Zoomerzy są pierwszym pokoleniem, którego znaczna część dorosła z Internetem i w Internecie. Urodzeni na przełomie wieków, mobilni, cyfrowi, czują się zwolnieni z obowiązku pamięci – po co pamiętać, skoro można to sprawdzić online? To Zoomerzy napędzają modę w sieci, to do nich często kierowane są wyzwania i to Zoomerzy wyznaczą TikTokowe trendy. Niewielu jednak orientuje się, co działo się na świecie, kiedy byli jeszcze dziećmi, albo tuż przed ich narodzinami. Roczniki podążające za Zoomerami mają jeszcze większe trudności w analizowaniu rzeczywistości – ich ojczyzną są media społecznościowe, gdzie pamięć ledwie sięga tego, co miało miejsce wczoraj. Szum informacyjny przytłacza.

Nie powinniśmy więc może dziwić się, że trendy wyznaczane przez najmłodsze pokolenia są dla tych starszych szokujące. Jeden z ostatnich z pewnością wydawał się jeszcze kilka lat temu niemożliwy: że najmłodsi dorośli zaczną wspierać islamski terroryzm. Jak się jednak okazuje, nic nie jest niemożliwe w świecie minutowych filmików i walki o wirtualną aprobatę. W tym świecie nawet Osama bin Laden może zamienić się w ikonę.

Metafizyka propagandy

Wszystko zaczęło się od nagrań influencerki Lynette Adkins, która zachęcała ponad 75 000 obserwatorów swojego kanału do przeczytania „Listu do Ameryki” autorstwa Osamy bin Ladena. Lynette Adkins twierdziła, że przeczytała manifest Osamy i teraz przez kontakt z jego treścią przeżywa "kryzys egzystencjalny". Możliwe, że kobieta była autentycznie wzruszona, możliwe też, że czytając list terrorysty, pierwszy raz poznała opinie spoza swojej wygodnej bańki medialnej, stworzonej przez cenzorskie reguły socmediów.

Jej filmiki polecające list Osamy bin Ladena szybko zdobyły duże zasięgi, a pierwszy z nich zgarnął prawie milion polubień. W swoich filmach Adkins poruszała tematy związane z eskalacją konfliktu na Bliskim Wschodzie. Był to na jej koncie powiew świeżości i duże odstępstwo od wcześniejszych treści – dziewczyna normalnie nagrywała o modzie, fitnessie i makijażu. Zawiła problematyka bliskowschodnich konfliktów silnie kontrastowała z płytkim, lekko strawnym kontentem twórczyni.

Jedna julka wiosny nie czyni – wiadomo! Dramatyczne nagranie Atkins obiecywało jednak bliżej nieokreślone poznanie, wtajemniczenie. Kobiecie udało się skusić tysiące TikTokerów i nagle platformę zaczęły zalewać inne filmiki polecające lekturę listu terrorysty. Prawie wszyscy dogrywający do Atkins twierdzili, iż tekst wywarł na nich ogromne wrażenie i że... Bin Laden miał rację. Tysiące filmików, miliony lajków dla dżihadu.

Influencerka, która spopularyzowała temat Osamy bin Ladena na TikToku, korzystała z manifestu Osamy pt. "List do Ameryki", który został opublikowany przez brytyjską gazetę The Guardian w 2002 roku. Manifest ten zawierał zarówno antysemickie teorie spiskowe, jak i idee „antykolonialne”. Choć nie jest jasne, jak Adkins trafiła na ten tekst, wiadomo, że był on dostępny na stronie internetowej The Guardian przez ponad 20 lat, aż do momentu, gdy stał się zapoczątkowanym przez nią samą trendem na TikToku.

Reakcja na ten trend była mieszana — niektórzy widzowie podchodzili do tematu poważnie, a inni postrzegali go jako sposób na zdobycie większej ilości wyświetleń i polubień. Mimo teoretycznie ścisłych reguł przeciwko materiałom promującym terroryzm hasztag „BinLaden” przejął chińską platformę.

Bohater TikToka

Kto jest na prawdę autorem tekstu znanego jako list Bin Ladena – nie wiadomo. Nie ma pewności, że terrorysta sam przelał swoje myśli na papier, to jemu jest on jednak przypisywany. Sam list jest zbiorem sprytnych argumentów i przykładem elokwencji. Ktokolwiek go napisał, wiedział, co robi.

Terrorysta pozycjonuje się w nim jako ofiara, która nie ugina się pod jarzmem najeźdźcy. Bin Laden przedstawia się jako szary człowiek, który broni podstawowych praw wobec rzekomo szkodliwych machinacji Ameryki. Jednak jest to wyraźne przekrzywianie faktów na jego korzyć, skrywające się pod egidą sprawnie dobranych słów. Głównym argumentem Bin Ladena jest twierdzenie, że USA "skolonizowały" Półwysep Arabski w 1990 roku po inwazji irackiego dyktatora Saddama Husajna na Kuwejt. Kiedy ten zagroził Arabii Saudyjskiej, królestwo zawarło sojusz wojskowy z Ameryką, aby chronić się przed jego napaścią.

"Uważamy, że rząd USA popełnił największy błąd, gdy wkroczył na półwysep, na który żadne nie-muzułmańskie państwo nie weszło przez 14 wieków, pomimo obecności sił imperialistycznych w regionie" – mówił już w 1996 roku Bin Laden w wywiadzie dla arabskiego dziennika "al-Quds al-Arabi", mającego siedzibę w Londynie. "Ich [USA] wkroczenie było arbitralne i nierozważne. Weszli w spór z narodem, którego populacja wynosi miliard muzułmanów" – argumentował terrorysta, powołując się na więzi religijne.

Czy wydarzenia z tamtego okresu można uznać za kolonializm? Mohammad al-Massari, który współpracował z Bin Ladenem, prowadząc agitację przeciwko saudyjskiemu rządowi w połowie lat 90., przyznał w wywiadzie udzielonym w 2003 roku, że "USA nie najechały na Arabię Saudyjską. Zostały tam zaproszone przez saudyjską rodzinę królewską". Jakkolwiek jednak było, pismo terrorysty odpowiadało na wiele różnych wydarzeń historycznych.

List Bin Ladena do Ameryki nie jest wszak tylko rezultatem ataków z 11 września, ale także wypadkową szerszych ideologicznych konsekwencji, które po nich nastąpiły. W lutym 2002 roku grupa 60 intelektualistów z USA napisała list, w którym przedstawiali moralny apel za "wojną z terroryzmem". Rozpoczynał się on od nazwania szeregu "fundamentalnych praw, które odnoszą się do wszystkich ludzi bez wyjątku", z których pierwsze stwierdzało: "Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem godności i praw". Swoboda i ogólnoludzka godność nie są w cenie wśród terrorystów, którym apel zachodnich myślicieli nie mógł przypaść do gustu.

Trudno jest uwierzyć, że tysiące twórców kontentu, którzy wspierali TikTokowy trend, rzeczywiście list przeczytali. Wielu z nich zarzekało się, że pismo terrorysty otworzyło im oczy i wreszcie zrozumieli perspektywę strony antyamerykańskiej. TikTok promuje jednak lewicowe poglądy, a największe konta na platformie wspierają – przynajmniej performatywnie - „postępowe wartości”. Czy wspierający hasztag „BinLaden” nie doczytali do końca?

W swoim liście do Ameryki bin Laden wyraża bowiem jasno swoje zdanie o postępowym Zachodzie. "Do czego was wzywamy i czego od was oczekujemy?" - pyta. "Wzywamy was, abyście byli ludźmi o dobrych manierach, zasadach, honorze i czystości; odrzucali nieczyste czyny, takie jak cudzołóstwo, homoseksualizm, używanie substancji odurzających, hazard i lichwę" – pisze wojownik dżihadu. "Jesteście najgorszą cywilizacją, jaką w historii człowieka widziano" – dodaje.

Historyczny zbieg okoliczności

Naiwnym byłoby zakładać, że jedynym powodem, dla którego bin Laden zwrócił powtórnie uwagę świata, są niedoinformowane julki i rozpieszczone oskarki. Jasne! Dla nich master mind stojący za atakiem na World Trade Center jest tylko postacią historyczną, zimną jak wszystkie nazwiska na papierze, jednak za internetowy hit pt. bin Laden odpowiadają nie tylko najmłodsi. Tutaj winna jest nienawiść do Zachodu, do Europy, do białych i do chrześcijan.

W ostatnich latach przez amerykańskie i europejskie miasta przeszła fala wandalizmu, którego targetem były historyczne pomniki lokalnych bohaterów – wiele z nich obalono. W Kanadzie media rozpętały nagonkę na Kościół Katolicki, zarzucając mu niesprawiedliwie masowe mordy na rdzennych mieszkańcach – szczególnie dzieciach. Wiele miast na całym świecie przeistoczyło się w pola bitwy czarnych suprematów z BLM, a we Francji palenie chrześcijańskich świątyń zamieniło się w sport dla bliżej nieznanych przestępców – nie oszczędzono nawet Katedry Notre-Dame. W krajach, które przyjęły nielegalnych imigrantów, regularnie mają miejsce ataki na autochtonów: tylko w ostatnich dniach w USA doszło prawdopodobnie do morderstwa na nastolatku za to, że był biały.

Już istniejąca agresja „w realu” napędzana jest przez internetowe trendy – nowa popularność bin Ladena jest więc skutkiem, nie przyczyną. To skutek nienawiści napędzanej wobec nie-czarnych Amerykanów, francuskich katolików i zachodniej cywilizacji. Ta nienawiść maskuje się jako krytyka kolonializmu, którą islamski terrorysta też wykorzystywał do własnych celów. Bin Laden nie mógł jedynie przewidzieć, że wiele lat po jego śmierci postępowa lewica będzie wykorzystywała to samo słownictwo i pomysły, co on.