarność i współpracę, szczególnie w obliczu zagrożenia, jakim jest agresywna polityka Rosji – powiedział w czwartek premier Donald Tusk.

Nie żyje uczestnik znanego programu z ostatniej chwili
Nie żyje uczestnik znanego programu

Media obiegła informacja o śmierci jednego z uczestników znanego programu rozrywkowego „Gogglebox. Przed telewizorem”. 40-letni George Gilbey zmarł w wyniku nieszczęśliwego wypadku.

Sprawa Tomasza Komendy. Zaskakujące informacje z ostatniej chwili
Sprawa Tomasza Komendy. Zaskakujące informacje

Sprawa niesłusznie skazanego na 25 lat więzienia Tomasza Komendy wciąż budzi wiele kontrowersji. Śmierć mężczyzny, który odsiedział 18 lat więzienia z zasądzonego mu wyroku, wstrząsnęła opinią publiczną. W sprawie pojawiły się nowe informacje. Okazuje się, że adwokaci chcą zgłębić prawdę dotyczącą jego problemów zdrowotnych.

Wraca skandal wokół przejęcia TVP. Jest komentarz prokurator Wrzosek z ostatniej chwili
Wraca skandal wokół przejęcia TVP. Jest komentarz prokurator Wrzosek

Prokurator Ewa Wrzosek opublikowała w mediach społecznościowych krótki komentarz odnoszący się do afery, jaka wybuchła po publikacji Wirtualnej Polski nt. tego, w jaki sposób „walczyła o wolne media”.

REKLAMA

Darowizna: Na obdarowanym mogą ciążyć określone obowiązki

Umowa darowizny nie jest jednostronną czynnością prawną, nie można jej więc dokonać wbrew woli osoby obdarowanej. Ponadto rodzi obowiązki i uprawnienia zarówno po stronie darczyńcy, jak i obdarowanego.
M. Żegliński Darowizna: Na obdarowanym mogą ciążyć określone obowiązki
M. Żegliński / Tygodnik Solidarność
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego umowa darowizny powinna być zawarta na piśmie w formie aktu notarialnego, co ma utrudnić podejmowanie pochopnych decyzji i przeciwdziałać ewentualnym sporom w przypadku świadczeń, które zostały przyrzeczone nieformalnie. Jednak należy pamiętać, że umowa darowizny zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego jest ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenia zostało spełnione.

Natomiast oświadczenie woli osoby przyjmującej darowiznę może być w zasadzie dokonane w formie dowolnej.
Kiedy umowa darowizny została zawarta, należy ją wykonać. Oznacza to, że obdarowany ma prawo dochodzić od darczyńcy wykonania umowy. Ponieważ darowizna stanowi czynność nieodpłatną, rygor związany z roszczeniem obdarowanego został znacząco złagodzony. Odpowiedzialność darczyńcy występuje na przykład tylko wtedy, kiedy można mu przypisać winę lub rażące niedbalstwo, złagodzona jest także możliwość dochodzenia odsetek od opóźnienia. Obdarowany może ich żądać dopiero od dnia wytoczenia powództwa, a nie od dnia wymagalności świadczenia.

Znacząco osłabiona została także odpowiedzialność darczyńcy za wady rzeczy darowanej. Zobowiązany jest on tylko do naprawienia szkody wynikłej z tego, że wiedząc o wadach, nie zawiadomił obdarowanego.

I na obdarowanym mogą ciążyć określone obowiązki – w przypadku, kiedy z darowizną wiąże się polecenie, czyli postanowienie nakładające na niego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, np. wystawienie nagrobku darczyńcy, pokrycie kosztów nauki, przekazanie określonej sumy osobie trzeciej. Takie polecenie stanowi element umowy, jest więc objęte obowiązkiem wykonania. Jednak wypełnienia polecenia można domagać się dopiero po wykonaniu darowizny.

W szczególnych, określonych w kodeksie cywilnym przypadkach darowizna może zostać odwołana. Darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego majątek skurczył się tak, że jej wykonanie nie może nastąpić bez uszczerbku jego własnego utrzymania. Natomiast jeżeli darczyńca po wykonaniu darowizny popadnie w niedostatek, obdarowany ma obowiązek dostarczać mu środków utrzymania w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia z tytułu darowizny. Darowizna może być także odwołana, jeżeli obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności.

W takim przypadku uprawnienie przysługuje:
darczyńcy, nie może on jednak odwołać darowizny, jeżeli obdarowanemu przebaczył, spadkobiercom darczyńcy, którzy mogą powołać się na przyczyny, które mógł podnieść darczyńca, jeżeli w chwili śmierci był uprawniony do odwołania darczyńcy, a także w przypadku umyślnego spowodowania śmierci darczyńcy przez obdarowanego.

Uprawnienie do odwołania darowizny wygasa z upływem roku od dnia, w którym osoba uprawniona do odwołania darowizny dowiedziała się o rażącej niewdzięczności. Odwołanie darowizny następuje poprzez złożenie oświadczenia na piśmie.

Należy pamiętać, że żadna z powyższych przyczyn nie uzasadnia odwołania darowizny, gdy czyni ona zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego.

Darowizna, która nie została jeszcze wykonana, może zostać odwołana na skutek zgodnych oświadczeń stron. Dopuszczalna jest także możliwość rozwiązania darowizny przez sąd. Takie żądanie może  złożyć przedstawiciel osoby ubezwłasnowolnionej, która dokonała darowizny przed ubezwłasnowolnieniem, jeżeli darowizna ze względu na wartość świadczenia i brak uzasadnionych pobudek jest nadmierna. Ze względu na konieczność ochrony interesów obdarowanego żądanie rozwiązania darowizny nie może być zgłoszone później niż w ciągu dwóch lat od jej wykonania.

Tomasz Oleksiewicz

Wersja cyfrowa artykułu, który ukazał się w najnowszym numerze "TS" (48/2016). Cały numer do kupienia tutaj

 


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe