Co musisz wiedzieć?

• Dr Jane Goodall zmarła 1 października 2025 r. w Kalifornii w wieku 91 lat z przyczyn naturalnych, będąc w trasie wykładowej.
• Pionierka badań szympansów od 1960 r. w Gombe w Tanzanii udokumentowała m.in. używanie narzędzi, mięsożerność i złożone emocje u tych zwierząt.
• Była ikoną nauki, jej odkrycia trwale wpłynęły na zrozumienie ewolucji.

Nie żyje Jane Goodall

"Instytut Jane Goodall dowiedział się dziś rano, w środę 1 października 2025 r., że dr Jane Goodall, Posłanka Pokoju ONZ i założycielka Instytutu Jane Goodall, zmarła z przyczyn naturalnych. Przebywała w Kalifornii w ramach serii wykładów po Stanach Zjednoczonych" – czytamy w oświadczeniu wydanym na platformie Facebook.

Znana badaczka szympansów miała 91 lat

Jane Goodall przez ponad 60 lat badała interakcje wśród szympansów. Po raz pierwszy miała okazje je obserwować w naturalnym środowisku w 1960 r. w Parku Narodowym Gombe Stream w Tanzanii.

Podczas badań brytyjska naukowczyni zauważyła, że zwierzęta ta nie tylko mają osobowość, ale także są zdolne do wyrażania emocji, jak radość i smutek, a także do racjonalnego myślenia. Jej zdaniem wymiana uścisków, całusów czy wzajemne poklepywanie wśród szympansów wskazuje na bliskie więzi między członkami rodziny, ale też innymi osobnikami. Badaczka obserwowała także przypadki agresji i przemocy wśród członków stada.

Badania Goodall podważyły powszechne wówczas przekonania, np. że tylko ludzie potrafią konstruować i używać narzędzia albo że szympansy są wegetarianami. Była pierwszą osobą na świecie, która zarejestrowała zwierzę używające narzędzia – samiec szympansa wykopywał termity z kopca za pomocą gałązki. Jej obserwacje ukształtowały przyszłość nauki o ewolucji. W 1965 r. trafiła na okładkę "National Geographic".

• Niemieckie firmy ruszyły na Polskę
• Ekspert po decyzji Żurka ws. sędziego Jakuba Iwańca: Minister nie ma prawa
• Ważny komunikat dla mieszkańców Wrocławia
• Nieoficjalnie: Tusk się wściekł. Są dymisje
• Linie Emirates wydały ogłoszenie dla mieszkańców Krakowa, Warszawy i Gdańska
• Papież: Nie możemy kochać Boga, gardząc jednocześnie Jego stworzeniami
• NFZ wydał pilny komunikat
• "Dezinformacja". Polskie wojsko dementuje doniesienia Ukraińców
• Były redaktor naczelny Telewizji Republika poprowadzi program w TVN

W 1977 r. badaczka otworzyła instytut swojego imienia, który wspiera badania prowadzone w Gombe, a także jest światowym liderem w ochronie szympansów i ich siedlisk.

Jane Goodall wytyczała szlaki innym kobietom zajmującym się prymatologią i ochroną przyrody. Wśród nich była m.in. amerykańska zoolog Dian Fossey.

Wszystko zaczęło się od książki "Doktor Doolittle"

Mimo że całe życie zajmowała się badaniami szympansów, w wywiadach wspominała, że jej ulubionymi zwierzętami są psy. Jane Goodall pytana o to, jak zrodziła się jej pasja do poznawania przyrody, odpowiadała, że wszystko zaczęło się od przeczytania książki dla dzieci "Doktor Doolittle".

Goodall była autorką książek naukowych i popularnonaukowych, niektóre z nich zostały przetłumaczone na język polski, m.in. "W cieniu człowieka", "Zabójcy bez winy", "Przez dziurkę od klucza. Najważniejsza książka o naszych najbliższych krewnych", "Księga nadziei. Poradnik przetrwania w trudnych czasach".