80. rocznica egzekucji dokonanej przez Niemców w KL Auschwitz na kilkudziesięciu oficerach Wojska Polskiego

Mija 80. rocznica egzekucji dokonanej przez Niemców w KL Auschwitz na kilkudziesięciu oficerach Wojska Polskiego, członkach konspiracji obozowej.
B. Więzień Władysław Siwek: Egzekucja pod Ścianą Straceń 80. rocznica egzekucji dokonanej przez Niemców w KL Auschwitz na kilkudziesięciu oficerach Wojska Polskiego
B. Więzień Władysław Siwek: Egzekucja pod Ścianą Straceń / Muzeum Auschwitz

W dniu 11 października 1943 r. pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku 11 esesmani rozstrzelali 54 polskich więźniów, w tym wspomnianych oficerów, działających w założonej przez rtm. Witolda Pileckiego tajnej Organizacji Wojskowej.

Ich pamięć uczcił w rocznicę tej egzekucji Marek Księżarczyk, prezes oświęcimskiego oddziału Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem – Pamięć o Auschwitz-Birkenau, zapalając znicze pod Ścianą Straceń.

 

Wybitni

W grupie rozstrzelanych byli Polacy, wybitni wojskowi, działacze społeczni i polityczni. Jednym z nich był ppłk lotnictwa Teofil Dziama, który urodził się 5 stycznia 1895 r. w  Rzeszowie. Po zdaniu matury studiował na Politechnice Lwowskiej. W sierpniu 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich, walcząc później z Rosjanami na froncie w Karpatach. Wiosną 1915 r. Dziama znalazł się w armii austriackiej na froncie włoskim. Wkrótce dostał się do niewoli włoskiej, a następnie wstąpił do szeregów tworzonej we Francji pod dowództwem gen. Józefa Hallera Armii Polskiej. Tutaj na własną prośbę zgłosił się do lotnictwa i po ukończeniu w 1918 r. szkoły pilotów powrócił w następnym roku do Polski i jako oficer-lotnik bał udział w wojnie z bolszewikami w 1920 r.

W okresie międzywojennym Teofil Dziama pełnił szereg odpowiedzialnych funkcji szkoleniowych i organizacyjnych w polskim lotnictwie, osiągając stopień podpułkownika-pilota i stanowisko zastępcy dowódcy 1. Pułku Lotniczego w Warszawie. Podczas okupacji niemieckiej był jednym z organizatorów konspiracyjnego Związku Walki Zbrojnej, później przekształconego w Armię Krajową. W październiku 1940 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w warszawskim więzieniu na Pawiaku, a następnie przewieziony do KL Auschwitz, gdzie otrzymał numer 13578.

W obozie działał w konspiracyjnej Organizacji Wojskowej. We wrześniu 1943 r. osadzono w bunkrach bloku nr 11 siedemdziesięciu czterech więźniów. Obozowe gestapo po śledztwie połączonym z intensywnymi przesłuchaniami i biciem część więźniów zwolniło.

Pozostałych w liczbie pięćdziesięciu czterech rozstrzelano po Ścianą Straceń w dniu 11 października 1943 r. Znaleźli się wśród nich członkowie Organizacji Wojskowej w obozie, w tym czołowi jej przywódcy: ppłk lotnictwa Juliusz Gilewicz oraz jego brat mjr Kazimierz Gilewicz, mjr Zygmunt Bończa-Bohdanowski, ppłk lotnictwa Teofil Dziama, Jan Mosdorf, kpt. Tadeusz Paolone-Lisowski, ppłk Kazimierz Stamirowski i ppłk Mieczysław Dobrzański.

 

Zginęli mężnie

Wszyscy oni zginęli mężnie. W pierwszej dwójce prowadzonych na rozstrzelanie szli: Dziama i Paolone, który w obozie był zarejestrowany pod nazwiskiem Lisowski. Płk Teofil Dziama zażądał wraz z  kpt. Paolone, by strzelano do nich nie w tył głowy, lecz prosto w twarz, jak do żołnierzy. Żądanie to zostało spełnione przez dokonujących egzekucję SS-Unterscharführea Friedricha Stiewitza i SS-Rapportführera Wilhelma Clausena. który aresztowany po wojnie, w trakcie przygotowań do procesu, zmarł w więzieniu w Krakowie w 1948 r.

Ponadto wśród rozstrzelanych w dniu 11 października 1943 r. było dziesięciu Żydów: Kadysz Alpern, Erich Essler Israel, Heinrich Landau, Joachim Lebenbaum, Mendel Pfenigstein, Dawid Pinkus, Julian Samuel, Moriz Schreiber, Naftalin Tuchmann oraz trzech Ukraińców: Wasyl Bojan, Wasyl Ostapieno, Jakow Parfieniuk i jeden Niemiec, Bernhart Schmitt.

Adam Cyra

Oświęcim, 10 października 2023 r.


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Cała prawda o rekordziście Jeden z dziesięciu z ostatniej chwili
Cała prawda o rekordziście "Jeden z dziesięciu"

Artur Baranowski, finalista „Jeden z dziesięciu”, który wprawił w osłupienie widzów i brawurowo awansował do finałowego odcinka, nie wystąpił ostatecznie w odcinku finałowym.

Niemcy zachwyceni Hołownią: „Superstar” z ostatniej chwili
Niemcy zachwyceni Hołownią: „Superstar”

„Sejmflix” i Superstar Hołownia. Polacy mają nowy rozrywkowy hit, którego gwiazdą jest nowy marszałek Sejmu – pisze o nowo wybranym marszałku Sejmu i nowym politycznym rozdaniu niemiecka stacja MDR.

Trzęsienie ziemi w Hiszpanii. FC Barcelona bez Roberta Lewandowskiego z ostatniej chwili
Trzęsienie ziemi w Hiszpanii. FC Barcelona bez Roberta Lewandowskiego

Sensacyjna informacja z Barcelony. Robert Lewandowski nie pojedzie do Belgii na mecz z Royalem Antwerp.

Wójt Dorohuska poinformował protestujących kierowców ciężarówek o rozwiązaniu protestu na granicy z ostatniej chwili
Wójt Dorohuska poinformował protestujących kierowców ciężarówek o rozwiązaniu protestu na granicy

Wójt gminy Dorohusk Wojciech Sawa rozwiązał protest przewoźników na granicy – dowiedział się reporter Polsat News Łukasz Dubaniewicz.

Jest wyrok w sprawie znanego polskiego aktora z ostatniej chwili
Jest wyrok w sprawie znanego polskiego aktora

Sąd po rozpoznaniu sprawy na zasadach ogólnych orzekł wobec aktora Jerzego S. karę 4 tys. grzywny za spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, będąc w stanie po użyciu alkoholu. Wcześniej w wyroku nakazowym zasądzono grzywnę w wysokości 3 tys., czemu sprzeciwiła się prokuratura.

Nieoficjalnie. Tak Tusk chce przeprowadzić czystki w TVP z ostatniej chwili
Nieoficjalnie. Tak Tusk chce przeprowadzić czystki w TVP

Interia informuje, jak ekipa Donalda Tuska chce przeprowadzić czystki w TVP. Portal wymienił najbardziej realne scenariusze.

Dlaczego Tusk wyrwał coś z rąk Barbary Nowackiej? Dziwne nagranie krąży w sieci [WIDEO] z ostatniej chwili
Dlaczego Tusk wyrwał coś z rąk Barbary Nowackiej? Dziwne nagranie krąży w sieci [WIDEO]

Sieć obiegło zastanawiające nagranie. Widać na nim, jak poseł KO Barbara Nowacka rozmawia z szefem PO Donaldem Tuskiem, który nagle wyrywa jej coś z rąk.

Beata Szydło pyta Hołowni: Czy zapanuje Pan nad jej zachowaniem? z ostatniej chwili
Beata Szydło pyta Hołowni: Czy zapanuje Pan nad jej zachowaniem?

Premier Mateusz Morawiecki w poniedziałek rano rozpoczął wygłaszanie w Sejmie exposé. Podczas przemówienia doszło do szokującej sytuacji. Głos w sprawie zabrała była premier Beata Szydło.

Burza w Polsacie. „Miszczak się wścieknie” z ostatniej chwili
Burza w Polsacie. „Miszczak się wścieknie”

Gorąco wokół Polsatu i osoby Edwarda Miszczaka. Ostatnio znany dziennikarz Robert Kozyra w rozmowie z Plejadą mówił o błędach Edwarda Miszczaka. Teraz w mediach społecznościowych znowu wrze.

Jarosław Kaczyński: Można sądzić, że ma powrócić polityka ulegania najsilniejszym grupom z ostatniej chwili
Jarosław Kaczyński: Można sądzić, że ma powrócić polityka ulegania najsilniejszym grupom

Biorąc pod uwagę zapowiedzi naszych politycznych oponentów, a także patrząc w przeszłość na lata1989-2015, można sądzić, że ma powrócić polityka m.in. ulegania najsilniejszym grupom; to łatwy sposób polityki - mówił lider PiS Jarosław Kaczyński podczas debaty nad expose premiera Mateusza Morawieckiego.

REKLAMA

80. rocznica egzekucji dokonanej przez Niemców w KL Auschwitz na kilkudziesięciu oficerach Wojska Polskiego

Mija 80. rocznica egzekucji dokonanej przez Niemców w KL Auschwitz na kilkudziesięciu oficerach Wojska Polskiego, członkach konspiracji obozowej.
B. Więzień Władysław Siwek: Egzekucja pod Ścianą Straceń 80. rocznica egzekucji dokonanej przez Niemców w KL Auschwitz na kilkudziesięciu oficerach Wojska Polskiego
B. Więzień Władysław Siwek: Egzekucja pod Ścianą Straceń / Muzeum Auschwitz

W dniu 11 października 1943 r. pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku 11 esesmani rozstrzelali 54 polskich więźniów, w tym wspomnianych oficerów, działających w założonej przez rtm. Witolda Pileckiego tajnej Organizacji Wojskowej.

Ich pamięć uczcił w rocznicę tej egzekucji Marek Księżarczyk, prezes oświęcimskiego oddziału Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem – Pamięć o Auschwitz-Birkenau, zapalając znicze pod Ścianą Straceń.

 

Wybitni

W grupie rozstrzelanych byli Polacy, wybitni wojskowi, działacze społeczni i polityczni. Jednym z nich był ppłk lotnictwa Teofil Dziama, który urodził się 5 stycznia 1895 r. w  Rzeszowie. Po zdaniu matury studiował na Politechnice Lwowskiej. W sierpniu 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich, walcząc później z Rosjanami na froncie w Karpatach. Wiosną 1915 r. Dziama znalazł się w armii austriackiej na froncie włoskim. Wkrótce dostał się do niewoli włoskiej, a następnie wstąpił do szeregów tworzonej we Francji pod dowództwem gen. Józefa Hallera Armii Polskiej. Tutaj na własną prośbę zgłosił się do lotnictwa i po ukończeniu w 1918 r. szkoły pilotów powrócił w następnym roku do Polski i jako oficer-lotnik bał udział w wojnie z bolszewikami w 1920 r.

W okresie międzywojennym Teofil Dziama pełnił szereg odpowiedzialnych funkcji szkoleniowych i organizacyjnych w polskim lotnictwie, osiągając stopień podpułkownika-pilota i stanowisko zastępcy dowódcy 1. Pułku Lotniczego w Warszawie. Podczas okupacji niemieckiej był jednym z organizatorów konspiracyjnego Związku Walki Zbrojnej, później przekształconego w Armię Krajową. W październiku 1940 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w warszawskim więzieniu na Pawiaku, a następnie przewieziony do KL Auschwitz, gdzie otrzymał numer 13578.

W obozie działał w konspiracyjnej Organizacji Wojskowej. We wrześniu 1943 r. osadzono w bunkrach bloku nr 11 siedemdziesięciu czterech więźniów. Obozowe gestapo po śledztwie połączonym z intensywnymi przesłuchaniami i biciem część więźniów zwolniło.

Pozostałych w liczbie pięćdziesięciu czterech rozstrzelano po Ścianą Straceń w dniu 11 października 1943 r. Znaleźli się wśród nich członkowie Organizacji Wojskowej w obozie, w tym czołowi jej przywódcy: ppłk lotnictwa Juliusz Gilewicz oraz jego brat mjr Kazimierz Gilewicz, mjr Zygmunt Bończa-Bohdanowski, ppłk lotnictwa Teofil Dziama, Jan Mosdorf, kpt. Tadeusz Paolone-Lisowski, ppłk Kazimierz Stamirowski i ppłk Mieczysław Dobrzański.

 

Zginęli mężnie

Wszyscy oni zginęli mężnie. W pierwszej dwójce prowadzonych na rozstrzelanie szli: Dziama i Paolone, który w obozie był zarejestrowany pod nazwiskiem Lisowski. Płk Teofil Dziama zażądał wraz z  kpt. Paolone, by strzelano do nich nie w tył głowy, lecz prosto w twarz, jak do żołnierzy. Żądanie to zostało spełnione przez dokonujących egzekucję SS-Unterscharführea Friedricha Stiewitza i SS-Rapportführera Wilhelma Clausena. który aresztowany po wojnie, w trakcie przygotowań do procesu, zmarł w więzieniu w Krakowie w 1948 r.

Ponadto wśród rozstrzelanych w dniu 11 października 1943 r. było dziesięciu Żydów: Kadysz Alpern, Erich Essler Israel, Heinrich Landau, Joachim Lebenbaum, Mendel Pfenigstein, Dawid Pinkus, Julian Samuel, Moriz Schreiber, Naftalin Tuchmann oraz trzech Ukraińców: Wasyl Bojan, Wasyl Ostapieno, Jakow Parfieniuk i jeden Niemiec, Bernhart Schmitt.

Adam Cyra

Oświęcim, 10 października 2023 r.



Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe