Ordo Iuris postuluje zwiększenie transparentności finansowania organizacji pozarządowych – konsultacje Komisji Europejskiej

W ramach corocznego przeglądu stanu praworządności we wszystkich państwach członkowskich UE, Instytut Ordo Iuris dostał zaproszenie do wzięcia udziału w konsultacjach raportu przygotowywanego przez Komisję Europejską. Tegoroczne spotkanie zostało poświęcone dyskusji na temat niezależności sądownictwa, ram antykorupcyjnych, wolności mediów, funkcjonowania organizacji pozarządowych w Polsce, sytuacji na granicy polsko-białoruskiej czy wreszcie wydatkowaniu środków na rzecz organizacji pozarządowych.

"Wprowadzenie takich rozwiązań byłoby szczególnie ważne w dobie silnej dezinformacji"

Przedstawiciele Instytutu w swoich wystąpieniach podkreślili m.in., że społeczeństwo obywatelskie w Polsce cieszy się ogromną swobodą podejmowania działań, niezależnie od tego jakie postulaty formułuje. Instytut popiera także działania legislacyjne mające na celu podniesienie standardu transparentności finansowania organizacji pozarządowych, zwłaszcza zagranicznego. Wprowadzenie takich rozwiązań byłoby szczególnie ważne w dobie silnej dezinformacji i wzajemnych oskarżeń o uzyskiwanie środków zagranicznych, a także zwiększyłoby przejrzystość debaty publicznej, narzucając identyczny obowiązek dla podmiotów krajowych i zagranicznych, co odpierałoby wszelkie zarzuty ewentualnego naruszenia swobody przepływu kapitału oraz prawa do swobodnego zrzeszania się.

Ostatnia wersja sprawozdania na temat praworządności została opublikowana w lipcu 2022 r. Dotyczyło ono czterech głównych obszarów mających istotny wpływ na poszanowanie zasady praworządności:  krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości, ram antykorupcyjnych, pluralizmu i wolności mediów oraz kwestii instytucjonalnych związanych z mechanizmami kontroli i równowagi władz ważnych dla sprawnego funkcjonowania demokracji. Nowym elementem trzeciej edycji sprawozdania było wskazanie konkretnych rekomendacji dla krajów członkowskich w powyższych obszarach. Spotkanie zostało zorganizowane w ramach krajowych konsultacji poprzedzających przygotowanie sprawozdania Komisji Europejskiej na temat stanu praworządności w UE w roku 2022 i 2023. Celem spotkania była dyskusja nad problematyką ujętą w tym sprawozdaniu. 

Zalecenia, jakie w lipcu Komisja sformułowała wobec Polski obejmowały m.in.: rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego oraz zapewnienie funkcjonalnej niezależności prokuratury od rządu. KE rekomendowała też wprowadzenie przepisów regulujących lobbing oraz standardowego internetowego systemu oświadczeń majątkowych urzędników publicznych, a także posłów i senatorów. Wśród zaleceń znalazło się ponadto zapewnienie niezależnych i skutecznych postępowań przygotowawczych i sądowych, jak również zapewnienie uczciwych, przejrzystych i niedyskryminacyjnych procedur przyznawania licencji na nadawanie podmiotom medialnym. Komisja zaleciła też poprawę warunków działania dla społeczeństwa obywatelskiego i Rzecznika Praw Obywatelskich.