Po uchyleniu wyroku na "Krwawego Tulipana". Ekspert: Państwo drwi z pokrzywdzonych z pomocą sędziów

Popełniono zbrodnię, sprawca musi ponieść karę. Kara powinna być wymierzona możliwie szybko, wtedy pełni nie tylko funkcję represyjną, ale również prewencyjną. Kara ma odstraszać potencjalnych sprawców, którzy muszę wiedzieć, że kara ich nie ominie.
Sędzia. Ilustracja poglądowa Po uchyleniu wyroku na
Sędzia. Ilustracja poglądowa / Screen YT Magazyn Śledczy Anity Gargas

Decyzją szczecińskiego sądu apelacyjnego państwo drwi z pokrzywdzonych, za pomocą swoich funkcjonariuszy- sędziów, którzy chyba zapomnieli rotę ślubowania. Sędzia ma orzekać na podstawie przepisów prawa kierując się zasadami uczciwości i godności. Przepis art.107 prawa o ustroju sądów powszechnych stanowi, że kwestionowanie statusu sędziów jest deliktem dyscyplinarnym. Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z dnia 28 stycznia 2020 r. sygn. akt Kpt 1/20 (M.P.2020.103), uznał za niedopuszczalne stosowanie art. 439 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 30) w rozumieniu przyjętym w uchwale składu połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA I-4110-1/2020. Oznacza, to że fakt powołania sędziego po 2018 r. nie może stanowić bezwzględnej przyczyny odwoławczej. Warto w tym miejscu przytoczyć cytat z wyroku Trybunału Konstytucyjnego P 10/19: „W świetle powyższego, nietrudno wyobrazić sobie skutki przyjęcia konstytucyjności zakwestionowanych w niniejszym pytaniu norm prawnych dla porządku i obrotu prawnego. Efektem mógłby być paraliż, a nawet całkowita dekompozycja, wymiaru sprawiedliwości.”

Priorytetem karnego postępowania odwoławczego jest wydanie orzeczenia merytorycznego. Ustawodawca wprowadził tą zmianę właśnie po to, aby nie dochodziło do pochopnego uchylenia wyroku, jak to miało miejsce przed nowelizacją procedury karnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego  jest utrwalone, że aktualnie obowiązujące przepisy procedury karnej (art. 437 § 1 i 2 k.p.k.) ustanawiają regułę, zgodnie z którą sąd odwoławczy po rozpoznaniu sprawy wydaje orzeczenie merytoryczne (utrzymujące w mocy zaskarżone orzeczenie lub zmieniające zaskarżone orzeczenie), a nie kasatoryjne. Możliwość wydania przez sąd odwoławczy wyroku uchylającego stanowi wyjątek, uzasadniony bądź procesowymi ograniczeniami swobody orzekania sądu odwoławczego, bądź zaistnieniem takich rażących uchybień w procedowaniu sądu pierwszej instancji, które dyskwalifikują postępowanie przed sądem a quo jako podstawę rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego. (Postanowienie Sądu Najwyższego  z dnia 13 grudnia 2024  r. lex nr 3790336).

 

Uchylenie wyroku na "Krwawego Tulipana"

Przypomnijmy, sąd odwoławczy uchylił wyrok w sprawie seryjnego mordercy w części skazującej na dożywocie, z uwagi na zakwestionowanie statusu jednego z sędziów rozpoznających sprawę. Sąd nakazał ponowne rozpoznanie sprawy stwierdzając, że sędzia sprawozdawca straciła (po kilkunastu latach orzekania)  przymiot niezawisłości realizując ustawowe prawo wyborcze tj. popierając konkretnego sędziego, który ubiegał o członkostwo w Krajowej Radzie Sądownictwa. Absurd- nie tylko, takie stanowisko naruszyło prawo obywatela -sędziego, który na mocy ustawy czyli w zgodzie z przepisami prawa realizuje swoje uprawnienie. Na tę okoliczność jako zagrożenie  dla systemu demokratycznego państwa prawnego zwrócił uwagę w wypowiedzi publicznej specjalista z zakresu praw człowieka dr Michał Skwarzyński.

Istotne znaczenie ma również fakt,  że w sprawie tzw. „Krwawego Tulipana” szczeciński sąd apelacyjny okazał się być niekonsekwentny.

Z informacji publicznie dostępnych wynika, że wyrok został utrzymany w części uniewinniającej. To jak to się ma do treści art.439 §1 kpk, zgodnie z którym niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczeni. Przepis ma brzmienie kategoryczne i nie pozostawia uznania dla sądu w zakresie tej konkretnej przesłanki.

Skoro zatem sąd odwoławczy stwierdził, że sąd był nienależycie obsadzony to na mocy wskazanego przepisu powinien orzeczenie uchylić w całości. Kolokwialnie nie można w jednej sprawie być trochę sądem, a trochę nim nie być. Nie da się racjonalnie  wyjaśnić decyzji sądu.

 

Może jest jakaś nadzieja, że zbrodniarza wkrótce spotka kara?

Moim zdaniem „światełko w tunelu niesprawiedliwości” pojawia się gdy analizujemy instytucję  przewidzianą w art. 539 a kpk tj. skargi  na wyrok uchylający sądu odwoławczego. Ten środek prawny  został wprowadzony do kodeksu postępowania karnego w wyniku nowelizacji z 2016 r. W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizacyjnej wskazano na potrzebę stworzenia instytucjonalnego mechanizmu zabezpieczającego reformatoryjność orzekania (por. uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, VIII kadencja, druk sejm. nr 207). Skarga ma zatem nie tylko służyć eliminowaniu bezzasadnych uchyleń wyroków sądów pierwszej instancji, lecz także wywołać „efekt mrożenia”, polegający na skłonieniu sędziów sądów odwoławczych do większej powściągliwości w wydawaniu wyroków kasatoryjnych. Przedmiotem kontroli w tym postępowaniu jest tylko stwierdzenie, czy uchylając wyrok sądu pierwszej instancji z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, sąd odwoławczy kierował się podstawami wydania wyroku kasatoryjnego wskazanymi w art. 539a § 3 k.p.k. oraz czy takie rozstrzygnięcie było w konkretnej sprawie konieczne ( Dariusz Świecki komentarz do kpk opubl. lex)

Termin na wniesienie skargi wynosi 7 dni od doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem, uprawnione są strony (w tym oskarżyciel posiłkowy), a właściwym do jego rozpoznania jest Sąd Najwyższy.

Jako obywatele mamy prawo oczekiwać od Prokuratury, której zadaniem jest stanie na straży  praworządności, że skorzysta z wspominanego środka prawnego. Trzeba bowiem pamiętać, że sprawiedliwość która przychodzi zbyt późno jest niesprawiedliwością!

[Autorka - Kamila Borszowska-Moszowska, zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wykładowca KSSiP i Akademii Nauk Stosowanych im. Angelusa Silesiusa]


 

POLECANE
Trump wyznaczył ostateczny termin w sprawie Ukrainy. Media podały datę pilne
Trump wyznaczył ostateczny termin w sprawie Ukrainy. Media podały datę

Administracja prezydenta USA Donalda Trumpa poinformowała europejskich urzędników, że chce osiągnąć zawieszenie broni w Ukrainie do Wielkanocy – podał w niedzielę Bloomberg. W tym roku prawosławni, grekokatolicy oraz katolicy obchodzą to święto tego samego dnia - 20 kwietnia.

Niemiecki dyplomata zakończył konferencję w Monachium... płacząc Wiadomości
Niemiecki dyplomata zakończył konferencję w Monachium... płacząc

Łzami zakończyło się wystąpienie niemieckiego dyplomaty Christopha Heusgena na koniec 61. edycji Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa.

Europa właśnie traci swoją szansę? Może stać się skansenem Wiadomości
Europa właśnie traci swoją szansę? "Może stać się skansenem"

– Przeregulowanie zabija biznes w Europie. Zamiast największej na świecie fabryki półprzewodników, mamy fabrykę przepisów. Musimy zatem działać, szybko działać, zanim Europa stanie się skansenem – mówi były premier Mateusz Morawiecki.

Co czytał świat w 2024 roku? z ostatniej chwili
Co czytał świat w 2024 roku?

Jakie książki kupowano w 2025 roku w RPA? Co czytali Amerykanie? Czy w Japonii hitami są mangi? Czy Chińczycy czytają chińską literaturę? O tym Grafzero vlog literacki.

Czy Polacy są zadowoleni ze swoich pensji? Wyniki sondażu są jasne Wiadomości
Czy Polacy są zadowoleni ze swoich pensji? Wyniki sondażu są jasne

56 proc. Polaków nie jest zadowolonych ze swoich aktualnych pensji; 31 proc. deklaruje, że jest usatysfakcjonowanych zarobkami – wynika z sondażu przeprowadzonego przez Ariadnę dla Wirtualnej Polski.

Sekretarz stanu USA: Najbliższe dni pokażą, czy Putin podchodzi do tego poważnie z ostatniej chwili
Sekretarz stanu USA: Najbliższe dni pokażą, czy Putin podchodzi do tego poważnie

– Prezydent Putin wyraził zainteresowanie pokojem, ale dopiero najbliższe dni i tygodnie pokażą, czy podchodzi do tego poważnie – powiedział sekretarz stanu USA Marco Rubio w nadanym w niedzielę wywiadzie dla CBS. Stwierdził jednak, że żadne spotkanie z Rosjanami nie zostało jeszcze ustalone, a proces się jeszcze nie zaczął.

Nie żyje wieloletni poseł na Sejm. Odszedł nagle z ostatniej chwili
Nie żyje wieloletni poseł na Sejm. "Odszedł nagle"

Nie żyje Andrzej Potocki, były parlamentarzysta i prezes Piasta Gliwice. Miał 60 lat.

Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego zamknięte. Siedmiokrotnie zwiększono czynsz Wiadomości
Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego zamknięte. "Siedmiokrotnie zwiększono czynsz"

Po 1851 dniach istnienia Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego zniknęło z mapy stolicy. Dyrekcja była zmuszona do podjęcia takiej decyzji, ponieważ nie była w stanie unieść kosztów najmu lokalu – informuje na swojej stronie na Facebooku Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego.

Rodzina podejrzanego o zabójstwo księdza w Kłobucku zabrała głos Wiadomości
Rodzina podejrzanego o zabójstwo księdza w Kłobucku zabrała głos

W czwartek 13 lutego na plebanii parafii Matki Boskiej Fatimskiej w Kłobucku zamordowany został ksiądz. Z informacji wynikało, że morderstwo miało charakter rabunkowy. Policja jeszcze tego samego dnia zatrzymała 52-letniego byłego policjanta, który niegdyś pełnił służbę w Częstochowie, lecz miał być dyscyplinarnie zwolniony. Mężczyzna przyznał się do winy.

W kierunku Ziemi mknie asteroida. Wiadomo, kiedy mogłaby uderzyć Wiadomości
W kierunku Ziemi mknie asteroida. Wiadomo, kiedy mogłaby uderzyć

Odkryta niedawno asteroida 2024 YR4 budzi niepokój astronomów. Szacowano, że ma 2 procent szans na uderzenie w Ziemię. Naukowcy NASA obliczyli, kiedy mogłoby dojść do kolizji.

REKLAMA

Po uchyleniu wyroku na "Krwawego Tulipana". Ekspert: Państwo drwi z pokrzywdzonych z pomocą sędziów

Popełniono zbrodnię, sprawca musi ponieść karę. Kara powinna być wymierzona możliwie szybko, wtedy pełni nie tylko funkcję represyjną, ale również prewencyjną. Kara ma odstraszać potencjalnych sprawców, którzy muszę wiedzieć, że kara ich nie ominie.
Sędzia. Ilustracja poglądowa Po uchyleniu wyroku na
Sędzia. Ilustracja poglądowa / Screen YT Magazyn Śledczy Anity Gargas

Decyzją szczecińskiego sądu apelacyjnego państwo drwi z pokrzywdzonych, za pomocą swoich funkcjonariuszy- sędziów, którzy chyba zapomnieli rotę ślubowania. Sędzia ma orzekać na podstawie przepisów prawa kierując się zasadami uczciwości i godności. Przepis art.107 prawa o ustroju sądów powszechnych stanowi, że kwestionowanie statusu sędziów jest deliktem dyscyplinarnym. Ponadto Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z dnia 28 stycznia 2020 r. sygn. akt Kpt 1/20 (M.P.2020.103), uznał za niedopuszczalne stosowanie art. 439 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 30) w rozumieniu przyjętym w uchwale składu połączonych Izb Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (BSA I-4110-1/2020. Oznacza, to że fakt powołania sędziego po 2018 r. nie może stanowić bezwzględnej przyczyny odwoławczej. Warto w tym miejscu przytoczyć cytat z wyroku Trybunału Konstytucyjnego P 10/19: „W świetle powyższego, nietrudno wyobrazić sobie skutki przyjęcia konstytucyjności zakwestionowanych w niniejszym pytaniu norm prawnych dla porządku i obrotu prawnego. Efektem mógłby być paraliż, a nawet całkowita dekompozycja, wymiaru sprawiedliwości.”

Priorytetem karnego postępowania odwoławczego jest wydanie orzeczenia merytorycznego. Ustawodawca wprowadził tą zmianę właśnie po to, aby nie dochodziło do pochopnego uchylenia wyroku, jak to miało miejsce przed nowelizacją procedury karnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego  jest utrwalone, że aktualnie obowiązujące przepisy procedury karnej (art. 437 § 1 i 2 k.p.k.) ustanawiają regułę, zgodnie z którą sąd odwoławczy po rozpoznaniu sprawy wydaje orzeczenie merytoryczne (utrzymujące w mocy zaskarżone orzeczenie lub zmieniające zaskarżone orzeczenie), a nie kasatoryjne. Możliwość wydania przez sąd odwoławczy wyroku uchylającego stanowi wyjątek, uzasadniony bądź procesowymi ograniczeniami swobody orzekania sądu odwoławczego, bądź zaistnieniem takich rażących uchybień w procedowaniu sądu pierwszej instancji, które dyskwalifikują postępowanie przed sądem a quo jako podstawę rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego. (Postanowienie Sądu Najwyższego  z dnia 13 grudnia 2024  r. lex nr 3790336).

 

Uchylenie wyroku na "Krwawego Tulipana"

Przypomnijmy, sąd odwoławczy uchylił wyrok w sprawie seryjnego mordercy w części skazującej na dożywocie, z uwagi na zakwestionowanie statusu jednego z sędziów rozpoznających sprawę. Sąd nakazał ponowne rozpoznanie sprawy stwierdzając, że sędzia sprawozdawca straciła (po kilkunastu latach orzekania)  przymiot niezawisłości realizując ustawowe prawo wyborcze tj. popierając konkretnego sędziego, który ubiegał o członkostwo w Krajowej Radzie Sądownictwa. Absurd- nie tylko, takie stanowisko naruszyło prawo obywatela -sędziego, który na mocy ustawy czyli w zgodzie z przepisami prawa realizuje swoje uprawnienie. Na tę okoliczność jako zagrożenie  dla systemu demokratycznego państwa prawnego zwrócił uwagę w wypowiedzi publicznej specjalista z zakresu praw człowieka dr Michał Skwarzyński.

Istotne znaczenie ma również fakt,  że w sprawie tzw. „Krwawego Tulipana” szczeciński sąd apelacyjny okazał się być niekonsekwentny.

Z informacji publicznie dostępnych wynika, że wyrok został utrzymany w części uniewinniającej. To jak to się ma do treści art.439 §1 kpk, zgodnie z którym niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczeni. Przepis ma brzmienie kategoryczne i nie pozostawia uznania dla sądu w zakresie tej konkretnej przesłanki.

Skoro zatem sąd odwoławczy stwierdził, że sąd był nienależycie obsadzony to na mocy wskazanego przepisu powinien orzeczenie uchylić w całości. Kolokwialnie nie można w jednej sprawie być trochę sądem, a trochę nim nie być. Nie da się racjonalnie  wyjaśnić decyzji sądu.

 

Może jest jakaś nadzieja, że zbrodniarza wkrótce spotka kara?

Moim zdaniem „światełko w tunelu niesprawiedliwości” pojawia się gdy analizujemy instytucję  przewidzianą w art. 539 a kpk tj. skargi  na wyrok uchylający sądu odwoławczego. Ten środek prawny  został wprowadzony do kodeksu postępowania karnego w wyniku nowelizacji z 2016 r. W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizacyjnej wskazano na potrzebę stworzenia instytucjonalnego mechanizmu zabezpieczającego reformatoryjność orzekania (por. uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, VIII kadencja, druk sejm. nr 207). Skarga ma zatem nie tylko służyć eliminowaniu bezzasadnych uchyleń wyroków sądów pierwszej instancji, lecz także wywołać „efekt mrożenia”, polegający na skłonieniu sędziów sądów odwoławczych do większej powściągliwości w wydawaniu wyroków kasatoryjnych. Przedmiotem kontroli w tym postępowaniu jest tylko stwierdzenie, czy uchylając wyrok sądu pierwszej instancji z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, sąd odwoławczy kierował się podstawami wydania wyroku kasatoryjnego wskazanymi w art. 539a § 3 k.p.k. oraz czy takie rozstrzygnięcie było w konkretnej sprawie konieczne ( Dariusz Świecki komentarz do kpk opubl. lex)

Termin na wniesienie skargi wynosi 7 dni od doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem, uprawnione są strony (w tym oskarżyciel posiłkowy), a właściwym do jego rozpoznania jest Sąd Najwyższy.

Jako obywatele mamy prawo oczekiwać od Prokuratury, której zadaniem jest stanie na straży  praworządności, że skorzysta z wspominanego środka prawnego. Trzeba bowiem pamiętać, że sprawiedliwość która przychodzi zbyt późno jest niesprawiedliwością!

[Autorka - Kamila Borszowska-Moszowska, zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wykładowca KSSiP i Akademii Nauk Stosowanych im. Angelusa Silesiusa]



 

Polecane
Emerytury
Stażowe