Deklaracja prezydentów Polski i Ukrainy: "Należy zapewnić możliwość poszukiwań i ekshumacji ofiar XX w."

Prezydenci we wspólnej deklaracji podpisanej w poniedziałek w Kijowie odnieśli się do kwestii historycznych. Potępili "zbrodnie przeciwko ludzkości, w tym również te popełnione na gruncie nienawiści". Wyrazili przekonanie, że "nie mogą one być w żaden sposób usprawiedliwione".
"Uznajemy za ważną potrzebę uczczenia pamięci niewinnych ofiar konfliktów i politycznych represji XX wieku. Podkreślamy potrzebę zapewnienia możliwości poszukiwań i ekshumacji tych ofiar, celem zadośćuczynienia ich pamięci oraz żyjącym jeszcze ich krewnym, a także potomkom, w duchu poszanowania prawdy historycznej" - czytamy w dokumencie podpisanym przez obu prezydentów.
Prezydenci Polski i Ukrainy potępili "akty wandalizmu dokonywane wobec polskich zabytków kultury i miejsc pamięci na Ukrainie, jak i wobec ukraińskich zabytków kultury i miejsc pamięci w Polsce". Zaapelowali też "do właściwych władz o należytą opiekę nad nimi".
Sprawa prowadzenia przez polski IPN poszukiwań na terenie Ukrainy szczątków ofiar z okresu II wojny światowej była omawiana podczas oficjalnej wizyty prezydenta Wołodymyra Zełenskiego w Polsce i jego rozmów z prezydentem Andrzejem Dudą pod koniec sierpnia 2019 r. Zełenski mówił wtedy w Warszawie, że gotów jest odblokować prace poszukiwawcze na Ukrainie i wyraził nadzieję, iż strona polska uporządkuje ukraińskie miejsca pamięci w naszym kraju. Zełenski zaproponował też prezydentowi Andrzejowi Dudzie zbudowanie na granicy Ukrainy i Polski "wspólnego memoriału pojednania".