W 1914 powołany do służby wojskowej jako lekarz w armii rosyjskiej, pułkownik. W 1918 przyjęty do Wojska Polskiego, wyznaczony na stanowisko ordynatora w Szpitalu Ujazdowskim. W 1920 zastępca komendanta Szpitala Wojskowego w Kowlu. Następnie komendant Szpitala Okręgowego w Toruniu. Od 1924 naczelny lekarz Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie. Przeniesiony w stan spoczynku w 1926.
 

Praktykował z dużym powodzeniem leczenie chorych w Wilnie i w Warszawie, pracował jako lekarz Kasy Chorych. Zasłużony historyk medycyny wojskowej, badał służbę zdrowia w powstaniach listopadowym i styczniowym.
 

Podczas okupacji niemieckiej razem z żoną Anną w Komendzie Głównej AK. W nocy 29.04.1942 aresztowany wraz z żoną. Bestialsko torturowany w czasie przesłuchań. Zmarł 8.05.1942 na skutek odniesionych obrażeń. Przeprowadzona skrycie obdukcja zwłok wykazała złamanie ręki oraz szereg ran i ciężkich obrażeń wewnętrznych.
 

Żona Generała bestialsko torturowana popełniła samobójstwo, wieszając się na prześcieradle w celi. Na jej ciele stwierdzono rozległe sińce, obrażenia wewnętrzne, krwawe wylewy i martwicę skóry. Wargi były zakrwawione, zagryzane aby nie krzyczeć.
 

Anna Białokur pośmiertnie została odznaczona Krzyżem Walecznych.

13. Wacław Wincenty Bieczyński (79 lat)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego.
 

Od 1902, jako intendent wojskowy, pełnił służbę w armii austriackiej. W 1919 przyjęty do Wojska Polskiego. Przydzielony do Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko szefa Sekcji Zaopatrzenia i Zapomóg Departamentu Gospodarczego. Następnie przebywał w Paryżu, w Polskiej Misji Zakupów.
 

Od 1923 w stanie spoczynku. Zamieszkał w Poznaniu.
 

W 1940 został wysiedlony przez Niemców do Warszawy. W pierwszych dniach stycznia 1941 w mieszkaniu odkryto skostniałe i pogryzione przez szczury zwłoki zamordowanych Generała i jego żony.
 

14. Stanisław Bułak-Bałachowicz (57 lat)
 

Generał major, dowódca Armii Ochotniczej Sprzymierzonej z Polską, z prawem noszenia munduru generała brygady Wojska Polskiego.
 

W 1914 zmobilizowany do armii rosyjskiej dowodził oddziałami kawalerii. Po 1917 walczył z bolszewikami. zdobył Psków. W 1920 przeszedł na stronę polską. Zagończyk i partyzant brał udział w walkach na obszarze Polesia. Od 15 sierpnia 1920 w kontrofensywie znad Wieprza oraz w bitwie warszawskiej. Zdobył Pińsk, wziął do niewoli sztab sowieckiej 4 armii i kilka tysięcy jeńców. Po zawarciu rozejmu w Rydze podjął samodzielne działania na obszarze Białorusi, zdobył Mozyrz. Po kontrofensywie sowieckiej wrócił w granicę Polski.
 

Po wojnie osiadł w Warszawie. Działał społecznie, był prezesem Głównego Zarządu Związku Byłych Uczestników Powstań Narodowych.
 

We wrześniu 1939 zorganizował ochotniczy oddział (dwa bataliony piechoty oraz dwa szwadrony kawalerii), którym dowodził z wielkim powodzeniem. Walczył na Czerniakowie, Sadybie i Wilanowie prowadził rozpoznanie okolic Warszawy (potyczki pod Otwockiem, Wołominem, Kockiem).
 

Podczas okupacji niemieckiej założył organizację konspiracyjną. W czasie próby aresztowania 10.05.1940 stawił opór, laską zabił gestapowca, został zastrzelony przez Niemców.
 

Brat Generała Józef, jego zastępca w 1920, generał brygady WP, został zamordowany 11.06.1923 w Białowieży przez agentów sowieckich - zamachowcy myśleli, że zabili Stanisława Bałachowicza.
 

15. Dziewanowski Wacław (74 lata)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego.
 

Od 1892 oficer rosyjskiej artylerii, absolwent Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu, generał major. Podczas I wojny światowej dowódca pułku oraz szef transportu w sztabie frontu.
 

W 1918 zgłosił się do II Korpusu Polskiego na Ukrainie. Następnie przedostał się do Odessy i służył w armii gen. Denikina. Po jej klęsce przedostał się do Polski.
 

Od 1921 w WP, zastępca dowódcy okręgu korpusu w Krakowie, później komendant Głównego Centrum Wyszkolenia Piechoty i Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie. W 1930 przeniesiony w stan spoczynku. Zamieszkał w Warszawie.
 

W czasie Powstania Warszawskiego zamordowany przez Niemców 19.09.1944 na terenie szpitala wolskiego.
 

16. Edward Godlewski „Garda” (50 lat)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego.
 

Virtuti Militari (IV, V klasy), Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
 

Od 1.08.1914 w armii rosyjskiej na froncie I wojny światowej (trzykrotnie ranny). Jesienią 1917 w I Polskim Korpusie Wschodnim gen. J. Dowbora-Muśnickiego, następnie w Armii Ochotniczej gen. M. Aleksiejewa w szwadronie polskim, zalążku 14 pułku ułanów i w 4 Dywizji Strzelców Polskich gen. L. Żeligowskiego w Odessie; 15.06.1919 z 14 pułkiem wrócił do Polski. W tym pułku na wojnie polsko-ukraińskiej (11-13.07.1919 bitwa pod Jazłowcem), dowódca szwadronu na wojnie polsko-bolszewickiej (wyróżnił się w boju pod Niestanicą).
 

Po wojnie na stanowiskach dowódczych w kawalerii, w 1924 kurs dowódców szwadronów w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, następnie kurs dowódców pułków, w 1930 dowódca 20 pułku ułanów w Rzeszowie, od 1935 dowódca 14 pułku ułanów jazłowieckich.
 

We wrześniu 1939 dowodził 14 pułkiem ułanów w składzie Podolskiej Brygady Kawalerii. 19.09.1939 wsławił się szarżą pod Wólką Węglową. Brał udział w walkach w Puszczy Kampinoskiej i przebił się do Warszawy, uczestniczył w obronie stolicy.
 

Po kapitulacji Warszawy w konspiracji (Służba Zwycięstwu Polski / Związek Walki Zbrojnej / Armia Krajowa). Komendant obszaru białostockiego AK, następnie komendant Okręgu Kraków AK. Nakazał w okręgu rozpoczęcie akcji "Burza".
 

19.10.1944 aresztowany przez Niemców. Torturowany, zmarł z głodu i wycieńczenia w Kl Mauthausen w maju 1945, na kilka dni przed wyzwoleniem.
 

Żona Izabela, kurierka Komendy Głównej AK Kraków, została zastrzelona przez Gestapo w sierpniu 1943.
 

17. Ignacy Kazimierz Ledóchowski „Krak” (74 lata)
 

Generał Dywizji Wojska Polskiego.
 

Virtuti Militari, Krzyż Walecznych - trzykrotnie.
 

Był słuchaczem Akademii Wojennej w Wiedniu. W armii austriackiej dowodził dywizjonem artylerii konnej, a następnie dwoma pułkami artylerii polowej. W okresie I wojny światowej walczył na frontach rosyjskim i włoskim, pułkownik armii austriackiej.
 

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził kolejno: 1 pułkiem artylerii ciężkiej, III Brygadą Artylerii Legionów, XIV Brygadą Artylerii oraz 11 Dywizją Piechoty. Był inspektorem artylerii w Dowództwie Frontu Galicyjsko-Wołyńskiego.
 

W 1921 dowódca Centrum Wyszkolenia Artylerii w Kobryniu. Od 1923 do 1925 szef Artylerii i Służby Uzbrojenia Okręgu Korpusu w Krakowie. W 1925 zastępca dowódcy, a od września 1926 dowódca Okręgu Korpusu w Łodzi. W 1927 przeniesiony w stan spoczynku.
 

Podczas okupacji w Armii Krajowej, prowadził szkolenie konspiracyjne podchorążych. Aresztowany przez Niemców, osadzony w KL Gross-Rosen. Zmarł z głodu i wycieńczenia w KL Mittelbau 9.03.1945.
 

Głęboko religijny, nazywany „Świętym Generałem”, uznany przez Kościół katolicki Sługą Bożym.
 

18. Eugeniusz de Henning-Michaelis (76 lat)
 

Generał Dywizji Wojska Polskiego. Krzyż Walecznych.
 

W armii rosyjskiej od 1881. Absolwent Mikołajewskiej Szkoły Sztabu Generalnego w Petersburgu. W latach 1904-1905 uczestniczył w wojnie z Japonią. Zajmował stanowiska dowódcze i sztabowe w piechocie. W czasie I wojny światowej dowódca dywizji piechoty, a od 1917 dowódca 29 Korpusu Armijnego, generał lejtnant. Walczył na terenach Polski i Ukrainy. W końcu 1917 organizował i dowodził (1917-1918) III Korpusem Polskim na Ukrainie, Naczelny Inspektor Polskiej Siły Zbrojnej na Ukrainie.
 

Od 1919 przyjęty do Wojska Polskiego. Przydzielony do Ministerstwa Spraw Wojskowych. mianowany przewodniczącym Rady Wojskowej. W lipcu i sierpniu 1920 kierował Komitetem Fortyfikacyjnym w obronie Warszawy. Od 1920 do 1921 wiceminister spraw wojskowych, następnie szef Administracji Armii.
 

W 1923 przeniesiony na własną prośbę w stan spoczynku. Mieszkał w Warszawie. Prezes Towarzystwa Wiedzy Wojskowej. Był działaczem politycznym opozycyjnym wobec sanacji.
 

We wrześniu 1939 ewakuował się z Warszawy. Zatrzymał się w majątku znajomych pod Kałuszynem. 14.09.1939 został zastrzelony przez patrol niemieckich motocyklistów.

 

19. Stanisław Rawicz-Dziewulski (70 lat)
 

Generał brygady Wojska Polskiego. Virtuti Militari, Krzyż Walecznych.
 

Pułkownik rosyjskiej kawalerii. Dowódca szwadronu (1914). Podczas I wojny światowej na froncie niemieckim na różnych stanowiskach, dowódca pułku (1916). W okresie od grudnia 1917 do maja 1918 dowódca jazdy w I Korpusie Polskim w Rosji.
 

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim, organizator i dowódca 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich, dowódca Grupy Zaniemeńskiej. Dowodził 2 Brygadą Jazdy na wojnie z bolszewikami. Od 1921 w stanie spoczynku, zamieszkał w Warszawie.
 

Po wybuchu wojny w 1939 zgłosił się do służby i włączył się do walki w obronie stolicy. Ciężko ranny zmarł.
 

20. Bolesław Jerzy Roja (64 lata)
 

Generał Dywizji Wojska Polskiego. Virtuti Militari, Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
 

Ukończył szkołę kadetów w Wiedniu, podporucznik w 1899. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich, dowódca 4 pułku piechoty. Po upadku Austrii przejął z rąk Austriaków Komendę Wojskową w Krakowie. Od 1919 dowodził dywizją piechoty oraz grupą operacyjną na froncie litewsko-białoruskim. Dokonał zajęcia Mińska Litewskiego. Od sierpnia 1919 dowódca Okręgu Generalnego “Kielce”, w marcu 1920 dowódca Okręgu Generalnego “Pomorze”. W sierpniu 1920 dowodził grupą operacyjną (tzw. nadnarwiańską) na froncie północnym, a następnie 2 Armią. Miał lewicowe wizje polityczne i wojskowe, nazywany był ”czerwonym generałem”.
 

W 1922 został przeniesiony na własną prośbę w stan spoczynku. Ostro krytykował Piłsudskiego i sanację. W 1928 został wybrany do Sejmu RP i pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Wojskowej. Złożył mandat poselski w 1929. W 1930 atakował Piłsudskiego w liście otwartym, wystosowanym z okazji zjazdu legionistów. Po zjednoczeniu ruchu ludowego (1931) sympatyzował ze Stronnictwem Ludowym.
 

W chwili wybuchu II wojny światowej ciężko chorował, później włączył się w podziemną działalność Polskiego Czerwonego Krzyża.
 

W marcu 1940 aresztowany przez Niemców; więziony i torturowany najpierw na Pawiaku, następnie przewieziony do KL Sachsenhausen, gdzie 27.05.1940 został zamordowany.
 

21. Stanisław Janusz Rostworowski „Odra” (56 lat)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego. doktor filozofii. Virtuti Militari (IV, V klasy), Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
 

Od sierpnia 1914 uczestniczył w tworzeniu Legionów Polskich. Walczył w szwadronie ułanów pod Rarańczą. Brał udział w kampanii na Lubelszczyźnie. Od listopada 1918 w Wojsku Polskim: szef ekspozytury Naczelnego Dowództwa, kwatermistrz Frontu Litewsko-Białoruskiego, szef Oddziału Operacyjnego Dowództwa Grupy Poleskiej, a w końcu szef Oddziału Operacyjnego 5. i 3. Armii . Szef sztabu w III Powstaniu Śląskim. W latach 1922-32 dowodził pułkami kawalerii. W 1935 przeszedł w stan spoczynku. 
 

W 1939 zgłosił się do wojska. Uczestniczył w obronie Warszawy. Po kapitulacji uniknął niewoli i przez tereny okupowane przez Rosjan oraz Łotwę i Szwecję dotarł do Paryża, jako pierwszy złożył relację z obrony Warszawy władzom RP. Został kierownikiem tajnej bazie łączności z krajem w Bukareszcie. Zagrożony aresztowaniem przedostał się do okupowanej Polski.
 

Od 1942 w Komendzie Głównej AK jako inspektor. Od 1944 objął dowództwo okręgu krakowskiego AK. Głęboko wierzący dbał, aby w podległych oddziałach byli kapelani.
 

Aresztowany przez gestapo wg ustaleń kontrwywiadu AK traktował przesłuchujących jak powietrze i cały czas modlił się; zginął 11.08.1944 uderzony żelazną sztabą zmasakrowany po tym, jak trzykrotnie oddał uderzenie w twarz oficerowi SS.
 

22. Stefan Paweł Rowecki. „Grot” (49 lat)
 

Generał Dywizji Wojska Polskiego. Virtuti Militari (IV, V klasy), Krzyż Walecznych – czterokrotnie za wojnę 1920 i ponownie czterokrotnie w okresie II wojny światowej.
 

W 1913 wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich, w 1914 w Legionach Polskich, walczył w I Brygadzie. W listopadzie 1918 uczestniczył w rozbrajaniu okupantów niemieckich. Walczył w wojnie z bolszewikami, m.in. jako szef Oddziału II Frontu Południowo-Wschodniego i Grupy Uderzeniowej gen. Edwarda Śmigłego-Rydza.
 

Od 1923 do 1926 r. kierował Wydziałem Naukowo-Wydawniczym Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego. Z jego inicjatywy w 1924 r. zaczął ukazywać się "Przegląd Wojskowy". Teoretyk sztuki wojennej – walki uliczne, działania nieregularne.
 

W 1930 dowódca 55 pułku piechoty w Lesznie. W 1936 dowódca Brygady KOP "Podole". W 1938 zastępca dowódcy 2. Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach. W 1939 r. po kursie dla wyższych dowódców w Toruniu dowódca Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej.
 

W kampanii polskiej 1939 w obronie środkowej Wisły, a później w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Uniknął niewoli.
 

Organizował Służbę Zwycięstwu Polski. W 1940 komendant główny Związku Walki Zbrojonej. Doprowadził do połączenia najważniejszych organizacji w kraju w jednolite wojsko podziemne, Armię Krajową. Komendant główny AK. Przeciwnik współpracy z komunistami. Nadzorował przygotowanie planu powstania powszechnego.

 

“Wróg numer jeden” III Rzeszy w okupowanej Polsce umieszczony na pierwszym miejscu niemieckiej listy poszukiwanych dowódców polskiej konspiracji. W Gestapo utworzono specjalną komórkę polującą na Generała. Został wydany Niemcom przez agentów Gestapo ulokowanych w AK.
 

Aresztowany 30.06.1943, przewieziony do Berlina. Po odrzuceniu niemieckiej propozycji współdziałania, umieszczony w obozie Sachsenhausen.
 

1.08.1944 Himmler na wiadomość o wybuchu powstania warszawskiego nakazał zamordowanie Generała.
 

23. Jan Kołłątaj-Srzednicki (61 lat)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego. Doktor medycyny. Virtuti Militari, Krzyż Walecznych. Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
 

W latach 1903-1910 studiował medycynę na Uniwersytecie Moskiewskim. W 1911 przeniósł się do Zakopanego. Działał w miejscowym oddziale „Strzelca”. Od 1914 służył w Legionach Polskich. Kolejno zajmował stanowiska lekarza jednostek wojskowych i ordynatora Szpitala Legionów Polskich 1915-1916 oraz szefa sanitarnego III Brygady Legionów 1916-1917. W listopadzie 1918 w Krakowie przystąpił do organizacji oddziałów sanitarnych. Został szefem sanitarnym Grupy gen. Roji, która walczyła z Ukraińcami pod Przemyślem i Lwowem.
 

W 1918 został wyznaczony na stanowisko szefa Sekcji Personalnej Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. Sprawował opiekę nad inwalidami wojskowymi i weteranami powstań narodowych. Od 1930 do 1939 był komendantem Centrum Wyszkolenia Sanitarnego i Inspektorem Służby Zdrowia.
 

Żona Generała Antonina była łączniczką i sanitariuszką Legionów Polskich, dwukrotnie odznaczoną Krzyżem Walecznych.
 

Po 17.09.1939 internowany na Węgrzech. Po zwolnieniu z obozu kierował pracami Polsko–Węgierskiego Komitetu do Spraw Uchodźców i Sekcją Polską Lekarzy Czerwonego Krzyża na Węgrzech. Z polecenia polskich władz wojskowych we Francji sprawował funkcję naczelnego lekarza i szefa sanitarnego w Budapeszcie. Organizował dostawy leków dla okupowanej Polski. Współorganizował akcję przerzutu polskich żołnierzy na Zachód oraz ratowania Żydów.
 

Działalność konspiracyjną i opiekuńczą prowadził do wkroczenia Niemców na Węgry w 1944. Zniszczył dokumenty związane z akcją pomocy Żydom. Kiedy Gestapo weszło do jego biura sięgnął po broń. Został zastrzelony, a następnie Niemcy wymordowali obecnych tam polskich lekarzy, pielęgniarki i pacjentów.
 

Zaliczony przez Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Jad Waszem do Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
 

Miał trzech synów: Andrzeja oraz bliźniaków Jacka i Rafała. Wszyscy trzej byli żołnierzami Armii Krajowej. Bliźniacy walczyli w powstaniu warszawskim, Jacek zginął 13.09.1944.
 

24. Radosław Dzierżykraj-Stokalski (65 lat) 
 

Generał Brygady Wojska Polskiego. Krzyż Walecznych.
 

Od 1904 oficer piechoty w armii rosyjskiej. Walczył w I wojnie światowej na froncie niemieckim. W 1917 ukończył kurs wojenny Mikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego i służył w I Korpusie Polskim na Wschodzie (w Rosji). Następnie w 4 Dywizji gen. L. Żeligowskiego, był szefem wydziału operacyjnego. Z 4 Dywizją przybył do Polski.
 

Od czerwca 1919 r. zastępca szefa sztabu Armii Wielkopolskiej, a od listopada tego roku utworzonego z niej na wypadek inwazji wojsk niemieckich Frontu Wielkopolskiego. W lipcu 1920 r. został inspektorem Armii Ochotniczej w Kielcach sformowanej na czas wojny z bolszewikami.
 

W 1921 r. szef sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu w Przemyślu. W latach 1921-1922 słuchacz I Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Później dowódca 17 pp. w Rzeszowie i 76 pp. w Lidzie. W latach 1924-1926 szef sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu w Grodnie. W październiku 1926 dowódca piechoty dywizyjnej 20 Dywizji Piechoty. W 1928 dowódca 17 Dywizji Piechoty w Gnieźnie.
 

W 1930 przeniesiony w stan spoczynku. Działał w Stronnictwie Narodowym na Wielkopolsce. W czasie okupacji w Narodowej Organizacji Wojskowej. Od 1943 komendant okręgu stołecznego NOW.
 

8.06.1944 wraz z 15-letnim pasierbem Jerzym został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Jerzy został rozstrzelany, a Generał w lipcu 1944 osadzony w KL Groß-Rosen. W marcu 1945 przeniesiony do KL Dora. Zmarł tam w marcu 1945 w następstwie brutalnych tortur i głodu.
 

25. Edward Szpakowski (62 lata)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego. Doktor praw. Polonia Restituta, Legia Honorowa.
 

Po studiach prawa na uniwersytecie w Petersburgu rozpoczął zawodową służbę w armii rosyjskiej, w charakterze audytora, pułkownik. W 1918 wstąpił do WP, gdzie od 1920 był prokuratorem przy Naczelnym Sądzie Wojskowym, a następnie w Najwyższym Sądzie Wojskowym. W latach 1922-1926 szef gabinetu ministra Spraw Wojskowych, następnie sędzia Najwyższego Sadu Wojskowego. Od 1927 roku w stanie spoczynku. Mieszkał w Warszawie.

 

W 1942 aresztowany przez Niemców w czasie obławy pod Otwockiem i na początku marca 1942 rozstrzelany w grupie 100 zakładników.
 

Syn Generała Olgierd, oficer WP więziony w Starobielsku, został zamordowany przez NKWD w Charkowie.
 

26. Mieczysław Ryś-Trojanowski (64 lata)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego. Virtuti Militari, Krzyż Walecznych - czterokrotnie.
 

Działał w Związku Strzeleckim. Uczestnik Rewolucji 1905 roku, aresztowany w związku z podejrzeniami o udział w przygotowaniach zamachu na generał-gubernatora warszawskiego. Od 1908 w ścisłym kierownictwie Związku Walki Czynnej, organizator organizacji strzeleckich. Był w grupie 66 strzelców, którzy jako pierwsi zdali egzamin oficerski. Od początku I wojny światowej w Legionach Polskich. Walczył m.in. w bitwach pod Krzywopłotami, Konarami, Kostiuchnówką.
 

Od 1918 w Wojsku Polskim. Organizował oddziały wojskowe w Lublinie i Chełmie. W wojnie polsko-bolszewickiej w bitwie warszawskiej,dowódca pułku piechoty. Po wojnie dowodził 9 Dywizją Piechoty, następnie był dowódcą Okręgu Korpusu w Brześciu nad Bugiem i w Warszawie.
 

We wrześniu 1939 działał na wschód od Warszawy, organizował punkty kontrolne na drogach, porządkując ewakuację urzędów państwowych, policji i wojska. Uczestniczył w organizowaniu Armii „Lublin” z żołnierzy znajdujących się w okolicy Mińska Mazowieckiego, Brześcia, Kowla, Szacka i Włodzimierza Wołyńskiego.
 

Po agresji ZSRR na Polskę przedostał się na Węgry. Uczestniczył w organizowaniu przerzutów polskich żołnierzy do Francji. Działając w zorganizowanej grupie polskich oficerów, współpracował z Armią Krajową i węgierskim Sztabem Generalnym. Przygotowywał przewrót mający na celu wywołanie powstania na Węgrzech przeciw Niemcom. 19.09.1944, po zajęciu Węgier przez Niemcy aresztowany przez Niemców i zamordowany 4.04.1945. w KL Mauthausen.
 

Córka Generała Janina, kapral podchorąży AK, łączniczka Kedywu walczyła w Powstaniu Warszawskim, ranna (batalion Parasol), ujęta przez Niemców wraz rannymi żołnierzami zgrupowania "Radosław" i "Kryska" została zamordowana.
 

Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

27. Józef Wencel (69 lat)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego. Krzyż Walecznych.
 

Od 1893 oficer zawodowy piechoty w armii rosyjskiej. W 1905 ukończył Akademię Intendentury w Petersburgu, pułkownik armii rosyjskiej. Aktywny w polskiej pracy patriotycznej. W czasie I wojny światowej organizował w Rosji pomoc dla Polaków jeńców wojennych. W końcu 1917 działał w Związku Wojskowym Polaków. W okresie 1917-18 kierował intendenturą I Korpusu Polskiego w Rosji.
 

Od 1918 w Wojsku Polskim w służbie kwatermistrzowskiej Ministerstwa Spraw Wojskowych, następnie szef intendentury okręgu generalnego w Warszawie. Od 1927 komendant Wyższej Szkoły Intendentury (przy Wyższej Szkole Wojennej). Następnie przeniesiony w stan spoczynku.
 

Podczas okupacji niemieckiej w AK. Aresztowany wraz z żoną Marią przez gestapo, oboje osadzeni w KL Auschwitz i tam zamordowani  , Generał zginął 4.07.1943, Jego Żona 15.07.1943.

 

17 września 1939 na  odpierającą niemiecką agresję Polskę napadł sojusznik Hitlera Stalin. Odtąd Sowieci (Rosjanie) przez cały okres II wojny światowej mordowali polskich generałów.
 

1. Bronisław Teofil Babiański (77 lat)
 

Generał Dywizji Wojska Polskiego. Krzyż Walecznych.
 

Od 1883 zawodowy oficer piechoty armii rosyjskiej. Brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej 1904-1905. W I wojnie światowej dowódca brygady i dywizji piechoty, generał lejtnant. W latach 1917–1918 działał w polskich organizacjach wojskowych w Rosji.
 

Od 1919 w Wojsku Polskim, dowodził grupą operacyjną „Kowel”, 10 Dywizją Piechoty. Następnie 7 i 6 Dywizją Piechoty w walkach z Ukraińcami i na froncie bolszewickim. W latach 1920-1921 dowódca Okręgu Generalnego „Lublin”. W 1921 przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł w Warszawie.
 

W pierwszych dniach września 1939 ewakuował się w okolice Grodna. W październiku aresztowany przez NKWD w miejscowości Głębokie, zaginął bez śladu.
 

Po II wojnie światowej Generała jeszcze w 1955 poszukiwał Główny Zarząd Informacji Wojskowej i UB. Generał miałby wówczas 93 lata, a pomimo to jeszcze był uważany za groźnego dla systemu komunistycznego.
 

2. Leon Billewicz (70 lat)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego. Virtuti Militari, Krzyż Walecznych.
 

Od 1893 oficer rosyjskiej piechoty. Brał udział w wojnie z Japonią w latach 1904—1905 dowodząc batalionem. W czasie I wojny światowej, na froncie niemieckim dowodził pułkiem piechoty. W 1915 ciężko ranny. Pułkownik armii rosyjskiej.
 

Po przewrocie bolszewickim wstąpił do I Korpusu Polskiego. W 1918 objął dowództwo pułku w 2 Dywizji Strzelców. Po rozwiązaniu I Korpusu w maju 1918 przybył do kraju, działał w Polskiej Organizacji Wojskowej.
 

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim. Dowódca Okręgu Wojskowego Radom, sformował pułk piechoty. Od 1919 dowodził pułkiem w 3 Dywizji Strzelców Wielkopolskich, walczył na froncie ukraińskim, dotarł nad rzekę Zbrucz. W czasie wojny z bolszewikami dowodził brygadą piechoty na froncie litewsko-białoruskim.
 

Od 1921-23 komendant miasta Brześć n. Bugiem, a później komendant Obszaru Warownego Brześć n. Bugiem. Następnie członek Oficerskiego Trybunału Orzekającego. W 1927 przeniesiony w stanie spoczynku.
 

We wrześniu 1939 zgłosił się do sztabu Naczelnego Wodza i został wyznaczony na dowódcę garnizonu w Dubnie. Dowodził kombinowaną grupą operacyjną. Po walce 19.09.1939 w niewoli sowieckiej. Więziony w Starobielsku, zamordowany przez NKWD w Charkowie.
 

3. Bronisław Bohatyrewicz (70 lat)
 

Generał Brygady Wojska Polskiego. Virtuti Militari, Krzyż Walecznych – czterokrotnie
 

Od 1889 w armii rosyjskiej. Podczas I wojny światowej dowódca batalionu. Ranny w 1914, do końca wojny pozostawał w niemieckiej niewoli.
 

Od 1918 w Wojsku Polskim. Organizator i dowódca oddziału Samoobrony Grodna (1918–1919), który włączył do Dywizji Piechoty Litewsko-Białoruskiej. W wojnie 1920 dowódca batalionu, później pułku piechoty oraz Nadniemeńskiej Brygady Piechoty, a następnie dowodził 2 i 1 Dywizją Litewsko-Białoruską.
 

Uczestniczył w buncie gen. Żeligowskiego, zajęcia Wileńszczyzny; oficer sztabu Naczelnego Dowództwa Wojsk Litwy Środkowej do stycznia 1922. Dowódca piechoty dywizyjnej 20 Dywizji Piechoty (1922-23) i p.o. dowódcy 18 Dywizji Piechoty oraz dowódca okręgu korpusu Warszawa (do końca 1926). W 1927 przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł w Warszawie, zajął się działalnością społeczną.
 

We wrześniu 1939 znalazł się na wschodzie Polski okupowanym przez Sowiety, został aresztowany przez NKWD i wywieziony do obozu w Kozielsku. Zamordowany prawdopodobnie 7.04.1940 w Katyniu.
 

4. Aleksander Czcheidze (68 lat) Gruzin.
 

Generał Brygady Wojska Polskiego, oficer kontraktowy.
 

Od 1892 w armii rosyjskiej. Był świetnym strzelcem, wielokrotnie wyróżnianym za doskonałe wyniki podczas licznych konkursów strzeleckich. Po przewrocie bolszewickim wstąpił na służbę do armii Zakaukaskiej Republiki Demokratycznej. Z chwilą proklamowania Gruzińskiej Republiki Demokratycznej w 1918 został zastępcy komendanta Tyfliskiej Szkoły Junkrów – szkoły oficerskiej. Po agresji armii sowieckiej w 1921 bronił Gruzji przed bolszewikami. Po zajęciu Gruzji przez bolszewików w 1922 przybył do Polski.
 

W okresie 1922-23 odbył kurs dla dowódców pułku w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie. Był opiekunem grupy Gruzinów w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie. W 1923 uczęszczał na kurs w Głównej Szkole Jazdy w Grudziądzu. W latach 1924-26 odbył staż w Oficerskiej Szkole Kawalerii, następnie w 16 Dywizji Piechoty w Grudziądzu. Od 1927 do 1931 dowódca piechoty w 14 Dywizji Piechoty w Poznaniu. W 1931 przeszedł w stan spoczynku i zamieszkał we Lwowie.
 

Po napaści Sowietów we wrześniu 1939, został aresztowany przez NKWD jako „wróg ludu” i „zdrajca ZSRR”. W 1940 przewieziony do więzienia NKWD w Kijowie. Następnie pod specjalnym konwojem przetransportowany do Moskwy, gdzie w pierwszych miesiącach 1941 został rozstrzelany.
 

Syn Generała Jerzy Dawid por. kontraktowy WP służył w 7 Pułku Strzelców Konnych.
 

5. Xawery Czernicki (58 lat)
 

Kontradmirał Marynarki Wojennej RP.  Krzyż Walecznych, Legia Honorowa.
 

Od 1906 oficer rosyjskiej marynarki wojennej, od 1908 inżynier okrętownictwa w Kronsztadzie. Od 1910 główny inżynier budowy pancerników w stoczni morskiej w Petersburgu. W 1915 dyrektor w stoczni Rewel (obecnie Tallinn). Pod koniec 1918 podał się do dymisji.
 

W 1919 zgłosił się do Marynarki Wojennej RP. Był szefem Służby Technicznej Flotylli Wiślanej w Modlinie, komendantem Portu Wojennego Modlin i kierownikiem Wydziału Mechanicznego w Departamencie dla Spraw Morskich. W 1925 był przewodniczącym komisji budowy infrastruktury Portu Wojennego. W 1926 został pierwszym szefem Administracji Kierownictwa Marynarki Wojennej.
 

Przewodniczący Komisji Nadzorczej Budowy Okrętów we Francji. Kierował budową niszczycieli „Burza”, “Wicher” i okrętów podwodnych typu ”Wilk”. W 1932 szef Służb Kierownictwa Marynarki Wojennej. Inicjator budowy Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni i Wydziału Budowy Okrętów w Państwowej Szkole Technicznej w Warszawie.
 

W 1939 wraz z Kierownictwem Marynarki Wojennej ewakuował się do Pińska. Przebywał w miejscowości Derażny, gdzie został pochwycony przez Sowietów. Przetrzymywany w obozach w Ostaszkowie, Starobielsku, Kozielsku. Zamordowany przez NKWD w Katyniu na przełomie kwietnia i maja 1940 roku.
 

6. Kazimierz Antoni Dzierżanowski (68 lat)
 

Generał Dywizji Wojska Polskiego. Order Virtuti Militaria, Krzyż Walecznych – czterokrotnie.
 

Oficer zawodowy austriackiej artylerii od 1893. Walczył na frontach I wojny światowej . Pułkownik armii austro-węgierskiej. Od listopada 1918 dowodził polskimi oddziałami na Morawach, przyprowadził do Polski. W Wojsku Polskim przydzielony do Generalnego Inspektoratu Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1919 dowódca brygad artylerii i jednocześnie inspektor artylerii Frontu Północno-Zachodniego. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej odznaczając się bohatersko w walkach o Miński i Bobrujsk.
 

W latach 1919-22 zastępca Generalnego Inspektora Artylerii. Następnie szef Departamentu Artylerii i Uzbrojenia MSWojsk. i dowódca 28 Dywizji Piechoty w Warszawie. Od 1925 komendant Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Dowodził okręgami korpusów w Warszawie, Grodnie i Poznaniu. Od 1932. przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł we Lwowie. Ciężko chorował, nie brał udziału w walkach 1939.
 

W październiku 1939 r. aresztowany przez NKWD i w drugiej połowie kwietnia przetransportowany do więzienia w Kijowie. Zmarł w celi w stanie skrajnego wyczerpania organizmu.
 

Rodzinę Generała - żonę, dwie córki, syna Sowieci deportowali do Kazachstanu. Zesłania nie przeżyli syn Stefan i generałowa Janina Dzierżanowska. Jej ciało przez sześć dni leżało w izbie, gdzie mieszkały córki, zanim znaleziono nieco materiału na trumnę. Wspominała córka Aniela Dzierżanowska: „Na trumnę narzuciłyśmy siano, aby grudy ziemi nie padały przez szpary wprost na ciało i tak odbył się pogrzeb polskiej generałowej na wygnaniu".