39 lat temu w niewyjaśnionych okolicznościach zginął Piotr Bartoszcze

Wieczorem 7 lutego 1984 roku w tajemniczych okolicznościach zginął Piotr Bartoszcze – działacz rolniczej Solidarności. Pochodził z rodziny o silnych tradycjach opozycyjnych, razem z ojcem Michałem i bratem Roman współtworzył struktury NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność Chłopska” na Kujawach
 39 lat temu w niewyjaśnionych okolicznościach zginął Piotr Bartoszcze
/ fot. archiwum IPN

Piotr Bartoszcze znalazł się w zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa PRL już pod koniec lat 70-tych XX w. W aktach sprawozdawczych bydgoskiej bezpieki odnotowano jego działalność, m.in. w manifestacji zorganizowanej 12 lutego 1981 r. przez NSZZ „Solidarność Chłopską” pod Pomnikiem Powstańców Wielkopolskich w Inowrocławiu oraz w przygotowaniu strajku okupacyjnego w gmachach Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Bydgoszczy i Inowrocławiu, jaki miał miejsce 16 marca. Wszystkie te działania i aktywności doprowadziły do jego zarejestrowania 21 września przez Wydział IV KWMO w Bydgoszczy do Sprawy Operacyjnego Sprawdzenia (SOS)/ Sprawy Operacyjnego Rozpracowania (SOR) krypt. „Uzdrowiciel”.

Po wprowadzeniu stanu wojennego ukrywał się wraz z ojcem i bratem, ale po kilku miesiącach zostali schwytani oraz osadzeni we wrześniu 1982 r. w Ośrodku Odosobnienia we Włocławku-Mielęcinie. 24 listopada Bartoszczowie zostali zwolnieni z internowania i wrócili do swej działalności opozycyjnej. Brali udział w drukowaniu i kolportacji podziemnego pisma „Żywią i Bronią”, a także podjęli działalność w tajnym Ogólnopolskim Komitecie Oporu Rolników.

Ich działalność nie umknęła uwadze SB, byli ciągle inwigilowani w ramach dotychczas prowadzonych działań. Dodatkowo ich działalność została uwzględniona w Sprawie Obiektowej krypt. „Renesans”/ „Mrowisko”.

7 lutego 1984 r. swoją Syreną Bosto rozwoził kolejne numery „Żywią i Bronią”. Nie dotarł do domu, następnego dnia rano jego uszkodzony samochód znalazł jeden z sąsiadów i powiadomił rodzinę. Dzień później ciało Piotra odnaleziono w studzience melioracyjnej.

Jego śmierć wzbudziła szereg wątpliwości. We krwi wykryto alkohol, ciało nosiło ślady pobicia. Wiele wskazuje na to, że Piotra Bartoszcze uduszono (mimo, że usta i nos denata nie były niczym zakryte oraz nie miał obrażeń na szyi). Prokuratura nie dopuściła do oględzin zwłok przedstawiciela rodziny, natomiast brał w nich udział m.in. kpt. Grzegorz Piotrowski – jeden z późniejszych morderców ks. Jerzego Popiełuszki. Śledztwem interesowały się najwyższe „czynniki państwowe”, łącznie z gen. Wojciechem Jaruzelskim, a także ówczesną Prokuraturą Generalną. Ta na wielu etapach postępowania instruowała podległe jednostki co do sposobu prowadzenia czynności.

Ostatecznie prokuratura orzekła, że do śmierci Piotra Bartoszcze doszło w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Po zderzeniu z nieznanym samochodem miał uciec z miejsc zdarzenia (jako kierujący pod wpływem alkoholu bał się odpowiedzialności prawnej) i wpadł do studzienki melioracyjnej (jedynej w całej okolicy). W wyniku zaklinowania w studzience, ściśnięcia i problemów z sercem miał, według opinii prokuratury, tam umrzeć. Jeszcze w 1984 r. śledztwo zostało umorzone.

Z tym orzeczeniem nie zgodziła się rodzina Piotra Bartoszcze. Podnoszono, że prokuratura zignorowała na miejscu zdarzenia ślady innych osób. Tak samo pominięto zeznania świadków, którzy potwierdzali, że tuż przed zdarzeniem mieli kontakt z denatem i nie byli świadkami spożywania przez niego alkoholu. Działająca w podziemiu „Solidarność” powołała w 1984 r. własną komisję składającą się z lekarzy i prawników, która miała wyjaśnić sprawę śmierci Bartoszcze. Z uwagi na brak dostępu do materiałów prokuratury, nie poczyniono dokładniejszych ustaleń.

Mimo podjęcia kolejnego śledztwa w 1990 r. nie udało się wyjaśnić sprawy śmierci Piotra Bartoszcze. Okazało się też, że próba odszukania dodatkowych informacji o inwigilacji rodziny Bartoszcze zakończyła się niepowodzeniem, gdyż 17 tomów akt Służby Bezpieczeństwa zostało zniszczonych. W konsekwencji śledztwo umorzono w 1995 r.

12 września 2016 r. śledztwo w sprawie śmierci Piotra Bartoszcze wznowił Instytut Pamięci Narodowej. W opinii, jaką dysponują prokuratorzy IPN, do śmierci przyczyniły się osoby trzecie, co wskazuje na zabójstwo Piotra Bartoszcze. Nie ma przesłanek wskazujących na kryminalne okoliczności zdarzenia. Wysoce prawdopodobne jest, iż doszło do niego ze względu na wcześniejszą działalność opozycyjną Piotra Bartoszcze. 

W 2006 r. prezydent Polski Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie Piotra Bartoszcze Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Instytut Pamięci Narodowej odznaczył go Krzyżem Wolności i Solidarności.

***

W 2022 r. ukazała się w Instytucie Pamięci Narodowej publikacja z cyklu „Bohaterowie Niepodległej” poświęcona Romanowi i Piotrowi Bartoszczom. Materiał można pobrać tutaj.


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Stany Zjednoczone ogłosiły nowy pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy Wiadomości
Stany Zjednoczone ogłosiły nowy pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy

Administracja prezydenta USA Joe Bidena ogłosiła w poniedziałek kolejny pakiet pomocy wojskowej dla Ukrainy wart 350 mln dolarów. W skład tej transzy pomocy wejdą m.in. dodatkowe zestawy amunicji artyleryjskiej, rakiety HARM i GMLRS oraz łodzie patrolowe.

Polska elektrownia atomowa. Minister Moskwa podała datę Wiadomości
Polska elektrownia atomowa. Minister Moskwa podała datę

Zależy nam na tym, by w 2033 roku popłynęła pierwsza energia z dużej energetyki jądrowej - mówi w poniedziałkowym wywiadzie dla "Super Expressu" minister klimatu i środowiska Anna Moskwa.

Walczcie Kochani. Wyrazy wsparcia z całego świata dla Dawida Kubackiego Wiadomości
"Walczcie Kochani". Wyrazy wsparcia z całego świata dla Dawida Kubackiego

Dawid Kubacki nie wystartuje już w żadnym z konkursów Pucharu Świata w tym sezonie. Powodem tej decyzji jest choroba jego żony. Z całego świata do skoczka spływają słowa wsparcia.

Groźny wypadek w Warszawie. Tramwaj przytrzasnął mężczyznę i ruszył Wiadomości
Groźny wypadek w Warszawie. Tramwaj przytrzasnął mężczyznę i ruszył

W Warszawie przy Dworcu Wileńskim miał miejsce groźny wypadek. Drzwi tramwaju przytrzasnęły dłoń 50-latka. Następnie pojazd ruszył.

Lekarze walczą o życie żony Kubackiego. Błyskawiczna reakcja Graneruda Wiadomości
Lekarze walczą o życie żony Kubackiego. Błyskawiczna reakcja Graneruda

Dawid Kubacki nie wystartuje już w żadnym z konkursów Pucharu Świata w tym sezonie. Skoczek, który niespodziewanie wycofał się z niedzielnych zawodów w Vikersund, poinformował, że powodem tej decyzji jest choroba jego żony.

Stanęli w obronie sędzi, która uniewinniła zakłócających Mszę Świętą. Ta odpowiedź szefowej KRS im się nie spodoba Wiadomości
Stanęli "w obronie" sędzi, która uniewinniła zakłócających Mszę Świętą. Ta odpowiedź szefowej KRS im się nie spodoba

"Słuchając ustnych motywów rozstrzygnięcia, nie tylko odniosłam wrażenie, ale wręcz nabrałam pewności, że sędzia nie sprostała nakazom obiektywizmu i wyżej aniżeli prawo postawiła swoje przekonania" – pisze szefowa KRS Dagmara Pawełczyk-Woicka komentując decyzję sądu dot. uniewinnienia osób zakłócających Mszę Świętą.

19-latka zaatakowała nożem obywatelkę Ukrainy. Grozi jej nawet dożywocie Wiadomości
19-latka zaatakowała nożem obywatelkę Ukrainy. Grozi jej nawet dożywocie

19-letnia mieszkanka Szufnarowej rzuciła się z nożem na 39-letnią obywatelkę Ukrainy. Do incydentu doszło w Zawadzie na Podkarpaciu. Dziewczyna trafiła na trzy miesiące do aresztu, teraz grozi jej nawet kara dożywotniego pozbawienia wolności. Jak doszło do tragedii?

Dawid Kubacki nie wystąpi już w tym sezonie w konkursach Pucharu Świata Wiadomości
Dawid Kubacki nie wystąpi już w tym sezonie w konkursach Pucharu Świata

"To dla mnie koniec sezonu, ale nie to jest teraz najważniejsze" - pisze na Instagramie polski skoczek Dawid Kubacki, informując o zakończeniu swojego udziału w tegorocznym sezonie w Pucharze Świata.

Niepokojące informacje z granicy. Straż Graniczna wydała komunikat Wiadomości
Niepokojące informacje z granicy. Straż Graniczna wydała komunikat

W sumie 67 cudzoziemców próbowało w niedzielę dostać się nielegalnie z Białorusi do Polski. W okolicach Bobrownik (Podlaskie) cztery osoby pokonały wpław graniczną rzekę Świsłocz - podała SG w raporcie z minionej doby.

Brytyjski wiceminister obrony: „Jesteśmy gotowi pomóc Polsce wypełnić luki w systemie obrony powietrznej” Wiadomości
Brytyjski wiceminister obrony: „Jesteśmy gotowi pomóc Polsce wypełnić luki w systemie obrony powietrznej”

Wiceminister obrony Wielkiej Brytanii James Heappey rozmawiał z "Die Welt". Zapewnił, że Londyn jest gotów udzielić pomocy Polsce. Chodzi o zapełnienie luki w systemie obrony powietrznej, jaka powstanie po przekazaniu myśliwców MiG-29 dla Ukrainy.

Marsz
Godności
Emerytury
Stażowe