[Tylko u nas] Dr Łysakowski: NRD pierwsze niemieckie "państwo robotników i chłopów". Bierut niezadowolony

Pojawienie się zaś w końcowej części tekstu słowa o „narodzie polskim” było tylko dyplomatycznym ozdobnikiem niewątpliwie umieszczonym tam bez konsultacji z „polskimi towarzyszami„ mającym osłodzić im pojawiający się problem współpracy Sowietów z Niemcami. Wydaje się, że było to niezmiernie trudne do przyjęcia dla komunistów rządzących w Warszawie łącznie z „pierwszym obywatelem” Rzeczpospolitej Bolesławem Bierutem.
 [Tylko u nas] Dr Łysakowski: NRD pierwsze niemieckie "państwo robotników i chłopów". Bierut niezadowolony
/ pierwsi przywódcy NRD Wilhelm Pieck i Otto Grotewohl Wikipedia CC By-SA 3,0 Bundesarchiv
7 września 1949 roku powstała Republika Federalna Niemiec w jej skład wchodziło11 państw związkowych, złożonych ze stref okupacyjnych USA, Wielkiej Brytanii oraz Francji ze stolicą w Bonn, Kanclerzem został Konrad Adenauer, Prezydentem Theodor Heuss. Była to klęska obozu komunistycznego. Gdy ją przetrawiono rozpoczęto nadawanie komunikatu – nowa republika to twór słaby i nietrwały. Konfrontowana zaś z potęgą ZSRS i wspólnoty musiała w perspektywie szybko upaść: „[…] Marionetkowe akty polityczne w Bonn są już dzisiaj przez wysokich komisarzy USA, Anglii i Francji oficjalnie uznane za >>prowizoryczne<<, […] Istnieje szereg danych na to, aby twierdzić, że w Niemczech Zach. poza KPD, w wielu innych ugrupowaniach zaczyna torować sobie drogę myślenie kategoriami gospodarczo - politycznymi, a nie kategoriami marzeniowo - politycznymi. I stąd ta trafna definicja Wilhelma Piecka […]. Amerykański i zachodnio - europejski kryzys gospodarczy z jednej strony i konsekwentna wola pokoju Zw. Radzieckiego z drugiej strony - oto dwa decydujące czynniki, które na życie wewnętrzno - niemieckie wywierają [...] coraz silniejszy wpływ...” ( Życie Warszawy, 14.09.49 i 15.09.49 – dalej ŻW). Rozedrganie i niepokój panujący w powstających do życia Niemczech Zachodnich porównywano z sytuacją panującą na obszarze sowieckiej strefy okupacyjnej. Opis dotyczył zmian społecznych i mentalnych jakie zachodziły w życiu „zony”. Wiązały się one ściśle ze zbawczym wpływem komunizmu na Niemców, choć tego akurat nie artykułowano bezpośrednio posługując się, mniej lub bardziej udatnie, różnymi „zamiennikami” słowa „rewolucja” i „komunizm”: „[…] Kobiety niemieckie uprzednio skazane na słynne 3 „K” (Kinder, Kueche, Kirche …) obecnie w demokratycznych warunkach strefy radzieckiej - zaczynają myśleć politycznie, […] w tej chwili w strefie radzieckiej nie ma hitlerowskich nauczycieli […]. Rosną sympatie proradzieckie […]. Z drugiej strony właśnie w Berlinie najlepiej widać zatrutą propagandę trzech zachodnich okupantów. Prasa i radio zachodnie podsycają nastroje wojenne uprawiają hecę antyradziecką, […]” (ŻW, 25.09.49).

W tym czasie Biuro Polityczne Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności (SED) wydało oświadczenie, w którym solidaryzowało się ze stanowiskiem ZSRS, które to „odpowiadało życzeniom Niemców z całej wschodniej strefy okupacyjnej” i ogniskowało się wokół tworzenia rządu ogólno - niemieckiego ze stolicą w Berlinie. Niemcy potrzebowali go, bo potrzebowali pracy, chleba i pokoju. Wobec zaistnienia sytuacji pustki politycznej należało zintensyfikować działania w celu jej zapełnienia i powołać do życia wspominany wyżej rząd. „Demokraci” przeszli bardzo szybko od dyskusji do czynów. Prezydium Niemieckiej Rady Ludowej proklamowało powołanie parlamentu (Rada Ludowa - Volksrat) i w ślad za tym „demokratycznego rządu” w Berlinie. Fakt tak szybkiego przezwyciężenia wszelkich biurokratycznych trudności, oczywistych przy takich przedsięwzięciach, świadczył o przygotowaniu gruntu pod całą akcję znacznie wcześniej. Błyskawicznie zebrana Rada Ludowa miała w agendzie obrad tylko dwa punkty. Ogłosiła manifest Narodowego Frontu Demokratycznego Niemiec i zajęła stanowisko wobec zaistniałej w kraju sytuacji politycznej. Stwierdzono też, że tylko to ciało polityczne jest uprawnione do powołania do życia konstytucyjnego rządu niemieckiego, który mógłby działać w imieniu wszystkich Niemców, całych Niemiec. We wschodniej części Niemiec czas gwałtownie przyspieszył: „[…] W piątek po południu zebrała się w Berlinie na sesję nadzwyczajną Niemiecka Rada Ludowa. Przewodniczący Rady Pieck odczytał tekst orędzia do Niemców, zawierającego główne postulaty dotyczące przyszłości Niemiec. Zgodnie z propozycjami manifestu [...]  powołano do życia w stolicy Niemiec - Berlinie - Niemiecką Republikę Demokratyczną. Niemiecka Rada Ludowa przekształciła się w prowizoryczny Parlament Ludowy (Volkskammer), który na pierwszym posiedzeniu powołał przewodniczącego SED, Otto Grothewohla na stanowisko szefa rządu (ten miał się składać z premiera , 3 vce premierów i 14 ministrów) i powierzył mu misję utworzenia rządu Republiki. Postanowiono, że parlament będzie się składał z Parlamentu Ludowego (Volkskammer) i z Izby Krajów (Laenderkammer), […]” (ŻW, 8.10.1949 i 9.10.1949). Powstające w przyspieszonym tempie NRD witano z fanfarami i radością definiując przy okazji cele nowego bytu państwowego powstałego na niemieckiej ziemi. Cele te stały w opozycji do tego co reprezentowała i usiłowała realizować Republika Federalna. Kierunek zmian w niemieckim życiu politycznym miało wyznaczać przywrócenie jedności politycznej i ekonomicznej, której najważniejszym elementem była likwidacja „separatystycznego tworu” na zachodzie.

Trzeba było w jak najszybszym tempie wynegocjować i podpisać (ze zjednoczonymi Niemcami) traktat pokojowy. Należało też zaakceptować poczdamskie w kwestiach demokratyzacji i demilitaryzacji. Wiązało się z tym przywrócenie pełnej suwerenności narodu niemieckiego (trzeba było sporej dozy czarnego humoru, by mówić o suwerenności pod sowieckim władztwem), i podjęcie walki przeciwko tym, którzy parli do nowej wojny. Konieczne było wyeliminowanie z życia politycznego Niemiec „zdrajców narodu”. Należało też natychmiast przywrócić jedność stolicy - Berlina i wprowadzić jednolitą walutę dla całego kraju, wstrzymać demontaż zakładów przemysłowych, znieść ograniczenia handlowe. Ważnym było tez podniesienie stopy życiowej, poprzez odnowę gospodarki Niemiec i własności prywatnej (nie bardzo było wiadomo jak to ostatnie można było, w sowieckiej rzeczywistości ekonomiczno politycznej, rozumieć - ale to nie pierwszy i jedyny z postulatów, które niekoniecznie miały być realizowane w praktyce) i zwiększenie wydajności rolnictwa. Konieczne było zagwarantowanie pracy i dachu nad głową  Niemcom „repatriowanym” ze wschodu. Mówiono tez o gwarancjach pełnego równouprawnienia, wolności wszelkich mediów i integralnie związanym z powyższym polepszeniem losu inteligencji niemieckiej, której miano otworzyć nieskrępowaną drogę awansu i badań naukowych. Informacje napływające z terenu czterech okupacji wskazywały na entuzjazm „zwykłych” ludzi dla realizowanych w strefie wschodniej idei. Idei, którą Niemcom dawał ZSRS niosąc, jako legat na nowe polityczne życie, możliwości zmian, na które zresztą wyrażał swą zgodę (sic !): „[…] Po czterech i pół latach okupacji, w czasie których przeprowadzona została w strefie radzieckiej nie tylko demilitaryzacja i denacyfikacja ale i radykalne i nieodwracalne reformy społeczne i za tym idące przemiany w nastawieniu politycznym części narodu niemieckiego [...] - Związek Radziecki mógł zgodnie z Poczdamem >>dać narodowi niemieckiemu sposobność przebudowy swego życia na podstawie demokratycznej i pokojowej<<. Stało się to 7 października w Berlinie, kiedy za zgodą Związku Radzieckiego powstała Demokratyczna Republika Niemiecka, […]” (ŻW, 11.10.49). Władze państwa konstytuowały się bardzo szybko. Prezydentem wschodnich Niemiec został wybrany jednogłośnie Wilhelm Pieck. Nowo wybrany szef państwa dziękował swoim dobroczyńcom za otrzymane stanowisko i serwituty jakie przypadły w udziale NRD, w demokratycznych warunkach byłoby to zupełnie niezwykłe: „[…] Z głębokim wzruszeniem, […] przyjęliśmy do wiadomości deklarację, w której rząd radziecki nie tylko uznał słuszność powstania tymczasowego rządu Republiki Niemieckiej w Berlinie, lecz również przekazał mu również te wszystkie uprawnienia administracyjne, jakie dotychczas wykonywała radziecka administracja wojskowa w Niemczech. Jest to dowód dalekowzrocznej i wspaniałomyślnej polityki rządu ZSRR pod kierownictwem wielkiego generalissimusa Stalina, […]”(ŻW, 13.10.49).

Generalissimus odpowiedział a jego list do władz NRD przedrukowała polska prasa. Jest on o tyle istotny, że pojawiły w nim słowa, które w sposób wyraźny wywołały w Polsce potężną konsternację i przypomniały polskim komunistom, że po pierwsze nie mają jakiejkolwiek gwarancji bycia „w obozie postępu” numerem drugim (za który się uważali), poza tym zaś unaoczniły im, że historia (nawet w tak paranoicznej formie) lubi się jednak powtarzać i to w zupełnie nieoczekiwanych momentach, mimo ciągłych zaklęć o tym , że jest inaczej. „Wódz całej postępowej ludzkości” pisał do swoich niemieckich popleczników, pomijając całkowicie wątki dotyczące Polski co następuje: „[…] Doświadczenie ostatniej wojny wykazało, że największe ofiary poniosły niemiecki i radziecki, że te dwa narody rozporządzają największymi możliwościami w Europie dla przeprowadzenia wielkich akcji o światowym znaczeniu. Jeśli te dwa narody wykażą swe zdecydowanie do walki o pokój z takim napięciem swych sił, z jakim prowadziły wojnę - to pokój w Europie uważać można za zapewniony, […]. MOŻECIE NIE MIEĆ WĄTPLIWOŚCI, ŻE KROCZĄC PO TEJ DRODZE SPOTKACIE SIĘ Z WIELKIM ZROZUMIENIEM I CZYNNYM POPARCIEM WSZYTKICH NARODÓW ŚWIATA W TEJ LICZBIE AMERYKAŃSKIEGIO, ANGIELSKIEGO I FRANCUSKIEGO, POLSKIEGO, … […] NIE MÓWIĄC JUŻ O MIŁUJĄCYM POKÓJ NARODZIE RADZIECKIM, (tak w tekście – P.Ł.)” (ŻW, 15.10.49). Jak już zauważyliśmy list Stalina pokazywał z kim chce on budować „lepszy świat”.

W przytaczanym piśmie widać było podziw dyktatora dla niemieckiej sprawności i dzielności. Wyraźnie pobrzmiewały w nim nuty sympatii Sowietów do Niemców gruntowane kilka lat wcześniej w pakcie jaki zawarli Ribbentrop z Mołotowem w sierpniu 1939 roku. Pojawienie się zaś w końcowej części tekstu słowa o „narodzie polskim” było tylko dyplomatycznym ozdobnikiem niewątpliwie umieszczonym tam bez konsultacji z „polskimi towarzyszami„ mającym osłodzić im pojawiający się problem współpracy Sowietów z Niemcami. Wydaje się, że było to niezmiernie trudne do przyjęcia dla komunistów rządzących w Warszawie łącznie z „pierwszym obywatelem” Rzeczpospolitej Bolesławem Bierutem. Jeśli dodamy do tego brak wzmianek na temat ofiar jakie w trakcie ostatniej wojny poniosła Polska i to, że „niemieccy towarzysze” twierdzili, iż list Stalina otworzył nowy rozdział w „historii Niemiec”, można powiedzieć, że sytuacja stawała się poważna (nie było chyba przypadkiem , że akurat w tym czasie rozpoczęto w Polsce, i nagłośniono w prasie, proces odpowiedzialnych za zbrodnie w Bydgoszczy popełnione we wrześniu 1939 roku). Mam wrażenie, że jakkolwiek kwestie zbrodni popełnionych przez Niemców na Polakach w czasie ostatniej wojny były, z różnych przyczyn obojętne panującej w Polsce komunie z dużym udziałem towarzyszy pochodzenia żydowskiego, to problem polegał na tym, że list mógł stanowić zawoalowaną groźbę, a w każdym bądź razie, prawie na pewno, był mocny sygnałem alarmowym wskazującym, że walka o sympatię satrapy z Kremla nie będzie ani łatwa, ani przyjemna, a na samym zaś końcu nie było wiadomo kto zostanie w niej zwycięzcą. Ostatecznie kto mógł wiedzieć jakie polityczne pomysły, a w ślad za tym decyzje kadrowe, ulęgną się w chorym umyśle rządzącego znaczną częścią świata z Kremla Stalina. Trzeba więc było jakoś reagować, choćby i przypominając polską daninę krwi w latach 1939 - 1945. Wydaje mi się, że miarą niepokoju, o którym wspomniałem wyżej, a także próbą znalezienia klucza do nazwania zaistniałej sytuacji, było prawie trzydniowe milczenie polskiej prasy w istotnych kwestiach dotyczących Niemiec i powiązanych bezpośrednio z cytowanym wyżej listem i jego przyczyną - powstaniem NRD. Problem polegał na tym, że pisma nie można było nie opublikować - trzeba było więc „zjeść tę żabę”. Taką próbą był opublikowany tego samego dnia co „list” odredakcyjny komentarz w Życiu Warszawy. Usiłowano w nim robić „dobrą minę do złej gry” i w sposób wyraźny „podstawiano nogę do podkucia” i tłumaczono polskiemu czytelnikowi „co autor miał na myśli„ wspominając o odpowiedzialności Niemców za II Wojnę Światową, polskiej granicy zachodniej i licznych polskich ofiarach tej wojny. Kryjąc się za komunistyczną nowomową jak rzadko, w publicystyce poświęconej Niemcom i sprawom niemieckim, nazywano sprawy po imieniu. Była to miara paniki jaka ogarnęła ówczesny „warszawski salon”. Potem nastąpiła wspominana „chwila na refleksję”, podczas której zaklinano rzeczywistość i informowano czytelników o sprawach niekoniecznie istotnych z punktu widzenia polskiego czytelnika jak i szeroko rozumianej kwestii Niemiec takimi na przykład wiadomościami jak te o wydatkach na utrzymanie w więzieniu Spandau Hessa, Funka, Raedera, Doenitza, Speera, von Schiracha czy von Neuratha. Wynosiły one rocznie 38 tysięcy funtów Szterlingów ogólnie co dawało dzienną sumę 15 funtów na głowę więźnia - dla porównania „zwykły„ więzień był utrzymywany w tym czasie za 6 Szylingów (ŻW, 18.10.49).

Dnia 19.10.49 polska prasa przyniosła informację o uznaniu NRD przez Polskę. Przedstawicielem tego państwa w naszym kraju został Friedrich Wolff (ojciec późniejszego szefa wywiadu STASI Niemieckiej Republiki Demokratycznej Markusa Wolffa). Napięcie w Warszawie musiało być spore skoro zdecydowano się opublikować w polskiej prasie list Cata (upubliczniony 25.09.49., roku w Londynie) do niemieckich katolików, w którym ten ostatni żądał od Niemców dowodów na to, że stali się innym, niż byli w czasie wojny, narodem.
 
Piotr Łysakowski

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Dramat znanej aktorki. Mam 30 zmian w mózgu i drgawki z ostatniej chwili
Dramat znanej aktorki. "Mam 30 zmian w mózgu i drgawki"

Znana aktorka jest poważnie chora. W najnowszym wywiadzie wyznała jak się czuje.

New York Times: CIA ostrzegało Kreml z ostatniej chwili
"New York Times": CIA ostrzegało Kreml

Amerykańska Centralna Agencja Wywiadowcza (CIA) przekazała 6 marca rosyjskim władzom prywatne ostrzeżenie, że organizacja terrorystyczna Państwo Islamskie Prowincji Chorasan planuje zamach w Rosji; Kreml jednak zlekceważył te doniesienia - powiadomił w czwartek dziennik "New York Times".

Eksport zbóż z Ukrainy. Premier Szmyhal przedstawił swoją wizję z ostatniej chwili
Eksport zbóż z Ukrainy. Premier Szmyhal przedstawił swoją wizję

– Nasz rząd wprowadził weryfikację eksportu kukurydzy, rzepaku, słonecznika i pszenicy; bez licencji eksport tych kategorii nie będzie dokonywany – powiedział w czwartek premier Ukrainy Denys Szmyhal. Jak dodał, wydawanie pozwoleń będzie następowało we współpracy ze stroną polską.

Polityk „koalicji 13 grudnia” skomentowała sprawę prok. Wrzosek. Wpis skasowała, ale w internecie nic nie ginie z ostatniej chwili
Polityk „koalicji 13 grudnia” skomentowała sprawę prok. Wrzosek. Wpis skasowała, ale w internecie nic nie ginie

Szefowa klubu parlamentarnego Lewicy Anna Maria Żukowska zaskakująco skomentowała aferę z prokurator Ewą Wrzosek, która wybuchła po publikacji Wirtualnej Polski w czwartek. Wpis swój dosyć szybko usunęła. Zanim to jednak nastąpiło, odniosła się do niego sama prokurator Wrzosek.

Po konsultacjach władz Polski i Ukrainy. Tusk zabiera głos z ostatniej chwili
Po konsultacjach władz Polski i Ukrainy. Tusk zabiera głos

– Kończymy w czwartek rozmowy polsko-ukraińskie z jeszcze głębszym przeświadczeniem, że nie ma takiej siły na świecie, która mogłaby podważyć naszą przyjaźń, solidarność i współpracę, szczególnie w obliczu zagrożenia, jakim jest agresywna polityka Rosji – powiedział w czwartek premier Donald Tusk.

Nie żyje uczestnik znanego programu z ostatniej chwili
Nie żyje uczestnik znanego programu

Media obiegła informacja o śmierci jednego z uczestników znanego programu rozrywkowego „Gogglebox. Przed telewizorem”. 40-letni George Gilbey zmarł w wyniku nieszczęśliwego wypadku.

Sprawa Tomasza Komendy. Zaskakujące informacje z ostatniej chwili
Sprawa Tomasza Komendy. Zaskakujące informacje

Sprawa niesłusznie skazanego na 25 lat więzienia Tomasza Komendy wciąż budzi wiele kontrowersji. Śmierć mężczyzny, który odsiedział 18 lat więzienia z zasądzonego mu wyroku, wstrząsnęła opinią publiczną. W sprawie pojawiły się nowe informacje. Okazuje się, że adwokaci chcą zgłębić prawdę dotyczącą jego problemów zdrowotnych.

Wraca skandal wokół przejęcia TVP. Jest komentarz prokurator Wrzosek z ostatniej chwili
Wraca skandal wokół przejęcia TVP. Jest komentarz prokurator Wrzosek

Prokurator Ewa Wrzosek opublikowała w mediach społecznościowych krótki komentarz odnoszący się do afery, jaka wybuchła po publikacji Wirtualnej Polski nt. tego, w jaki sposób „walczyła o wolne media”.

Kongres USA zaakceptował sprzedaż Polsce środków bojowych JASSM-ER, AMRAAM oraz AIM-9X z ostatniej chwili
Kongres USA zaakceptował sprzedaż Polsce środków bojowych JASSM-ER, AMRAAM oraz AIM-9X

Minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz poinformował w czwartek, że Kongres USA zaakceptował sprzedaż Polsce lotniczych środków bojowych: JASSM-ER, AMRAAM oraz AIM-9X.

Putin mówił o ataku Rosji na NATO. Padły słowa o Polsce z ostatniej chwili
Putin mówił o ataku Rosji na NATO. Padły słowa o Polsce

Wojna na Ukrainie trwa już trzeci rok. Rosja wiele razy groziła swoim sąsiadom, że konflikt może się rozszerzyć, przybierając nawet formę nuklearnego. Władimir Putin, który w środę spotkał się z żołnierzami w obwodzie twerskim, nawiązał do tej kwestii i przy okazji wspomniał o naszym kraju.

REKLAMA

[Tylko u nas] Dr Łysakowski: NRD pierwsze niemieckie "państwo robotników i chłopów". Bierut niezadowolony

Pojawienie się zaś w końcowej części tekstu słowa o „narodzie polskim” było tylko dyplomatycznym ozdobnikiem niewątpliwie umieszczonym tam bez konsultacji z „polskimi towarzyszami„ mającym osłodzić im pojawiający się problem współpracy Sowietów z Niemcami. Wydaje się, że było to niezmiernie trudne do przyjęcia dla komunistów rządzących w Warszawie łącznie z „pierwszym obywatelem” Rzeczpospolitej Bolesławem Bierutem.
 [Tylko u nas] Dr Łysakowski: NRD pierwsze niemieckie "państwo robotników i chłopów". Bierut niezadowolony
/ pierwsi przywódcy NRD Wilhelm Pieck i Otto Grotewohl Wikipedia CC By-SA 3,0 Bundesarchiv
7 września 1949 roku powstała Republika Federalna Niemiec w jej skład wchodziło11 państw związkowych, złożonych ze stref okupacyjnych USA, Wielkiej Brytanii oraz Francji ze stolicą w Bonn, Kanclerzem został Konrad Adenauer, Prezydentem Theodor Heuss. Była to klęska obozu komunistycznego. Gdy ją przetrawiono rozpoczęto nadawanie komunikatu – nowa republika to twór słaby i nietrwały. Konfrontowana zaś z potęgą ZSRS i wspólnoty musiała w perspektywie szybko upaść: „[…] Marionetkowe akty polityczne w Bonn są już dzisiaj przez wysokich komisarzy USA, Anglii i Francji oficjalnie uznane za >>prowizoryczne<<, […] Istnieje szereg danych na to, aby twierdzić, że w Niemczech Zach. poza KPD, w wielu innych ugrupowaniach zaczyna torować sobie drogę myślenie kategoriami gospodarczo - politycznymi, a nie kategoriami marzeniowo - politycznymi. I stąd ta trafna definicja Wilhelma Piecka […]. Amerykański i zachodnio - europejski kryzys gospodarczy z jednej strony i konsekwentna wola pokoju Zw. Radzieckiego z drugiej strony - oto dwa decydujące czynniki, które na życie wewnętrzno - niemieckie wywierają [...] coraz silniejszy wpływ...” ( Życie Warszawy, 14.09.49 i 15.09.49 – dalej ŻW). Rozedrganie i niepokój panujący w powstających do życia Niemczech Zachodnich porównywano z sytuacją panującą na obszarze sowieckiej strefy okupacyjnej. Opis dotyczył zmian społecznych i mentalnych jakie zachodziły w życiu „zony”. Wiązały się one ściśle ze zbawczym wpływem komunizmu na Niemców, choć tego akurat nie artykułowano bezpośrednio posługując się, mniej lub bardziej udatnie, różnymi „zamiennikami” słowa „rewolucja” i „komunizm”: „[…] Kobiety niemieckie uprzednio skazane na słynne 3 „K” (Kinder, Kueche, Kirche …) obecnie w demokratycznych warunkach strefy radzieckiej - zaczynają myśleć politycznie, […] w tej chwili w strefie radzieckiej nie ma hitlerowskich nauczycieli […]. Rosną sympatie proradzieckie […]. Z drugiej strony właśnie w Berlinie najlepiej widać zatrutą propagandę trzech zachodnich okupantów. Prasa i radio zachodnie podsycają nastroje wojenne uprawiają hecę antyradziecką, […]” (ŻW, 25.09.49).

W tym czasie Biuro Polityczne Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności (SED) wydało oświadczenie, w którym solidaryzowało się ze stanowiskiem ZSRS, które to „odpowiadało życzeniom Niemców z całej wschodniej strefy okupacyjnej” i ogniskowało się wokół tworzenia rządu ogólno - niemieckiego ze stolicą w Berlinie. Niemcy potrzebowali go, bo potrzebowali pracy, chleba i pokoju. Wobec zaistnienia sytuacji pustki politycznej należało zintensyfikować działania w celu jej zapełnienia i powołać do życia wspominany wyżej rząd. „Demokraci” przeszli bardzo szybko od dyskusji do czynów. Prezydium Niemieckiej Rady Ludowej proklamowało powołanie parlamentu (Rada Ludowa - Volksrat) i w ślad za tym „demokratycznego rządu” w Berlinie. Fakt tak szybkiego przezwyciężenia wszelkich biurokratycznych trudności, oczywistych przy takich przedsięwzięciach, świadczył o przygotowaniu gruntu pod całą akcję znacznie wcześniej. Błyskawicznie zebrana Rada Ludowa miała w agendzie obrad tylko dwa punkty. Ogłosiła manifest Narodowego Frontu Demokratycznego Niemiec i zajęła stanowisko wobec zaistniałej w kraju sytuacji politycznej. Stwierdzono też, że tylko to ciało polityczne jest uprawnione do powołania do życia konstytucyjnego rządu niemieckiego, który mógłby działać w imieniu wszystkich Niemców, całych Niemiec. We wschodniej części Niemiec czas gwałtownie przyspieszył: „[…] W piątek po południu zebrała się w Berlinie na sesję nadzwyczajną Niemiecka Rada Ludowa. Przewodniczący Rady Pieck odczytał tekst orędzia do Niemców, zawierającego główne postulaty dotyczące przyszłości Niemiec. Zgodnie z propozycjami manifestu [...]  powołano do życia w stolicy Niemiec - Berlinie - Niemiecką Republikę Demokratyczną. Niemiecka Rada Ludowa przekształciła się w prowizoryczny Parlament Ludowy (Volkskammer), który na pierwszym posiedzeniu powołał przewodniczącego SED, Otto Grothewohla na stanowisko szefa rządu (ten miał się składać z premiera , 3 vce premierów i 14 ministrów) i powierzył mu misję utworzenia rządu Republiki. Postanowiono, że parlament będzie się składał z Parlamentu Ludowego (Volkskammer) i z Izby Krajów (Laenderkammer), […]” (ŻW, 8.10.1949 i 9.10.1949). Powstające w przyspieszonym tempie NRD witano z fanfarami i radością definiując przy okazji cele nowego bytu państwowego powstałego na niemieckiej ziemi. Cele te stały w opozycji do tego co reprezentowała i usiłowała realizować Republika Federalna. Kierunek zmian w niemieckim życiu politycznym miało wyznaczać przywrócenie jedności politycznej i ekonomicznej, której najważniejszym elementem była likwidacja „separatystycznego tworu” na zachodzie.

Trzeba było w jak najszybszym tempie wynegocjować i podpisać (ze zjednoczonymi Niemcami) traktat pokojowy. Należało też zaakceptować poczdamskie w kwestiach demokratyzacji i demilitaryzacji. Wiązało się z tym przywrócenie pełnej suwerenności narodu niemieckiego (trzeba było sporej dozy czarnego humoru, by mówić o suwerenności pod sowieckim władztwem), i podjęcie walki przeciwko tym, którzy parli do nowej wojny. Konieczne było wyeliminowanie z życia politycznego Niemiec „zdrajców narodu”. Należało też natychmiast przywrócić jedność stolicy - Berlina i wprowadzić jednolitą walutę dla całego kraju, wstrzymać demontaż zakładów przemysłowych, znieść ograniczenia handlowe. Ważnym było tez podniesienie stopy życiowej, poprzez odnowę gospodarki Niemiec i własności prywatnej (nie bardzo było wiadomo jak to ostatnie można było, w sowieckiej rzeczywistości ekonomiczno politycznej, rozumieć - ale to nie pierwszy i jedyny z postulatów, które niekoniecznie miały być realizowane w praktyce) i zwiększenie wydajności rolnictwa. Konieczne było zagwarantowanie pracy i dachu nad głową  Niemcom „repatriowanym” ze wschodu. Mówiono tez o gwarancjach pełnego równouprawnienia, wolności wszelkich mediów i integralnie związanym z powyższym polepszeniem losu inteligencji niemieckiej, której miano otworzyć nieskrępowaną drogę awansu i badań naukowych. Informacje napływające z terenu czterech okupacji wskazywały na entuzjazm „zwykłych” ludzi dla realizowanych w strefie wschodniej idei. Idei, którą Niemcom dawał ZSRS niosąc, jako legat na nowe polityczne życie, możliwości zmian, na które zresztą wyrażał swą zgodę (sic !): „[…] Po czterech i pół latach okupacji, w czasie których przeprowadzona została w strefie radzieckiej nie tylko demilitaryzacja i denacyfikacja ale i radykalne i nieodwracalne reformy społeczne i za tym idące przemiany w nastawieniu politycznym części narodu niemieckiego [...] - Związek Radziecki mógł zgodnie z Poczdamem >>dać narodowi niemieckiemu sposobność przebudowy swego życia na podstawie demokratycznej i pokojowej<<. Stało się to 7 października w Berlinie, kiedy za zgodą Związku Radzieckiego powstała Demokratyczna Republika Niemiecka, […]” (ŻW, 11.10.49). Władze państwa konstytuowały się bardzo szybko. Prezydentem wschodnich Niemiec został wybrany jednogłośnie Wilhelm Pieck. Nowo wybrany szef państwa dziękował swoim dobroczyńcom za otrzymane stanowisko i serwituty jakie przypadły w udziale NRD, w demokratycznych warunkach byłoby to zupełnie niezwykłe: „[…] Z głębokim wzruszeniem, […] przyjęliśmy do wiadomości deklarację, w której rząd radziecki nie tylko uznał słuszność powstania tymczasowego rządu Republiki Niemieckiej w Berlinie, lecz również przekazał mu również te wszystkie uprawnienia administracyjne, jakie dotychczas wykonywała radziecka administracja wojskowa w Niemczech. Jest to dowód dalekowzrocznej i wspaniałomyślnej polityki rządu ZSRR pod kierownictwem wielkiego generalissimusa Stalina, […]”(ŻW, 13.10.49).

Generalissimus odpowiedział a jego list do władz NRD przedrukowała polska prasa. Jest on o tyle istotny, że pojawiły w nim słowa, które w sposób wyraźny wywołały w Polsce potężną konsternację i przypomniały polskim komunistom, że po pierwsze nie mają jakiejkolwiek gwarancji bycia „w obozie postępu” numerem drugim (za który się uważali), poza tym zaś unaoczniły im, że historia (nawet w tak paranoicznej formie) lubi się jednak powtarzać i to w zupełnie nieoczekiwanych momentach, mimo ciągłych zaklęć o tym , że jest inaczej. „Wódz całej postępowej ludzkości” pisał do swoich niemieckich popleczników, pomijając całkowicie wątki dotyczące Polski co następuje: „[…] Doświadczenie ostatniej wojny wykazało, że największe ofiary poniosły niemiecki i radziecki, że te dwa narody rozporządzają największymi możliwościami w Europie dla przeprowadzenia wielkich akcji o światowym znaczeniu. Jeśli te dwa narody wykażą swe zdecydowanie do walki o pokój z takim napięciem swych sił, z jakim prowadziły wojnę - to pokój w Europie uważać można za zapewniony, […]. MOŻECIE NIE MIEĆ WĄTPLIWOŚCI, ŻE KROCZĄC PO TEJ DRODZE SPOTKACIE SIĘ Z WIELKIM ZROZUMIENIEM I CZYNNYM POPARCIEM WSZYTKICH NARODÓW ŚWIATA W TEJ LICZBIE AMERYKAŃSKIEGIO, ANGIELSKIEGO I FRANCUSKIEGO, POLSKIEGO, … […] NIE MÓWIĄC JUŻ O MIŁUJĄCYM POKÓJ NARODZIE RADZIECKIM, (tak w tekście – P.Ł.)” (ŻW, 15.10.49). Jak już zauważyliśmy list Stalina pokazywał z kim chce on budować „lepszy świat”.

W przytaczanym piśmie widać było podziw dyktatora dla niemieckiej sprawności i dzielności. Wyraźnie pobrzmiewały w nim nuty sympatii Sowietów do Niemców gruntowane kilka lat wcześniej w pakcie jaki zawarli Ribbentrop z Mołotowem w sierpniu 1939 roku. Pojawienie się zaś w końcowej części tekstu słowa o „narodzie polskim” było tylko dyplomatycznym ozdobnikiem niewątpliwie umieszczonym tam bez konsultacji z „polskimi towarzyszami„ mającym osłodzić im pojawiający się problem współpracy Sowietów z Niemcami. Wydaje się, że było to niezmiernie trudne do przyjęcia dla komunistów rządzących w Warszawie łącznie z „pierwszym obywatelem” Rzeczpospolitej Bolesławem Bierutem. Jeśli dodamy do tego brak wzmianek na temat ofiar jakie w trakcie ostatniej wojny poniosła Polska i to, że „niemieccy towarzysze” twierdzili, iż list Stalina otworzył nowy rozdział w „historii Niemiec”, można powiedzieć, że sytuacja stawała się poważna (nie było chyba przypadkiem , że akurat w tym czasie rozpoczęto w Polsce, i nagłośniono w prasie, proces odpowiedzialnych za zbrodnie w Bydgoszczy popełnione we wrześniu 1939 roku). Mam wrażenie, że jakkolwiek kwestie zbrodni popełnionych przez Niemców na Polakach w czasie ostatniej wojny były, z różnych przyczyn obojętne panującej w Polsce komunie z dużym udziałem towarzyszy pochodzenia żydowskiego, to problem polegał na tym, że list mógł stanowić zawoalowaną groźbę, a w każdym bądź razie, prawie na pewno, był mocny sygnałem alarmowym wskazującym, że walka o sympatię satrapy z Kremla nie będzie ani łatwa, ani przyjemna, a na samym zaś końcu nie było wiadomo kto zostanie w niej zwycięzcą. Ostatecznie kto mógł wiedzieć jakie polityczne pomysły, a w ślad za tym decyzje kadrowe, ulęgną się w chorym umyśle rządzącego znaczną częścią świata z Kremla Stalina. Trzeba więc było jakoś reagować, choćby i przypominając polską daninę krwi w latach 1939 - 1945. Wydaje mi się, że miarą niepokoju, o którym wspomniałem wyżej, a także próbą znalezienia klucza do nazwania zaistniałej sytuacji, było prawie trzydniowe milczenie polskiej prasy w istotnych kwestiach dotyczących Niemiec i powiązanych bezpośrednio z cytowanym wyżej listem i jego przyczyną - powstaniem NRD. Problem polegał na tym, że pisma nie można było nie opublikować - trzeba było więc „zjeść tę żabę”. Taką próbą był opublikowany tego samego dnia co „list” odredakcyjny komentarz w Życiu Warszawy. Usiłowano w nim robić „dobrą minę do złej gry” i w sposób wyraźny „podstawiano nogę do podkucia” i tłumaczono polskiemu czytelnikowi „co autor miał na myśli„ wspominając o odpowiedzialności Niemców za II Wojnę Światową, polskiej granicy zachodniej i licznych polskich ofiarach tej wojny. Kryjąc się za komunistyczną nowomową jak rzadko, w publicystyce poświęconej Niemcom i sprawom niemieckim, nazywano sprawy po imieniu. Była to miara paniki jaka ogarnęła ówczesny „warszawski salon”. Potem nastąpiła wspominana „chwila na refleksję”, podczas której zaklinano rzeczywistość i informowano czytelników o sprawach niekoniecznie istotnych z punktu widzenia polskiego czytelnika jak i szeroko rozumianej kwestii Niemiec takimi na przykład wiadomościami jak te o wydatkach na utrzymanie w więzieniu Spandau Hessa, Funka, Raedera, Doenitza, Speera, von Schiracha czy von Neuratha. Wynosiły one rocznie 38 tysięcy funtów Szterlingów ogólnie co dawało dzienną sumę 15 funtów na głowę więźnia - dla porównania „zwykły„ więzień był utrzymywany w tym czasie za 6 Szylingów (ŻW, 18.10.49).

Dnia 19.10.49 polska prasa przyniosła informację o uznaniu NRD przez Polskę. Przedstawicielem tego państwa w naszym kraju został Friedrich Wolff (ojciec późniejszego szefa wywiadu STASI Niemieckiej Republiki Demokratycznej Markusa Wolffa). Napięcie w Warszawie musiało być spore skoro zdecydowano się opublikować w polskiej prasie list Cata (upubliczniony 25.09.49., roku w Londynie) do niemieckich katolików, w którym ten ostatni żądał od Niemców dowodów na to, że stali się innym, niż byli w czasie wojny, narodem.
 
Piotr Łysakowski


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe