Poradnik pracownika w dobie epidemii. Czy pracodawca może dowolnie wydłużać czas pracy?
31 marca 2020 roku weszła w życie "Tarcza antykryzysowa”, w której rząd przygotował szereg rozwiązań m.in. dla przedsiębiorców, ale też i dla pracowników. W tym trudnym czasie pojawia się wiele niejasności, wątpliwość i pytań, na które postaramy się odpowiedzieć.
/ pixabay.com
Pytanie: Czy w związku z epidemią pracodawca może dowolnie zmienić system lub rozkład czasu pracy pracowników, wydłużając czas pracy?
Ekspert odpowiada: Tak, ale nie każdy pracodawca. Z przepisów zmieniających specustawę, a dokładnie z art. 15x ust. 1, wynika że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii pracodawca może, na czas oznaczony nie dłuższy niż do czasu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii:
1) zmienić system lub rozkład czasu pracy pracowników w sposób niezbędny dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa lub stacji;
2) polecić pracownikom świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych w zakresie i wymiarze niezbędnym dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa lub stacji.
Z tym że powyższe przepisy odnoszą się do pracodawców zatrudniających pracowników w przedsiębiorstwie prowadzącym działalność polegającą na zapewnieniu funkcjonowania systemów i obiektów infrastruktury krytycznej w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 lit. a, c, f, h i k ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1398 oraz z 2020 r. poz. 148, 284 i 374), to jest:
- zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa,
- sieci teleinformatycznych,
- zaopatrzenia w wodę,
- transportowe,
- produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych, ale także w:
- przedsiębiorstwie będącym podwykonawcą lub dostawcą, którzy nie są częścią infrastruktury krytycznej, o której mowa powyżej, ale są kluczowi dla zachowania ciągłości działania infrastruktury krytycznej,
- zapewniających funkcjonowanie stacji paliw płynnych w rozumieniu art. 3 pkt 10h ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 755, z późn. zm.8)) oraz stacji gazu ziemnego w rozumieniu art. 2 pkt 26 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1124, 1495, 1527 i 1716 oraz z 2020 r. poz. 284);
Bardzo ważne jest to, że w sytuacji epidemii i w branżach wskazanych powyżej, pracodawca odmawia udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego, w tym urlopu, o którym mowa w art. 1672 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, urlopu bezpłatnego oraz innego urlopu, a także przesuwa termin takiego urlopu lub odwołuje pracownika z takiego urlopu, jeżeli został on już pracownikowi udzielony.
Tomasz Oleksiewicz, radca prawny
Ekspert odpowiada: Tak, ale nie każdy pracodawca. Z przepisów zmieniających specustawę, a dokładnie z art. 15x ust. 1, wynika że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii pracodawca może, na czas oznaczony nie dłuższy niż do czasu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii:
1) zmienić system lub rozkład czasu pracy pracowników w sposób niezbędny dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa lub stacji;
2) polecić pracownikom świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych w zakresie i wymiarze niezbędnym dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa lub stacji.
Z tym że powyższe przepisy odnoszą się do pracodawców zatrudniających pracowników w przedsiębiorstwie prowadzącym działalność polegającą na zapewnieniu funkcjonowania systemów i obiektów infrastruktury krytycznej w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 2 lit. a, c, f, h i k ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1398 oraz z 2020 r. poz. 148, 284 i 374), to jest:
- zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa,
- sieci teleinformatycznych,
- zaopatrzenia w wodę,
- transportowe,
- produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych, ale także w:
- przedsiębiorstwie będącym podwykonawcą lub dostawcą, którzy nie są częścią infrastruktury krytycznej, o której mowa powyżej, ale są kluczowi dla zachowania ciągłości działania infrastruktury krytycznej,
- zapewniających funkcjonowanie stacji paliw płynnych w rozumieniu art. 3 pkt 10h ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 755, z późn. zm.8)) oraz stacji gazu ziemnego w rozumieniu art. 2 pkt 26 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1124, 1495, 1527 i 1716 oraz z 2020 r. poz. 284);
Bardzo ważne jest to, że w sytuacji epidemii i w branżach wskazanych powyżej, pracodawca odmawia udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego, w tym urlopu, o którym mowa w art. 1672 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, urlopu bezpłatnego oraz innego urlopu, a także przesuwa termin takiego urlopu lub odwołuje pracownika z takiego urlopu, jeżeli został on już pracownikowi udzielony.
Tomasz Oleksiewicz, radca prawny
![Za nami pierwszy dzień 26. Spartakiady Sportowej Przemysłu Spożywczego NSZZ Solidarność [FOTO]](https://www.tysol.pl/imgcache/60x42/c/uploads/news/142484/1750485396ca8d783689cc025d6e501b.jpg){kind=small}
