Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne

4 października 2018 r. została uchwalona ustawa o pracowniczych planach kapitałowych (PPK). Pracownicze plany kapitałowe są ważnym narzędziem budowania dodatkowych oszczędności na starość. Dopłaty od państwa oraz ich względna powszechność mogą pozwolić na zgromadzenie środków, które będą istotne nie tylko z perspektywy najmłodszych pracowników, ale i dzisiejszych 30- czy 40-latków. Nie można jednak zapominać, że wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych nie rozwiązuje jednego z podstawowych problemów polskiego systemu zabezpieczenia na starość, którym jest brak jego całościowej powszechności.
 Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne
/ grafika: Adobe Stock

Materiał powstał przy współpracy z Komisją Krajową NSZZ Solidarność

Łączne aktywa netto w PPK to w lipcu 2020 ponad 1,6 mld zł. Tworzą je środki od pracodawców, od pracowników, a także dopłaty od państwa w postaci wpłaty powitalnej i dopłaty rocznej. Zacznijmy od prostego pytania:

 

Kogo dotyczą PPK?

Kiedy popatrzymy do słowniczka zawartego w ustawie (art. 2 pkt 18), znajdziemy odpowiedź na to pytanie, a mianowicie, że dotyczą one m.in. pracowników oraz osób wykonujących umowę-zlecenie lub umowę agencyjną wówczas, gdy podlegają one obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. To zastrzeżenie o konieczności podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu ma różne znaczenie. Jak wiadomo, pracownik zawsze podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Inaczej się przedstawia sytuacja w odniesieniu do zleceniobiorców.

I tutaj wróćmy do tytułu artykułu. Wydawałoby się w pierwszej chwili, że hasło: „pora na powszechne ubezpieczenie emerytalne” może dotyczyć państw trzeciego świata, w których dopiero powstają systemy zabezpieczenia na okres starości. Nic bardziej mylnego. Popatrzmy na Polskę.

Po pierwsze, cały czas funkcjonuje rozwiązanie, zgodnie z którym osoby do 26. roku życia uczące się, a jednocześnie wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie nie podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu (a więc także – jak zostało to już wskazane, nie mogą podjąć decyzji o oszczędzaniu w ramach PPK). Rozwiązanie dotyczące tego podmiotowego wyłączenia jest krytykowane od lat przez NSZZ „Solidarność” – pamiętajmy, że w obecnym systemie emerytalnym (opierającym się na tzw. zasadzie zdefiniowanej składki, a nie zdefiniowanego świadczenia) środki, które człowiek gromadzi „na początku” swojej aktywności zawodowej poprzez coroczny mechanizm waloryzacji zapisu księgowego na koncie ubezpieczonego, mają zasadnicze znaczenie dla wysokości jego przyszłej emerytury. Mówiąc krótko, NSZZ „Solidarność” w Uchwale Programowej wskazuje, że rozwiązanie, w którym zleceniobiorcy uczący się do 26. roku życia nie podlegają ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu, należy zlikwidować.

Po drugie, nie chodzi tylko o młode osoby uczące się i wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie czy osoby w jakimkolwiek wieku wykonujące pracę w oparciu o umowę o dzieło (wówczas także nie podlega się składce na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe). W chwili obecnej warto przede wszystkim przyjrzeć się rozrastającej się sferze zatrudnienia poprzez platformy internetowe. W wielu wypadkach osoba wykonująca pracę na rzecz platformy nie jest ani pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy, ani zleceniobiorcą, ani osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Ich relacja z platformą (przykładowo w sektorze dostarczania posiłków) opiera się na umowie najmu roweru czy motocykla. Co jest istotne z perspektywy tego tekstu: osoby te nie podlegają powszechnemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, a co z tym idzie – nie mogą podjąć decyzji o gromadzeniu i inwestowaniu środków w PPK.

 

Wyzwania systemów zabezpieczenia na starość

Przed systemami zabezpieczenia na starość stają współcześnie liczne wyzwania. Można wskazać na podstawowe: jaka będzie stopa zastąpienia, czyli relacja pomiędzy ostatnim wynagrodzeniem a otrzymanym świadczeniem? Na ile system zabezpieczenia na starość jest efektywny (czyli mówiąc najprościej: z jakich źródeł będzie on finansowany w perspektywie najbliższych 20, 30 czy 50 lat) oraz kogo dotyczy, czy mówiąc inaczej – jakie jest rozpowszechnienie wśród społeczeństwa?

W maju 2020 roku globalna korporacja ubezpieczeniowa Allianz jak co roku opublikowała ogólnoświatowe zestawienie dotyczące systemów zabezpieczenia na starość. Allianz posługuje się wskaźnikiem API (Allianz Pension Index). Nie wchodząc w szczegóły stosowanej metodologii, polski system zabezpieczenia na starość został oceniony na 54. miejscu wśród 70 analizowanych. Cokolwiek by nie myśleć o indeksie Allianz, takie miejsce Polski w rankingu pozwala postawić bezdyskusyjną tezę: polski system zabezpieczenia na starość wymaga wielu działań i wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych jest tylko małym krokiem w kierunku budowania bezpieczeństwa naszej egzystencji w okresie, w którym nie będziemy już pracować.  

 

Więcej informacji na stronie www.mojeppk.pl – oficjalnym portalu Pracowniczych Planów Kapitałowych.

 

Barbara Surdykowska, Biuro Eksperckie KK NSZZ „Solidarność”


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Dramat w Niemczech. Polka wśród ofiar śmiertelnych z ostatniej chwili
Dramat w Niemczech. Polka wśród ofiar śmiertelnych

47-letnia Polka jest jedną z ofiar śmiertelnych wypadku autobusowego, do którego doszło w środę na autostradzie A9 w pobliżu Lipska na wschodzie Niemiec. Policja przekazała w czwartek informacje na temat tożsamości trzech spośród czterech osób zabitych w wypadku.

Dziwne zachowanie Kołodziejczaka na spotkaniu z Ukraińcami. Jest reakcja wiceministra z ostatniej chwili
Dziwne zachowanie Kołodziejczaka na spotkaniu z Ukraińcami. Jest reakcja wiceministra

W środę i w czwartek przedstawiciele resortów infrastruktury, funduszy, rozwoju, finansów, aktywów państwowych oraz rolnictwa uczestniczyli w spotkaniach ze stroną ukraińską. W sieci Ukraińcy opublikowali zdjęcie z nietypową pozą Michała Kołodziejczaka. Jest reakcja wiceministra.

Zełenski: Nie mamy już prawie artylerii z ostatniej chwili
Zełenski: Nie mamy już prawie artylerii

Rosja na 100 proc. wykorzystuje przerwę we wsparciu USA dla Ukrainy; nie mamy już prawie w ogóle artylerii - powiedział w wyemitowanym w czwartek wywiadzie dla amerykańskiej telewizji CBS prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski. Ostrzegł, że bez amerykańskiego wsparcia Ukraina przegra, a wojna bardzo szybko może "przyjść do Europy".

Dramatyczne wyznanie Zbigniewa Ziobry z ostatniej chwili
Dramatyczne wyznanie Zbigniewa Ziobry

"Choroba bardzo przyspieszyła. W ciągu miesiąca schudłem 10 kilogramów, pojawiły się bardzo mocne bóle i towarzyszył mi coraz większy problem z głosem" - powiedział w programie "Debata Dnia" o stanie swojego zdrowia Zbigniew Ziobro.

Naukowy wieczór z dr Kaweckim: Przez 10 lat Polak nominował do Nobla z fizyki Wiadomości
Naukowy wieczór z dr Kaweckim: Przez 10 lat Polak nominował do Nobla z fizyki

Przez ponad 10 lat Polak formalnie nominował do Nagród Nobla z fizyki! To pierwszy przypadek, gdy opinia publiczna się o tym dowiaduje.

Były minister Tuska zaatakował Dominika Tarczyńskiego: Bedzie miał proces z ostatniej chwili
Były minister Tuska zaatakował Dominika Tarczyńskiego: "Bedzie miał proces"

Były minister finansów, Jan Vincent Rostowski zaatakował na Twitterze [X] Dominika Tarczyńskiego. "Będzie miał proces za publikowanie obrzydliwych fake newsów" - odpowiada europoseł Prawa i Sprawiedliwości

Adam Bodnar powinien podać się do dymisji z ostatniej chwili
"Adam Bodnar powinien podać się do dymisji"

Radosław Fogiel, poseł PiS uważa, że służby złamały prawo, wchodząc do domu b. ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry. Jak mówił w czwartek w Studiu PAP, w jego ocenie prokurator Marzena Kowalska i szef MS Adam Bodnar powinni za to ponieść odpowiedzialność i podać się do dymisji.

Ukraińcy opublikowali specyficzne zdjęcie Kołodziejczaka. Zachowywał się dziwnie. Wybiegał z pokoju, pociągał nosem z ostatniej chwili
Ukraińcy opublikowali specyficzne zdjęcie Kołodziejczaka. "Zachowywał się dziwnie. Wybiegał z pokoju, pociągał nosem"

W środę i w czwartek przedstawiciele resortów infrastruktury, funduszy, rozwoju, finansów, aktywów państwowych oraz rolnictwa uczestniczyli w spotkaniach ze stroną ukraińską. W sieci Ukraińcy opublikowali zdjęcie z nietypową pozą Michała Kołodziejczaka.

Zastępca Bodnara: Co Pan zamierza zrobić Panie Ministrze? Wiadomości
Zastępca Bodnara: Co Pan zamierza zrobić Panie Ministrze?

Dziś opinią publiczną wstrząsnęły fakty przedstawione w artykule Patryka Słowika "Sienkiewicz, Wrzosek, Wolne Sądy i wniosek. Jak prokurator walczyła o wolne media". Neoprokuratura opublikowała komunikat o tym, że zajmuje się opisanym w artykule wątkami. Do sprawy odniósł się również prokurator Michał Ostrowski, powołany za czasów Zbigniewa Ziobry, ale pełniący nadal obowiązki, zastępca Prokuratora Generalnego. Prokuratorem Generalnym, wbrew zapowiedziom rozdzielenia tych funkcji, jest obecnie minister sprawiedliwości Adam Bodnar.

Rosyjski myślwiec zestrzelony z ostatniej chwili
Rosyjski myślwiec zestrzelony

Rosyjski myśliwiec Su-35 runął w czwartek do morza w pobliżu Sewastopola na okupowanym przez Rosję Krymie; według wstępnych doniesień pilot przeżył, a maszyna mogła zostać zestrzelona omyłkowo przez rosyjską obronę przeciwlotniczą - podało Radio Swoboda.

REKLAMA

Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne

4 października 2018 r. została uchwalona ustawa o pracowniczych planach kapitałowych (PPK). Pracownicze plany kapitałowe są ważnym narzędziem budowania dodatkowych oszczędności na starość. Dopłaty od państwa oraz ich względna powszechność mogą pozwolić na zgromadzenie środków, które będą istotne nie tylko z perspektywy najmłodszych pracowników, ale i dzisiejszych 30- czy 40-latków. Nie można jednak zapominać, że wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych nie rozwiązuje jednego z podstawowych problemów polskiego systemu zabezpieczenia na starość, którym jest brak jego całościowej powszechności.
 Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne
/ grafika: Adobe Stock

Materiał powstał przy współpracy z Komisją Krajową NSZZ Solidarność

Łączne aktywa netto w PPK to w lipcu 2020 ponad 1,6 mld zł. Tworzą je środki od pracodawców, od pracowników, a także dopłaty od państwa w postaci wpłaty powitalnej i dopłaty rocznej. Zacznijmy od prostego pytania:

 

Kogo dotyczą PPK?

Kiedy popatrzymy do słowniczka zawartego w ustawie (art. 2 pkt 18), znajdziemy odpowiedź na to pytanie, a mianowicie, że dotyczą one m.in. pracowników oraz osób wykonujących umowę-zlecenie lub umowę agencyjną wówczas, gdy podlegają one obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. To zastrzeżenie o konieczności podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu ma różne znaczenie. Jak wiadomo, pracownik zawsze podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Inaczej się przedstawia sytuacja w odniesieniu do zleceniobiorców.

I tutaj wróćmy do tytułu artykułu. Wydawałoby się w pierwszej chwili, że hasło: „pora na powszechne ubezpieczenie emerytalne” może dotyczyć państw trzeciego świata, w których dopiero powstają systemy zabezpieczenia na okres starości. Nic bardziej mylnego. Popatrzmy na Polskę.

Po pierwsze, cały czas funkcjonuje rozwiązanie, zgodnie z którym osoby do 26. roku życia uczące się, a jednocześnie wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie nie podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu (a więc także – jak zostało to już wskazane, nie mogą podjąć decyzji o oszczędzaniu w ramach PPK). Rozwiązanie dotyczące tego podmiotowego wyłączenia jest krytykowane od lat przez NSZZ „Solidarność” – pamiętajmy, że w obecnym systemie emerytalnym (opierającym się na tzw. zasadzie zdefiniowanej składki, a nie zdefiniowanego świadczenia) środki, które człowiek gromadzi „na początku” swojej aktywności zawodowej poprzez coroczny mechanizm waloryzacji zapisu księgowego na koncie ubezpieczonego, mają zasadnicze znaczenie dla wysokości jego przyszłej emerytury. Mówiąc krótko, NSZZ „Solidarność” w Uchwale Programowej wskazuje, że rozwiązanie, w którym zleceniobiorcy uczący się do 26. roku życia nie podlegają ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu, należy zlikwidować.

Po drugie, nie chodzi tylko o młode osoby uczące się i wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie czy osoby w jakimkolwiek wieku wykonujące pracę w oparciu o umowę o dzieło (wówczas także nie podlega się składce na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe). W chwili obecnej warto przede wszystkim przyjrzeć się rozrastającej się sferze zatrudnienia poprzez platformy internetowe. W wielu wypadkach osoba wykonująca pracę na rzecz platformy nie jest ani pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy, ani zleceniobiorcą, ani osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Ich relacja z platformą (przykładowo w sektorze dostarczania posiłków) opiera się na umowie najmu roweru czy motocykla. Co jest istotne z perspektywy tego tekstu: osoby te nie podlegają powszechnemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, a co z tym idzie – nie mogą podjąć decyzji o gromadzeniu i inwestowaniu środków w PPK.

 

Wyzwania systemów zabezpieczenia na starość

Przed systemami zabezpieczenia na starość stają współcześnie liczne wyzwania. Można wskazać na podstawowe: jaka będzie stopa zastąpienia, czyli relacja pomiędzy ostatnim wynagrodzeniem a otrzymanym świadczeniem? Na ile system zabezpieczenia na starość jest efektywny (czyli mówiąc najprościej: z jakich źródeł będzie on finansowany w perspektywie najbliższych 20, 30 czy 50 lat) oraz kogo dotyczy, czy mówiąc inaczej – jakie jest rozpowszechnienie wśród społeczeństwa?

W maju 2020 roku globalna korporacja ubezpieczeniowa Allianz jak co roku opublikowała ogólnoświatowe zestawienie dotyczące systemów zabezpieczenia na starość. Allianz posługuje się wskaźnikiem API (Allianz Pension Index). Nie wchodząc w szczegóły stosowanej metodologii, polski system zabezpieczenia na starość został oceniony na 54. miejscu wśród 70 analizowanych. Cokolwiek by nie myśleć o indeksie Allianz, takie miejsce Polski w rankingu pozwala postawić bezdyskusyjną tezę: polski system zabezpieczenia na starość wymaga wielu działań i wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych jest tylko małym krokiem w kierunku budowania bezpieczeństwa naszej egzystencji w okresie, w którym nie będziemy już pracować.  

 

Więcej informacji na stronie www.mojeppk.pl – oficjalnym portalu Pracowniczych Planów Kapitałowych.

 

Barbara Surdykowska, Biuro Eksperckie KK NSZZ „Solidarność”



Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe