Solidarność na trudne czasy
Jednym z pierwszych stanowisk, jakie wystosowało Prezydium Komisji Krajowej po Zjeździe (na początku grudnia) w 2018 roku, było to, w którym zaprotestowano przeciw ograniczeniu finansowania Państwowej Inspekcji Pracy.
Korzystne zmiany w prawie
1 stycznia 2019 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o związkach zawodowych. Umożliwiła ona przystąpienie do związków zawodowych osobom zatrudnionym na podstawie m.in. umów cywilnoprawnych: zlecenia, o dzieło, a także osób prowadzących działalność gospodarczą, czyli tzw. samozatrudnionym. Zmiana to wynik skargi, jaką osiem lat wcześniej NSZZ „Solidarność” wniosła do Komitetu Wolności Związkowych i decyzji Komitetu, iż prawo do zrzeszania się wyrażone w Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy jest niezależne od istnienia stosunku pracy.
W 2019 roku Sejm przyjął ustawę kończącą monopol związkowy w Policji. Ustawa zezwala, aby każdy funkcjonariusz Policji, Straży Granicznej oraz Służby Więziennej mógł zrzeszać się w związku zawodowym, który sobie sam wybierze. Pracownicy tych służb mogą od tej pory zrzeszać się także w NSZZ „Solidarność”.
W styczniu 2020 roku Solidarność pozytywnie oceniła odmrożenie podstawy naliczania odpisu na ZFŚS w 2020 r. na poziomie drugiego półrocza 2018 roku.
Dzięki naciskowi przedstawicieli NSZZ „S” doprowadzono w październiku 2021 roku do nowelizacji ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Celem nowelizacji było wyeliminowanie nieprawidłowości w stosowaniu wyłączeń pozwalających na prowadzenie handlu w niedziele i święta.
Wreszcie w ostatnim czasie weszła w życie oczekiwana przez związkowców od 30 lat zmiana ustawy o podatku dochodowym. Dzięki staraniom Solidarności już za 2022 rok będzie możliwość odliczenia składek związkowych od podstawy podatku dochodowego.
Wyższe płace
Związek stara się, by płace w Polsce sprawiedliwie rosły.
Praca Związku nad poprawą sytuacji płacowej nauczycieli zaowocowała podpisaniem 8 kwietnia 2019 roku porozumienia pomiędzy Krajową Sekcją Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” a rządem. Rząd zadeklarował w nim m.in. podwyżki dla nauczycieli o 9,6 proc. od września 2019 roku.
W 2019 roku udało się też doprowadzić do wzrostu wynagrodzeń pracowników sądów i prokuratury.
3 września 2021 roku przewodniczący KK Piotr Duda poinformował o zakończeniu negocjacji z premierem RP Mateuszem Morawieckim ws. odmrożenia wynagrodzeń dla pracowników sfery budżetowej. – Padła deklaracja, która została wpisana w projekt ustawy budżetowej na 2022 r. Tak, pracownicy sfery finansów publicznych, będziecie mieli podwyżki. Jest to deklaracja złożona przez polski rząd i jego szefa premiera Mateusza Morawieckiego – zapowiedział.
Na pomoc Białorusi i Ukrainie
NSZZ „Solidarność” poparł w 2020 roku walczących o wolność obywateli Białorusi. Protesty wybuchły w tym kraju po sfałszowanych wyborach prezydenckich. 13 sierpnia 2020 roku Piotr Duda apelował: „My, związkowcy i pracownicy polscy, wyrażając solidarność z naszymi kolegami – robotnikami i pracownikami białoruskich przedsiębiorstw – chcemy podzielić się z Wami naszym doświadczeniem z okresu walki z komunistyczną dyktaturą”. Na Białoruś wysłano konwój humanitarny dla załóg strajkujących zakładów. W sierpniu z kolei Prezydium KK podjęło decyzję o utworzeniu subkonta pod hasłem „Pomoc Białorusi”, na którym zbierane były środki na pomoc opozycji białoruskiej.
We wrześniu przewodniczący KK NSZZ „S” spotkał się ze Swiatłaną Cichanouską. „Jest dla nas rzeczą oczywistą, że stajemy po Waszej stronie gotowi wspierać Was w każdy możliwy, pokojowy sposób – powiedział podczas spotkania Piotr Duda.
W ramach wsparcia niezależnego i demokratycznego związku zawodowego BKDP z Białorusi we wrześniu 2020 roku przewodniczący NSZZ „S” udał się do Mińska z wizytą jako jedyny lider związkowy w Europie.
W lutym 2022 roku już od pierwszych dni wojny na Ukrainie Związek zaangażował się w działania na rzecz pomocy Ukrainie. Wspierał tamtejsze organizacje związkowe, na czele z KVPU. Pomaga też uchodźcom, którzy przybyli do Polski. Otworzył dla nich ośrodki należące do Związku – w Jarnołtówku i Spale. Przyjął do nich setki uchodźców.
W maju w Spale doszło do spotkania Piotra Dudy z Julią Tymoszenko. Była premier Ukrainy odwiedziła też przebywających w tamtejszym ośrodku uchodźców.
Ponadto prowadzone są zbiórki finansowe i rzeczowe koordynowane przez struktury regionalne i branżowe NSZZ „S”.
W marcu w budynku NSZZ „Solidarność” w Gdańsku otwarto też punkt recepcyjny dla uchodźców z Ukrainy. Osoby potrzebujące pomocy otrzymują w placówce tymczasowe zakwaterowanie, posiłek, podstawową opiekę medyczną, a także mogą uzyskać informacje na temat pobytu w Polsce.
Związek bardzo angażuje się w prace nad tym, by wprowadzić długofalową politykę migracyjną oraz zachować równe prawa dla pracowników polskich i obcokrajowców podejmujących pracę w Polsce.
Polityka klimatyczna i walka o Turów
11 grudnia 2019 roku obradująca w Gdańsku Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” wezwała polski rząd do zablokowania na najbliższym szczycie Rady Europejskiej propozycji klimatycznych KE zmierzających do wprowadzenia neutralności klimatycznej do roku 2050.
14 września 2020 roku związki zawodowe działające na Górnym Śląsku oraz w Zagłębiu Dąbrowskim reaktywowały Międzyzwiązkowy Komitet Protestacyjno-Strajkowy.
Pod koniec września Komitet podpisał z delegacją rządową porozumienie dotyczące zasad i tempa transformacji sektora górniczego. Ostatnia kopalnia węgla energetycznego ma zakończyć wydobycie w 2049 roku. Pracownicy kopalń otrzymali gwarancje zatrudnienia do emerytury.
Po decyzji wydanej w maju 2021 roku decyzji TSUE, która nakazała natychmiastowe wstrzymanie wydobycia w kopalni węgla brunatnego Turów, podjęto decyzję o zorganizowaniu w Luksemburgu pokojowej manifestacji. Odbyła się ona 22 października. W demonstracji wzięło udział ponad pięć tysięcy osób. Solidarność początkowo manifestowała przed siedzibą TSUE, po czym przemaszerowano pod ambasadę Czech w Luksemburgu. „Cała sytuacja związana nie tylko z Turowem, ale z całym pakietem klimatycznym, jest jasna i przejrzysta. Tu nie chodzi o żadną ekologię. To biznes i polityka” – mówił wówczas przewodniczący Piotr Duda.
Także w październiku 2021 roku Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” wezwała polski rząd oraz Parlament Europejski do zablokowania pakietu „Fit for 55” oraz zażądała podjęcia pilnych działań na rzecz gruntownej przebudowy systemu handlu emisjami EU-ETS.
„Umowa społeczna dotycząca transformacji górnictwa może wymagać gruntownej weryfikacji. Wojna na Ukrainie zmieniła całkowicie realia gospodarcze i geopolityczne” – z kolei ocenili w marcu 2022 roku uczestnicy spotkania górniczych związków zawodowych z przedstawicielami rządu.
Emerytury stażowe
NSZZ „Solidarność” przygotował projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, który złożono we wrześniu 2021 roku w Sejmie w ramach inicjatywy obywatelskiej.
Wcześniej, w maju 2021 roku, Piotr Duda mówił: – Nie mamy na co dłużej czekać, byliśmy cierpliwi przez ostatnie sześć lat rządów Zjednoczonej Prawicy. Widząc działania rządzących przez ostatnie 6 lat, musimy przejąć sprawy w swoje ręce, w ręce obywateli. Jako Solidarność chcemy w sposób prawny, logistyczny pomóc obywatelom przegłosować w Sejmie ustawę o emeryturach stażowych.
14 grudnia odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy „Emerytura za staż”. Niestety, prezydencki projekt emerytur stażowych, który trafił do Sejmu w styczniu 2022 roku, Prezydium KK określiło jako spóźnioną próbę realizacji porozumienia z Solidarnością.
Europejska płaca minimalna
Sukcesem Związku na polu międzynarodowym było przedstawienie przez Komisję Europejską inicjatywy dotyczącej dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej. Na podjęcie tych działań naciskał EKZZ, a tam debatę na ten temat zainicjował NSZZ „S”. W listopadzie 2019 roku z inicjatywy NSZZ „S” wystosowano wspólny list 24 organizacji z naszego regionu do EKZZ wyrażający poparcie dla tej dyrektywy.
NSZZ „S” poparł projekt przedstawiony przez KE w październiku 2020 roku dotyczący europejskiej płacy minimalnej.
NSZZ „Solidarność” pilnuje także, by każdego roku w Polsce godnie wzrastała płaca minimalna. Od stycznia 2020 roku do płacy minimalnej nie można wliczać dodatku za staż pracy, a więc dodatku wynikającego z osiągnięcia ustalonego okresu zatrudnienia. To realizacja postulatu Solidarności.
Na straży pamięci
31 sierpnia 2019 roku powołano Instytut Dziedzictwa Solidarności, nową instytucję kultury, współprowadzoną przez MKiDN i NSZZ „Solidarność”.
Mimo trudnych warunków pandemii, obchodzono także 40. rocznicę powstania NSZZ „S” oraz wprowadzenia stanu wojennego.
Na zaproszenie prezydenta Andrzeja Dudy pierwsze w roku 40-lecia Solidarności, w 2020 roku, posiedzenie Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” odbyło się w Sali Kolumnowej Pałacu Prezydenckiego.
31 sierpnia 2020 roku w Gdańsku odbyły się skromne z powodu panującej pandemii koronawirusa obchody 40. rocznicy podpisania porozumień sierpniowych i powstania NSZZ „Solidarność”.
Podczas uroczystości wystąpił m.in. prezydent Andrzej Duda. Przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” Piotr Duda w swoim wystąpieniu zaznaczył, że 1980 rok w Gdańsku, Szczecinie, Jastrzębiu-Zdroju i Dąbrowie Górniczej był tylko dopełnieniem słów Ojca Świętego Jana Pawła II, które wypowiedział 2 czerwca 1979 roku na placu Zwycięstwa w Warszawie. – Wtedy Solidarność rodziła się w naszych sercach, a za rok przelaliśmy to w dokumenty i postulaty – powiedział.
Dzień wcześniej na figurze Chrystusa Zbawiciela w Rio de Janeiro wyświetlono znak Solidarności.
Z kolei 13 grudnia 2021 roku w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL odbyły się uroczystości w dniu 40. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego.
Czas pandemii
W 2020 roku, po wybuchu pandemii koronawirusa, także formy pracy Związku i jego struktur musiały się zmienić. Przez niemal rok posiedzenia Komisji Krajowej odbywały się zdalnie lub hybrydowo. Związek pilnował także, by w tym trudnym czasie były przestrzegane prawa pracownicze, a uchwalane przez rząd kolejne tarcze antykryzysowe chroniły również interesy pracowników.
Konflikt w Radzie Dialogu Społecznego
W marcu 2020 roku podczas procedowania ustawy „Tarcza antykryzysowa” w sposób niezapowiedziany i bez konsultacji wprowadzone zostały zmiany dające prawo odwoływania członków Rady Dialogu Społecznego przez premiera.
Zgodnie z nimi można było odwołać członka rady nie tylko z powodu stwierdzenia kłamstwa lustracyjnego, ale praktycznie każdego innego, jaki premier uzna za właściwy. Piotr Duda zwrócił się o jednoznaczne stanowisko i interwencję w tej sprawie do prezydenta Andrzeja Dudy.
Prezydent RP oświadczył, że skieruje projekt do Trybunału Konstytucyjnego.
22 października 2020 roku przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” Piotr Duda poinformował podczas konferencji prasowej o rezygnacji z uczestnictwa Solidarności w RDS. Jednak niedługo później Solidarność wróciła do zasiadania w Radzie.
„W piątek, 4 grudnia, prezydent podpisał nowelizację ustawy, przywracając równowagę w radzie, tym samym umożliwił powrót do normalności. Członkowie Solidarności będą teraz mogli wrócić do rady i dalej pracować, bo czas jest niezwykle ważny, sprawy są pilne i rola Solidarności jest nie do przecenienia” – powiedział 7 grudnia 2020 roku na antenie Radia Gdańsk rzecznik prasowy KK NSZZ „S” Marek Lewandowski.
W maju 2020 roku podpisano umowę programową między przewodniczącym Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” a prezydentem Andrzejem Dudą. Komisja Krajowa udzieliła poparcia Andrzejowi Dudzie w wyborach prezydenckich. Andrzej Duda wygrał wybory w lipcu 2020 roku.