Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne

4 października 2018 r. została uchwalona ustawa o pracowniczych planach kapitałowych (PPK). Pracownicze plany kapitałowe są ważnym narzędziem budowania dodatkowych oszczędności na starość. Dopłaty od państwa oraz ich względna powszechność mogą pozwolić na zgromadzenie środków, które będą istotne nie tylko z perspektywy najmłodszych pracowników, ale i dzisiejszych 30- czy 40-latków. Nie można jednak zapominać, że wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych nie rozwiązuje jednego z podstawowych problemów polskiego systemu zabezpieczenia na starość, którym jest brak jego całościowej powszechności.
 Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne
/ grafika: Adobe Stock

Materiał powstał przy współpracy z Komisją Krajową NSZZ Solidarność

Łączne aktywa netto w PPK to w lipcu 2020 ponad 1,6 mld zł. Tworzą je środki od pracodawców, od pracowników, a także dopłaty od państwa w postaci wpłaty powitalnej i dopłaty rocznej. Zacznijmy od prostego pytania:

 

Kogo dotyczą PPK?

Kiedy popatrzymy do słowniczka zawartego w ustawie (art. 2 pkt 18), znajdziemy odpowiedź na to pytanie, a mianowicie, że dotyczą one m.in. pracowników oraz osób wykonujących umowę-zlecenie lub umowę agencyjną wówczas, gdy podlegają one obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. To zastrzeżenie o konieczności podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu ma różne znaczenie. Jak wiadomo, pracownik zawsze podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Inaczej się przedstawia sytuacja w odniesieniu do zleceniobiorców.

I tutaj wróćmy do tytułu artykułu. Wydawałoby się w pierwszej chwili, że hasło: „pora na powszechne ubezpieczenie emerytalne” może dotyczyć państw trzeciego świata, w których dopiero powstają systemy zabezpieczenia na okres starości. Nic bardziej mylnego. Popatrzmy na Polskę.

Po pierwsze, cały czas funkcjonuje rozwiązanie, zgodnie z którym osoby do 26. roku życia uczące się, a jednocześnie wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie nie podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu (a więc także – jak zostało to już wskazane, nie mogą podjąć decyzji o oszczędzaniu w ramach PPK). Rozwiązanie dotyczące tego podmiotowego wyłączenia jest krytykowane od lat przez NSZZ „Solidarność” – pamiętajmy, że w obecnym systemie emerytalnym (opierającym się na tzw. zasadzie zdefiniowanej składki, a nie zdefiniowanego świadczenia) środki, które człowiek gromadzi „na początku” swojej aktywności zawodowej poprzez coroczny mechanizm waloryzacji zapisu księgowego na koncie ubezpieczonego, mają zasadnicze znaczenie dla wysokości jego przyszłej emerytury. Mówiąc krótko, NSZZ „Solidarność” w Uchwale Programowej wskazuje, że rozwiązanie, w którym zleceniobiorcy uczący się do 26. roku życia nie podlegają ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu, należy zlikwidować.

Po drugie, nie chodzi tylko o młode osoby uczące się i wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie czy osoby w jakimkolwiek wieku wykonujące pracę w oparciu o umowę o dzieło (wówczas także nie podlega się składce na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe). W chwili obecnej warto przede wszystkim przyjrzeć się rozrastającej się sferze zatrudnienia poprzez platformy internetowe. W wielu wypadkach osoba wykonująca pracę na rzecz platformy nie jest ani pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy, ani zleceniobiorcą, ani osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Ich relacja z platformą (przykładowo w sektorze dostarczania posiłków) opiera się na umowie najmu roweru czy motocykla. Co jest istotne z perspektywy tego tekstu: osoby te nie podlegają powszechnemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, a co z tym idzie – nie mogą podjąć decyzji o gromadzeniu i inwestowaniu środków w PPK.

 

Wyzwania systemów zabezpieczenia na starość

Przed systemami zabezpieczenia na starość stają współcześnie liczne wyzwania. Można wskazać na podstawowe: jaka będzie stopa zastąpienia, czyli relacja pomiędzy ostatnim wynagrodzeniem a otrzymanym świadczeniem? Na ile system zabezpieczenia na starość jest efektywny (czyli mówiąc najprościej: z jakich źródeł będzie on finansowany w perspektywie najbliższych 20, 30 czy 50 lat) oraz kogo dotyczy, czy mówiąc inaczej – jakie jest rozpowszechnienie wśród społeczeństwa?

W maju 2020 roku globalna korporacja ubezpieczeniowa Allianz jak co roku opublikowała ogólnoświatowe zestawienie dotyczące systemów zabezpieczenia na starość. Allianz posługuje się wskaźnikiem API (Allianz Pension Index). Nie wchodząc w szczegóły stosowanej metodologii, polski system zabezpieczenia na starość został oceniony na 54. miejscu wśród 70 analizowanych. Cokolwiek by nie myśleć o indeksie Allianz, takie miejsce Polski w rankingu pozwala postawić bezdyskusyjną tezę: polski system zabezpieczenia na starość wymaga wielu działań i wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych jest tylko małym krokiem w kierunku budowania bezpieczeństwa naszej egzystencji w okresie, w którym nie będziemy już pracować.  

 

Więcej informacji na stronie www.mojeppk.pl – oficjalnym portalu Pracowniczych Planów Kapitałowych.

 

Barbara Surdykowska, Biuro Eksperckie KK NSZZ „Solidarność”


 

POLECANE
Morderstwo na kampusie UW. Policja udostępniła nagranie z ostatniej chwili
Morderstwo na kampusie UW. Policja udostępniła nagranie

W piątek policja opublikowała nagranie z zatrzymania studenta podejrzanego o zabójstwo portierki Uniwersytetu Warszawskiego.

Tragiczny wypadek pod Krosnem. Nie żyje jedna osoba, ranne zostały dzieci Wiadomości
Tragiczny wypadek pod Krosnem. Nie żyje jedna osoba, ranne zostały dzieci

Groźny wypadek w okolicach Krosna. W jego wyniku śmierć poniosła jedna osoba, a dwie zostały ranne.

Wyłączenia prądu w Warszawie. Jest komunikat z ostatniej chwili
Wyłączenia prądu w Warszawie. Jest komunikat

Mieszkańcy Warszawy muszą przygotować się na planowane przerwy w dostawie prądu. Sprawdź, gdzie 13 maja 2025 r. nastąpią wyłączenia.

Nadciąga zmiana pogody. IMGW wydał komunikat z ostatniej chwili
Nadciąga zmiana pogody. IMGW wydał komunikat

W najbliższych dniach możemy się spodziewać przymrozków i opadów deszczu. Temperatura spadnie do minus 3 st. C – poinformowała synoptyk Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Ilona Śmigrodzka.

Skandal wokół księżnej Meghan. Grozi jej milionowy pozew z ostatniej chwili
Skandal wokół księżnej Meghan. Grozi jej milionowy pozew

Meghan Markle po raz kolejny znalazła się w centrum kontrowersji. Tym razem nie chodzi jednak o rodzinne konflikty czy medialne wypowiedzi, ale... przepis na sól do kąpieli, który pokazała w swoim programie na Netfliksie. Amerykanka Robin Patrick twierdzi, że po skorzystaniu z mieszanki doznała poważnych obrażeń i teraz domaga się od arystokratki wysokiego odszkodowania.

Ostatnie Pokolenie przykleiło się do trasy S8. Kierowcom puściły nerwy z ostatniej chwili
Ostatnie Pokolenie przykleiło się do trasy S8. Kierowcom puściły nerwy

Ostatnie Pokolenie zablokowało Most Grota-Roweckiego i trasę S8, tworząc ponad 10-kilometrowy korek – informuje serwis Miejski Reporter.

Minister finansów zdecydował ws. pieniędzy dla PiS. Skarbnik partii potwierdza z ostatniej chwili
Minister finansów zdecydował ws. pieniędzy dla PiS. Skarbnik partii potwierdza

Minister finansów rozpoczął wypłatę pomniejszonej subwencji dla Prawa i Sprawiedliwości. Skarbnik partii potwierdził, że wpłynęła pierwsza rata – informuje Interia.

Groźna substancja w popularnym produkcie. GIS wydał ostrzeżenie Wiadomości
Groźna substancja w popularnym produkcie. GIS wydał ostrzeżenie

W branży beauty nadchodzą poważne zmiany. Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) ogłosił, że od 1 września 2025 roku obowiązywać będzie zakaz stosowania substancji TPO w kosmetykach. Ten składnik, dotąd powszechnie używany w żelach do paznokci, został uznany za potencjalnie rakotwórczy.

Dobre wieści dla PiS. Jest nowy sondaż partyjny z ostatniej chwili
Dobre wieści dla PiS. Jest nowy sondaż partyjny

Prawo i Sprawiedliwość prowadzi z wynikiem 32,3 proc. – wynika z najnowszego sondażu przeprowadzonego przez pracownię Pollster dla "Super Expressu".

Aktorzy serialu „Ranczo” ogłosili radosną nowinę Wiadomości
Aktorzy serialu „Ranczo” ogłosili radosną nowinę

Radosna nowina z życia prywatnego pary znanej z serialu „Ranczo” poruszyła fanów. Ewa Kuryło i Piotr Pręgowski właśnie zostali po raz pierwszy dziadkami. Ich wnuk, mały Aleksander, urodził się niedawno w Atenach.

REKLAMA

Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne

4 października 2018 r. została uchwalona ustawa o pracowniczych planach kapitałowych (PPK). Pracownicze plany kapitałowe są ważnym narzędziem budowania dodatkowych oszczędności na starość. Dopłaty od państwa oraz ich względna powszechność mogą pozwolić na zgromadzenie środków, które będą istotne nie tylko z perspektywy najmłodszych pracowników, ale i dzisiejszych 30- czy 40-latków. Nie można jednak zapominać, że wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych nie rozwiązuje jednego z podstawowych problemów polskiego systemu zabezpieczenia na starość, którym jest brak jego całościowej powszechności.
 Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne
/ grafika: Adobe Stock

Materiał powstał przy współpracy z Komisją Krajową NSZZ Solidarność

Łączne aktywa netto w PPK to w lipcu 2020 ponad 1,6 mld zł. Tworzą je środki od pracodawców, od pracowników, a także dopłaty od państwa w postaci wpłaty powitalnej i dopłaty rocznej. Zacznijmy od prostego pytania:

 

Kogo dotyczą PPK?

Kiedy popatrzymy do słowniczka zawartego w ustawie (art. 2 pkt 18), znajdziemy odpowiedź na to pytanie, a mianowicie, że dotyczą one m.in. pracowników oraz osób wykonujących umowę-zlecenie lub umowę agencyjną wówczas, gdy podlegają one obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. To zastrzeżenie o konieczności podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu ma różne znaczenie. Jak wiadomo, pracownik zawsze podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Inaczej się przedstawia sytuacja w odniesieniu do zleceniobiorców.

I tutaj wróćmy do tytułu artykułu. Wydawałoby się w pierwszej chwili, że hasło: „pora na powszechne ubezpieczenie emerytalne” może dotyczyć państw trzeciego świata, w których dopiero powstają systemy zabezpieczenia na okres starości. Nic bardziej mylnego. Popatrzmy na Polskę.

Po pierwsze, cały czas funkcjonuje rozwiązanie, zgodnie z którym osoby do 26. roku życia uczące się, a jednocześnie wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie nie podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu (a więc także – jak zostało to już wskazane, nie mogą podjąć decyzji o oszczędzaniu w ramach PPK). Rozwiązanie dotyczące tego podmiotowego wyłączenia jest krytykowane od lat przez NSZZ „Solidarność” – pamiętajmy, że w obecnym systemie emerytalnym (opierającym się na tzw. zasadzie zdefiniowanej składki, a nie zdefiniowanego świadczenia) środki, które człowiek gromadzi „na początku” swojej aktywności zawodowej poprzez coroczny mechanizm waloryzacji zapisu księgowego na koncie ubezpieczonego, mają zasadnicze znaczenie dla wysokości jego przyszłej emerytury. Mówiąc krótko, NSZZ „Solidarność” w Uchwale Programowej wskazuje, że rozwiązanie, w którym zleceniobiorcy uczący się do 26. roku życia nie podlegają ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu, należy zlikwidować.

Po drugie, nie chodzi tylko o młode osoby uczące się i wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie czy osoby w jakimkolwiek wieku wykonujące pracę w oparciu o umowę o dzieło (wówczas także nie podlega się składce na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe). W chwili obecnej warto przede wszystkim przyjrzeć się rozrastającej się sferze zatrudnienia poprzez platformy internetowe. W wielu wypadkach osoba wykonująca pracę na rzecz platformy nie jest ani pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy, ani zleceniobiorcą, ani osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Ich relacja z platformą (przykładowo w sektorze dostarczania posiłków) opiera się na umowie najmu roweru czy motocykla. Co jest istotne z perspektywy tego tekstu: osoby te nie podlegają powszechnemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, a co z tym idzie – nie mogą podjąć decyzji o gromadzeniu i inwestowaniu środków w PPK.

 

Wyzwania systemów zabezpieczenia na starość

Przed systemami zabezpieczenia na starość stają współcześnie liczne wyzwania. Można wskazać na podstawowe: jaka będzie stopa zastąpienia, czyli relacja pomiędzy ostatnim wynagrodzeniem a otrzymanym świadczeniem? Na ile system zabezpieczenia na starość jest efektywny (czyli mówiąc najprościej: z jakich źródeł będzie on finansowany w perspektywie najbliższych 20, 30 czy 50 lat) oraz kogo dotyczy, czy mówiąc inaczej – jakie jest rozpowszechnienie wśród społeczeństwa?

W maju 2020 roku globalna korporacja ubezpieczeniowa Allianz jak co roku opublikowała ogólnoświatowe zestawienie dotyczące systemów zabezpieczenia na starość. Allianz posługuje się wskaźnikiem API (Allianz Pension Index). Nie wchodząc w szczegóły stosowanej metodologii, polski system zabezpieczenia na starość został oceniony na 54. miejscu wśród 70 analizowanych. Cokolwiek by nie myśleć o indeksie Allianz, takie miejsce Polski w rankingu pozwala postawić bezdyskusyjną tezę: polski system zabezpieczenia na starość wymaga wielu działań i wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych jest tylko małym krokiem w kierunku budowania bezpieczeństwa naszej egzystencji w okresie, w którym nie będziemy już pracować.  

 

Więcej informacji na stronie www.mojeppk.pl – oficjalnym portalu Pracowniczych Planów Kapitałowych.

 

Barbara Surdykowska, Biuro Eksperckie KK NSZZ „Solidarność”



 

Polecane
Emerytury
Stażowe