[Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Podwaliny Wolności

Powstanie styczniowe, największy zryw niepodległościowy XIX w., rozpoczęło się 22 stycznia 1863 r. Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego. Obejmowało tereny zaboru rosyjskiego i miało charakter wojny partyzanckiej. Wzięło w nim udział ok. 200 tys. osób, głównie z kręgów szlachty, ziemiaństwa i inteligencji. Trwało do jesieni następnego roku. Pomimo poniesionej klęski powstanie stworzyło podwaliny do kolejnych zrywów wolnościowych Polaków.
 [Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Podwaliny Wolności
/ Artur Grottger - Domena Publiczna
Za wywołanie powstania przyszło im zapłacić ogromną cenę. W 1867 r. zlikwidowano autonomię Królestwa Polskiego, w zamian ustanawiając Kraj Nadwiślański. Każdy kolejny krok carskiej administracji przynosił niekorzystne dla Polaków uregulowania i represje. Wprowadzono nakaz prowadzenia ksiąg parafialnych w języku rosyjskim. Zlikwidowano Szkołę Główną Warszawską i Bank Polski. Miastom wspierającym powstańców odebrano prawa miejskie, skasowano klasztory katolickie, zwłaszcza męskie (spośród istniejących 155 zlikwidowano 110). Na nic zdała się interwencja w tej sprawie kardynała Giacomo Antonelliego u ambasadora rosyjskiego przy Stolicy Apostolskiej o nielegalności carskiego ukazu w świetle prawa międzynarodowego i konkordatu. W rezultacie w 1866 r. stosunki Watykan – Imperium Rosyjskie zostały zerwane. Skonfiskowano ok. 1600 majątków ziemskich i zintensyfikowano rusyfikację polskich ziem. Polacy złożyli też ogromną, kilkunastotysięczną ofiarę życia. Na licznych polach chwały (stoczono ponad 1200 potyczek i regularnych bitew), ale też w śniegach Syberii. Blisko tysiąc osób stracono, 5 sierpnia 1864 r. na stokach Cytadeli Warszawskiej zostali powieszeni członkowie władz Rządu Narodowego na czele z Romualdem Trauguttem. Generał – gubernator Murawjow „Wieszatiel” krwawo rozprawił się z litewskimi uczestnikami powstania. Ok. 10 tysięcy szlachty straciło życie, a Wilno zostało spalone. Inicjowane przez moskalofilów adresy wiernopoddańcze, podpisywane były najczęściej pod groźbą aresztu bądź represji. Ale nie brakowało też oportunistów. Złożono 589 adresów wiernopoddańczych z 104 726 podpisami. Szlachta złożyła ich 13 (3220 podpisów), chłopi i koloniści – 257 (31 137), mieszczanie i Żydzi – 308 (69 645), a duchowieństwo 8 (568 podpisów). Ostatnim akordem powstania styczniowego był desperacki zryw w czerwcu 1866 r. skazanych na katorgę i osadzonych w Kułtuku w Kraju Zabajkalskim powstańców. Szybko stłumiono bunt, a jego przywódcy zostali rozstrzelani. Aż do czasu powstania Legionów Polskich nie podejmowano już prób zbrojnych wystąpień przeciwko caratowi.

21 stycznia 1919 r. Józef Piłsudski wydał rozkaz specjalny, na mocy którego weterani powstania styczniowego uzyskali uprawnienia żołnierzy Wojska Polskiego. Uzyskali prawo do stałej pensji państwowej i prawo do noszenia mundurów wojskowych.

Mieczysław Gil

Artykuł pochodzi z najnowszego numeru "TS" (05/2019) do kupienia w wersji cyfrowej tutaj.
 

 

POLECANE
Ustawa wiatrakowa. Rzecznik prezydenta Nawrockiego zapowiada weto z ostatniej chwili
Ustawa wiatrakowa. Rzecznik prezydenta Nawrockiego zapowiada weto

- Tzw. ustawa wiatrakowa nie zyska akceptacji prezydenta Karola Nawrockiego - powiedział w Studiu PAP jego rzecznik Rafał Leśkiewicz. Zapowiedział również, że prezydent niebawem przedstawi własne rozwiązanie, które pozwoli na zamrożenie cen prądu.

Afera KPO. Dlaczego rząd Tuska odwołał konferencję dla sektora HoReCa? z ostatniej chwili
Afera KPO. Dlaczego rząd Tuska odwołał konferencję dla sektora HoReCa?

Z każdym dniem wychodzą kolejne fakty dotyczące afery KPO. Portal "Odpowiedzialny Poznań" napisał o zakazie resortu funduszy organizowania konferencji, na której specjaliści w branży HoReCa mieli poinformować o szczegółach przyznawania środków i tym samym zwiększyć potencjalne zainteresowanie przedsiębiorców.

tylko u nas
Silvia Uscov: Federalizacja UE to podstępne odbieranie narodowej suwerenności

Rumuńska adwokat i ekspertka prawa europejskiego, Silvia Uscov, w rozmowie z Konradem Wernickim mówi o wrażeniach z Polski po inauguracji prezydenta Karola Nawrockiego, ostrzega przed cichą federalizacją Unii Europejskiej oraz ujawnia mechanizmy działania tzw. „kasty globalistycznej”. Opowiada też o ingerencjach w rumuńskie wybory i o tym, jak konserwatyści z całego świata jednoczą się w ruchu MEGA, by bronić prawa narodów do samodzielnego wyboru swojej drogi.

Defence24 ma nowego redaktora naczelnego z ostatniej chwili
Defence24 ma nowego redaktora naczelnego

Wraz z początkiem sierpnia dr Aleksander Olech objął stanowisko redaktora naczelnego anglojęzycznej wersji portalu Defence24 – defence24.com. Nowa odsłona serwisu ma dostarczać zagranicznym odbiorcom rzetelnych analiz i informacji o bezpieczeństwie, obronności i nowych technologiach z perspektywy Polski.

Zjadają wszystko. Inwazja nieproszonych gości Wiadomości
"Zjadają wszystko". Inwazja nieproszonych gości

Mole spożywcze są bardzo łakome, zjadają wszystko, nie tylko produkty zbożowe, ale także zioła, herbatę, bakalie, a jeśli w cukierkach są orzechy, to one po prostu wariują ze szczęścia - powiedział PAP prof. Stanisław Ignatowicz, entomolog.

Żurek za demokracją walczącą. Opowiada o łamaniu ręki z ostatniej chwili
Żurek za "demokracją walczącą". Opowiada o łamaniu ręki

Waldemar Żurek był pytany przez dziennikarzy, czy sądzi, że realne jest przywracanie praworządności bez zmian ustawowych. Minister sprawiedliwości skwapliwie przytaknął i wyjaśnił swoje stanowisko, posługując się, jak zaznaczył, swoim ulubionym przykładem o łamaniu ręki.

Spotkanie Trump-Nawrocki. Podano główne tematy rozmów z ostatniej chwili
Spotkanie Trump-Nawrocki. Podano główne tematy rozmów

Podczas spotkania z prezydentem USA Donaldem Trumpem prezydent Karol Nawrocki będzie rozmawiał o bezpieczeństwie i relacjach z Ukrainą - powiedział w Studiu PAP rzecznik prezydenta Rafał Leśkiewicz. Jak dodał, prezydenci omówią m.in. kwestię stacjonowania amerykańskich żołnierzy w Polsce.

Niepokojące informacje z granicy. Komunikat Straży Granicznej pilne
Niepokojące informacje z granicy. Komunikat Straży Granicznej

Straż Graniczna publikuje raporty dotyczące wydarzeń na polskiej granicy, która znajduje się pod naciskiem ataku hybrydowego zarówno ze strony Białorusi, jak i Niemiec.

Awantura i flagi UPA na Stadionie Narodowym w Warszawie. Jest zawiadomienie do prokuratury z ostatniej chwili
Awantura i flagi UPA na Stadionie Narodowym w Warszawie. Jest zawiadomienie do prokuratury

Podczas koncertu białoruskiego rapera Maxa Korzha na PGE Narodowym w Warszawie doszło do skandalicznych scen. W tłumie pojawiły się czerwono-czarne flagi UPA, a przed rozpoczęciem imprezy – przepychanki z ochroną. Sprawą zajmie się prokuratura.

Ważny komunikat dla mieszkańców Poznania z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Poznania

Już od poniedziałku 11 sierpnia, kierowców w Poznaniu czekają poważne utrudnienia. Rozpocznie się remont nawierzchni ulicy Hetmańskiej na odcinku od ronda Starołęka do ulicy Dolna Wilda. To ponad 1,2 kilometra drogi, którą codziennie pokonują tysiące pojazdów. Modernizacja obejmie frezowanie starej nawierzchni oraz ułożenie nowych warstw asfaltu.

REKLAMA

[Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Podwaliny Wolności

Powstanie styczniowe, największy zryw niepodległościowy XIX w., rozpoczęło się 22 stycznia 1863 r. Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego. Obejmowało tereny zaboru rosyjskiego i miało charakter wojny partyzanckiej. Wzięło w nim udział ok. 200 tys. osób, głównie z kręgów szlachty, ziemiaństwa i inteligencji. Trwało do jesieni następnego roku. Pomimo poniesionej klęski powstanie stworzyło podwaliny do kolejnych zrywów wolnościowych Polaków.
 [Felieton "TS"] Mieczysław Gil: Podwaliny Wolności
/ Artur Grottger - Domena Publiczna
Za wywołanie powstania przyszło im zapłacić ogromną cenę. W 1867 r. zlikwidowano autonomię Królestwa Polskiego, w zamian ustanawiając Kraj Nadwiślański. Każdy kolejny krok carskiej administracji przynosił niekorzystne dla Polaków uregulowania i represje. Wprowadzono nakaz prowadzenia ksiąg parafialnych w języku rosyjskim. Zlikwidowano Szkołę Główną Warszawską i Bank Polski. Miastom wspierającym powstańców odebrano prawa miejskie, skasowano klasztory katolickie, zwłaszcza męskie (spośród istniejących 155 zlikwidowano 110). Na nic zdała się interwencja w tej sprawie kardynała Giacomo Antonelliego u ambasadora rosyjskiego przy Stolicy Apostolskiej o nielegalności carskiego ukazu w świetle prawa międzynarodowego i konkordatu. W rezultacie w 1866 r. stosunki Watykan – Imperium Rosyjskie zostały zerwane. Skonfiskowano ok. 1600 majątków ziemskich i zintensyfikowano rusyfikację polskich ziem. Polacy złożyli też ogromną, kilkunastotysięczną ofiarę życia. Na licznych polach chwały (stoczono ponad 1200 potyczek i regularnych bitew), ale też w śniegach Syberii. Blisko tysiąc osób stracono, 5 sierpnia 1864 r. na stokach Cytadeli Warszawskiej zostali powieszeni członkowie władz Rządu Narodowego na czele z Romualdem Trauguttem. Generał – gubernator Murawjow „Wieszatiel” krwawo rozprawił się z litewskimi uczestnikami powstania. Ok. 10 tysięcy szlachty straciło życie, a Wilno zostało spalone. Inicjowane przez moskalofilów adresy wiernopoddańcze, podpisywane były najczęściej pod groźbą aresztu bądź represji. Ale nie brakowało też oportunistów. Złożono 589 adresów wiernopoddańczych z 104 726 podpisami. Szlachta złożyła ich 13 (3220 podpisów), chłopi i koloniści – 257 (31 137), mieszczanie i Żydzi – 308 (69 645), a duchowieństwo 8 (568 podpisów). Ostatnim akordem powstania styczniowego był desperacki zryw w czerwcu 1866 r. skazanych na katorgę i osadzonych w Kułtuku w Kraju Zabajkalskim powstańców. Szybko stłumiono bunt, a jego przywódcy zostali rozstrzelani. Aż do czasu powstania Legionów Polskich nie podejmowano już prób zbrojnych wystąpień przeciwko caratowi.

21 stycznia 1919 r. Józef Piłsudski wydał rozkaz specjalny, na mocy którego weterani powstania styczniowego uzyskali uprawnienia żołnierzy Wojska Polskiego. Uzyskali prawo do stałej pensji państwowej i prawo do noszenia mundurów wojskowych.

Mieczysław Gil

Artykuł pochodzi z najnowszego numeru "TS" (05/2019) do kupienia w wersji cyfrowej tutaj.
 


 

Polecane
Emerytury
Stażowe