Podążać drogą bł. ks. Jerzego

– 28 lutego w 42. rocznicę odprawienia pierwszej Mszy Świętej za Ojczyznę przez bł. ks. Jerzego Popiełuszkę rozpoczęli Państwo 37-tygodniowe czuwanie modlitewne przy grobie męczennika. Jakie intencje modlitewne powierzają Państwu patronowi Solidarności?

– Główną intencją jest modlitwa o wolność od lęku i nienawiści. Samo upamiętnienie postaci księdza Popiełuszki potrwa do listopada i co miesiąc będziemy się zajmowali jednym aspektem jego działalności, duchowości, historii. Aspekt duchowy jest ważny, bo dotyka naszych dzisiejszych problemów. Modlitwa jest częścią szerszego programu zaproponowanego przez Sanktuarium Błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki na warszawskim Żoliborzu. Oprócz modlitwy ważny jest post od złych, oceniających, raniących słów, wrażliwość na bliźniego i sięgnięcie do słów księdza Popiełuszki. W tym roku nie chodzi tylko o uczczenie pamięci o jego męczeństwie, ale także upamiętnienie człowieka, który przez swoje odważne wybory życiowe, wiarę, niesłychaną wrażliwość na bliźniego, zaangażowanie się w świat robotników i w życie społeczne zrobił tak dużo dobrego, że zło tamtego świata postanowiło go zniszczyć. Chcemy przyjrzeć się bliżej duchowości bł. ks. Jerzego, jego społecznej wrażliwości i podążać jego drogą.

– Co to oznacza?

– Jego droga duchowa opiera się na fundamentalnych wartościach chrześcijańskich. Mówi się, że ksiądz Jerzy powtarzał w swoich kazaniach słowa papieża Jana Pawła II i prymasa Stefana Wyszyńskiego – to oczywiście prawda, ale dodawał do nich silny, indywidualny wkład. Był pragmatykiem zanurzonym w świecie ludzkich i społecznych spraw, problemów, dramatów. Pomagał, spowiadał, słuchał, bez przerwy przebywał z ludźmi. Przeżywał również swój własny lęk. Może z tego powodu tak często mówił w kazaniach, że nie da się żyć prawdą bez pewnej konfrontacji ze światem i bez przełamywania lęku. Wybierając prawdę i pokonując lęk, będziemy w stanie zachować wolność, która ma swoją cenę. Przypominał o tym, że każdy człowiek ma godność i sumienie i że wybierając z różnych powodów kłamstwo, osuwamy się w zniewolenie i możemy stać się częścią systemu zła. Wspieramy zło choćby wtedy, kiedy jesteśmy bierni, milczymy. Kiedy ks. Jerzy przebywał na wakacjach w Dębkach w roku 1984, w małym miejscowym kościele wygłosił bardzo ważną homilię o przebaczeniu – o tym, że jest to sprawa poważna, dotykająca nawet naszej wieczności. Podkreślał, że wspaniałomyślne przebaczenie uwalnia zarówno skrzywdzonego, jak i tego, kto skrzywdził. Pierwsza Msza za Ojczyznę odprawiona 28 lutego 1982 roku sprawowana była w dwojakiej intencji – była to modlitwa za pokrzywdzonych, za upokorzonych, za cierpiących, ale także i za tych, którzy do tego zła się przyczynili. Ksiądz Popiełuszko modlił się za tych „po drugiej stronie”, bo widział w nich swoich braci. Ważnymi warunkami przebaczenia była prawda i oddanie sprawiedliwości skrzywdzonym.

CZYTAJ TAKŻE: Baner z wizerunkiem bł. ks. Jerzego Popiełuszki zawisł na budynku Komisji Krajowej NSZZ „S” w Warszawie

Lęk i nienawiść odbierają wolność

– Jest to zatem bardzo aktualna intencja w dzisiejszym czasie zdominowanym przez lęk, podziały, a nawet nienawiść.

– Tak, ksiądz Jerzy dobrze wiedział, że zarówno lęk, jak i nienawiść odbierają człowiekowi ważny wymiar wolności. Modlitwa o wolność od lęku i nienawiści to z jednej strony droga duchowa do podjęcia indywidualnie przez każdego człowieka, ale też i droga społeczna dla narodu zniewolonego obecnie różnymi lękami. Boimy się przyszłości, boimy się wojny, kryzysu, podwyżek… to długa lista spraw. Ksiądz Jerzy Popiełuszko był pragmatykiem. Nie wypowiadał pustych słów, realnie pokonywał lęk i działał w czasach trudniejszych niż nasze. Prosimy go o pomoc w uwolnieniu od lęku i nienawiści i to jest proces, który potrzebuje czasu. Dlatego modlitwa przy grobie bł. ks. Jerzego będzie trwała 37 tygodni – symbolizujących 37 lat życia męczennika. Każdy tydzień będzie niósł jakąś myśl, refleksję, rozważania dotyczące konkretnych wartości. To nie jest program polityczny, tu chodzi o indywidualną odnowę ludzkich serc, a w ten sposób relacji i w końcu oblicza naszego narodu. 

– Powołali Państwo komitet obchodów roku bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Jaka jest jego idea?

– Dokładnie jest to Komitet Upamiętnienia. Komitet to jest wiele osób, z których każda ma inną perspektywę, są dziennikarze, publicyści, historycy, także ludzie Solidarności, nauczyciele i młodzież. Obchody będą przygotowywane w wielu miejscach i będą się tym zapewne zajmowały kompetentne grona. My zajmujemy się inspirowaniem działań w Polsce i za granicą oraz pozyskiwaniem, gromadzeniem i publikowaniem informacji o wydarzeniach. Komitet zawiązał się w listopadzie ubiegłego roku w Sanktuarium Błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki w Warszawie. Współpracujemy ściśle z Sanktuarium, z warszawskim Muzeum księdza Popiełuszki i z archidiecezją warszawską. Od końca ubiegłego roku odwiedziliśmy wiele instytucji kultury, instytucji kościelnych, administracji lokalnej, a także rządowej i pytaliśmy, czy podejmują one jakieś działania związane z rocznicą. W wielu przypadkach rozmowy inspirowały do działań, wiele inicjatyw było już jednak zaawansowanych. Postanowiliśmy zatem stworzyć ogólnopolski węzeł komunikacyjny w postaci strony internetowej: https://40rocznica.popieluszko.net.pl/ – tak, aby ludziom, dla których bł. ks. Jerzy jest bliski, dać większą szansę pełnego przeżycia tego czasu. Na stronie publikujemy informacje o wydarzeniach rocznicowych w Polsce i za granicą, bo bogactwo działań będzie w tym roku ogromne. Chcieliśmy także wydobyć ogromne bogactwo perspektyw związanych z tym tematem. Czas upamiętnienia rozpoczął się w lutym i będzie przebiegał do listopada przez kolejne „przystanki pamięci”. Luty to rocznica pierwszej Mszy za Ojczyznę i inauguracja modlitwy o wolność od lęku i nienawiści, marzec to ogólnopolska Droga Krzyżowa Ludzi Pracy, czyli temat życia robotniczego, kwiecień to imieniny księdza Jerzego, czyli spotkanie środowisk związanych z księdzem Popiełuszką, maj to jego święcenia kapłańskie, czerwiec – rocznica beatyfikacji, sierpień to Solidarność, wrzesień – urodziny, których rocznicę będziemy obchodzić w okopach i Suchowoli, czyli w rodzinnych stronach księdza Jerzego, październik to rocznica jego porwania i śmierci, listopad – rocznica pogrzebu, który zgromadził od kilkuset tysięcy do miliona uczestników. Obszarów refleksji nad życiem księdza Jerzego Popiełuszki jest wiele, to skarbiec, do którego możemy stale sięgać. Szczególnie ważnym aspektem jego życia w kontekście naszej rozmowy dla portalu „Tygodnika Solidarność” są relacje księdza Jerzego z ludźmi pracy. Był bardzo blisko nich, mówił prostym językiem, rozumiał ich problemy, a oni rozumieli i przyjmowali jego przesłanie. Czuli przy nim swoją godność i podmiotowość – tyle razy szarganą przez władze komunistyczne, dla których robotnicy byli „masą”, na której ufundowany był komunistyczny ustrój. Ksiądz Popiełuszko okazywał im autentyczny, nieudawany szacunek, przyjaźń, oddanie, poświęcenie, wiele dla nich ryzykował. I za to go kochali i ufali mu. 
 

Paweł Kęska jest specjalistą ds. projektów rozwoju Muzeum, Ośrodka Dokumentacji Życia i Kultu oraz Sanktuarium Błogosławionego ks. Jerzego Popiełuszki

Rozmawiała: Agnieszka Żurek