Prezydent: odszedł Jerzy Targalski, wolna Polska straciła rycerza walczącego o jej umocnienie

"Dziś rano odszedł dr Jerzy Targalski. Historyk, politolog i publicysta. Odszedł przedwcześnie, miał 69 lat. Wolna, suwerenna i niepodległa Polska straciła rycerza z mocą i determinacją walczącego o jej umocnienie. Cześć jego pamięci! R.I.P." - napisał na Twitterze prezydent Andrzej Duda.

Jerzy Targalski, ps. Józef Darski - historyk, doktor nauk humanistycznych, politolog, orientalista, działacz opozycyjny w okresie PRL i publicysta - zmarł w niedzielę rano. O śmierci Jerzego Targalskiego poinformował portal niezalezna.pl.

Targalski urodził się 28 lipca 1952 r. w Łodzi. W 1976 r. ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, a rok później studia w zakresie filologii starożytnego wschodu w Instytucie Orientalistycznym UW. W latach 1976–79 był studentem studium doktoranckiego w Instytucie Historycznym UW, a w okresie 1980-81 pracownikiem naukowym IH UW.

W 2007 r. na Akademii Humanistycznej w Pułtusku Targalski uzyskał stopień doktora na podstawie pracy pt. "Mechanizmy demontażu komunizmu w Jugosławii na przykładzie Słowenii i Serbii (1986–1991)".

W latach 1974–79 należał do PZPR, jednak od 1976 r. współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Za udział w zbiórkach pieniędzy dla represjonowanych robotników i kolportaż niezależnych wydawnictw - m.in. "Biuletynu Informacyjnego" KSS "KOR" i "Głosu" - został zwolniony z pracy na UW. Od 1977 r. współpracował z "Głosem" i Wydawnictwem "Krąg" zajmując się tematyką Wschodu. Współtworzył niezależne czasopisma "Niepodległość" oraz "Obóz". Po przywróceniu do pracy w 1980 r., został członkiem NSZZ "Solidarność" na Wydziale Historycznym UW.

Ukrywając się po wprowadzeniu stanu wojennego, od stycznia do maja 1982 r. wydawał podziemne pismo "Fakty". Był współtwórcą - pod pseudonimem Józef Darski - nielegalnego w PRL czasopisma "Niepodległość". W latach 1982–84 był członkiem Komitetu Wykonawczego podziemnej organizacji Liberalno-Demokratyczna Partia "Niepodległość". Od 1983 przebywał na emigracji we Francji. Współpracował z "Kontaktem", "RWE" i "Kulturą".

Do kraju wrócił w 1997 r. W latach 1998–2000 był dyrektorem i redaktorem naczelnym PAI-Pressu w Polskiej Agencji Informacyjnej (PAI), w 2000 r. został dyrektorem PAI-Internet. Z PAI zwolniono go w kwietniu 2001 r. Został wówczas wykładowcą w Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.

15 lipca 2006 został wybrany do Zarządu Polskiego Radia SA, skąd odwołano go 10 stycznia 2009 r.

Zajmował się naukowo problematyką przemian ustrojowych w Europie Środkowej i Wschodniej na przełomie lat 80. i 90. - szczególnie rolą odgrywaną w tych przemianach przez służby specjalne. Opublikował m.in." "Tajni współpracownicy policji politycznej w państwach postkomunistycznych" (1992), "Ukraina. Historia, współczesność, konflikty narodowe" (1993, "Białoruś. Historia, współczesność, konflikty narodowe" (1993), "Rumunia. Historia, współczesność, konflikty narodowe" (1993), "Estonia. Historia, współczesność, konflikty narodowe" (1995).

Wspólnie z Dorotą Kanią i Maciejem Maroszem napisał książki "Resortowe dzieci. Media" (2013) "Resortowe dzieci. Służby" (2015) i "Resortowe dzieci. Politycy" (2016). "Resortowe dzieci. Służby" zdobyły Główną Nagrodę Wolności Słowa w konkursie Stowarzyszenia dziennikarzy Polskich w 2015 roku.

W wypowiedziach publicznych wielokrotnie zwracał uwagę na zagrożenia wynikające z dużego wpływu byłych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa oraz Wojskowych Służb Informacyjnych i ich tajnych współpracowników na życie polityczne i gospodarcze Polski po 1989. Był zdecydowanym zwolennikiem lustracji i dekomunizacji.

Był współpracownikiem "Gazety Polskiej" i Telewizji Republika, współtwórcą portalu internetowego ABCnet i Fundacji Orientacja.

W 2020 r. został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. (PAP)

Autorka: Sylwia Dąbkowska-Pożyczka

sdd/ mark/