Organizatorami wydarzenia był społeczny komitet honorowy, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej, Stowarzyszenie Polska jest Najważniejsza i Fundacja PGNiG.

Roman Dmowski właśnie w kościele Matki Bożej Loretańskiej został 13 listopada 1864 r. ochrzczony, a na Pradze, na cmentarzu Bródnowskim, spoczywają jego doczesne szczątki.

Dyrektor Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej prof. Jan Żaryn powiedział, że Dmowski dał Polakom największą satysfakcję, jaką człowiek jego pokolenia mógł ofiarować narodowi.

"Dzięki jego aktywności dyplomatycznej, dzięki jego zdolnościom, niesamowitej erudycji, tym wszystkim talentom, które posiadał, a które skierował na rzecz dobra ojczyzny, pod koniec pierwszej wojny światowej wygraliśmy, jako Polska. Nie mając rządu, nie mając granic, nie będąc państwem – wygraliśmy pierwszą wojnę światową" – powiedział prof. Żaryn.

Zaznaczył, że dzięki aktywności Dmowskiego i Jana Ignacego Paderewskiego "traktat wersalski stał się pokojem, w którym po raz pierwszy i ostatni, niestety, dyktowaliśmy warunki Europie i światu, warunki tym wszystkim, którzy nie mieli swoich reprezentantów na terenie Wersalu" – powiedział profesor.

Po odsłonięciu tablicy odbyła się uroczysta msza św., podczas której polecano Bogu Romana Dmowskiego, modląc się także za ojczyznę. Liturgii przewodniczył bp Romuald Kamiński.

W homilii powiedział on, że dokonania Romana Dmowskiego na polu społecznym, politycznym i międzynarodowym były owocem jego nieustannej współpracy z łaską Bożą. "Potrafił przyjąć dary Ducha Świętego i rozwijać je na miarę swoich możliwości" – powiedział biskup warszawsko-praski.

Zwrócił jednocześnie uwagę, że odzyskanie niepodległości w 1918 r. było owocem nie tylko pracy i zaangażowania kilku wybitnych jednostek, które zapisane zostały na kartach historii, ale także tysiąca zwykłych osób.

"Te wielkie dokonania, dzięki działaniu Ducha Świętego, są również autorstwa tych ludzi, którzy nigdy nie będą wymienieni na kartach historii, to są ci mali tego świata, cierpiący, modlący się, niezauważani, jakby potrącani po drodze, którzy sercem szlachetnym, pełnym miłości do Boga i do człowieka wypraszali te moce, które potem były wykorzystywane w tych wielkich wydarzeniach" – powiedział bp Kamiński.

Nawiązał również do ostatnich dni życia Romana Dmowskiego w Drozdowie, w których polityk nawrócił się, przyjmując ostatnie sakramenty.

"Całe jego życie było bardzo mocno skoncentrowane na tym, co zewnętrze, na życiu publicznym, na sprawach państwowych. Dane mu jednak było doświadczyć bliskości Boga, który jest fundamentem ludzkiego życia" – powiedział bp Kamiński, zachęcając do troski o życie duchowe.

Dmowski w 1919 r. wraz z Ignacym Paderewskim reprezentował Polskę na paryskiej konferencji pokojowej. 28 czerwca 1919 r. wspólnie z nim podpisał w jej imieniu traktat wersalski. 10 września 1919 r. złożył podpis pod traktatem koalicji z Austrią w Saint-Germain, który pozostawiał sprawę Galicji wschodniej zawieszoną.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej wszedł w skład powołanej 1 lipca 1920 r. Rady Obrony Państwa. 19 lipca ustąpił z ROP i wyjechał do Poznania, gdzie zamieszkał. Od 27 października do 14 grudnia 1923 r. pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w rządzie Wincentego Witosa.

Po przewrocie majowym w grudniu 1926 r. założył opozycyjny wobec władz rządowych Obóz Wielkiej Polski. Jego deklaracja ideowa, której był autorem, zakładała m.in. solidarność narodową, ścisły związek państwa z Kościołem katolickim i potrzebę kształtowania dyscypliny społecznej i obyczajowej. (PAP)

Autor: Magdalena Gronek

mgw/ joz/