Amerykański ekspert o Trójmorzu. „Gwiazdy nigdy nie były łaskawsze”

Przez wieki małe potęgi w całej Europie i Azji nigdy nie miały szansy na wytyczenie własnego losu. To może się zmienić z pomocą Europy i USA.

Od koła podbiegunowego graniczącego z narodami nordyckimi w Europie po stepy Azji Środkowej, ludy, które żyją i pracują na całej szerokości najstarszych szlaków handlowych świata, mają szansę zabezpieczyć swoją przyszłość, dyktowaną nie kaprysami wielkich mocarstw, ale wspólną więzią, dążeniem do wspólnego dobrobytu, bezpieczeństwem wynikającym ze stabilności i pokoju oraz poszanowaniem suwerenności narodowej

– pisze Carafano w analizie zatytułowanej „Czy Eurazja może się przekształcić? Czas na wielkie koncepcje, daleko poza chińską «Inicjatywą Pasa i Szlaku»”.  

Reset polityki regionu

Kluczowe dla tej zmiany są według amerykańskiego eksperta cztery aspekty: inicjatywa Trójmorza, odbudowa Ukrainy, otwarte Morze Czarne i inicjatywa tzw. Korytarza Środkowego, które mogą stanowić „kręgosłup” powiązania zachodu ze wschodem w Eurazji.

Przyczyną zmiany układu sił jest według Carafano między innymi osłabienie chińskiej Inicjatywy Pasa i Szlaku w wyniku, jak twierdzi, niedotrzymania obietnic przez Pekin czy nieodpowiedzialnej reakcji na epidemię COVID. Jeszcze bardziej istotną przyczyną, która według eksperta wręcz „zresetowała” politykę regionu, jest oczywiście wojna na Ukrainie, która spowodowała, że wiele krajów Europy i Azji dostrzegło w Moskwie trwałe zagrożenie.  W wyniku konfliktu reaktywowany miał zostać również podział na broniący wolności Zachód i mocarstwa takie jak Rosja, Chiny czy Iran, działające nadal na sposób dziewiętnastowieczny.

Krótko mówiąc, gwiazdy nigdy nie były bardziej przychylne, aby narody Eurazji wzięły odpowiedzialność za swój los

– pisze Carafano.

Trójmorze

Jako pierwszy i najważniejszy aspekt „resetu” Carafano wymienia projekt Trójmorza.

Inicjatywa Trójmorza jest najbardziej godnym uwagi, praktycznym przypadkiem i powinna być dalej traktowana priorytetowo i doprowadzona do realizacji.

W istocie, zadanie uczynienia Inicjatywy Trzech Mórz bardziej praktycznym pod względem operacyjnym stało się jeszcze bardziej pilne i konieczne. Po części brak bezpieczeństwa energetycznego, braki w infrastrukturze, wyzwania związane z bezpieczeństwem granic oraz niedostatki w zakresie obrony zbiorowej zostały uwypuklone w konsekwencji rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Wojna Putina była testem warunków skrajnych i wyraźnie pokazała potrzebę stworzenia solidniejszej infrastruktury i odporności w sercu Europy. Inicjatywa powstała przed wojną na Ukrainie, ale wojna na Ukrainie wyraźnie pokazuje, jak ważne jest zapewnienie Europie całości, wolności, dobrobytu i pokoju

– pisze amerykański ekspert.

Według Carafano Trójmorze może dać USA i Europie alternatywny model zaangażowania wobec chińskiej Inicjatywy Pasa i Drogi w Europie Środkowej oraz kurczących się ram współpracy Pekinu 16+1. Jest ważna również wobec potrzeby inwestycji „podwójnego zastosowania” z punktu widzenia NATO. Ekspert postuluje skupienie na projektach komercyjnych jako bardziej elastycznych niż inwestycje na poziomie państw. Z kolei jako zagrożenie dla projektu widzi ideologiczne polityki, takie jak klimatyczna, które obniżają konkurencyjność i efektywność gospodarek.

Odbudowa Ukrainy

Drugim z filarów „resetu” ma być odbudowa Ukrainy.

Powojenna odbudowa Ukrainy powinna zostać włączona do projektu Eurazji jako partner Inicjatywy Trzech Mórz. Silniejsza Ukraina mogłaby być potężnym motorem gospodarczym dla regionu, a stabilna, zamożna i bezpieczna Ukraina mogłaby niezmiernie przyczynić się do stabilności w regionie

– pisze Carafano. Według niego Trójmorze nie powinno zamykać się pośród krajów należących do Unii Europejskiej, ale w ramach „Trójmorza plus” poszerzać się o kraje takie jak Ukraina czy Gruzja.

Z kolei odbudowa Ukrainy powinna kłaść nacisk na uwolnienie jej potencjałów własnych, a nie na pomoc zewnętrzną.

Otwarte Morze Czarne

Morze Czarne znajduje się na ważnym skrzyżowaniu dróg między Europą, Azją i Kaukazem. Przez morze przebiega wiele ważnych rurociągów naftowych i gazowych, a także światłowodów. W całej historii regionu Morze Czarne okazało się być geopolitycznie i ekonomicznie kluczowe. Trwająca wojna na Ukrainie dramatycznie zwiększyła strategiczne znaczenie Morza Czarnego. Transport towarów wzdłuż szlaków wiodących przez południowe wybrzeże Morza Czarnego, pomiędzy Kaukazem a Europą, znacznie wzrósł od czasu rozpoczęcia wojny na Ukrainie

– pisze ekspert.

Według niego zapewnienie łączności między Inicjatywą Trójmorza a Korytarzem Środkowym wymaga uczynienia i utrzymania Morza Czarnego „wolnym i otwartym”.

Korytarz Środkowy

Poprzez Korytarz Środkowy Carafano rozumie trasę z Europy do Kazachstanu przez Morze Czarne, Azerbejdżan, Gruzję i Morze Kaspijskie. Jest to szlak, który ma zapewnić alternatywę dla szlaków rosyjskich.

Sprawnie funkcjonujący Korytarz Środkowy zapewniłby całej Europie prężne i zróżnicowane łańcuchy dostaw; nowe źródła dywersyfikacji energii i bezpieczeństwa energetycznego oraz nowe możliwości produkcji i rozwoju zasobów

– pisze Carafano.

Inicjatywa wymaga natomiast ogromnych inwestycji.

W coraz bardziej rozpędzonym świecie, w którym narody są głodne energii, a dywersyfikacja łańcuchów dostaw w celu zmniejszenia ryzyka stała się bardziej pożądana, kierunek ten może być realny i opłacalny

– pisze ekspert.