Opuchnięcie kostek może pojawić się po długiej podróży, jest też przypadłością osób przebywających długo w pozycji siedzącej. Bywa także objawem niektórych schorzeń, między innymi niewydolności żylnej, niewydolności nerek oraz zaburzeń krążenia, dlatego nie należy go lekceważyć.

Dlaczego puchną kostki?

Puchnięcie kostek może być skutkiem zatrzymania wody w organizmie, nadciśnienia tętniczego, problemów z układem limfatycznym, sercem lub nerkami. Obrzęki towarzyszą także urazom kończyn dolnych: naciągnięciu lub skręceniu stawów i mięśni oraz złamaniom kości, a także chorobom zapalnym. Mogą być wynikiem nieprawidłowych nawyków, takich jak noszenie nieodpowiedniego obuwia (wysokie obcasy!) czy długotrwałego bezruchu. Najczęściej jednak opuchlizna kostek i łydek jest spowodowana zatrzymaniem płynów, co może być wynikiem nadmiaru soli w diecie oraz zaburzeń równowagi hormonalnej. I dotyka to przede wszystkim kobiet, które są w ciąży, po porodzie, przed okresem, a następnie w trakcie menopauzy. Na obrzęki wpływa siedzący tryb życia lub niewystarczające nawodnienie.

Jeśli puchnięcie kostek jest uporczywe, nasila się lub jest powiązane z innymi objawami, zaleca się konsultację medyczną. Profesjonalna ocena pozwoli ustalić przyczynę i podjąć odpowiednie leczenie. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie badań, takich jak badania krwi, badanie obrazowe lub ocena układu sercowo-naczyniowego. Choć puchnięcie kostek może być jednym z objawów żylaków, sama opuchlizna nie zawsze musi być bezpośrednio związana z tym schorzeniem. Niemniej jednak, gdy ktoś doświadcza opuchlizny w okolicach kostek i równocześnie ma żylaki, może istnieć związek między tymi problemami.

Na równowagę płynów w organizmie może wpływać alkohol, prowadząc do zatrzymywania wody w tkankach i powodując obrzęk. Opuchlizna kostek u nóg po spożyciu alkoholu wynika między innymi z odwodnienia, rozszerzenia naczyń krwionośnych, zaburzenia krążenia, a także nieprawidłowej pracy nerek czy układu limfatycznego. Lato kumuluje niepożądane zjawiska wodne w organizmie, a odkryte stopy i łydki przestają wyglądać zdrowo i… atrakcyjnie. Obrzęk może także pojawić się w kończynach górnych, przede wszystkim w dłoniach, gdy puchną palce.

Na letnie obrzęki najlepsze jest nawadnianie

Pozornie wydaje się to nielogiczne: nadmiar wody pod skórą i jeszcze więcej pić? W ciepłe dni nasz organizm próbuje obniżyć swoją temperaturę poprzez pocenie się, a to przyczynia się do szybszego odwodnienia. Jednak może to prowadzić do zaburzeń stanu zdrowia, w tym spuchnięcia kończyn. Aby temu zapobiec, należy dostarczać organizmowi odpowiednią ilość wody i innych płynów, które poprawią przepływ krwi. Jednak nie wszystkie płyny są zdrowe, należy więc unikać słodkich, gazowanych napojów i alkoholu. Sztucznie barwione, konserwowane specyfiki najlepiej zastąpić naparami ziołowymi, które ugaszą pragnienie i będą działać moczopędnie, np. herbatką z pokrzywy, mniszka lekarskiego, skrzypu lub kopru. W czasie upału ograniczajmy spożywanie soli, gdyż ta zatrzymuje wodę w organizmie. Zamiast ciężkich tłustych dań jedzmy więcej zup, choćby chłodników, a także warzyw i owoców. Nieprzytłoczony kaloriami organizm łatwiej będzie wprawić w ruch.

Ruch pomaga tłoczyć płyny ustrojowe

Przy opuchniętych nogach ruch jest jak najbardziej wskazany. Spacer, jazda na rowerze czy pływanie usprawnią transport limfy w organizmie, co pozwoli uniknąć uciążliwych dolegliwości. Jeśli długo siedzimy, a nogi puchną i stają się ciężkie, należy jak najczęściej je ćwiczyć. Co jakiś czas trzeba się rozprostować, wstać, przejść się, a także wykonać kilka ćwiczeń rozciągających. Letnia kąpiel w basenie, morzu lub jeziorze natychmiast przynosi ulgę spuchniętym stopom. Spacer brzegiem morza powinien być stałym punktem wakacji.

Lekarstwa z ziołowej apteczki

Gdy obrzęki nóg dotykają nas ciągle, warto sięgnąć po preparaty zawierające w swoim składzie pomocne składniki ziołowe. Na szczególną uwagę zasługuje ruszczyk kolczasty (Ruscus aculeatus L.), znany też pod nazwą myszopłoch kolczasty. Naturalnie występuje on w rejonie Morza Śródziemnego i w Afryce, a w Polsce hodowany jest jako ozdobna roślina doniczkowa. Ekstrakty z ruszczyka znalazły zastosowanie w leczeniu niewydolności naczyń żylnych i limfatycznych, a także obrzęków kończyn. W walce z uciążliwymi obrzmieniami nóg pomoże nam również głóg dwuszyjkowy (Crataegus oxyacantha L.), nazywany cierniem białym lub babichą. Działanie lecznicze wykazują kwiaty rośliny, zrywane późną wiosną, i owoce, zbierane jesienią. Kwiaty głogu są bogate we flawonoidy, między innymi kwercetynę i rutynę, i to w bardzo wysokim stężeniu. Skutecznie wzmacniają ściany naczyń krwionośnych. Kwiaty zawierają ponadto garbniki, olejki eteryczne oraz witaminę C. Owoce wprawdzie dostarczają mniej flawonoidów, ale są bogate w witaminy z grupy B, witaminę A, PP i C oraz cenne pierwiastki. Korzystne działanie kwiatów i owoców głogu wpływa bezpośrednio na mięsień sercowy, poprawia jego ekonomikę pracy, przez co narządy wewnętrzne stają się lepiej ukrwione. Obie rośliny znajdziemy w aptece pod różnymi postaciami: kapsułek, ziół do zaparzania, tabletek, maści i nalewek. Warto po konsultacji z farmaceutą zaopatrzyć się w najlepszy dla nas preparat, by mieć go zawsze pod ręką.

Długa półka z kosmetykami do stóp

Odpowiednio dobrane kosmetyki przyniosą doraźną ulgę, ale mają też działanie profilaktycznie. Do smarowania najlepsze będą żele i balsamy zawierające kasztanowiec, nagietek, oczar, szałwię, arnikę i chłodzący mentol oraz kamforę. Po całodniowym wysiłku bardzo dobrze sprawdzą się letnie kąpiele, do których dodajmy kwiaty lawendy, miętę, rumianek, ocet jabłkowy, a także specjalne sole do nóg, np. Epsom czy jodowo-bromową. W ciągu dnia ulgę obolałym nogom przyniesie spray z hydrolatem z lawendy. Taka rozcieńczona esencja roślinna ma działanie orzeźwiające i odświeżające. Nawilżające balsamy czy kremy do stóp pomogą utrzymać skórę w dobrej kondycji, a dobrze nawilżona skóra jest bardziej elastyczna i mniej podatna na puchnięcie.

Leki na opuchnięte kostki – na receptę i bez

Wybór odpowiedniego leku zależy od przyczyny opuchlizny, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz ewentualnych istniejących schorzeń. Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii zaleca się konsultację z lekarzem, zwłaszcza jeśli opuchlizna jest uporczywa lub towarzyszą jej inne objawy. Najczęściej stosowane tabletki na opuchnięte kostki to dostępne bez recepty leki oraz suplementy diety zawierające diosminę, która poprawia krążenie krwi i zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych, co w efekcie pomaga w redukcji opuchlizny, uczucia ciężkości nóg oraz innych objawów związanych z zaburzeniami krążenia.

W przypadku bólu i stanu zapalnego pomagają ibuprofen lub naproksen, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Kolejna grupa to leki moczopędne, które zwiększają wydalanie nadmiaru płynów z organizmu, redukując opuchliznę. Chociaż niektóre preparaty diuretyczne są dostępne bez recepty, ich stosowanie powinno być omówione z lekarzem. W przypadku opuchlizny związanej z problemami naczyniowymi lekarz może zalecić leki przeciwpłytkowe, takie jak aspiryna czy klopidogrel, a gdy opuchlizna związana jest z zakrzepicą – leki antykoagulacyjne, takie jak warfaryna. Leczenie opuchniętych kostek powinno być ukierunkowane na przyczynę tego stanu. W związku z tym przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii zaleca się konsultację z lekarzem, który może dostosować leczenie do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Domowe sposoby na opuchnięte kostki

W domowym zaciszu warto unieść na jakiś czas nogi powyżej poziomu serca. Ułatwi to krążenie krwi i limfy, co pomoże zredukować opuchliznę. Dobry też będzie delikatny masaż, prowadzony w kierunku serca, który usprawni krążenie krwi i limfy. Pomogą ponadto łagodne ćwiczenia, takie jak krążenia stóp czy unoszenie nóg. Istnieją specjalne wyroby kompresyjne, które poprzez ucisk w odpowiednich miejscach pomagają w utrzymaniu prawidłowego przepływu krwi i zmniejszeniu obrzęku. Mogą to być pończochy lub podkolanówki, których odpowiednią grubość i rozmiar dobierze fachowiec w sklepie z artykułami rehabilitacyjnymi. Warto zaopatrzyć się w nie przed długą podróżą. Na obrzmiałe kostki zastosujmy zimne okłady; zmniejszają one obrzęk poprzez obkurczanie naczyń krwionośnych. Skuteczne – i przyjemne – jest zamoczenie nóg w misce z letnią (nie zimną!) wodą. Również kąpiel w chłodnej wodzie z dodatkiem soli morskiej lub olejków eterycznych pomoże złagodzić opuchliznę.