Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne

4 października 2018 r. została uchwalona ustawa o pracowniczych planach kapitałowych (PPK). Pracownicze plany kapitałowe są ważnym narzędziem budowania dodatkowych oszczędności na starość. Dopłaty od państwa oraz ich względna powszechność mogą pozwolić na zgromadzenie środków, które będą istotne nie tylko z perspektywy najmłodszych pracowników, ale i dzisiejszych 30- czy 40-latków. Nie można jednak zapominać, że wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych nie rozwiązuje jednego z podstawowych problemów polskiego systemu zabezpieczenia na starość, którym jest brak jego całościowej powszechności.
 Pora na powszechne ubezpieczenia emerytalne
/ grafika: Adobe Stock

Materiał powstał przy współpracy z Komisją Krajową NSZZ Solidarność

Łączne aktywa netto w PPK to w lipcu 2020 ponad 1,6 mld zł. Tworzą je środki od pracodawców, od pracowników, a także dopłaty od państwa w postaci wpłaty powitalnej i dopłaty rocznej. Zacznijmy od prostego pytania:

 

Kogo dotyczą PPK?

Kiedy popatrzymy do słowniczka zawartego w ustawie (art. 2 pkt 18), znajdziemy odpowiedź na to pytanie, a mianowicie, że dotyczą one m.in. pracowników oraz osób wykonujących umowę-zlecenie lub umowę agencyjną wówczas, gdy podlegają one obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu. To zastrzeżenie o konieczności podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu ma różne znaczenie. Jak wiadomo, pracownik zawsze podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Inaczej się przedstawia sytuacja w odniesieniu do zleceniobiorców.

I tutaj wróćmy do tytułu artykułu. Wydawałoby się w pierwszej chwili, że hasło: „pora na powszechne ubezpieczenie emerytalne” może dotyczyć państw trzeciego świata, w których dopiero powstają systemy zabezpieczenia na okres starości. Nic bardziej mylnego. Popatrzmy na Polskę.

Po pierwsze, cały czas funkcjonuje rozwiązanie, zgodnie z którym osoby do 26. roku życia uczące się, a jednocześnie wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie nie podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu (a więc także – jak zostało to już wskazane, nie mogą podjąć decyzji o oszczędzaniu w ramach PPK). Rozwiązanie dotyczące tego podmiotowego wyłączenia jest krytykowane od lat przez NSZZ „Solidarność” – pamiętajmy, że w obecnym systemie emerytalnym (opierającym się na tzw. zasadzie zdefiniowanej składki, a nie zdefiniowanego świadczenia) środki, które człowiek gromadzi „na początku” swojej aktywności zawodowej poprzez coroczny mechanizm waloryzacji zapisu księgowego na koncie ubezpieczonego, mają zasadnicze znaczenie dla wysokości jego przyszłej emerytury. Mówiąc krótko, NSZZ „Solidarność” w Uchwale Programowej wskazuje, że rozwiązanie, w którym zleceniobiorcy uczący się do 26. roku życia nie podlegają ubezpieczeniu emerytalno- rentowemu, należy zlikwidować.

Po drugie, nie chodzi tylko o młode osoby uczące się i wykonujące pracę w oparciu o umowę-zlecenie czy osoby w jakimkolwiek wieku wykonujące pracę w oparciu o umowę o dzieło (wówczas także nie podlega się składce na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne i rentowe). W chwili obecnej warto przede wszystkim przyjrzeć się rozrastającej się sferze zatrudnienia poprzez platformy internetowe. W wielu wypadkach osoba wykonująca pracę na rzecz platformy nie jest ani pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy, ani zleceniobiorcą, ani osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Ich relacja z platformą (przykładowo w sektorze dostarczania posiłków) opiera się na umowie najmu roweru czy motocykla. Co jest istotne z perspektywy tego tekstu: osoby te nie podlegają powszechnemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, a co z tym idzie – nie mogą podjąć decyzji o gromadzeniu i inwestowaniu środków w PPK.

 

Wyzwania systemów zabezpieczenia na starość

Przed systemami zabezpieczenia na starość stają współcześnie liczne wyzwania. Można wskazać na podstawowe: jaka będzie stopa zastąpienia, czyli relacja pomiędzy ostatnim wynagrodzeniem a otrzymanym świadczeniem? Na ile system zabezpieczenia na starość jest efektywny (czyli mówiąc najprościej: z jakich źródeł będzie on finansowany w perspektywie najbliższych 20, 30 czy 50 lat) oraz kogo dotyczy, czy mówiąc inaczej – jakie jest rozpowszechnienie wśród społeczeństwa?

W maju 2020 roku globalna korporacja ubezpieczeniowa Allianz jak co roku opublikowała ogólnoświatowe zestawienie dotyczące systemów zabezpieczenia na starość. Allianz posługuje się wskaźnikiem API (Allianz Pension Index). Nie wchodząc w szczegóły stosowanej metodologii, polski system zabezpieczenia na starość został oceniony na 54. miejscu wśród 70 analizowanych. Cokolwiek by nie myśleć o indeksie Allianz, takie miejsce Polski w rankingu pozwala postawić bezdyskusyjną tezę: polski system zabezpieczenia na starość wymaga wielu działań i wprowadzenie pracowniczych planów kapitałowych jest tylko małym krokiem w kierunku budowania bezpieczeństwa naszej egzystencji w okresie, w którym nie będziemy już pracować.  

 

Więcej informacji na stronie www.mojeppk.pl – oficjalnym portalu Pracowniczych Planów Kapitałowych.

 

Barbara Surdykowska, Biuro Eksperckie KK NSZZ „Solidarność”


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Mamy przełamanie Roberta Lewandowskiego. Koncert goli w meczu FC Barcelona z Elche [VIDEO] Wiadomości
Mamy przełamanie Roberta Lewandowskiego. Koncert goli w meczu FC Barcelona z Elche [VIDEO]

Robert Lewandowski wreszcie się przełamał i strzelił już dwa gole w meczu FC Barcelona - Elche.

Setki tysięcy demonstrantów w Izraelu. Policja użyła armatek wodnych Wiadomości
Setki tysięcy demonstrantów w Izraelu. Policja użyła armatek wodnych

Mimo zawieszenia przez premiera Benjamina Netanjahu prac nad reformą sądownictwa na ulice izraelskich miast wyszło w sobotę ponad 160 tys. ludzi, domagających się bezwarunkowej rezygnacji z tego projektu - podały izraelskie media powołując się na policję. Według organizatorów demonstracji bierze w nich udział około 450 tys. osób.

Niemiecka telewizja przewiduje polsko-niemiecki konflikt ws. odbudowy Ukrainy Wiadomości
Niemiecka telewizja przewiduje polsko-niemiecki konflikt ws. odbudowy Ukrainy

Niemiecka geostrategiczna koncepcja budowy "wspólnej przestrzeni od Władywostoku do Lizbony" w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę, uległa katastrofie. Niemcy usiłują się odnaleźć w nowej rzeczywistości.

Według sondaży i mediów niedzielne wybory w Finlandii wygra eurosceptyczna prawica Wiadomości
Według sondaży i mediów niedzielne wybory w Finlandii wygra eurosceptyczna prawica

W niedzielnych wyborach parlamentarnych w Finlandii zapewne zwycięży, ale z minimalną przewagą, jedna z dwóch partii prawicowych. Socjaldemokraci premier Sanny Marin – według sondaży – muszą atakować z trzeciej pozycji. Jeśli wygra nacjonalistyczna partia Finowie, to będzie „uszczerbek” dla reputacji kraju – komentuje miejscowa prasa.

Czas na kandydata na Sekretarza Generalnego NATO z Europy środkowo-wschodniej Wiadomości
"Czas na kandydata na Sekretarza Generalnego NATO z Europy środkowo-wschodniej"

Nowy sekretarz generalny NATO z Europy środkowo-wschodniej? "Polska powinna wystawić swoją kandydaturę na Sekretarza Generalnego" - napisał za pośrednictwem Twittera europoseł Jacek Saryusz-Wolski.

Ruszył Konkurs poświęcony Janowi Pawłowi II dla pozbawionych wolności Wiadomości
Ruszył Konkurs poświęcony Janowi Pawłowi II dla pozbawionych wolności

Ogólnopolski Konkurs „Św. Jan Paweł II Wielki – Apostoł Miłosierdzia ”, skierowany jest do osób osadzonych w Zakładach Karnych i Aresztach Śledczych na terenie Polski. Celem konkursu jest upamiętnienie postaci Św. Jana Pawła II i popularyzacja Jego dziedzictwa. Rozstrzygnięcie konkursu w czerwcu 2023 roku.

Sprawa Iwony Wieczorek. Nowe, szokujące ustalenia Wiadomości
Sprawa Iwony Wieczorek. Nowe, szokujące ustalenia

Nowe ustalenia dziennikarzy w sprawie zaginięcia Iwony Wieczorek. Przebadano wariografem blisko 40 świadków. Żadna z tych osób nie przeszła badania pozytywnie.

Tusk odebrał głos kibicowi Ruchu Chorzów. Jest reakcja Wiadomości
Tusk odebrał głos kibicowi Ruchu Chorzów. Jest reakcja

Donald Tusk niedawno przyjął zaproszenie do domu jednego z kibiców Ruchu Chorzów. Lider Platformy Obywatelskiej nawet opublikował z tego spotkania nagranie w mediach społecznościowych. Jednak przy kolejnej konfrontacji ze Sławomirem Kordelą (kibicem Ruchu, który gościł Tuska w domu) postanowił odebrać mu głos i publicznie zrugać. O tej sytuacji wspomniał w jednym z wywiadów Szymon Michałek – inny kibic klubu z Chorzowa.

Aktywiści klimatyczni wlali niezidentyfikowany płyn do słynnej włoskiej fontanny [VIDEO] Wiadomości
Aktywiści klimatyczni wlali niezidentyfikowany płyn do słynnej włoskiej fontanny [VIDEO]

Troje młodych ludzi, przedstawiających się jako aktywiści klimatyczni, wylało w sobotę z kanistra czarny płyn do wody w zabytkowej fontannie na Placu Hiszpańskim w Rzymie. Sprawcy zostali zatrzymani przez karabinierów. Czyn ten potępił włoski minister kultury.

Premier Mateusz Morawiecki: Dopóki PiS rządzi Polską, dopóty program 500+ nie jest zagrożony Wiadomości
Premier Mateusz Morawiecki: Dopóki PiS rządzi Polską, dopóty program 500+ nie jest zagrożony

Rodzina 500+ to największy program społeczny w polskiej historii; jest symbolem efektywnego i sprawiedliwego państwa - podkreślił premier Mateusz Morawiecki. Zapewnił, że dopóki PiS rządzi Polską, dopóty ten program nie jest zagrożony.

Emerytury
Stażowe