Marek Budzisz: Zanim powstanie oś autorytarna w naszej części Europy.

Wczoraj w Mołdawii odbyły się długo oczekiwane wybory parlamentarne, które jak powszechnie sądzono mogły przynieść zasadnicze zmiany w geopolitycznej orientacji kraju. Spodziewano się, że w razie triumfu prorosyjskich socjalistów, a niektóre sondaże wskazywały, że mogą nawet liczyć na samodzielną większość, Kiszyniów ostro skręci na Wschód, zwłaszcza, że prezydent Dodon, będący częstym gościem na Kremlu wprost o tym mówił.
 Marek Budzisz: Zanim powstanie oś autorytarna w naszej części Europy.
/ pixabay.com
Dziś już wiadomo, że socjaliści, którzy „witali się z gąską” będą musieli poradzić sobie z rozczarowaniem. Co prawda wybory wygrali (po policzeniu głosów w 97 % okręgów), bo zdobyli 31,67 % głosów, ale o triumfie nie ma co mówić, zwłaszcza, w sytuacji, kiedy będą mieć, wg. ostatnich informacji 33 – 34 miejsca w 100 osobowym parlamencie. Zaskoczeniem jest bardzo dobry, znacznie lepszy niźli w królestwie badań opinii publicznej, wynik proeuropejskiej koalicji ACUM (Teraz), która w głosowaniu powszechnym zajęła drugie miejsce i zdobyła 25,23 % głosów. Daje jej to, wraz z mandatami zdobytymi w okręgach jednomandatowych 26 posłów. Sporym zaskoczeniem jest też rezultat, który zanotowała rządząca Mołdawią Partia Demokratyczna oligarchy Vlada Plachotniuca, która ma 24,6 %, w głosowaniu powszechnym. Ten wynik jeszcze poprawiła w okręgach jednomandatowych i może liczyć na 31 deputowanych. Nieoficjalnie wiadomo, że do parlamentu weszło 3 – 4 „niezależnych” kandydatów związanych z obozem władzy, który dzięki temu może liczyć na 34 – 35 szabel. Ale do jej rezultatów należy też dodać wynik czwartej w wyścigu wyborczym formacji, nacjonalistycznego ugrupowania Szor, która zdobyła 8,4 % głosów i będzie miała  7 – 8 posłów. Formacja założona została przez biznesmena Ilana Szora, przeciw któremu toczy się dochodzenie. Zarzuca mu się udział w „kradzieży stulecia”, kiedy to w 2014 roku, z mołdawskiego systemu bankowego wyparowało ponad 1 mld dolarów, co jak na ten niewielki i bardzo biedny kraj stanowi astronomiczną kwotę. Obserwatorzy mołdawskiej sceny politycznej, a tak tam się uprawia politykę, są przekonani, że deputowani formacji Szora, na „którego są kompromaty”, będą lojalnie współpracowali z partią władzy.
Pierwsze wyniki spływające z okręgów jednomandatowych wskazują, że w miastach wygrywają socjaliści i przedstawiciele koalicji ACUM, ale na wsi, sytuacja wygląda inaczej. I tak np. Plachotniuc w jednym z takich, jak kiedyś Anglicy mówili „zgniłych okręgów” zdobył ponad 70 % głosów. Drugi powód, dla którego przedwcześnie jeszcze mówić o układzie sił jest tego rodzaju, że demokraci Plachotniuca, a przede wszystkim on sam, znani są z tego, że pozyskują głosy deputowanych szantażem i przekupstwem. Po ostatnich wyborach, kiedy formacja „władcy Mołdawii”, jak niemal oficjalnie nazywa się lidera Demokratów, miała w parlamencie jedynie 17 deputowanych, dość szybko pozyskała ona tylu posłów, że mogła zbudować samodzielną i stabilną większość. I trzeci wreszcie powód, dla którego jeszcze zbyt wcześnie mówić o wynikach głosowania, to to, że może okazać się, iż pod byle pretekstem, wyniki wyborów w niektórych okręgach mogą zostać zakwestionowane przez komisję wyborczą i sądy. Rządzący Demokraci już zgłosili szereg naruszeń prawa wyborczego. Mołdawski system prawny jest nie tylko dogłębnie skorumpowany, ale również wprost kontrolowany przez obóz władzy. Dwa minione lata, kiedy trwała nieustająca wojna podjazdowa między prezydentem Dodonem, mającym konstytucyjnie niewielkie uprawnienia, a rządem, pokazały, że tamtejsi prawnicy są w stanie wnieść coś nowego do światowego dorobku prawnego. Otóż kiedy Dodon nie chciał podpisywać przedkładanych mu do podpisu ustaw, tamtejszy Sąd Konstytucyjny, na kilka dosłownie godzin, zawieszał jego pełnomocnictwa. Wówczas do gry wchodził spiker parlamentu, przejmując czasowo obowiązki głowy państwa, podpisywał dokumenty i kiedy było już po wszystkim, prezydent na powrót wracał do pracy. Początkowo wzbudzało to wielkie emocje i były nawet próby organizowania protestów ulicznych, ale wówczas Dodon wygłaszał pojednawcze przemówienie i sprawy wracały do normy. Takie zachowanie werbalnie opozycyjnego prezydenta dało wielu obserwatorom asumpt, to formułowania sądu, iż w gruncie rzeczy ten spór o kierunek w którym ma podążać Mołdawia, to jedno wielkie teatrum dla naiwnych. Bo w rzeczywistości Dodon i Plachotniuc to starzy koledzy, i ten pierwszy pomagał już nie raz temu drugiemu w trudnych politycznych rozgrywkach, związanych choćby z rozłamem w rządzącej wiele lat w Mołdawii partii komunistycznej, który był na rękę Plachotniucowi. I podobnie ma być teraz – spór o orientacje, o to czy Mołdawia winna zbliżyć się z Moskwą, jak tego chcą socjaliści i Dodon, czy iść w stronę Zachodu, jak mówią demokraci, jest dość pozorny. W istocie obydwie formacje już się potajemnie miały dogadać, czego dowodem jest to, że w trakcie kampanii kandydaci demokratów mówili sporo o czymś na kształt „trzeciej drogi”, czyli o polityce wielowektorowej, woli współpracy zarówno z Zachodem, jak i ze Wschodem, zwłaszcza, że Zachód, czyli Unia Europejska, nie jest jakoś szczególnie zainteresowany integracją Mołdawii.
To jak przebiegało wczorajsze głosowanie też nie poprawi reputacji kraju i obozu władzy w oczach elit europejskich. Jak informują dziennikarze, w obwodach położonych przy granicy z samozwańczą republiką Naddniestrza zaobserwowano autobusy, które przywoziły ludzi, chcących oddać głos w wyborach w Mołdawii. Transport organizowała korporacja Szeryf z Tyraspola. Nie jest to jakaś mała firemka, ale największy działający w Naddniestrzu holding, który w 2016 roku wyniósł do władzy tamtejszego prezydenta Wadima Krasnosielskiego. Oświadczył on wczoraj publicznie, komentując liczne informacje o przewozie głosujących, że jego rząd nie ingeruje w przebieg wyborów, ale przecież, jak powiedział w „Naddniestrzu mieszkają też ludzie, którzy mają w kieszeniach paszporty Mołdawskie i oni mogą głosować”. Niewątpliwie machinacje miały miejsce, trudno oszacować ich skalę i to czy mogły wpływać na wynik wyborów. Ale trzeba pamiętać, że Mołdawia to mały kraj i różnica między drugą w rankingu koalicją ACUM a trzecią Partią Demokratyczną to 8 tysięcy głosów, a w okręgach jednomandatowych, w których wygrywa się zwykłą większością znaczenie może mieć nawet przywiezienie kilkudziesięciu wyborców.
Nie do końca wiadomo, kto organizował „transport wyborców”. Socjaliści i przedstawiciele ACUM oskarżają Demokratów, ci ostatni Socjalistów. Trzeba pamiętać kto kontroluje punkty graniczne – są to służby podległe rządowi, bez zgody których nikt nie mógłby przejechać granicy z Naddniestrzem. Wydaje się zatem, że to rządzący Demokraci, maczali w tym przedsięwzięciu palce.
Liderzy koalicji ACUM, Maja Sandu i Andriej Nastase już publicznie oświadczyli, że nie uznają wyników wyborów w okręgach położonych przy granicy i żądają ich powtórzenia. Wezwali także swoich zwolenników do wyjścia na ulice. Można przypuszczać, że marzy im się powtórzenie ormiańskiego scenariusza, gdzie w wyniku protestów ulicznych upadła partia rządząca. Oświadczyli też, że nie mają zamiaru rozmawiać z ludźmi Plachotniuca, ale temu akurat trudno się dziwić. Nie tylko dlatego, że ACUM oskarża Demokratów o to, że partia jest w gruncie rzeczy tylko przykrywką dla rządów skorumpowanej i w gruncie rzeczy kryminalnej, władzy jednego człowieka. Relacji nie poprawiły tez wydarzenia z czasów kampanii wyborczej, kiedy to zarówno Sandu, jak i Nastase, ale również szef ich komitetu wyborczego, oskarżyli władzę o to, że przez długi czas jej agenci chcieli ich zwyczajnie otruć. Na dowód tego, że nie są to gołosłowne twierdzenia pokazali wyniki badań krwi, przeprowadzone zarówno na miejscu, jak i w Niemczech, wskazujące na podwyższoną zawartość metali ciężkich, przede wszystkim rtęci.
Rządzący Demokraci oskarżają z kolei Moskwę o brutalna ingerencję w proces wyborczy. Chodzi o to, że na dwa dnie przed wyborami rosyjskie MSW poinformowało, że Plachotniuc jest oficjalnie oskarżony o udział w słynnym „mołdawskim Landromacie”, procederze, polegającym na wytransferowaniu z Rosji, za pośrednictwem mołdawskich banków, jak się szacuje 22 mld dolarów. To nie pierwsze rosyjskie oskarżenie mołdawskiego oligarchy. Został on już zaocznie skazany za zlecenie zabójstwa jednego z biznesmanów z którym miał różnicę zdań na tle rozliczeń. Sprawa z Landromatem jest jednak znacznie większa. Również dlatego, że skonstruowany w Rosji i Mołdawii schemat wyprowadzania i prania podejrzanych pieniędzy nie działałby gdyby nie zaangażowanie banków z krajów Zachodu. Najmocniej w aferę zaangażowane były banki na Łotwie, gdzie do dymisji w związku z oskarżeniami musiał podać się prezes tamtejszego banku centralnego oraz estońskie filie duńskiego Danske Banku. W Estonii aresztowano już w tej sprawie 10 osób, prezes centrali banku podał się do dymisji a służby finansowe Unii Europejskiej rozpoczęły niedawno, jak informowały media, oficjalne dochodzenie. Danske Bank, poniósł takie straty reputacyjne, że zdecydował się sprzedać swe filie w krajach Bałtyckich i w Rosji. Do działania przystąpiły też władze niemieckie, i w ostatnich dniach przejęły w Bawarii kilka nieruchomości zakupione przez wyprowadzone przy użyciu Mołdawskiego Landromatu środki. Rosjanie aresztowali Aleksandra Korkina, jednego z organizatorów procederu i teraz, najprawdopodobniej, będą twierdzić, że stał za nim Plachotniuc, którego nazwisko pojawia się w zeznaniach. Rozpoczęli w tej sprawie oficjalne dochodzenie. Drugi z organizatorów Landromatu, były bankier Wiaczesław Płaton, po tym jak został aresztowany na Ukrainie i deportowany do kraju, siedzi w więzieniu w Kiszyniowie. I tu zaczynają się ciekawe historie. Otóż, jak poinformował jego adwokat, Płaton, przebywający w więzieniu w Kiszyniowie, został zaatakowany nożem przez dokwaterowanego mu do pojedynczej celi recydywistę. Władze dementują te informacje, ale adwokaci Płatona mówią, że nie są dopuszczani do swego klienta od początku lutego i obawiają się, że może on zostać po prostu zlikwidowany. Innymi słowy z punktu widzenia Demokratów cała sprawa może okazać się tykająca bombą. Moskwa może udowodnić Zachodowi, że stawiają na polityka, który współorganizował i uczestniczył w kryminalnych przedsięwzięciach. Co ciekawsze, na kilka dni przed wyborami kierujący rosyjską Radą Bezpieczeństwa generał Patruszew dość enigmatycznie mówił, że w Kiszyniowie, ale również na Ukrainie, może dojść do kolejnych Majdanów. Przeczucie, czy coś więcej?
Dlaczego o tym wszystkim piszę? Nie tylko po to, abyśmy mogli wiedzieć z kim mamy w Mołdawii do czynienia. Z elitą nie tylko skorumpowaną, ale również uczestniczącą w wielu działaniach o kryminalnym charakterze. Mówienie w tym wypadku o jakiejś „orientacji geopolitycznej” jest swego rodzaju marzycielstwem, chodzi o utrzymanie władzy i eksploatowanie kraju, który ma się na własność.
Z punktu widzenia państw Unii Europejskiej wspieranie tego rodzaju reżimów, w imię polityki „powstrzymywania” Rosji jest działaniem irracjonalnym, a potencjalnie nawet groźnym. Amerykanie, którzy mają bogate doświadczenie współpracy z reżimami autorytarnymi, uprawiają w Kiszyniowie zupełnie inną politykę, której głównym celem są głównie kwestie dotyczące współpracy wojskowej. Na tym tle też może dojść do rozdźwięku między Unią w Waszyngtonem. Mołdawia jest krajem małym i można problemy tam pojawiające się lekceważyć. Jednak dochodzące ostatnio informacje z Ukrainy, którym trzeba będzie poświęcić osobny materiał, wskazują, że naruszenia demokratycznych procedur w czasie trwającej kampanii prezydenckiej mogą tam mieć miejsce na wielką skalę, a Ukraina może ewoluować, umownie całą sprawę ujmując „w stronę Mołdawii”. A to z kolei stawia przed polskimi elitami trudny problem – czy w imię polityki powstrzymywania wpływów rosyjskich, godzić się na rządy skorumpowanej i w coraz większym stopniu autorytarnej ekipy, ekipy łamiącej elementarne procedury demokratyczne, czy przyjąć inny wariant postepowania. Warto o tym już teraz myśleć, bo w rosyjskich, ale nie tylko tamtejszych, mediach już lansowana jest koncepcja osi politycznej łączącej Białoruś z Ukrainą. Do takiej konstrukcji dołączyć może Mołdowa. A to zaś, może otworzyć drogę wpływom tureckim, a przede wszystkim chińskim. I może się okazać, że chcąc ochronić się przed ekspansjonizmem moskiewskim otworzyliśmy nie furtkę, ale bramę dla innych ekspansjonizmów, być może groźniejszych.
 

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Zełenski: Nie mamy już prawie artylerii z ostatniej chwili
Zełenski: Nie mamy już prawie artylerii

Rosja na 100 proc. wykorzystuje przerwę we wsparciu USA dla Ukrainy; nie mamy już prawie w ogóle artylerii - powiedział w wyemitowanym w czwartek wywiadzie dla amerykańskiej telewizji CBS prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski. Ostrzegł, że bez amerykańskiego wsparcia Ukraina przegra, a wojna bardzo szybko może "przyjść do Europy".

Dramatyczne wyznanie Zbigniewa Ziobry z ostatniej chwili
Dramatyczne wyznanie Zbigniewa Ziobry

"Choroba bardzo przyspieszyła. W ciągu miesiąca schudłem 10 kilogramów, pojawiły się bardzo mocne bóle i towarzyszył mi coraz większy problem z głosem" - powiedział w programie "Debata Dnia" o stanie swojego zdrowia Zbigniew Ziobro.

Były minister Tuska zaatakował Dominika Tarczyńskiego: Bedzie miał proces z ostatniej chwili
Były minister Tuska zaatakował Dominika Tarczyńskiego: "Bedzie miał proces"

Były minister finansów, Jan Vincent Rostowski zaatakował na Twitterze [X] Dominika Tarczyńskiego. "Będzie miał proces za publikowanie obrzydliwych fake newsów" - odpowiada europoseł Prawa i Sprawiedliwości

Adam Bodnar powinien podać się do dymisji z ostatniej chwili
"Adam Bodnar powinien podać się do dymisji"

Radosław Fogiel, poseł PiS uważa, że służby złamały prawo, wchodząc do domu b. ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry. Jak mówił w czwartek w Studiu PAP, w jego ocenie prokurator Marzena Kowalska i szef MS Adam Bodnar powinni za to ponieść odpowiedzialność i podać się do dymisji.

Ukraińcy opublikowali specyficzne zdjęcie Kołodziejczaka. Zachowywał się dziwnie. Wybiegał z pokoju, pociągał nosem z ostatniej chwili
Ukraińcy opublikowali specyficzne zdjęcie Kołodziejczaka. "Zachowywał się dziwnie. Wybiegał z pokoju, pociągał nosem"

W środę i w czwartek przedstawiciele resortów infrastruktury, funduszy, rozwoju, finansów, aktywów państwowych oraz rolnictwa uczestniczyli w spotkaniach ze stroną ukraińską. W sieci Ukraińcy opublikowali zdjęcie z nietypową pozą Michała Kołodziejczaka.

Zastępca Bodnara: Co Pan zamierza zrobić Panie Ministrze? Wiadomości
Zastępca Bodnara: Co Pan zamierza zrobić Panie Ministrze?

Dziś opinią publiczną wstrząsnęły fakty przedstawione w artykule Patryka Słowika "Sienkiewicz, Wrzosek, Wolne Sądy i wniosek. Jak prokurator walczyła o wolne media". Neoprokuratura opublikowała komunikat o tym, że zajmuje się opisanym w artykule wątkami. Do sprawy odniósł się również prokurator Michał Ostrowski, powołany za czasów Zbigniewa Ziobry, ale pełniący nadal obowiązki, zastępca Prokuratora Generalnego. Prokuratorem Generalnym, wbrew zapowiedziom rozdzielenia tych funkcji, jest obecnie minister sprawiedliwości Adam Bodnar.

Rosyjski myślwiec zestrzelony z ostatniej chwili
Rosyjski myślwiec zestrzelony

Rosyjski myśliwiec Su-35 runął w czwartek do morza w pobliżu Sewastopola na okupowanym przez Rosję Krymie; według wstępnych doniesień pilot przeżył, a maszyna mogła zostać zestrzelona omyłkowo przez rosyjską obronę przeciwlotniczą - podało Radio Swoboda.

Spiegel: Europejscy politycy mieli otrzymywać setki tysięcy euro od Rosji z ostatniej chwili
"Spiegel": Europejscy politycy mieli otrzymywać setki tysięcy euro od Rosji

Czeski rząd ujawnił poważną rosyjską operację wywierania wpływu na sześć krajów UE. W centrum sprawy znajduje się portal informacyjny Voice of Europe - pisze portal tygodnika "Spiegel" w artykule "Europejscy politycy mieli otrzymywać setki tysięcy euro od Rosji".

Marcin Najman trafił do szpitala z ostatniej chwili
Marcin Najman trafił do szpitala

Marcin Najman trafił do szpitala. Sportowiec musi przejść operację.

Rewolucyjne zmiany na Euro? UEFA wysłucha głosu kadr z ostatniej chwili
Rewolucyjne zmiany na Euro? UEFA wysłucha głosu kadr

UEFA zapowiedziała, że wysłucha trenerów reprezentacji narodowych, jeśli chcą mieć kadry składające się z 26 piłkarzy, zamiast 23, na mistrzostwa Europy w Niemczech. W kwietniu w Duesseldorfie odbędą się warsztaty z selekcjonerami i działaczami uczestników turnieju.

REKLAMA

Marek Budzisz: Zanim powstanie oś autorytarna w naszej części Europy.

Wczoraj w Mołdawii odbyły się długo oczekiwane wybory parlamentarne, które jak powszechnie sądzono mogły przynieść zasadnicze zmiany w geopolitycznej orientacji kraju. Spodziewano się, że w razie triumfu prorosyjskich socjalistów, a niektóre sondaże wskazywały, że mogą nawet liczyć na samodzielną większość, Kiszyniów ostro skręci na Wschód, zwłaszcza, że prezydent Dodon, będący częstym gościem na Kremlu wprost o tym mówił.
 Marek Budzisz: Zanim powstanie oś autorytarna w naszej części Europy.
/ pixabay.com
Dziś już wiadomo, że socjaliści, którzy „witali się z gąską” będą musieli poradzić sobie z rozczarowaniem. Co prawda wybory wygrali (po policzeniu głosów w 97 % okręgów), bo zdobyli 31,67 % głosów, ale o triumfie nie ma co mówić, zwłaszcza, w sytuacji, kiedy będą mieć, wg. ostatnich informacji 33 – 34 miejsca w 100 osobowym parlamencie. Zaskoczeniem jest bardzo dobry, znacznie lepszy niźli w królestwie badań opinii publicznej, wynik proeuropejskiej koalicji ACUM (Teraz), która w głosowaniu powszechnym zajęła drugie miejsce i zdobyła 25,23 % głosów. Daje jej to, wraz z mandatami zdobytymi w okręgach jednomandatowych 26 posłów. Sporym zaskoczeniem jest też rezultat, który zanotowała rządząca Mołdawią Partia Demokratyczna oligarchy Vlada Plachotniuca, która ma 24,6 %, w głosowaniu powszechnym. Ten wynik jeszcze poprawiła w okręgach jednomandatowych i może liczyć na 31 deputowanych. Nieoficjalnie wiadomo, że do parlamentu weszło 3 – 4 „niezależnych” kandydatów związanych z obozem władzy, który dzięki temu może liczyć na 34 – 35 szabel. Ale do jej rezultatów należy też dodać wynik czwartej w wyścigu wyborczym formacji, nacjonalistycznego ugrupowania Szor, która zdobyła 8,4 % głosów i będzie miała  7 – 8 posłów. Formacja założona została przez biznesmena Ilana Szora, przeciw któremu toczy się dochodzenie. Zarzuca mu się udział w „kradzieży stulecia”, kiedy to w 2014 roku, z mołdawskiego systemu bankowego wyparowało ponad 1 mld dolarów, co jak na ten niewielki i bardzo biedny kraj stanowi astronomiczną kwotę. Obserwatorzy mołdawskiej sceny politycznej, a tak tam się uprawia politykę, są przekonani, że deputowani formacji Szora, na „którego są kompromaty”, będą lojalnie współpracowali z partią władzy.
Pierwsze wyniki spływające z okręgów jednomandatowych wskazują, że w miastach wygrywają socjaliści i przedstawiciele koalicji ACUM, ale na wsi, sytuacja wygląda inaczej. I tak np. Plachotniuc w jednym z takich, jak kiedyś Anglicy mówili „zgniłych okręgów” zdobył ponad 70 % głosów. Drugi powód, dla którego przedwcześnie jeszcze mówić o układzie sił jest tego rodzaju, że demokraci Plachotniuca, a przede wszystkim on sam, znani są z tego, że pozyskują głosy deputowanych szantażem i przekupstwem. Po ostatnich wyborach, kiedy formacja „władcy Mołdawii”, jak niemal oficjalnie nazywa się lidera Demokratów, miała w parlamencie jedynie 17 deputowanych, dość szybko pozyskała ona tylu posłów, że mogła zbudować samodzielną i stabilną większość. I trzeci wreszcie powód, dla którego jeszcze zbyt wcześnie mówić o wynikach głosowania, to to, że może okazać się, iż pod byle pretekstem, wyniki wyborów w niektórych okręgach mogą zostać zakwestionowane przez komisję wyborczą i sądy. Rządzący Demokraci już zgłosili szereg naruszeń prawa wyborczego. Mołdawski system prawny jest nie tylko dogłębnie skorumpowany, ale również wprost kontrolowany przez obóz władzy. Dwa minione lata, kiedy trwała nieustająca wojna podjazdowa między prezydentem Dodonem, mającym konstytucyjnie niewielkie uprawnienia, a rządem, pokazały, że tamtejsi prawnicy są w stanie wnieść coś nowego do światowego dorobku prawnego. Otóż kiedy Dodon nie chciał podpisywać przedkładanych mu do podpisu ustaw, tamtejszy Sąd Konstytucyjny, na kilka dosłownie godzin, zawieszał jego pełnomocnictwa. Wówczas do gry wchodził spiker parlamentu, przejmując czasowo obowiązki głowy państwa, podpisywał dokumenty i kiedy było już po wszystkim, prezydent na powrót wracał do pracy. Początkowo wzbudzało to wielkie emocje i były nawet próby organizowania protestów ulicznych, ale wówczas Dodon wygłaszał pojednawcze przemówienie i sprawy wracały do normy. Takie zachowanie werbalnie opozycyjnego prezydenta dało wielu obserwatorom asumpt, to formułowania sądu, iż w gruncie rzeczy ten spór o kierunek w którym ma podążać Mołdawia, to jedno wielkie teatrum dla naiwnych. Bo w rzeczywistości Dodon i Plachotniuc to starzy koledzy, i ten pierwszy pomagał już nie raz temu drugiemu w trudnych politycznych rozgrywkach, związanych choćby z rozłamem w rządzącej wiele lat w Mołdawii partii komunistycznej, który był na rękę Plachotniucowi. I podobnie ma być teraz – spór o orientacje, o to czy Mołdawia winna zbliżyć się z Moskwą, jak tego chcą socjaliści i Dodon, czy iść w stronę Zachodu, jak mówią demokraci, jest dość pozorny. W istocie obydwie formacje już się potajemnie miały dogadać, czego dowodem jest to, że w trakcie kampanii kandydaci demokratów mówili sporo o czymś na kształt „trzeciej drogi”, czyli o polityce wielowektorowej, woli współpracy zarówno z Zachodem, jak i ze Wschodem, zwłaszcza, że Zachód, czyli Unia Europejska, nie jest jakoś szczególnie zainteresowany integracją Mołdawii.
To jak przebiegało wczorajsze głosowanie też nie poprawi reputacji kraju i obozu władzy w oczach elit europejskich. Jak informują dziennikarze, w obwodach położonych przy granicy z samozwańczą republiką Naddniestrza zaobserwowano autobusy, które przywoziły ludzi, chcących oddać głos w wyborach w Mołdawii. Transport organizowała korporacja Szeryf z Tyraspola. Nie jest to jakaś mała firemka, ale największy działający w Naddniestrzu holding, który w 2016 roku wyniósł do władzy tamtejszego prezydenta Wadima Krasnosielskiego. Oświadczył on wczoraj publicznie, komentując liczne informacje o przewozie głosujących, że jego rząd nie ingeruje w przebieg wyborów, ale przecież, jak powiedział w „Naddniestrzu mieszkają też ludzie, którzy mają w kieszeniach paszporty Mołdawskie i oni mogą głosować”. Niewątpliwie machinacje miały miejsce, trudno oszacować ich skalę i to czy mogły wpływać na wynik wyborów. Ale trzeba pamiętać, że Mołdawia to mały kraj i różnica między drugą w rankingu koalicją ACUM a trzecią Partią Demokratyczną to 8 tysięcy głosów, a w okręgach jednomandatowych, w których wygrywa się zwykłą większością znaczenie może mieć nawet przywiezienie kilkudziesięciu wyborców.
Nie do końca wiadomo, kto organizował „transport wyborców”. Socjaliści i przedstawiciele ACUM oskarżają Demokratów, ci ostatni Socjalistów. Trzeba pamiętać kto kontroluje punkty graniczne – są to służby podległe rządowi, bez zgody których nikt nie mógłby przejechać granicy z Naddniestrzem. Wydaje się zatem, że to rządzący Demokraci, maczali w tym przedsięwzięciu palce.
Liderzy koalicji ACUM, Maja Sandu i Andriej Nastase już publicznie oświadczyli, że nie uznają wyników wyborów w okręgach położonych przy granicy i żądają ich powtórzenia. Wezwali także swoich zwolenników do wyjścia na ulice. Można przypuszczać, że marzy im się powtórzenie ormiańskiego scenariusza, gdzie w wyniku protestów ulicznych upadła partia rządząca. Oświadczyli też, że nie mają zamiaru rozmawiać z ludźmi Plachotniuca, ale temu akurat trudno się dziwić. Nie tylko dlatego, że ACUM oskarża Demokratów o to, że partia jest w gruncie rzeczy tylko przykrywką dla rządów skorumpowanej i w gruncie rzeczy kryminalnej, władzy jednego człowieka. Relacji nie poprawiły tez wydarzenia z czasów kampanii wyborczej, kiedy to zarówno Sandu, jak i Nastase, ale również szef ich komitetu wyborczego, oskarżyli władzę o to, że przez długi czas jej agenci chcieli ich zwyczajnie otruć. Na dowód tego, że nie są to gołosłowne twierdzenia pokazali wyniki badań krwi, przeprowadzone zarówno na miejscu, jak i w Niemczech, wskazujące na podwyższoną zawartość metali ciężkich, przede wszystkim rtęci.
Rządzący Demokraci oskarżają z kolei Moskwę o brutalna ingerencję w proces wyborczy. Chodzi o to, że na dwa dnie przed wyborami rosyjskie MSW poinformowało, że Plachotniuc jest oficjalnie oskarżony o udział w słynnym „mołdawskim Landromacie”, procederze, polegającym na wytransferowaniu z Rosji, za pośrednictwem mołdawskich banków, jak się szacuje 22 mld dolarów. To nie pierwsze rosyjskie oskarżenie mołdawskiego oligarchy. Został on już zaocznie skazany za zlecenie zabójstwa jednego z biznesmanów z którym miał różnicę zdań na tle rozliczeń. Sprawa z Landromatem jest jednak znacznie większa. Również dlatego, że skonstruowany w Rosji i Mołdawii schemat wyprowadzania i prania podejrzanych pieniędzy nie działałby gdyby nie zaangażowanie banków z krajów Zachodu. Najmocniej w aferę zaangażowane były banki na Łotwie, gdzie do dymisji w związku z oskarżeniami musiał podać się prezes tamtejszego banku centralnego oraz estońskie filie duńskiego Danske Banku. W Estonii aresztowano już w tej sprawie 10 osób, prezes centrali banku podał się do dymisji a służby finansowe Unii Europejskiej rozpoczęły niedawno, jak informowały media, oficjalne dochodzenie. Danske Bank, poniósł takie straty reputacyjne, że zdecydował się sprzedać swe filie w krajach Bałtyckich i w Rosji. Do działania przystąpiły też władze niemieckie, i w ostatnich dniach przejęły w Bawarii kilka nieruchomości zakupione przez wyprowadzone przy użyciu Mołdawskiego Landromatu środki. Rosjanie aresztowali Aleksandra Korkina, jednego z organizatorów procederu i teraz, najprawdopodobniej, będą twierdzić, że stał za nim Plachotniuc, którego nazwisko pojawia się w zeznaniach. Rozpoczęli w tej sprawie oficjalne dochodzenie. Drugi z organizatorów Landromatu, były bankier Wiaczesław Płaton, po tym jak został aresztowany na Ukrainie i deportowany do kraju, siedzi w więzieniu w Kiszyniowie. I tu zaczynają się ciekawe historie. Otóż, jak poinformował jego adwokat, Płaton, przebywający w więzieniu w Kiszyniowie, został zaatakowany nożem przez dokwaterowanego mu do pojedynczej celi recydywistę. Władze dementują te informacje, ale adwokaci Płatona mówią, że nie są dopuszczani do swego klienta od początku lutego i obawiają się, że może on zostać po prostu zlikwidowany. Innymi słowy z punktu widzenia Demokratów cała sprawa może okazać się tykająca bombą. Moskwa może udowodnić Zachodowi, że stawiają na polityka, który współorganizował i uczestniczył w kryminalnych przedsięwzięciach. Co ciekawsze, na kilka dni przed wyborami kierujący rosyjską Radą Bezpieczeństwa generał Patruszew dość enigmatycznie mówił, że w Kiszyniowie, ale również na Ukrainie, może dojść do kolejnych Majdanów. Przeczucie, czy coś więcej?
Dlaczego o tym wszystkim piszę? Nie tylko po to, abyśmy mogli wiedzieć z kim mamy w Mołdawii do czynienia. Z elitą nie tylko skorumpowaną, ale również uczestniczącą w wielu działaniach o kryminalnym charakterze. Mówienie w tym wypadku o jakiejś „orientacji geopolitycznej” jest swego rodzaju marzycielstwem, chodzi o utrzymanie władzy i eksploatowanie kraju, który ma się na własność.
Z punktu widzenia państw Unii Europejskiej wspieranie tego rodzaju reżimów, w imię polityki „powstrzymywania” Rosji jest działaniem irracjonalnym, a potencjalnie nawet groźnym. Amerykanie, którzy mają bogate doświadczenie współpracy z reżimami autorytarnymi, uprawiają w Kiszyniowie zupełnie inną politykę, której głównym celem są głównie kwestie dotyczące współpracy wojskowej. Na tym tle też może dojść do rozdźwięku między Unią w Waszyngtonem. Mołdawia jest krajem małym i można problemy tam pojawiające się lekceważyć. Jednak dochodzące ostatnio informacje z Ukrainy, którym trzeba będzie poświęcić osobny materiał, wskazują, że naruszenia demokratycznych procedur w czasie trwającej kampanii prezydenckiej mogą tam mieć miejsce na wielką skalę, a Ukraina może ewoluować, umownie całą sprawę ujmując „w stronę Mołdawii”. A to z kolei stawia przed polskimi elitami trudny problem – czy w imię polityki powstrzymywania wpływów rosyjskich, godzić się na rządy skorumpowanej i w coraz większym stopniu autorytarnej ekipy, ekipy łamiącej elementarne procedury demokratyczne, czy przyjąć inny wariant postepowania. Warto o tym już teraz myśleć, bo w rosyjskich, ale nie tylko tamtejszych, mediach już lansowana jest koncepcja osi politycznej łączącej Białoruś z Ukrainą. Do takiej konstrukcji dołączyć może Mołdowa. A to zaś, może otworzyć drogę wpływom tureckim, a przede wszystkim chińskim. I może się okazać, że chcąc ochronić się przed ekspansjonizmem moskiewskim otworzyliśmy nie furtkę, ale bramę dla innych ekspansjonizmów, być może groźniejszych.
 


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe