Komendant Józef Piłsudski: Jedynym waszym znakiem jest odtąd orzeł biały
Przemówienie komendant wygłosił w późnych godzinach popołudniowych 3 sierpnia 1914 we wsi Oleandry. Słuchaczami było 144 żołnierzy W skład kompanii, weszli uczniowie oficerskich szkół Związków i Drużyn Strzeleckich . Dowodził Tadeusz Kasprzycki. Pierwsza kadrowa była jedną z wielu formacji wojskowych, którą zorganizowali Polacy, aby zbrojnie walczyć o niepodległość.
Rozpada się XIX wieczny porządek Europy
Podział Europy na początku XX wieku na dwa antagonistyczne bloki państw powiązanych różnymi układami wojskowymi niósł w sobie silne zarzewie konfliktu. Już w 1910 roku mówiono, że nawet lokalny konflikt może przerodzić się w wojnę powszechną. Tak się stało 28 czerwca 1914 roku, kiedy serbski nacjonalista zabił w Sarajewie austriackiego następce tronu, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. W odpowiedzi Austro-Węgry postanowiły rozprawić się ze zbyt samodzielną Serbią i mając poparcie Berlina miesiąc później wypowiedziały jej wojnę. W obronie Serbii stanęła Rosja, która 1 sierpnia 1914 roku ogłosiła mobilizacje. Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji. Zareagowała Francja, sojuszniczka caratu. 3 sierpnia wypowiedziała wojnę Cesarstwu Niemieckiemu.
Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski podczas internowania w twierdzy magdeburskiej Wikipedia, domena publiczna
W kolejnym dniu do wojny po stronie Rosji i Francji przystąpiła Anglia. Wybuch wojny zaważył na przyszłych losach Polski a w polskich patriotach obudził nadzieję na własne państwo, ponieważ pierwszy raz od przeszło stu lat zaborcy stanęli po przeciwnych stronach barykady. Zanim patrioci nadzieje przekuli w czyny wszyscy zaborcy powołali pod broń Polaków.
Propozycje dla Polski
W czasie wojny zaborcy nie mieli określonego stanowiska w sprawie polskiej, a kolejne deklaracje poszczególnych państw dotyczące przyszłości Polaków miały na celu pozyskanie żołnierzy i przychylności ludności, na terenie której toczyły się działania wojenne.
Aktywnie działali za to sami Polacy wszystkie partie z wyjątkiem komunistów dążyły do stworzenia niepodległego państwa i podejmowały szereg działań na arenie międzynarodowej, ażeby ten plan urzeczywistnić.
Żołnierze!... Spotkał was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granicę rosyjskiego zaboru, jako czołowa kolumna wojska polskiego, idącego walczyć za oswobodzenie ojczyzny. Wszyscy jesteście równi wobec ofiar, jakie ponieść macie. Wszyscy jesteście żołnierzami. Nie naznaczam szarż, każę tylko doświadczeńszym wśród was pełnić funkcje dowódców. Szarże uzyskacie w bitwach. Każdy z was może zostać oficerem, jak również każdy oficer może znów zejść do szeregowców, czego oby nie było... Patrzę na was, jako na kadry, z których rozwinąć się ma przyszła armia polska, i pozdrawiam was, jako pierwszą kadrową kompanię – mówił 3 sierpnia 1914 Józef Piłsudski.
Józef Piłsudski (1867-1935) Wikipedia, domena publiczna
Listopad 1918
Na jesieni 1918 roku sytuacja geopolityczna Polski stała się wyjątkowo korzystna.
W tym wszystkim, co się wydarzyło w latach 1914-1918, było coś, co w odbiorze współczesnych mogło mieć charakter mistyczny. Wybuch powszechnej wojny, z której wyłoniła się Polska to spełnienie wezwania Adama Mickiewicza – o wojnę ludów prosimy Cię, Panie. Wcześniej o starciu między zaborcami marzył Adam Czartoryski. Mimo że wyczekiwano starcia, wszystkich zaskoczył bieg wypadków. Niewielu przewidziało sam wybuch wojny, powszechnie wierzono, że wszystko rozejdzie się +po kościach+. (...) Jednak ostateczny scenariusz – klęska mocarstw centralnych na zachodzie, bezowocne zwycięstwo na wschodzie, podwójna rewolucja w Rosji, to spowodowało, że Polska mogła się odrodzić – pisał prof. Roman Wapiński.
11 listopada 1918 r. utworzona przez Niemców Rada Regencyjna przekazała kompetencje Józefowi Piłsudskiemu. Komendantowi podporządkował się także rząd Ignacego Daszyńskiego oraz prawie wszystkie organizacje patriotyczne. Przyszły marszałek stał się rzeczywistym przywódcą tworzącego się państwa polskiego.
Niepodobna oddać tego upojenia, tego szału radości, jaki ludność polską w tym momencie ogarnął. Po 120 latach prysły kordony. Nie ma [Niemców i Austryjaków]. Wolność! Niepodległość! Zjednoczenie! Własne państwo! Na zawsze! (...) Kto tych krótkich dni nie przeżył, kto nie szalał z radości w tym czasie wraz z całym narodem, ten nie dozna w swym życiu najwyższej radości i do tego rewolucja w Niemczech – był absolutnym zaskoczeniem - pisał premier rządu RP Jędrzej Moraczewski.
O różnych aspektach odzyskania niepodległości można przeczytac w artykułach:
Postulatem pierwszego rządu II RP był ośmiogodzinny dzień pracy. Postulat został zrealizowany
W roku 1919 Polska i Litwa, były traktowane jako państwa o interesach ograniczonych
Ilu Polaków walczyło w pierwszej wojnie światowej? Ilu zginęło?
Koniec pierwszej wojny światowej – koniec gorsetu
Andrzej Berezowski
![Wejście Karola Nawrockiego na posiedzenie RBN. Reakcje polityków koalicji bezcenne [WIDEO]](https://www.tysol.pl/imgcache/300x225/c/uploads/news/142378/175025251070f7d2d6eae70bc545cb25.jpg)
