Proponowane zmiany mają zapobiegać nadużyciom w zatrudnianiu cudzoziemców na podstawie oświadczeń, a w szczególności na ich rejestracji mimo braku możliwości i zamiaru zatrudnienia cudzoziemca (tzw. zjawisko handlu oświadczeniami). Chodzi o to, że wiele osób nie podejmuje pracy w Polsce i prawdopodobnie wyjeżdża do innych krajów Unii Europejskiej, wykorzystując oświadczenie i wydaną na tej podstawie polską wizę pozwalającą na pobyt w strefie Schengen przez 90 dni.

Wprowadzone przepisy dostosowują krajowe prawo do unijnej dyrektywy w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich (spoza UE) w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego.

W efekcie wprowadzony zostanie dodatkowy typ zezwolenia na pracę sezonową, które będzie wydawane przez starostę. Oznacza to szybsze procedowanie niż w przypadku zezwoleń na pracę wydawanych przez wojewodę. Cudzoziemiec będzie mógł wykonywać pracę sezonową przez 9 miesięcy w roku kalendarzowym.

Dodatkowe zmiany mają na celu uszczelnienie procedury związanej z wykonywaniem pracy krótkoterminowej (do 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy) przez obywateli 6 państw: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji oraz Ukrainy na podstawie oświadczeń zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy. Przy czym procedura, wzorowana na obowiązującej, jest oparta na solidniejszych podstawach prawnych i zawiera mechanizmy zabezpieczające przed nadużyciami, tj. możliwość odmowy wpisu do ewidencji oświadczeń (w drodze decyzji zaskarżalnej do ministra właściwego ds. pracy) i obowiązek informacyjny o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca.

Nowe przepisy o dostępie cudzoziemców do pracy sezonowej będą dotyczyły obywateli wszystkich państw spoza UE i EOG. Zgodnie z dyrektywą, możliwe jest jednak utrzymanie – w ograniczonym zakresie – preferencyjnych rozwiązań dla obywateli wybranych państw, z czego Polska skorzysta.Utrzymane zostaną preferencje dla obywateli 6 państw, w tym Ukrainy, które korzystają obecnie z tzw. procedury oświadczeniowej. Ułatwienia te polegają na zwolnieniu z tzw. testu rynku pracy, możliwości uzyskania wpisu wielosezonowego (do 3 lat) oraz możliwości powierzenia innej pracy niż sezonowa na okres do 30 dni.

Wprowadzono również rozwiązania zachęcające do zatrudniania cudzoziemców na podstawie umowy o pracę. Jeśli pracodawca powierzający taką pracę cudzoziemcowi na podstawie oświadczenia będzie chciał kontynuować tę współpracę i wystąpi dla niego o zezwolenie na pracę lub cudzoziemiec będzie ubiegał się o zezwolenie na pobyt czasowy  i pracę – praca wykonywana w procedurze będzie uznawana za legalną. Pozwoli to na nieprzerwane wykonywanie pracy na rzecz danego pracodawcy, niezależnie od trwania procedury (chodzi o oczekiwanie na decyzję wojewody umożliwiającej przedłużenie zatrudnienia cudzoziemca).

Projekt nowelizacji ustawy zakłada także wprowadzenie opłaty za złożenie wniosku o zezwolenie na pracę sezonową oraz w związku z rejestracją oświadczenia. Opłata w obu przypadkach wyniesie 30 zł, czyli znacznie mniej niż za zezwolenie na pracę wydawane przez wojewodów, gdzie wynosi ona 100 zł.

Zaproponowano także ujednolicenie warunków wydawania zezwoleń na pracę.

Nowe regulacje mają obowiązywać od 1 stycznia 2018 r. Natomiast do końca 2018 r. będzie obowiązywał okres przejściowy na pracę na podstawie oświadczeń zarejestrowanych wcześniej, także dla prac sezonowych.

Źródło: CIR