Polski Sąd Najwyższy dokona kontroli niezależności sądu holenderskiego
- Polski Sąd Najwyższy pyta Holendrów o niezawisłość i niezależność ich sędziów oraz zwraca się do ich instytucji o szereg dokumentów odnośnie do systemu prawa niderlandzkiego! Mówiłem wielokrotnie, KAŻDY KIJ MA DWA KOŃCE
- pisze na Twitterze sędzia Maciej Iwaniec.
Postanowienie Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy Izba Cywilna na posiedzeniu w dniu 30 czerwca 2023 r., w składzie SSN Kamil Zaradkiewicz (przewodniczący), SSN Leszek Bielecki (sprawozdawca),SSN Renata Żywicka, w sprawie o sygn. akt II CSKP 1518/22, rozpoznawał na podstawie art. 115324 k.p.c. skargę kasacyjną na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 29 grudnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt I ACz 444/20, oddalające zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z 31 lipca 2020 r., na mocy którego oddalono wniosek o odmowę wykonania wyroku sądu niderlandzkiego (Sądu Okręgowego Rechtbank Limburg w Roermond) z 13 listopada 2019 r., ref. 7416146 CV EXPL 18-8948.
Sąd Najwyższy uznał za konieczne zwrócenie się do Ministra Sprawiedliwości oraz niderlandzkiej Rady Sądownictwa o udostępnienie szeregu informacji pozwalających na ustalenie spełnienia przez niderlandzki Sąd Okręgowy Rechtbank Limburg w składzie jednoosobowym, który wydał przedmiotowe orzeczenie, standardów niezawisłości i ustanowienia uprzednio na mocy ustawy zgodnie z postanowieniami Traktatu o Unii Europejskiej oraz Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, z uwzględnieniem wykładni przyjętej w tym zakresie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Sąd Najwyższy zwraca się do Raad voor de Rechtspraak
Na mocy dotychczasowego orzecznictwa TSUE przyjmuje się, że zgodnie ze standardem prawa Unii Europejskiej sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy powinien spełniać określone wymagania. Zasada jednolitości (spójności) prawa Unii Europejskiej wymaga jednolitego stosowania standardów wynikających z wykładni Traktatu o Unii Europejskiej oraz Karty Praw Podstawowych UE we wszystkich państwach członkowskich Unii. Oznacza to, w świetle orzecznictwa TSUE, że może okazać się konieczne dokonanie przez Sąd Najwyższy weryfikacji spełnienia kryteriów sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy według standardów orzeczniczych TSUE w przypadku weryfikacji wykonalności orzeczenia wydanego w innym państwie członkowskim UE. Weryfikacja taka powinna być dokonana przez Sąd Najwyższy z urzędu. W konsekwencji w rozpoznawanej sprawie celem ustalenia spełnienia kryteriów przez niderlandzki Sąd Rechtbank Limburg w składzie jednoosobowym, który wydał podlegające ocenie w zakresie wykonalności orzeczenie, konieczne było zwrócenie się do Rady Sądownictwa Królestwa Niderlandów o udzielenie informacji, w tym udostępnienie dokumentacji, umożliwiających dokonanie oceny spełnienia przez Sąd niderlandzki kryteriów sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy, a ponadto ewentualnie przeprowadzenie odpowiedniego postępowania dowodowego celem weryfikacji okoliczności mogących mieć wpływ na ocenę spełnienia powyższych kryteriów.
Sąd Najwyższy zwrócił się do Raad voor de Rechtspraak (Rady Sądownictwa) w Królestwie
Niderlandów o:
1) przedstawienie odpisów dokumentów potwierdzających i dotyczących przebiegu procedury nominacyjnej na stanowisko sędziowskie sędziego Rechtbank Limburg X.Y., z uwzględnieniem w szczególności:
a) trybu jego powołania ze wskazaniem właściwych organów uczestniczących w procedurze nominacyjnej, ich składu osobowego oraz pełnionych funkcji przez ich członków z uwzględnieniem wskazania ewentualnego zakresu wpływu reprezentantów władzy ustawodawczej lub wykonawczej na nominację sędziowską oraz odpisu dokumentu o powołaniu, II CSKP 1518/22 3 odpisu wniosku o powołanie oraz ewentualnych opinii na temat kandydatury X.Y. na urząd sędziego,
b) informacji o konkursie na urząd sędziego w Rechtbank Limburg, w którym uczestniczył jako kandydat X.Y., liczby konkurujących innych kandydatów na stanowisko sędziowskie, na które został powołany X.Y. w Rechtbank Limburg oraz ewentualnej drogi odwoławczej dla kandydatów, którzy nieuzyskali rekomendacji właściwych organów i nie zostali powołani, a także kryteriów oceny, o ile takie zostały przedstawione,
c) ocen pracy sędziego X.Y. w okresie pełnienia służby sędziowskiej (także ewentualnie przed powołaniem na urząd sędziego w Rechtbank Limburg, o ile pełnił urząd w innym sądzie) i ewentualnych toczących się wobec niego postępowań sądowych, wyjaśniających lub dyscyplinarnych względnie zarzutów dotyczących oceny jego niezawisłości i postawy w ramach pełnienia obowiązków sędziego oraz poza służbą (o ile pozostaje to adekwatne),
d) ewentualnej działalności sędziego X.Y. o charakterze politycznym, w tym przynależności do partii politycznych, bez względu na czas jej prowadzenia oraz zatrudnienia w organach władzy ustawodawczej lub wykonawczej, oraz, ewentualnie i w szczególności w braku wystarczających danych, którymi dysponuje z urzędu Raad voor de Rechtspraak w zakresie podanym powyżej, o:
2) przeprowadzenie w trybie właściwym dla prawa niderlandzkiego dowodu w przedmiocie spełnienia przez sędziego X. Y przesłanek uzasadniających uznanie sądu z jego udziałem w składzie jako spełniającego kryteria niezależności (niezawisłości) wynikających ze standardów orzecznictwa TSUE w zakresie wykładni art. 19 ust. 1 akapit 2 TSUE oraz oraz art. 47 ust. 1 i 2 KPP UE, w szczególności z wyroków TSUE z 19 II CSKP 1518/22 4 listopada 2019 r., A.K. i in., C-585/18, C-624/18 i C-625/18, EU:C:2019:982, z 6 października 2021 r., W.Ż, C-487/19, EU:C:2021:798, pkt 130, 131, 152–154, 159, z 22 lutego 2022 r., RS, C-430/21, EU:C:2022:99; z 15 lipca 2021 r., Komisja/Polska, C791/19, EU:C:2021:59, pkt 55 i przytoczone tam orzecznictwo;
Sąd Najwyższy zwraca się do Ministra Sprawiedliwości
Sąd Najwyższy postanowił ponadto zwrócić się do Ministra Sprawiedliwości o informację na temat prawa niderlandzkiego w tym zakresie, w szczególności co do gwarancji niezależności sądownictwa i dopuszczalności weryfikacji procedury nominacyjnej sędziów, a także ukształtowanej pod rządem prawa niderlandzkiego praktyki sądowej po przyjęciu zasadniczych kryteriów w tym zakresie w orzecznictwie TSUE.
1) udzielenie tekstu prawa niderlandzkiego regulującego w odniesieniu do sądownictwa powszechnego:
a) tryb nominacji na urząd sędziego z uwzględnieniem standardu konstytucyjnego i ustawowego Królestwa
Niderlandów oraz wynikającego z orzecznictwa TSUE, o którym mowa w pkt I. powyżej, w tym norm obowiązujących w tym zakresie w okresie przed 2019 r. i aktualnie, ze szczególnym uwzględnieniem transparentności kryteriówi przebiegu postępowania,
b) wpływ władzy ustawodawczej lub wykonawczej na tryb nominacji sędziów sądów powszechnych w Królestwie Niderlandów i jego zakres, ze szczególnym uwzględnieniem Raad voor de Rechtspraak (Rada Sądownictwa) i formalnego związania jej rekomendacjami (opiniami) na temat kandydatów na urząd sędziego, oraz, ewentualnie, postępowań dyscyplinarnych lub innych dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej lub karnej sędziego,
c) drogę odwoławczą dla kandydatów niepowołanych na urząd sędziego,
d) skład oraz sposób wyboru członków Raad voor de Rechtspraak, jak również sposób powoływania sędziów niderlandzkich sądów powszechnych w okresie przed ustanowieniem Raad voor de Rechtspraak, II CSKP 1518/22 5
d) ewentualne zmiany ustawowe dotyczące wdrożenia standardów wynikających z prawa Unii Europejskiej w związku z wykładnią art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE oraz art. 47 ust. 1 i 2 KPP UE przez TSUE (w szczególności w wyrokach, o których mowa w pkt I. powyżej),
e) istnienie w prawie niderlandzkim gwarancji konstytucyjnych dotyczących statusu sędziego, jego niezawisłości i nieusuwalności, a ponadto,
2) wyjaśnienie praktyki sądowej sądów niderlandzkich w zakresie:
a) weryfikacji prawidłowości procedury nominacyjnej i jej skutków oraz wpływu na ocenę niezależności sądu
(dopuszczalność uruchomienia procedury kontroli incydentalnej i jej skuteczność w postaci np. unieważnienia nominacji, wznowienia postępowania, wyłączenia sędziego, ewentualnie inne) ze szczególnym uwzględnieniem drogi nadzoru judykacyjnego i normatywnych lub ukształtowanych w orzecznictwie sądów powszechnych lub Sądu Najwyższego Niderlandów – Hoge Raad der Nederlanden kryteriów dopuszczalnej weryfikacji, względnie zapewnienia kandydatom na urząd sędziowski drogi odwoławczej od rozstrzygnięć o odmowie ich przedstawienia lub powołania na urząd sędziego,
b) stosowania kryteriów przyjętych w orzecznictwie TSUE dotyczących weryfikacji spełnienia standardów niezależności sądu ustanowionego na mocy ustawy według prawa niderlandzkiego na podstawie art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE oraz art. 47 ust. 1 i 2 KPP UE,
c) trybu umożliwiającego stronom lub sądowi z urzędu (w tym sądowi odwoławczemu) weryfikację spełnienia kryteriów wynikających z wykładni art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE oraz art. 47 ust. 1 i 2 KPP UE na podstawie orzecznictwa TSUE, o którym mowa w pkt I. powyżej, możliwości weryfikacji niezależności II CSKP 1518/22 6 sądu i niezawisłości sędziego z uwzględnieniem okoliczności jego nominacji w drodze środków odwoławczych, w tym z uwzględnieniem drogi nadzoru judykacyjnego przed Hoge Raad der Nederlanden (co wymaga ustalenia standardu niezależności tego organu z uwzględnieniem sposobu powoływania zasiadających w nim sędziów) oraz skutków ewentualnej pozytywnej weryfikacji w świetle obowiązujących przepisów i praktyki orzeczniczej (uchylenie orzeczenia, wyłączenie sędziego, podważenie inwestytury sędziowskiej, złożenie z urzędu, ewentualnie inne);
Sąd Najwyższy zawiesza postępowanie na podstawie art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c. (per analogiam) do czasu uzyskania stanowiska.
Czytaj również: Niepokojące doniesienia z granicy. Straż Graniczna wydała komunikat
Polski Sąd Najwyższy pyta Holendrów o niezawisłość i niezależność ich sędziów oraz zwraca się do ich instytucji o szereg dokumentów odnośnie do systemu prawa niderlandzkiego! Mówiłem wielokrotnie, KAŻDY KIJ MA DWA KOŃCE. 👍😊https://t.co/KxChOJRffp
— Jakub M. Iwaniec (@IwaniecKuba) June 30, 2023
