Nadchodzi reforma Służby Więziennej

Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało całościową koncepcję reformy Służby Więziennej. Do rozwiązań już funkcjonujących, takich jak program pracy więźniów i rozbudowa systemu dozoru elektronicznego, dojdą kolejne zmiany.
Alina Zienowicz Nadchodzi reforma Służby Więziennej
Alina Zienowicz / Wikimedia Commons
Dzięki zmianom Służba Więzienna stanie się nowoczesną, prężną i szanowaną formacją, która stoi na straży praworządności w Polsce i bezpieczeństwa obywateli.
 

- Służba Więzienna, która często jest w Polsce niedoceniana i pozostaje w cieniu, należy do najważniejszych elementów bezpieczeństwa. Cały polski system penitencjarny czeka rewolucja. Tego wymaga bowiem porządkowanie państwa – podkreślił Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Patryk Jaki.

- Służba Więzienna stanie się jedną z najnowocześniejszych formacji mundurowych zarówno w Polsce, jak w  Europie. Wiele pracy przed nami, ale na pewno te zadania zrealizujemy – zapewnił Dyrektor Generalny Służby Więziennej gen. Jacek Kitliński.

 
Nowy system naboru i kształcenia
 
Służba Więzienna, w przeciwieństwie do Policji, Sił Zbrojnych RP czy Państwowej Straży Pożarnej, nie posiada własnego szkolnictwa akademickiego. Dlatego jeszcze w tym roku planowane jest rozpoczęcie działań związanych z utworzeniem Państwowej Akademii Więziennictwa - ośrodka akademickiego, który będzie kształcił, na studiach pierwszego i drugiego stopnia, przyszłą kadrę oficerską i dowódczą Służby Więziennej. System uzupełniony będzie o kształcenie w szkołach średnich.
 
Rozbudowa systemu dozoru elektronicznego
 
Ministerstwo Sprawiedliwości pod obecnym kierownictwem przywróciło dozór elektroniczny jako formę wykonywania kary pozbawienia wolności. To tania i skuteczna metoda odbywania kary za mniej groźne przestępstwa. Umożliwia skazanym pracę albo kontynuowanie nauki,  a także zachowanie więzi rodzinnych. Lepiej służy resocjalizacji, a państwa nie naraża na wysokie koszty związane z pobytem skazanego w więzieniu. Koszt pobytu skazanego w zakładzie karnym lub areszcie wynosi bowiem około 3100 zł miesięcznie, a koszt dozoru elektronicznego – zaledwie 331 zł miesięcznie.
 
Liczba skazanych objętych systemem dozoru elektronicznego jest obecnie  większa o ponad 2300 osób niż przed zmianami. W ostatniej dobie w systemie dozoru elektronicznego karę odbywało 4630 osób. System ten będzie nadal rozbudowywany. Dozorem elektronicznym będą mogły zostać objęte osoby skazane na karę pozbawienia wolności do roku i sześciu miesięcy (obecnie – do roku), więźniowie odbywający przerwę w karze, a także stwarzający zagrożenie sprawcy przestępstw na tle seksualnym, mający zaburzenia psychiczne, wobec których po wyjściu na wolność zastosowano nadzór prewencyjny, a nie zostali skierowani do ośrodka specjalnego.
 
Powołanie Instytutu Kryminologii
 
W celu zwiększania wiedzy na temat funkcjonowania systemu penitencjarnego w Polsce zostanie powołany Instytut Kryminologii, który byłby instytucją badawczo-rozwojową więziennictwa, zajmującą się problematyką resocjalizacji, kryminologii i bezpieczeństwa publicznego oraz prowadzącą współpracę międzynarodową w tym zakresie. Jego głównym zadaniem będzie prowadzenie projektów badawczych dotyczących działania systemu penitencjarnego w Polsce. Wyniki badań prowadzonych przez Instytut Kryminologii posłużą lepszemu diagnozowaniu problemów oraz pozwolą na wprowadzenie najlepszych zmian
w celu modyfikowania systemu.
 
Doskonalenie zawodowe funkcjonariuszy
 
Doskonalenie wykonywania zadań przez funkcjonariuszy Służby Więziennej realizowane będzie przede wszystkim w jednym z najistotniejszych obszarów więziennictwa związanym z ochroną i bezpieczeństwem. Reforma zakłada podniesienie umiejętności strzeleckich i sprawności fizycznej funkcjonariuszy, budowę strzelnic, utworzenie zespołów strzelców wyborowych, jak również powołanie Klubu Sportowego Służby Więziennej, w którym funkcjonowały będą sekcje strzeleckie.
 
Nowoczesny sprzęt
 
W ramach realizowanego od początku 2017 roku programu modernizacji Służby Więziennej formacja wyposażona zostanie w nowoczesny sprzęt (kamizelki, kaski ochronne, kajdanki), uzbrojenie, elektroniczne kompleksowe systemy zabezpieczeń zakładów karnych i aresztów śledczych, urządzenia do prześwietlania paczek i bagaży, a także do wykrywania narkotyków, wykrywacze telefonów komórkowych, systemy sygnalizacji pożarów, systemy depozytowe kluczy. W ramach programu planuje się też zakup więźniarek przeznaczonych do transportu osadzonych.
 
Budowa nowoczesnych więzień
 
W ramach ustawy o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2017 – 2020”  dojdzie do budowy i modernizacji zakładów karnych w województwach opolskim, podkarpackim, mazowieckim, wielkopolskim oraz zachodniopomorskim. W związku z tymi inwestycjami planuje się likwidację lub przekształcenie małych i wyeksploatowanych jednostek  penitencjarnych, co pozwoli na racjonalizację wydatków ponoszonych na ich  utrzymanie. Nie wpłynie to natomiast na utratę pracy przez funkcjonariuszy Służby Więziennej, którzy zostaną przeniesieni do nowych lub zmodernizowanych jednostek. Nie zmniejszy się również liczba dostępnych miejsc dla osadzonych.
 
Praca więźniów
 
Ministerstwo Sprawiedliwości podejmuje systematyczne działania, które już dziś obniżają koszty utrzymania osadzonych oraz przeciwdziałają powracaniu skazanych do przestępstwa. Jako najskuteczniejsze metody resocjalizacji, resort rekomenduje zatrudnienie oraz nauczanie. Pierwszym etapem zmian jest program „Praca dla więźniów”.  W ciągu roku funkcjonowania programu zatrudnienie skazanych wzrosło z około 24 tys. do prawie 32 tys. W ramach programu  otwarto już trzy hale produkcyjne. W 2017 roku do użytku zostaną oddane dwie następne, a rozpoczęto budowę 12 kolejnych. Zatrudnienie znajdzie w nich 1515 osadzonych. Otwarcie tych hal przewidziane jest na 2018 rok.
 
Zmiana systemu resocjalizacji
 

Niezwykle istotne jest również objęcie jak największej grupy skazanych nauczaniem, szczególnie dającym możliwość zdobycia przydatnych umiejętności zawodowych. Zdecydowanie zwiększa to szansę podjęcia pracy w zakładzie karnym oraz po zwolnieniu z więzienia. Szkolenia zawodowe są i będą nadal prowadzone w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020. Wartość tego projektu wynosi ponad 130 mln zł, a środki pozyskano z funduszy europejskich.
 
Przełomem w polskim systemie resocjalizacji więźniów jest planowana budowa pierwszego w Polsce „domu przejściowego”, do którego trafiać będą więźniowie na kilka miesięcy przed końcem wyroku. Tego rodzaju placówki, mające półotwarty charakter (osadzeni chodzą do pracy i stopniowo przyzwyczajają się do funkcjonowania na wolności) z powodzeniem działają między innymi w Norwegii.
 
Przywracanie etosu służby
 
Reforma przyczyni się do zmiany wizerunku Służby Więziennej. Nie będzie już postrzegana jako formacja przestarzała, składająca się ze słabo wykształconych strażników, ukrytych za murami. Wreszcie zasłuży w społeczeństwie na zupełnie inny obraz - nowoczesnej, fachowej i prężnej organizacji, istotnej dla bezpieczeństwa obywateli i państwa.
 
Ważnym elementem przywracania etosu Służby Więziennej będzie nawiązywanie do tradycji Straży Więziennej okresu II Rzeczpospolitej, zaangażowanie funkcjonariuszy w edukację patriotyczną, uroczystości państwowe, tworzenie miejsc pamięci i oddawanie czci bohaterom. Przykładem takiego zaangażowania jest tworzenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, które powstaje na terenie dawnego Aresztu Śledczego przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. 

Ważne wydarzenia
 
Wiceminister Patryk Jaki i gen. Jacek Kitliński zapowiedzieli centralne obchody Święta Służby Więziennej, które będą miały miejsce w Warszawie 30 czerwca 2017 r. Rozpoczną się uroczystą Mszą Świętą w Bazylice Świętego Krzyża. Następnie na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego dojdzie do uroczystej promocji na pierwszy stopień oficerski Służby Więziennej, wręczenia odznaczeń państwowych i odznak oraz defilady funkcjonariuszy Służby Więziennej. Dzień wcześniej odbędzie się duża międzynarodowa konferencja szefów służb penitencjarnych krajów Unii Europejskiej.
 
 
źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości
 

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Sensacyjne informacje z Barcelony: Xavi jednak na wylocie? z ostatniej chwili
Sensacyjne informacje z Barcelony: Xavi jednak na wylocie?

Zdaniem hiszpańskich mediów sprawa pozostania Xaviego na stanowisku trenera Barcelony nie jest jeszcze przesądzona. Zdaniem "AS" wszystko zależy od tego, czy Blaugranie uda się odzyskać drugie miejsce w tabeli.

Paweł Jędrzejewski: Nie amerykańska ambasada w Polsce, ale polska w USA powinna potępiać antysemityzm Wiadomości
Paweł Jędrzejewski: Nie amerykańska ambasada w Polsce, ale polska w USA powinna potępiać antysemityzm

Zaatakowanie synagogi Nożyków w Warszawie przez szesnastolatka koniecznie trzeba postrzegać w szerszym kontekście. Poprzedziły je dwa wydarzenia, dość mocno nagłośnione przez media. Rok temu 14-latek i 15-latek namalowali swastykę na ścianie synagogi w Gdańsku-Wrzeszczu. W roku 2018, także w Gdańsku-Wrzeszczu, chory psychicznie rzucił kamieniem w szybę tej samej synagogi. Były także sporadyczne przypadki umieszczania antyżydowskich napisów na synagogach (np. we Wrocławiu). Czyli w ciągu prawie sześciu lat w Polsce miało miejsce kilka przypadków wandalizmu i dwa ataki - jeden popełniony przez małoletniego, jeden przez chorego psychicznie. Mało? Tak - na całe szczęście, bardzo mało.

Co Luna zrobiła z polską flagą? Oburzenie w sieci z ostatniej chwili
Co Luna zrobiła z polską flagą? Oburzenie w sieci

Luna reprezentująca Polskę podczas tegorocznej Eurowizji postanowiła pojawić się podczas konkursu nie tylko z biało-czerwoną, ale także tęczową flagą.

Nie żyje znany polski muzyk z ostatniej chwili
Nie żyje znany polski muzyk

W poniedziałek zmarł Jacek Zieliński wieloletni członek krakowskiej grupy Skaldowie - podała w mediach społecznościowych Piwnica pod Baranami. Miał 77 lat.

Kaczyński i Szydło: Wybieramy się na demonstrację Solidarności przeciwko Zielonemu Ładowi z ostatniej chwili
Kaczyński i Szydło: Wybieramy się na demonstrację Solidarności przeciwko Zielonemu Ładowi

– Decyzje, które zapadają na forum europejskim, przekładają się na życie mieszkańców jako ograniczenia, podatki, drożyzna. Dlatego wybieram się na marsz 10 maja – powiedział prezes PiS Jarosław Kaczyński w rozmowie z Tysol.pl.

Ukraina: Nie żyje dwukrotny mistrz Europy. Zginał na wojnie z ostatniej chwili
Ukraina: Nie żyje dwukrotny mistrz Europy. Zginał na wojnie

Pełeszenko zajął czwarte miejsce w kategorii 85 kg podczas igrzysk olimpijskich w 2016 roku. W tym samym roku został mistrzem Europy, ponownie zdobywając złoto rok później. W 2018 roku został zawieszony po tym, jak nie przeszedł testu antydopingowego. "Z wielkim smutkiem informujemy, że serce zasłużonego mistrza sportu Ukrainy Ołeksandra Pełeszenki przestało dziś bić. Składamy najszczersze kondolencje rodzinie i wszystkim, którzy go znali" – można przeczytać w komunikacie UWF na Facebooku. Hołd sztangiście złożył także Ukraiński Komitet Olimpijski, dodając, że wstąpił do sił zbrojnych już w pierwszych dniach inwazji Rosji na Ukrainę. "Wojna zabiera tych najlepszych... Bohaterowie nie umierają" – powiedział trener sztangistów i członek zarządu UWF Wiktor Słobodianiuk.

Komisja Europejska kończy procedurę z art. 7 wobec Polski. Jest reakcja PiS z ostatniej chwili
Komisja Europejska kończy procedurę z art. 7 wobec Polski. Jest reakcja PiS

– Uruchomienie procedury art. 7. za rządów PiS miało wyłączenie charakter politycznej presji; stan prawny jest dokładnie taki sam, co znaczy, że byliśmy oskarżani niesłusznie o łamanie praworządności – powiedzieli PAP politycy PiS pytani o zapowiedź zakończenia tej procedury.

Francja zabiera głos ws. doniesień o wysłaniu żołnierzy na Ukrainę z ostatniej chwili
Francja zabiera głos ws. doniesień o wysłaniu żołnierzy na Ukrainę

Francja nie wysłała wojsk na Ukrainę; takie doniesienia to efekt niesłabnącej kampanii dezinformacyjnej, która ma osłabić wsparcie Paryża dla Kijowa – ogłosiło w poniedziałek MSZ Francji. Wcześniej w mediach pojawiały się informacje o wysłaniu na Ukrainę około setki żołnierzy francuskiej Legii Cudzoziemskiej.

Niemcy: Koniec z dopłatami bezpośrednimi dla rolników? z ostatniej chwili
Niemcy: Koniec z dopłatami bezpośrednimi dla rolników?

Frakcja niemieckich Zielonych uważa, że wielomiliardowe dotacje rolne z Unii Europejskiej powinny być w przyszłości inaczej dystrybuowane.

„Człowiek z bliskiego kręgu poseł Gasiuk-Pihowicz”. Nowe informacje nt. sędziego Tomasza Szmydta z ostatniej chwili
„Człowiek z bliskiego kręgu poseł Gasiuk-Pihowicz”. Nowe informacje nt. sędziego Tomasza Szmydta

Przewodnicząca Krajowej Rady Sądownictwa Dagmara Pawełczyk-Woicka przekazała w rozmowie z dziennikiem „Rzeczpospolita”, że sędzia Tomasz Szmydt, który w poniedziałek poprosił o azyl na Białorusi, współpracował z poseł KO Kamilą Gasiuk-Pihowicz.

REKLAMA

Nadchodzi reforma Służby Więziennej

Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało całościową koncepcję reformy Służby Więziennej. Do rozwiązań już funkcjonujących, takich jak program pracy więźniów i rozbudowa systemu dozoru elektronicznego, dojdą kolejne zmiany.
Alina Zienowicz Nadchodzi reforma Służby Więziennej
Alina Zienowicz / Wikimedia Commons
Dzięki zmianom Służba Więzienna stanie się nowoczesną, prężną i szanowaną formacją, która stoi na straży praworządności w Polsce i bezpieczeństwa obywateli.
 

- Służba Więzienna, która często jest w Polsce niedoceniana i pozostaje w cieniu, należy do najważniejszych elementów bezpieczeństwa. Cały polski system penitencjarny czeka rewolucja. Tego wymaga bowiem porządkowanie państwa – podkreślił Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Patryk Jaki.

- Służba Więzienna stanie się jedną z najnowocześniejszych formacji mundurowych zarówno w Polsce, jak w  Europie. Wiele pracy przed nami, ale na pewno te zadania zrealizujemy – zapewnił Dyrektor Generalny Służby Więziennej gen. Jacek Kitliński.

 
Nowy system naboru i kształcenia
 
Służba Więzienna, w przeciwieństwie do Policji, Sił Zbrojnych RP czy Państwowej Straży Pożarnej, nie posiada własnego szkolnictwa akademickiego. Dlatego jeszcze w tym roku planowane jest rozpoczęcie działań związanych z utworzeniem Państwowej Akademii Więziennictwa - ośrodka akademickiego, który będzie kształcił, na studiach pierwszego i drugiego stopnia, przyszłą kadrę oficerską i dowódczą Służby Więziennej. System uzupełniony będzie o kształcenie w szkołach średnich.
 
Rozbudowa systemu dozoru elektronicznego
 
Ministerstwo Sprawiedliwości pod obecnym kierownictwem przywróciło dozór elektroniczny jako formę wykonywania kary pozbawienia wolności. To tania i skuteczna metoda odbywania kary za mniej groźne przestępstwa. Umożliwia skazanym pracę albo kontynuowanie nauki,  a także zachowanie więzi rodzinnych. Lepiej służy resocjalizacji, a państwa nie naraża na wysokie koszty związane z pobytem skazanego w więzieniu. Koszt pobytu skazanego w zakładzie karnym lub areszcie wynosi bowiem około 3100 zł miesięcznie, a koszt dozoru elektronicznego – zaledwie 331 zł miesięcznie.
 
Liczba skazanych objętych systemem dozoru elektronicznego jest obecnie  większa o ponad 2300 osób niż przed zmianami. W ostatniej dobie w systemie dozoru elektronicznego karę odbywało 4630 osób. System ten będzie nadal rozbudowywany. Dozorem elektronicznym będą mogły zostać objęte osoby skazane na karę pozbawienia wolności do roku i sześciu miesięcy (obecnie – do roku), więźniowie odbywający przerwę w karze, a także stwarzający zagrożenie sprawcy przestępstw na tle seksualnym, mający zaburzenia psychiczne, wobec których po wyjściu na wolność zastosowano nadzór prewencyjny, a nie zostali skierowani do ośrodka specjalnego.
 
Powołanie Instytutu Kryminologii
 
W celu zwiększania wiedzy na temat funkcjonowania systemu penitencjarnego w Polsce zostanie powołany Instytut Kryminologii, który byłby instytucją badawczo-rozwojową więziennictwa, zajmującą się problematyką resocjalizacji, kryminologii i bezpieczeństwa publicznego oraz prowadzącą współpracę międzynarodową w tym zakresie. Jego głównym zadaniem będzie prowadzenie projektów badawczych dotyczących działania systemu penitencjarnego w Polsce. Wyniki badań prowadzonych przez Instytut Kryminologii posłużą lepszemu diagnozowaniu problemów oraz pozwolą na wprowadzenie najlepszych zmian
w celu modyfikowania systemu.
 
Doskonalenie zawodowe funkcjonariuszy
 
Doskonalenie wykonywania zadań przez funkcjonariuszy Służby Więziennej realizowane będzie przede wszystkim w jednym z najistotniejszych obszarów więziennictwa związanym z ochroną i bezpieczeństwem. Reforma zakłada podniesienie umiejętności strzeleckich i sprawności fizycznej funkcjonariuszy, budowę strzelnic, utworzenie zespołów strzelców wyborowych, jak również powołanie Klubu Sportowego Służby Więziennej, w którym funkcjonowały będą sekcje strzeleckie.
 
Nowoczesny sprzęt
 
W ramach realizowanego od początku 2017 roku programu modernizacji Służby Więziennej formacja wyposażona zostanie w nowoczesny sprzęt (kamizelki, kaski ochronne, kajdanki), uzbrojenie, elektroniczne kompleksowe systemy zabezpieczeń zakładów karnych i aresztów śledczych, urządzenia do prześwietlania paczek i bagaży, a także do wykrywania narkotyków, wykrywacze telefonów komórkowych, systemy sygnalizacji pożarów, systemy depozytowe kluczy. W ramach programu planuje się też zakup więźniarek przeznaczonych do transportu osadzonych.
 
Budowa nowoczesnych więzień
 
W ramach ustawy o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2017 – 2020”  dojdzie do budowy i modernizacji zakładów karnych w województwach opolskim, podkarpackim, mazowieckim, wielkopolskim oraz zachodniopomorskim. W związku z tymi inwestycjami planuje się likwidację lub przekształcenie małych i wyeksploatowanych jednostek  penitencjarnych, co pozwoli na racjonalizację wydatków ponoszonych na ich  utrzymanie. Nie wpłynie to natomiast na utratę pracy przez funkcjonariuszy Służby Więziennej, którzy zostaną przeniesieni do nowych lub zmodernizowanych jednostek. Nie zmniejszy się również liczba dostępnych miejsc dla osadzonych.
 
Praca więźniów
 
Ministerstwo Sprawiedliwości podejmuje systematyczne działania, które już dziś obniżają koszty utrzymania osadzonych oraz przeciwdziałają powracaniu skazanych do przestępstwa. Jako najskuteczniejsze metody resocjalizacji, resort rekomenduje zatrudnienie oraz nauczanie. Pierwszym etapem zmian jest program „Praca dla więźniów”.  W ciągu roku funkcjonowania programu zatrudnienie skazanych wzrosło z około 24 tys. do prawie 32 tys. W ramach programu  otwarto już trzy hale produkcyjne. W 2017 roku do użytku zostaną oddane dwie następne, a rozpoczęto budowę 12 kolejnych. Zatrudnienie znajdzie w nich 1515 osadzonych. Otwarcie tych hal przewidziane jest na 2018 rok.
 
Zmiana systemu resocjalizacji
 

Niezwykle istotne jest również objęcie jak największej grupy skazanych nauczaniem, szczególnie dającym możliwość zdobycia przydatnych umiejętności zawodowych. Zdecydowanie zwiększa to szansę podjęcia pracy w zakładzie karnym oraz po zwolnieniu z więzienia. Szkolenia zawodowe są i będą nadal prowadzone w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020. Wartość tego projektu wynosi ponad 130 mln zł, a środki pozyskano z funduszy europejskich.
 
Przełomem w polskim systemie resocjalizacji więźniów jest planowana budowa pierwszego w Polsce „domu przejściowego”, do którego trafiać będą więźniowie na kilka miesięcy przed końcem wyroku. Tego rodzaju placówki, mające półotwarty charakter (osadzeni chodzą do pracy i stopniowo przyzwyczajają się do funkcjonowania na wolności) z powodzeniem działają między innymi w Norwegii.
 
Przywracanie etosu służby
 
Reforma przyczyni się do zmiany wizerunku Służby Więziennej. Nie będzie już postrzegana jako formacja przestarzała, składająca się ze słabo wykształconych strażników, ukrytych za murami. Wreszcie zasłuży w społeczeństwie na zupełnie inny obraz - nowoczesnej, fachowej i prężnej organizacji, istotnej dla bezpieczeństwa obywateli i państwa.
 
Ważnym elementem przywracania etosu Służby Więziennej będzie nawiązywanie do tradycji Straży Więziennej okresu II Rzeczpospolitej, zaangażowanie funkcjonariuszy w edukację patriotyczną, uroczystości państwowe, tworzenie miejsc pamięci i oddawanie czci bohaterom. Przykładem takiego zaangażowania jest tworzenie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, które powstaje na terenie dawnego Aresztu Śledczego przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. 

Ważne wydarzenia
 
Wiceminister Patryk Jaki i gen. Jacek Kitliński zapowiedzieli centralne obchody Święta Służby Więziennej, które będą miały miejsce w Warszawie 30 czerwca 2017 r. Rozpoczną się uroczystą Mszą Świętą w Bazylice Świętego Krzyża. Następnie na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego dojdzie do uroczystej promocji na pierwszy stopień oficerski Służby Więziennej, wręczenia odznaczeń państwowych i odznak oraz defilady funkcjonariuszy Służby Więziennej. Dzień wcześniej odbędzie się duża międzynarodowa konferencja szefów służb penitencjarnych krajów Unii Europejskiej.
 
 
źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości
 


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe