Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 11: opieka nad dziećmi

Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 11: opieka nad dziećmi
Opublikowano dnia 26.03.2018 10:21

17 listopada 2017 r. podczas Szczytu Społecznego na rzecz Sprawiedliwego Zatrudnienia i Wzrostu Gospodarczego w Göteborgu wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej uroczyście przystąpiły do Europejskiego filaru praw socjalnych. Jest to inicjatywa często określana jako mapa drogowa dwudziestu wspólnych działań mających na celu pozytywną konwergencję standardów socjalnych. Realizacja tych zamierzeń ma przyczynić się do pokazania obywatelom UE, że proces integracji nie polega tylko na korzyściach ekonomicznych, które niekoniecznie przekładają się na ich sytuację bytową lecz niesie za sobą wizję lepszego życia zawodowego i osobistego.

grafika.P.Machnica

Wdrożenie postanowień Filaru ma stanowić wspólną odpowiedzialność: państw członkowskich, Komisji, a także unijnych oraz krajowych partnerów społecznych. NSZZ Solidarność jest jednym z głównych protagonistów tych działań w naszym kraju.

Filar składa się z trzech komponentów podzielonych na szczegółowe punkty:
- Równe szanse i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy
- Ochrona socjalna i integracja społeczna

Poniżej prezentujemy uwagi, zawierające także komentarz naukowców, które mają przybliżyć członkom Związku wiedzę na temat poszczególnych punktów Filaru.
komponent: Ochrona socjalna i integracja społeczna
11. Opieka nad dziećmi i wsparcie dla dzieci
a. Dzieci mają prawo do wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem, które charakteryzują się dobrą jakością i przystępną ceną
b. Dzieci mają prawo do ochrony przed ubóstwem. Dzieci ze środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji mają prawo do szczególnych środków służących zwiększeniu równości szans.

W ramach Filaru podkreślono aspekty jakości wczesnej edukacji i opieki nad dzieckiem. Powszechnie dostępna wczesna edukacja i wysokiej jakości opieka nad dzieckiem jest korzystna dla wszystkich dzieci, a w szczególności dla dzieci pochodzących z środowisk w niekorzystnej sytuacji społecznej.

Jak podkreśla dr Magdalena Rycak (Uczelnia Łazarskiego) w Polsce od lat wskazuje się na utrudniony dostęp do placówek opiekuńczych dla dzieci, takich jak tanie lub darmowe żłobki czy przedszkola. Wciąż pozostajemy jedynym z nielicznych państw, w których prawo (poza obowiązkową „zerówką”) nie gwarantuje dzieciom miejsca w przedszkolu czy żłobku. Od lat około 40% polskich dzieci od trzeciego roku życia do chwili udania się do szkoły (zerówka) pozostaje jedynie pod opieką rodziców. W pozostałych państwach europejskich w tej grupie wiekowej średnio w domu pozostaje jedynie 11% dzieci.

Ekspertka wskazuje, ze należałoby postulować wprowadzenie szerzej skoordynowanych działań w zakresie wsparcia państwa na rzecz dzieci i zapewnienia im odpowiedniej opieki i poziomu życia, takich jak dodatki do czynszów, ulgi podatkowe (tym większe im więcej dzieci w rodzinie), czy darmowe przedszkola i żłobki dla wszystkich dzieci powyżej roku. Państwo polskie powinno wspierać i finansować żłobki działające przy zakładach pracy, a także partycypować w większym stopniu niż dotychczas w dofinansowaniu profesjonalnych niań czy też asystentek rodzinnych, zwłaszcza w przypadku opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi.

Jak wskazuje Barbara Surdykowska (Biuro Eksperckie KK NSZZ Solidarność) przy analizowaniu znaczenia pkt 11 Filaru w polskim kontekście można odwołać się do art. 7 Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej (ZEKS). W pkt 7. 3 Karty wskazuje się, że w celu zapewnienia skutecznego wykonywania prawa dzieci i młodocianych do ochrony, Strony zobowiązują się zabronić by dzieci, które podlegają jeszcze obowiązkowemu nauczaniu, były zatrudniane przy pracach, które uniemożliwiałyby im pełne korzystanie z tego nauczania. Należy mieć świadomość, że Polska jest bardzo daleko od wskazanego standardu ze względu na skalę pracujących dzieci w rodzinnych gospodarstwach rolnych w ramach pomocy świadczonej na rzecz rodziny. Należy także pamiętać, że wynagrodzenie pracowników młodocianych w Polsce znacznie odbiega od minimum uznawanego w ZEKS – akceptowalne jest ustalenie wynagrodzenia dla osoby 15/16 letniej o 30% niższego niż minimalne wynagrodzenie osoby dorosłej, dla osoby 16/18 letniej różnica nie powinna przekraczać 20%. Natomiast polskie przepisy ustalają wynagrodzenie pracowników młodocianych na poziomie 4 -6% wynagrodzenia minimalnego.

Tutaj można przeczytać o 10 punkcie Filaru

bs