Polski misjonarz, który ochrzcił chińskiego cesarza

Dziś, 24 maja, w Kościele obchodzony jest Światowy Dzień Modlitw za Kościół w Chinach. Współpracę między Kościołem w Chinach i w Polsce wspiera Stowarzyszenie „Sinicum” im. Michała Boyma SJ. Publikujemy tekst o. Jacka Gniadka SVD, prezesa Stowarzyszenia, przybliżający sylwetkę o. Boyma, polskiego jezuity - misjonarza w Chinach, przyrodnika, kartografa, pisarza, podróżnika i jednego z ojców sinologii.
o. Michał Boym SJ, drzeworyt, 1667 Polski misjonarz, który ochrzcił chińskiego cesarza
o. Michał Boym SJ, drzeworyt, 1667 / wikimedia commons/public_domain/Athanasius Kirchera- umass.edu

Chiny zawsze były owiane tajemnicą. Chińczycy uważali swój kraj za pępek świata i zamykali się przed obcymi wpływami. Byli jednak tacy, którzy przeniknęli za tę szczelną zasłonę, uchylając ją dla reszty świata.

Jezuicka formacja

Michał Boym urodził się we Lwowie w 1612 r. w rodzinie pochodzenia węgierskiego. Dwa lata wcześniej zmarł w Chinach o. Matteo Ricci SJ, jeden z najważniejszych misjonarzy w historii Chin. Włoski jezuita zdawał sobie sprawę, że powodzenie jego misji będzie zależało od poznania i zrozumienia chińskiej kultury. Przyszły polski misjonarz miał więc dobre wzorce. Uczył się od najlepszych i był pojętnym uczniem.

Boym wstąpił do Towarzystwa Jezusowego w Krakowie w 1631 r. Od dziecka marzył, by zostać misjonarzem w Chinach. Pierwsi chrześcijanie o orientacji nestoriańskiej przybyli do Chin już w VII w. Szlaki miał już przetarte przez włoskich misjonarzy, najpierw przez franciszkanina Jana z Montecorvino (zm. 1328), potem przez jezuitę Matteo Ricciego, który w 1583 r. wjechał do Chin kontynentalnych i rozpoczął systematyczną pracę misyjną. Dokonał rzeczy, które dla wielu misjonarzy były wcześniej nieosiągalne. O przedostaniu się do Chin marzył jego współbrat, św. Franciszek Ksawery (zm. 1552), który po nieudanej próbie przedostania się na kontynent umarł na chińskiej wyspie Sanzao. Boym musiał o tym wszystkim wiedzieć, kiedy podczas swojej formacji kapłańsko-zakonnej przygotowywał się do pracy misyjnej na Dalekim Wschodzie.

Ojciec sinologii

Podobnie jak o. Ricci, Boym swoją posługę misyjną w Państwie Środka zaczął od nauki języka chińskiego. Polski jezuita stał się jednym z kilku ojców sinologii, a więc nauki o Chinach uprawianej europejskimi metodami. Misjonarze europejscy w Chinach zdobywali wiedzę o tym kraju, aby móc lepiej prowadzić ewangelizację. Również Boym przystosował swój sposób bycia do modelu chińskiego zgodnie z zasadą św. Pawła, by stać się Chińczykiem dla Chińczyków. Nie różnił się w tym od swoich współbraci, którzy pracowali w Chinach. Dokonał jednak czegoś, o czym inni nie pomyśleli.

Boym był pierwszym europejskim misjonarzem, który dostarczył Zachodowi usystematyzowaną wiedzę na temat zdobyczy naukowych, geografii, historii, filozofii i kultury Chin. Agnieszka Couderq, sinolog i wiceprezes Fundacji „Michał Boym” na rzecz Wymiany Kulturowej, w wywiadzie dla Polskiego Radia wymienia jego zasługi: „To on pierwszy opracował atlas Chin, gdzie pozaznaczał główne rzeki i miasta, a także informacje o najważniejszych kopalniach złota, srebra czy ołowiu. Był człowiekiem, który przetłumaczył i zinterpretował Chiński Kanon Żółtego Cesarza, który do dziś jest podstawą tradycyjnej medycyny chińskiej. Jest on także znany z Flora Sinensis, w której przedstawił nieznane w Europie rośliny i zwierzęta. Opisał także ponad 200 chińskich leków”.

Nie tylko teologia

Dla Boyma i jego towarzyszy nauka języka lokalnego i studiowanie innych świeckich nauk, a nie tylko teologicznych, było czymś oczywistym. Zdawali sobie sprawę, że wiedza pozwoli im zbliżyć się do Chińczyków. Dzięki nim chrzest przyjmowali wykształceni i wpływowi Chińczycy. Wysokim chińskim urzędnikiem nawróconym na katolicyzm był sługa Boży Paweł Xu Guangqi (zm. 1633), towarzysz Ricciego, z którym przetłumaczył na język chiński Elementy Euklidesa. W przeciwieństwie do dominikanów, którzy prowadzili działalność chrystianizacyjną wśród prostego ludu, jezuici starali się nawrócić elity cesarstwa. Dzięki nim, w czasach kiedy Boym pracował w Chinach, chrzest przyjęli m.in. cesarzowa matka, główna żona Yungli, a także młodociany następca tronu, książę Konstantyn.

Jezuici robili dokładnie to, do czego zachęcał sto lat temu w przełomowym dla misji dokumencie papież Benedykt XV (zm. 1922). W liście apostolskim Maximum illud pisał, że misjonarz dobrze wykształcony nie tylko w naukach teologicznych, ale także świeckich „cieszyć się będzie autorytetem wśród ludzi, zwłaszcza jeśli przebywać będzie pośród narodu, w którym zainteresowania nauką są w wielkiej czci i poważaniu”.

Prawdziwy odkrywca

Boym do dzisiaj cieszy się u Chińczyków wielkim szacunkiem, ponieważ w przeciwieństwie do Marco Polo (zm. 1324), włoskiego kupca i podróżnika, pokazał prawdziwy i naukowy opis Chin, a nie fantastyczny obraz Państwa Środka. Polski jezuita kochał Chiny i do końca był im wierny. Gdy dotarł do Chin, Państwo Środka było rozdarte wojną domową. Aby wypełnić powierzoną mu przez chińskiego cesarza Yongli misję dyplomatyczną, udał się w trudną i długą podróż z Chin do Europy i z powrotem.

Z okazji 400. rocznicy urodzin Michała Boyma wydano w Chinach książkę „Dzieła Michała Boyma” zawierającą 770 tysięcy znaków. Dzieła Boyma zostały przetłumaczone z łaciny na język polski przez Edwarda Kajdańskiego, autora książki "Michał Boym, ostatni wysłannik dynastii Ming".

Ceniony

Dokonania Boyma, wybitnego polskiego misjonarza, który był równocześnie przyrodnikiem, kartografem, pisarzem, podróżnikiem, a także posłem cesarza Yongli do Europy, są w dużej mierze dzisiaj zapomniane. Nie zapomniał o nim Xi Jinping. W przededniu oficjalnej wizyty w Polsce przewodniczący Chin Xi Jinping w opublikowanym na łamach dziennika „Rzeczpospolita” artykule zatytułowanym „Chiński wiatr współpracy” przywołał postać polskiego misjonarza Michała Boyma, który przybył do Chin w XVII wieku i zyskał sobie przydomek „polskiego Marco Polo”. 

Michał Boym zmarł w Guangxi w 1659 r. w wieku 49 lat. Warto powracać do tej postaci nawet po czterech wiekach i uczyć się od niego, ponieważ jego metoda misjonowania jest aktualna i skuteczna.

***

Tekst ukazał się w czasopiśmie „Misje dzisiaj”, maj-czerwiec 2020, s. 14-15.

o. Jacek Gniadek SVD / Warszawa


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Gdzie zawodzą Niemcy, Polska daje radę. Polscy żołnierze będą stacjonowali na Litwie? z ostatniej chwili
"Gdzie zawodzą Niemcy, Polska daje radę". Polscy żołnierze będą stacjonowali na Litwie?

Na Litwie rozmieszczony jest obecnie batalion sił NATO dowodzony przez Niemców i w większości złożony z niemieckich żołnierzy. Batalion liczy sobie 1600 żołnierzy. Podczas szczytu NATO w Madrycie w czerwcu 2022 roku ustalono, że siły mają być rozbudowane do rozmiaru brygady 3 - 5 tysięcy żołnierzy), jednak do tej pory tak się nie stało.

Fala oburzenia po ataku UEFA na polskiego sędziego Szymona Marciniaka w związku z donosem Stowarzyszenia Nigdy Więcej z ostatniej chwili
Fala oburzenia po ataku UEFA na polskiego sędziego Szymona Marciniaka w związku z donosem Stowarzyszenia "Nigdy Więcej"

W czwartek media poinformowały, że stowarzyszenie „Nigdy więcej” złożyło donos na polskiego sędziego w związku z jego wystąpieniem na wydarzeniu organizowanym przez Sławomira Mentzena, jednego z liderów Konfederacji. Nie przeszło to bez echa.

Europoseł Węgierskiej opozycji: Odebranie Węgrom prezydencji, tylko pomoże Orbanowi z ostatniej chwili
Europoseł Węgierskiej opozycji: Odebranie Węgrom prezydencji, tylko pomoże Orbanowi

UE ma rację, chcąc pociągnąć premiera Węgier Viktora Orbana do odpowiedzialności za stworzony w kraju system, ale łamiąc traktatowe prawa przez odebranie Budapesztowi prezydencji w Radzie UE pomoże mu tylko wypychać Węgry z Unii - uważa Marton Gyongyosi, europoseł i przewodniczący opozycyjnej partii Jobbik.

[WIDEO] USA: Upadek Joe Bidena na ceremonii w Akademii Sił Powietrznych z ostatniej chwili
[WIDEO] USA: Upadek Joe Bidena na ceremonii w Akademii Sił Powietrznych

Prezydent USA Joe Biden potknął się i przewrócił na scenie podczas czwartkowej ceremonii rozdawania dyplomów nowym absolwentom Akademii Sił Powietrznych w Colorado Springs. Biden wstał i poszedł o własnych siłach.

Perspektywa mi się zupełnie zmieniła. Poruszający wpis Justyny Kowalczyk z ostatniej chwili
"Perspektywa mi się zupełnie zmieniła". Poruszający wpis Justyny Kowalczyk

"Kacper założył w mojej głowie i sercu mocne stanowisko. Odpadłam z kretesem. Wszystkie przeloty wyrwałam, pokiereszowałam się strasznie, ale stanowisko trzyma. I wytrzyma lawinę smutku" – pisze w poruszającym wpisie opublikowanym w mediach społecznościowych Justyna Kowalczyk-Tekieli. 

Naukowy wieczór z dr Kaweckim: Polacy badają mózgi kosmonautów z ostatniej chwili
Naukowy wieczór z dr Kaweckim: Polacy badają mózgi kosmonautów

Zmieniamy historię lotów kosmicznych! Polacy jako pierwsi w historii lotów kosmicznych badają w ten sposób własnym urządzeniem mózgi kosmonautów!

W Berlinie powstanie projekt mieszkaniowy przeznaczony wyłącznie dla lesbijek i kobiet queer z ostatniej chwili
W Berlinie powstanie "projekt mieszkaniowy" przeznaczony wyłącznie dla lesbijek i kobiet queer

W Berlinie ma powstać "projekt mieszkaniowy", przeznaczony wyłącznie dla lesbijek i kobiet queer; w nowym, "pionierskim w całej Europie", budynku mają powstać 72 mieszkania na wynajem, a także centrum kulturalne i kawiarnia - informuje w czwartek portal RedaktionsNetzwerk Deutschland (RND).

„Domagamy się pilnych wyjaśnień”. Ostry komentarz UEFA ws. Szymona Marciniaka z ostatniej chwili
„Domagamy się pilnych wyjaśnień”. Ostry komentarz UEFA ws. Szymona Marciniaka

W poniedziałek 29 maja jeden z najlepszych sędziów piłkarskich na świecie, Szymon Marciniak, wygłosił przemowę na konferencji Everest, której organizatorem był lider Konfederacji Sławomir Mentzen. Nie spodobało się to znanej z poprawności politycznej europejskiej organizacji piłkarskiej UEFA.

„Nasz wróg zachowuje się jak terrorysta”. Miedwiediew wściekły na Ukraińców z ostatniej chwili
„Nasz wróg zachowuje się jak terrorysta”. Miedwiediew wściekły na Ukraińców

– Żadnego kraju nie stać na negocjacje z terrorystami, terrorystów trzeba zniszczyć – powiedział Dmitrij Miedwiediew w czwartek, komentując atak dronów na Moskwę.

Łotwa. Polska wśród krajów, do których w pierwszej kolejności uda się nowy prezydent z ostatniej chwili
Łotwa. Polska wśród krajów, do których w pierwszej kolejności uda się nowy prezydent

Łotewski prezydent elekt Edgars Rinkeviczs poinformował, że pierwsze wizyty zagraniczne jako głowa państwa złoży w Estonii, na Litwie i w Polsce - podała w czwartek agencja LETA.

Emerytury
Stażowe