Solidarność Walcząca jak państwo podziemne

„Solidarność Walcząca” powstała 35 lat temu we Wrocławiu, pierwszego lipca 1982 roku. Już dziewiątego czerwca pojawił się pierwszy numer pisma SW, w którym wzywano do czynnego oporu przeciw rządzącym i zapraszano do udziału w demonstracji w dniu 13 czerwca.
T. Gutry Solidarność Walcząca jak państwo podziemne
T. Gutry / TS
Korzeniami tkwiła w NSZZ  Solidarności ale po wprowadzeniu stanu wojennego 13-go grudnia 1981 r, wybrała inną drogę niż przywódcy „S”.  O ile przewodniczący Regionalnego Komitetu Strajkowego NSZZ „S” Dolny Śląsk – Władysław Frasyniuk, po delegalizacji związku, łagodził nastroje robotników i proponował kontynuowanie oporu w postaci strajku biernego, który miał stanowić pokojową próbę dialogu z władzą, o tyle ludzie skupieni wokół tygodnika „Z Dnia na Dzień” i Kornela Morawieckiego postanowili stawić czynny opór komunistycznej władzy. „Solidarność trzeba sobie wywalczyć nie wymodlić” - twierdzili nawiązując m. in do odprawianych przez ks. Jerzego Popiełuszki mszy za ojczyznę. W swoim manifeście pytali zaś: Dlaczego walka? I odpowiadali: Aby zwyciężyć. Aby obronić najsłabszych, i tych, którzy cierpią nędzę, głód i wiezienie. Aby nie dać się zniewolić, Aby być wiernym tradycji Ojców i Dziadów: „Za Waszą i naszą wolność”.

Jednoosobowa działalności wydawnicza 
Spacyfikowanie Politechniki Wrocławskiej 15 grudnia 1981 r. było jednym z powodów, że pracownicy naukowi stosunkowo licznie przystąpili do nowej, radykalniejszej organizacji, jaką miała stać się SW. Zarówno Frasyniuk jak też Morawiecki, którym udało się uniknąć aresztowania, nie planowali rozłamu w pierwszym okresie podziemia na „S” i Solidarność Walczącą. Frasyniuk był młodym, ambitnym robotnikiem, który zyskał autorytet w dużych zakładach pracy, natomiast 40-letni Morawiecki był doktorem fizyki i  doświadczonym organizatorem podziemnych struktur. Między liderami pojawiła się jednak stopniowo nieufność co do różnić w ocenie sytuacji i metod działania. 
Kierujący SW uważali, że naród, aby przetrwał i chciał walczyć, musi mieć dostęp do informacji. Dlatego drukowanie i kolportowanie podziemnych gazet i książek było podstawowym obowiązkiem działaczy. Solidarność Walcząca nie otrzymywała pomocy poligraficznej z krajów Europy Zachodniej i drukowała samodzielnie, co wymagało solidnego przeszkolenia drukarzy. Każdy członek SW musiał nauczyć się samodzielnie drukować i w ten sposób stawał się niezależna drukarnią. SB, dokonując rewizji w mieszkaniach, nie wiedziała nawet, że proste rurki mogą umożliwić powstanie kilku tys. gazetek dziennie. Przykładowo tygodnik Solidarność Walcząca wychodził w najlepszym okresie w nakładzie 30 tys. egzemplarzy.
W wydanej w 2016 roku książce pod tytułem „Twierdza  czyli Solidarność Walcząca-Podziemna Armia”,  przedstawiającej w zbeletryzowanej formie historię tej organizacji,  Igor Janke  opisuje m.in. udział młodych uczestników w różnego rodzaju akcjach dywersyjnych  i działalności opozycyjnej. I tak wspomina młodego Mateusza Morawieckiego. Mateusz Morawiecki swoją przygodę z opozycją zaczął jeszcze wcześniej, bo już w 1979 roku jako dwunastoletni chłopak. W Wilczynie Leśnym pod Wrocławiem, w stojącym na skraju wsi dużym domu państwa Winciorków pomagał w drukowaniu podziemnego „Biuletynu Dolnośląskiego”. Po pewnym czasie został łącznikiem w kolportażu. Jeździł tramwajami po Wrocławiu; w torbie na strój sportowy rozwoził pod uzgodnione adresy egzemplarze Biuletynu. Dwa lata później, już w stanie wojennym, namówił dwóch kolegów, by pierwszego maja  zrywać w mieście czerwone flagi.  Podobnych i bardziej ryzykownych akcji jest opisanych wiele. Młodzi ludzie rozwozili i podkładali kolce do przebijania opon, przygotowywali butelki z benzyną. Często kończyło się to pobiciem, zatrzymaniem i wielogodzinnym przesłuchiwaniem w aresztach. Ich sytuacja była czasami gorsza niż starszych, bardziej doświadczonych działaczy, ale dla jednych i drugich życie w podwójnej rzeczywistości: podziemnej i oficjalnej było, jak twierdzi autor, frustrujące.
Igor Janke twierdzi, że większość członków SW, która nie miała dwudziestu lat, szczerze nienawidziła reżimu komunistycznego i była gotowa do walki zbrojnej. Nie interesowała ich walka o związki zawodowe czy układ z komunistami. Chcieli obalenia systemu, stawiając czynny opór i heroicznie przełamując strach swój i społeczeństwa.

Podsłuchiwanie SB
Ale walka z komuną w warunkach konspiracji była bardzo trudna a aparat służby bezpieczeństwa rozbudowywany. Z tego powodu już na początku 1982 roku zorganizowano nasłuchy, aby ochraniać posiedzenia i działalność Regionalnego Komitetu Solidarności. Twórcą kontrwywiadu Solidarności Walczącej był elektronik z Politechniki Wrocławskiej, Jan Pawłowski. Jego zespół za pomocą samodzielnie skonstruowanej aparatury prowadził nasłuch SB oraz dokonywał analizy zgromadzonego materiału i rozszyfrowywał kody, dzięki czemu można było informować i ostrzegać działaczy o planowanych akcjach SB. Z czasem opracowano również przenośne urządzenia do przechwytywania rozmów między funkcjonariuszami SB. Wykorzystano w tym celu radioodbiorniki oparte na technologii Grundiga, które rozpoczęła produkować dzierżoniowska Diora. Kwalifikacje naukowców z SW pozwoliły również zbudować system łączności na zewnątrz kraju, poprzez specjalne nadajniki krótkofalowe. Do przekazywania wykorzystano jeden z nieczynnych już satelitów. Wysyłane informacje odbierali krótkofalowcy z Europy Zachodniej, m.in. fizyk Tadeusz Warsza, twórca przedstawicielstwa SW w Londynie. Uruchomiono również podziemne radio. Nowatorskie rozwiązanie polegające na nadawaniu audycji z kilku punktów równocześnie powodowało, że powiększony był zasięg odbioru i utrudnione namierzenie źródeł sygnału. SB montowało specjalne obrotowe maszty na wieżowcach  do wykrywania nielegalnych odbiorników, a mimo to nie udało się złapać radiowców z SW.
Solidarność Walcząca miała wiele grup zadaniowych: do redakcji i druku gazet, do kolportażu,  przeprowadzania akcji ulotkowej, ochrony manifestacji, kontrwywiadu czy kontaktów z innymi miastami w Polsce i z zagranicą. Na czele organizacji stał ukrywający się Kornel Morawiecki. Strategię opracowywała Rada SW, a Komitet Wykonawczy podejmował bieżące decyzje dotyczące konkretnych zadań. Poszczególne komórki miały dużą autonomię i każda była w stanie samodzielnie prowadzić różnego rodzaju akcje. Dlatego po każdej wpadce organizacja działała dalej, a gdy kogoś aresztowano, ktoś inny podejmował tę działalność. Było tu również niewielu agentów czy tajnych współpracowników, a  SB do końca nie potrafiła rozgryźć tej organizacji. IPN szacuje, że do organizacji należało około 2000 osób. 

Nie ma zgody, aby  gen. Jaruzelski był prezydentem
W październiku 1987 roku został aresztowany Kornel Morawiecki, a funkcję przewodniczącego SW objął Andrzej Kołodziej a następnie Jadwiga Chmielowska. Mimo to członkowie organizacji, którzy poświęcili  się konspiracji, powoli tracili siły, a gdy przyszła wolność w 1989 roku często nie umieli się odnaleźć w nowej rzeczywistości. Spora część liderów i naukowców postanowiła wyjechać na Zachód. W 1989 roku SW sprzeciwiała się porozumieniu z komunistami i uzgodnieniom „ okrągłego stołu” jak też  usiłowała nie dopuścić do wyboru gen. Jaruzelskiego na prezydenta. Władze Solidarności Walczącej uważały, że nie należy siadać do rozmów z komunistami, w przeciwieństwie do tzw środowisk „ Konstruktywnych” reprezentowanych przez Tadeusza Mazowieckiego, Zbigniewa Bujaka czy Adama Michnika. W 2009 roku Kornel Morawiecki pisał, że okrągły stół zaprzepaścił ideę solidarności. Wepchnął Polskę w nomenklaturę i nieprawy kapitalizm. Przyniósł straty moralne i słabniecie polskiej tożsamości. Formalne rozwiązanie organizacji nastąpiło w 1992 roku. 

Andrzej Berezowski

#REKLAMA_POZIOMA#

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Niesamowite odkrycie: odnaleziono gigantyczne jezioro lawy z ostatniej chwili
Niesamowite odkrycie: odnaleziono gigantyczne jezioro lawy

NASA odkryła gigantyczne jezioro lawy na wulkanicznym księżycu Jowisza. Na podstawie zebranych danych stworzono animację przedstawiającą to niezwykłe odkrycie.

Polacy uwielbiają wakacje all inclusive w Turcji, ale czy jest to bezpieczne? z ostatniej chwili
Polacy uwielbiają wakacje all inclusive w Turcji, ale czy jest to bezpieczne?

Turcja jest niezwykle popularnym kierunkiem wypoczynkowym zarówno Polaków, jak i innych europejskich turystów. Do odwiedzenia Turcji kuszą szczególnie pewna pogoda, przystępne ceny oraz bogata oferta hotelowa. Bliski Wschód nie należy jednak obecnie do najbezpieczniejszych miejsc na świecie. Sytuacja zaognia dodatkowa napięta sytuacja pomiędzy Iranem a Izraelem.

[NASZ PATRONAT] 10-lecie kanonizacji św. Jana Pawła II. Transmisja na żywo z ostatniej chwili
[NASZ PATRONAT] 10-lecie kanonizacji św. Jana Pawła II. Transmisja na żywo

W historycznej Sali „Sokoła” w Krakowie trwają organizowane przez wydawnictwo Biały Kruk uroczystości związane z 10-leciem kanonizacji Ojca Świętego Jana Pawła II.

Jasna deklaracja ze strony Jarosława Kaczyńskiego. Chodzi o Zielony Ład z ostatniej chwili
Jasna deklaracja ze strony Jarosława Kaczyńskiego. Chodzi o Zielony Ład

Idziemy do Parlamentu Europejskiego, żeby odrzucić Zielony Ład - podkreślił prezes PiS Jarosław Kaczyński, który w sobotę wziął udział w konwencji PiS. Jak przekonywał, Zielony Ład oznacza m.in. wyższe ceny energii, a także wyższe ceny działalności gospodarczej.

Wysoka stawka tegorocznych wyborów PE. Mateusz Morawiecki ujawnił swoje oczekiwania z ostatniej chwili
Wysoka stawka tegorocznych wyborów PE. Mateusz Morawiecki ujawnił swoje oczekiwania

Ważne jest, aby bardzo dobry wynik w wyborach do PE, uzyskało nie tylko Prawo i Sprawiedliwość, ale i cała grupa Europejskich Konserwatystów i Reformatorów, która być może będzie współkształtowała układ rządzący, czyli KE - powiedział Mateusz Morawiecki (PiS).

Niepokojące doniesienia w sprawie Katarzyny Cichopek z ostatniej chwili
Niepokojące doniesienia w sprawie Katarzyny Cichopek

Katarzyna Cichopek wraz z Maciejem Kurzajewskim prowadzą wspólnie podcast "Serio?". Podczas ostatniej rozmowy Cichopek wyznała, że zmaga się z poważnym problemem.

Aktywiści Ostatniego Pokolenia mieli zablokować karetkę pogotowia Wiadomości
Aktywiści "Ostatniego Pokolenia" mieli zablokować karetkę pogotowia

- W odniesieniu do sytuacji widocznej na nagraniu i przejazdu karetki zabezpieczone materiały zostaną przekazane do oceny prawno-karnej przez prokuraturę - zapowiedziała warszawska policja, komentując protest aktywistów Ostatniego Pokolenia, który jak wynika z zamieszczonego przez nich nagrania, zablokował przejazd karetki.

Sanah ogłosiła radosną nowinę. W sieci lawina gratulacji z ostatniej chwili
Sanah ogłosiła radosną nowinę. W sieci lawina gratulacji

Popularna piosenkarka Sanah ma świetną wiadomość dla swoich fanów. W sieci zawrzało.

Deutsche Quelle: Niemiecki rząd ma problem - sfałszowano dane w sprawie niemieckich elektrowni atomowych? Wiadomości
Deutsche Quelle: Niemiecki rząd ma problem - sfałszowano dane w sprawie niemieckich elektrowni atomowych?

Przez ostatni tydzień niemieckie media zajmowały się głównie aferą wokół AfD i kolejnymi szczegółami związanymi z zatrzymanym pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Chin Ludowych Jiana G., asystenta otwierającego listę wyborczą AfD do Parlamentu Europejskiego deputowanego Maxa Kraha. W czwartek Bundestag podyskutował nad doniesieniami w sprawie AfD, zajął się raportem o stanie Bundeswehry za rok 2023, a pod wieczór media zelektryzowały doniesienia magazynu „Cicero” o aferze w resorcie ministra Robera Habecka, gdzie miano zafałszować dane przemawiające za zasadnością wygaszenia elektrowni atomowych w Niemczech.

Mocne wystąpienie Beaty Szydło podczas konwencji Prawa i Sprawiedliwości z ostatniej chwili
Mocne wystąpienie Beaty Szydło podczas konwencji Prawa i Sprawiedliwości

- Mając tę świadomość, odpowiedzialność za UE, jej przyszłość, przyszłość Polski w UE, musimy podejmować ten trud, żeby to, co złe, zmienić, by UE mogła się rozwijać. Żebyśmy mogli wszyscy czuć się gospodarzami w europejskim domu - mówiła Beata Szydło podczas konwencji Prawa i Sprawiedliwości.

REKLAMA

Solidarność Walcząca jak państwo podziemne

„Solidarność Walcząca” powstała 35 lat temu we Wrocławiu, pierwszego lipca 1982 roku. Już dziewiątego czerwca pojawił się pierwszy numer pisma SW, w którym wzywano do czynnego oporu przeciw rządzącym i zapraszano do udziału w demonstracji w dniu 13 czerwca.
T. Gutry Solidarność Walcząca jak państwo podziemne
T. Gutry / TS
Korzeniami tkwiła w NSZZ  Solidarności ale po wprowadzeniu stanu wojennego 13-go grudnia 1981 r, wybrała inną drogę niż przywódcy „S”.  O ile przewodniczący Regionalnego Komitetu Strajkowego NSZZ „S” Dolny Śląsk – Władysław Frasyniuk, po delegalizacji związku, łagodził nastroje robotników i proponował kontynuowanie oporu w postaci strajku biernego, który miał stanowić pokojową próbę dialogu z władzą, o tyle ludzie skupieni wokół tygodnika „Z Dnia na Dzień” i Kornela Morawieckiego postanowili stawić czynny opór komunistycznej władzy. „Solidarność trzeba sobie wywalczyć nie wymodlić” - twierdzili nawiązując m. in do odprawianych przez ks. Jerzego Popiełuszki mszy za ojczyznę. W swoim manifeście pytali zaś: Dlaczego walka? I odpowiadali: Aby zwyciężyć. Aby obronić najsłabszych, i tych, którzy cierpią nędzę, głód i wiezienie. Aby nie dać się zniewolić, Aby być wiernym tradycji Ojców i Dziadów: „Za Waszą i naszą wolność”.

Jednoosobowa działalności wydawnicza 
Spacyfikowanie Politechniki Wrocławskiej 15 grudnia 1981 r. było jednym z powodów, że pracownicy naukowi stosunkowo licznie przystąpili do nowej, radykalniejszej organizacji, jaką miała stać się SW. Zarówno Frasyniuk jak też Morawiecki, którym udało się uniknąć aresztowania, nie planowali rozłamu w pierwszym okresie podziemia na „S” i Solidarność Walczącą. Frasyniuk był młodym, ambitnym robotnikiem, który zyskał autorytet w dużych zakładach pracy, natomiast 40-letni Morawiecki był doktorem fizyki i  doświadczonym organizatorem podziemnych struktur. Między liderami pojawiła się jednak stopniowo nieufność co do różnić w ocenie sytuacji i metod działania. 
Kierujący SW uważali, że naród, aby przetrwał i chciał walczyć, musi mieć dostęp do informacji. Dlatego drukowanie i kolportowanie podziemnych gazet i książek było podstawowym obowiązkiem działaczy. Solidarność Walcząca nie otrzymywała pomocy poligraficznej z krajów Europy Zachodniej i drukowała samodzielnie, co wymagało solidnego przeszkolenia drukarzy. Każdy członek SW musiał nauczyć się samodzielnie drukować i w ten sposób stawał się niezależna drukarnią. SB, dokonując rewizji w mieszkaniach, nie wiedziała nawet, że proste rurki mogą umożliwić powstanie kilku tys. gazetek dziennie. Przykładowo tygodnik Solidarność Walcząca wychodził w najlepszym okresie w nakładzie 30 tys. egzemplarzy.
W wydanej w 2016 roku książce pod tytułem „Twierdza  czyli Solidarność Walcząca-Podziemna Armia”,  przedstawiającej w zbeletryzowanej formie historię tej organizacji,  Igor Janke  opisuje m.in. udział młodych uczestników w różnego rodzaju akcjach dywersyjnych  i działalności opozycyjnej. I tak wspomina młodego Mateusza Morawieckiego. Mateusz Morawiecki swoją przygodę z opozycją zaczął jeszcze wcześniej, bo już w 1979 roku jako dwunastoletni chłopak. W Wilczynie Leśnym pod Wrocławiem, w stojącym na skraju wsi dużym domu państwa Winciorków pomagał w drukowaniu podziemnego „Biuletynu Dolnośląskiego”. Po pewnym czasie został łącznikiem w kolportażu. Jeździł tramwajami po Wrocławiu; w torbie na strój sportowy rozwoził pod uzgodnione adresy egzemplarze Biuletynu. Dwa lata później, już w stanie wojennym, namówił dwóch kolegów, by pierwszego maja  zrywać w mieście czerwone flagi.  Podobnych i bardziej ryzykownych akcji jest opisanych wiele. Młodzi ludzie rozwozili i podkładali kolce do przebijania opon, przygotowywali butelki z benzyną. Często kończyło się to pobiciem, zatrzymaniem i wielogodzinnym przesłuchiwaniem w aresztach. Ich sytuacja była czasami gorsza niż starszych, bardziej doświadczonych działaczy, ale dla jednych i drugich życie w podwójnej rzeczywistości: podziemnej i oficjalnej było, jak twierdzi autor, frustrujące.
Igor Janke twierdzi, że większość członków SW, która nie miała dwudziestu lat, szczerze nienawidziła reżimu komunistycznego i była gotowa do walki zbrojnej. Nie interesowała ich walka o związki zawodowe czy układ z komunistami. Chcieli obalenia systemu, stawiając czynny opór i heroicznie przełamując strach swój i społeczeństwa.

Podsłuchiwanie SB
Ale walka z komuną w warunkach konspiracji była bardzo trudna a aparat służby bezpieczeństwa rozbudowywany. Z tego powodu już na początku 1982 roku zorganizowano nasłuchy, aby ochraniać posiedzenia i działalność Regionalnego Komitetu Solidarności. Twórcą kontrwywiadu Solidarności Walczącej był elektronik z Politechniki Wrocławskiej, Jan Pawłowski. Jego zespół za pomocą samodzielnie skonstruowanej aparatury prowadził nasłuch SB oraz dokonywał analizy zgromadzonego materiału i rozszyfrowywał kody, dzięki czemu można było informować i ostrzegać działaczy o planowanych akcjach SB. Z czasem opracowano również przenośne urządzenia do przechwytywania rozmów między funkcjonariuszami SB. Wykorzystano w tym celu radioodbiorniki oparte na technologii Grundiga, które rozpoczęła produkować dzierżoniowska Diora. Kwalifikacje naukowców z SW pozwoliły również zbudować system łączności na zewnątrz kraju, poprzez specjalne nadajniki krótkofalowe. Do przekazywania wykorzystano jeden z nieczynnych już satelitów. Wysyłane informacje odbierali krótkofalowcy z Europy Zachodniej, m.in. fizyk Tadeusz Warsza, twórca przedstawicielstwa SW w Londynie. Uruchomiono również podziemne radio. Nowatorskie rozwiązanie polegające na nadawaniu audycji z kilku punktów równocześnie powodowało, że powiększony był zasięg odbioru i utrudnione namierzenie źródeł sygnału. SB montowało specjalne obrotowe maszty na wieżowcach  do wykrywania nielegalnych odbiorników, a mimo to nie udało się złapać radiowców z SW.
Solidarność Walcząca miała wiele grup zadaniowych: do redakcji i druku gazet, do kolportażu,  przeprowadzania akcji ulotkowej, ochrony manifestacji, kontrwywiadu czy kontaktów z innymi miastami w Polsce i z zagranicą. Na czele organizacji stał ukrywający się Kornel Morawiecki. Strategię opracowywała Rada SW, a Komitet Wykonawczy podejmował bieżące decyzje dotyczące konkretnych zadań. Poszczególne komórki miały dużą autonomię i każda była w stanie samodzielnie prowadzić różnego rodzaju akcje. Dlatego po każdej wpadce organizacja działała dalej, a gdy kogoś aresztowano, ktoś inny podejmował tę działalność. Było tu również niewielu agentów czy tajnych współpracowników, a  SB do końca nie potrafiła rozgryźć tej organizacji. IPN szacuje, że do organizacji należało około 2000 osób. 

Nie ma zgody, aby  gen. Jaruzelski był prezydentem
W październiku 1987 roku został aresztowany Kornel Morawiecki, a funkcję przewodniczącego SW objął Andrzej Kołodziej a następnie Jadwiga Chmielowska. Mimo to członkowie organizacji, którzy poświęcili  się konspiracji, powoli tracili siły, a gdy przyszła wolność w 1989 roku często nie umieli się odnaleźć w nowej rzeczywistości. Spora część liderów i naukowców postanowiła wyjechać na Zachód. W 1989 roku SW sprzeciwiała się porozumieniu z komunistami i uzgodnieniom „ okrągłego stołu” jak też  usiłowała nie dopuścić do wyboru gen. Jaruzelskiego na prezydenta. Władze Solidarności Walczącej uważały, że nie należy siadać do rozmów z komunistami, w przeciwieństwie do tzw środowisk „ Konstruktywnych” reprezentowanych przez Tadeusza Mazowieckiego, Zbigniewa Bujaka czy Adama Michnika. W 2009 roku Kornel Morawiecki pisał, że okrągły stół zaprzepaścił ideę solidarności. Wepchnął Polskę w nomenklaturę i nieprawy kapitalizm. Przyniósł straty moralne i słabniecie polskiej tożsamości. Formalne rozwiązanie organizacji nastąpiło w 1992 roku. 

Andrzej Berezowski

#REKLAMA_POZIOMA#


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe