Jak Polacy obchodzą Wielki Post i Wielkanoc? CBOS: Zatrzymanie tendencji spadkowych

Niemal dziewięć na dziesięć osób dzieli się z najbliższymi święconym jajkiem (89%), podobny odsetek deklaruje, że w ich rodzinach święci się pokarm w Wielką Sobotę (86%), prawie trzy czwarte dorosłych Polaków zachowuje post w Wielki Piątek (72%), a ponad połowa przystępuje do spowiedzi wielkanocnej (53%) - wynika z badań przeprowadzonych przez CBOS - „Wielki Post i Wielkanoc 2024 r.”. Celem analizy jest zobrazowanie zmian jakie zachodzą w kultywowaniu tradycyjnych zwyczajów świątecznych przez Polaków.
 Jak Polacy obchodzą Wielki Post i Wielkanoc?  CBOS: Zatrzymanie tendencji spadkowych
/ pixabay.com/congerdesign

Zatrzymanie spadkowych tendencji

Tegoroczne badanie CBOS wykazuje zatrzymanie spadkowych tendencji, które można było zaobserwować w 2022 roku w przypadku większości praktyk związanych z Wielkim Postem i Wielkanocą, jednak religijne praktyki, takie jak spowiedź wielkanocna czy udział w kościelnych obchodach Triduum Paschalnego, są praktykowane przez połowę lub mniej Polaków. Niemniej jednak, w znaczącej większości rodzin wciąż praktykuje się tradycję święcenia pokarmów w Wielką Sobotę i dzielenia się nimi z bliskimi przy świątecznym stole. Wydaje się zatem, że zwyczaje wielkanocne w niektórych domach są kontynuowane niezależnie od stopnia religijności domowników, a Polacy utrzymują te tradycje mimo coraz mniejszego zaangażowania w praktyki religijne. 

Rodzinne święta

Według badania CBOS, dla dwóch trzecich Polaków Wielkanoc to przede wszystkim święta rodzinne (65%). W drugiej kolejności, są one postrzegane jako miła tradycja (41%), a niemal równie często jako przeżycie religijne (39%). Rzadziej ankietowani deklarują, że jest to dla nich przerwa w pracy, czas wypoczynku (15%), lub okazja do spotkań z przyjaciółmi (10%). Pozostałe wymienione w pytaniu możliwości wskazały niewielkie grupy badanych. 

W porównaniu z poprzednim badaniem z 2022 roku, zaobserwowano spadek odsetka osób, które wskazywały, że Wielkanoc to głównie święto rodzinne (o 3 punkty procentowe), oraz przeżycie religijne (o 5 punktów). Jednocześnie zwiększył się udział respondentów, dla których święta wielkanocne stanowią miłą tradycję (o 3 punkty procentowe), oraz okazję do spotkań z przyjaciółmi (o 2 punkty). 

Kultywowanie tradycji

Niemal trzy czwarte dorosłych mieszkańców Polski przestrzega postu w Wielki Piątek (72%), a ponad połowa podchodzi do spowiedzi wielkanocnej (53%), co odpowiada poziomowi zanotowanemu dwa lata temu. Odsetek osób, które przyznają się do posypywania głowy popiołem w Środę Popielcową, zmniejszył się o 5 punktów procentowych, jednak wciąż niemal co druga osoba (49%) rozpoczyna Wielki Post w ten sposób. Również tyle samo co w 2022 roku osób bierze udział w uroczystościach Triduum Paschalnego (w Wielki Czwartek, Piątek lub Sobotę) – 48%. Praktycznie nie zmienił się również odsetek badanych, którzy uczestniczą w nabożeństwie drogi krzyżowej lub gorzkiego żalu, które praktukują ponad dwie piąte dorosłych Polaków (42%). Podobnie często respondenci uczestniczą w rekolekcjach wielkopostnych (41%). W związku z tym, podczas gdy w latach 2020-2022 odnotowano znaczny spadek praktyk wielkopostnych i wielkanocnych o charakterze religijnym wśród Polaków, w ostatnich dwóch latach zmiany te są niewielkie, a w niektórych przypadkach nawet nie występują. 

Kto praktykuje?

Według badań CBOS, to kobiety częściej niż mężczyźni uczestniczą osobiście w praktykach wielkopostnych i wielkanocnych. Z wiekiem coraz więcej osób decyduje się na praktyki związane z Wielkim Postem i Wielkanocą. Co ciekawe, 27% ankietowanych deklarujących, że w ogóle nie chodzą do kościoła, zachowuje post w Wielki Piątek. Z kolei im większe miasto, tym mniejszy udział mieszkańców w tych zwyczajach. Osoby o wykształceniu podstawowym i zawodowym częściej kontynuują te tradycje niż osoby z wykształceniem wyższym. Wśród kadry zarządzającej, specjalistów, pracowników biurowych oraz uczniów i studentów odnotowuje się najniższe odsetki praktyk wielkopostnych i wielkanocnych. Natomiast rolnicy, pracownicy niewykwalifikowani i emeryci częściej niż inni deklarują przestrzeganie tych zwyczajów. Osoby o najwyższych dochodach na osobę w gospodarstwie domowym rzadziej angażują się w tradycje wielkopostne. 

Rodzinne zwyczaje stabilnie

W praktykowaniu świątecznych tradycji w rodzinach Polaków obserwuje się wysoki stopień powszechności i stabilności. Niemal dziewięć na dziesięć osób dzieli się z bliskimi święconym jajkiem (89%), podobny odsetek wskazuje, że w ich rodzinach tradycyjnie święci się pokarm w Wielką Sobotę (86%). Ponad cztery piąte badanych (81%) praktykuje również zwyczaj wysyłania życzeń świątecznych. Warto zauważyć, że w tym roku po raz pierwszy zapytano o ten zwyczaj ogólnie, a odsetek osób praktykujących jest taki sam jak w 2022 roku, kiedy pytanie dotyczyło „wysyłania życzeń za pośrednictwem SMS-ów lub internetu”. 

Wykształcenie i wielkość miejsca zamieszkania ankietowanych mają mniejszy wpływ na badane tradycje rodzinne w porównaniu do wcześniej omawianych zwyczajów praktykowanych indywidualnie. Może to wynikać z faktu, że te ostatnie mają silniejszy charakter religijny. 

Nawet wśród osób, które uczestniczą w praktykach religijnych tylko kilka razy w roku, odsetek tych, którzy praktykują zwyczaje rodzinne związane ze świętami, takie jak święcenie pokarmów i dzielenie się święconym jajkiem, wynosi 93% lub więcej. Wyniki te nieznacznie różnią się od odsetków wśród osób, które częściej uczestniczą w praktykach religijnych. Innymi słowy, nawet osoby, które rzadziej uczęszczają do kościoła, obchodzą Święta Wielkanocne w tradycyjny sposób: święcą pokarmy i dzielą się nimi przy świątecznym stole.

Tradycje nie tylko dla wierzących

Warto podkreślić, że wg badań CBOS ponad połowa osób, które w ogóle nie uczestniczą w mszy, nabożeństwach ani spotkaniach religijnych, nadal praktykuje tradycje rodzinne związane ze świętami. Wśród tych tradycji wymienić można malowanie pisanek, święcenie pokarmów w Wielką Sobotę, dzielenie się święconym jajkiem, obchodzenie śmigusa-dyngusa oraz wysyłanie życzeń świątecznych. Tylko 9% osób w tej grupie nie wskazało angażowania się w żadną z tych tradycji. 

CBOS, ar


 

POLECANE
Makabryczne odkrycie w Warszawie. Policja bada sprawę Wiadomości
Makabryczne odkrycie w Warszawie. Policja bada sprawę

W czwartek ze Stawu Służewieckiego wyłowiono ciało człowieka, które mogło przebywać w wodzie od dłuższego czasu – informuje "Super Express".

Przyszły norweski rząd przeciwny przystąpieniu do Unii Europejskiej? tylko u nas
Przyszły norweski rząd przeciwny przystąpieniu do Unii Europejskiej?

Polityka zagraniczna Norwegii od zakończenia II wojny światowej opiera się na założeniu, że jej stosunki z USA i członkostwo w NATO zagwarantują jej bezpieczeństwo. Norwegowie zagłosowali przeciwko członkostwu w dwóch referendach, w 1972 i 1994 roku.

Ekshumacje Polaków na miejscu zbrodni na Ukrainie. Początek prac po świętach Wiadomości
Ekshumacje Polaków na miejscu zbrodni na Ukrainie. Początek prac po świętach

24 kwietnia rozpoczną się prace ekshumacyjne w Puźnikach na Ukrainie, gdzie zginęli polscy obywatele. Chcemy ustalić wszystkie ofiary dramatycznej nocy z 1945 r. i dokonać godnego pochówku - powiedział w czwartek wiceszef Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Maciej Wróbel.

Kryzys wodociągowy w Otwocku i Karczewie. Nowy komunikat sanepidu Wiadomości
Kryzys wodociągowy w Otwocku i Karczewie. Nowy komunikat sanepidu

Woda z wodociągu publicznego w Otwocku może być wykorzystywana bez ograniczeń do spożycia przez ludzi - poinformował w czwartek Powiatowy Inspektor Sanitarny w Otwocku.

Eksplozja nielegalnego laboratorium przyczyną pożaru hali w Gdańsku Wiadomości
Eksplozja nielegalnego laboratorium przyczyną pożaru hali w Gdańsku

Jak poinformowały w czwartek policja oraz prokuratura, pożar, który strawił gdańską halę na Przeróbce, był wywołany eksplozją działającego w środku nielegalnego laboratorium. Trzech podejrzanych w tej sprawie trafiło do aresztu. Pożar przyniósł straty szacowane wstępnie na 20 mln zł.

Było co podziwiać. Niezwykłe zjawisko nad Bałtykiem Wiadomości
"Było co podziwiać". Niezwykłe zjawisko nad Bałtykiem

To była noc, której plażowicze spędzający wiosenny urlop na Mierzei Wiślanej z pewnością długo nie zapomną. W środę, 16 kwietnia, zorza polarna, która zazwyczaj pojawia się jedynie w okolicach biegunów, tym razem rozświetliła niebo nad Bałtykiem.

Wypadek w Warszawie. Jest komunikat Tramwajów Warszawskich Wiadomości
Wypadek w Warszawie. Jest komunikat Tramwajów Warszawskich

W czwartek w Warszawie przy przystanku PKP Rakowiec doszło do potrącenia dziecka przez tramwaj, które znalazło się pod składem. Tramwaj musi zostać podniesiony, aby wydobyć dziecko. Trwa uruchamianie komunikacji zastępczej.

Kuźniar ujawnił, ile zarabiał w TVN. Padły kwoty Wiadomości
Kuźniar ujawnił, ile zarabiał w TVN. Padły kwoty

Była gwiazda TVN Jarosław Kuźniar ujawnił, ile naprawdę zarabiał w stacji.

Noworodek znaleziony w reklamówce miał we krwi amfetaminę. Najnowsze informacje Wiadomości
Noworodek znaleziony w reklamówce miał we krwi amfetaminę. Najnowsze informacje

Matka noworodka porzuconego w pustostanie na Bałutach w Łodzi usłyszała zarzut usiłowania zabójstwa dziecka. Kobieta jest w szpitalu i tam przesłuchał ją prokurator. Zapowiedział wniosek o tymczasowe aresztowanie kobiety. Noworodek jest w szpitalu. We krwi dziecka wykryto amfetaminę.

Czechy uniezależniają się od Rosji po 60 latach pilne
Czechy uniezależniają się od Rosji po 60 latach

Po raz pierwszy w historii Czechy odbierają wyłącznie nierosyjską ropę - poinformował w czwartek premier tego kraju Petr Fiala. Zakończona została rozbudowa transalpejskiego rurociągu TAL i pierwsze dostawy nierosyjskiej ropy pochodzące ze zbiorników we włoskim Trieście dotarły do Czech.

REKLAMA

Jak Polacy obchodzą Wielki Post i Wielkanoc? CBOS: Zatrzymanie tendencji spadkowych

Niemal dziewięć na dziesięć osób dzieli się z najbliższymi święconym jajkiem (89%), podobny odsetek deklaruje, że w ich rodzinach święci się pokarm w Wielką Sobotę (86%), prawie trzy czwarte dorosłych Polaków zachowuje post w Wielki Piątek (72%), a ponad połowa przystępuje do spowiedzi wielkanocnej (53%) - wynika z badań przeprowadzonych przez CBOS - „Wielki Post i Wielkanoc 2024 r.”. Celem analizy jest zobrazowanie zmian jakie zachodzą w kultywowaniu tradycyjnych zwyczajów świątecznych przez Polaków.
 Jak Polacy obchodzą Wielki Post i Wielkanoc?  CBOS: Zatrzymanie tendencji spadkowych
/ pixabay.com/congerdesign

Zatrzymanie spadkowych tendencji

Tegoroczne badanie CBOS wykazuje zatrzymanie spadkowych tendencji, które można było zaobserwować w 2022 roku w przypadku większości praktyk związanych z Wielkim Postem i Wielkanocą, jednak religijne praktyki, takie jak spowiedź wielkanocna czy udział w kościelnych obchodach Triduum Paschalnego, są praktykowane przez połowę lub mniej Polaków. Niemniej jednak, w znaczącej większości rodzin wciąż praktykuje się tradycję święcenia pokarmów w Wielką Sobotę i dzielenia się nimi z bliskimi przy świątecznym stole. Wydaje się zatem, że zwyczaje wielkanocne w niektórych domach są kontynuowane niezależnie od stopnia religijności domowników, a Polacy utrzymują te tradycje mimo coraz mniejszego zaangażowania w praktyki religijne. 

Rodzinne święta

Według badania CBOS, dla dwóch trzecich Polaków Wielkanoc to przede wszystkim święta rodzinne (65%). W drugiej kolejności, są one postrzegane jako miła tradycja (41%), a niemal równie często jako przeżycie religijne (39%). Rzadziej ankietowani deklarują, że jest to dla nich przerwa w pracy, czas wypoczynku (15%), lub okazja do spotkań z przyjaciółmi (10%). Pozostałe wymienione w pytaniu możliwości wskazały niewielkie grupy badanych. 

W porównaniu z poprzednim badaniem z 2022 roku, zaobserwowano spadek odsetka osób, które wskazywały, że Wielkanoc to głównie święto rodzinne (o 3 punkty procentowe), oraz przeżycie religijne (o 5 punktów). Jednocześnie zwiększył się udział respondentów, dla których święta wielkanocne stanowią miłą tradycję (o 3 punkty procentowe), oraz okazję do spotkań z przyjaciółmi (o 2 punkty). 

Kultywowanie tradycji

Niemal trzy czwarte dorosłych mieszkańców Polski przestrzega postu w Wielki Piątek (72%), a ponad połowa podchodzi do spowiedzi wielkanocnej (53%), co odpowiada poziomowi zanotowanemu dwa lata temu. Odsetek osób, które przyznają się do posypywania głowy popiołem w Środę Popielcową, zmniejszył się o 5 punktów procentowych, jednak wciąż niemal co druga osoba (49%) rozpoczyna Wielki Post w ten sposób. Również tyle samo co w 2022 roku osób bierze udział w uroczystościach Triduum Paschalnego (w Wielki Czwartek, Piątek lub Sobotę) – 48%. Praktycznie nie zmienił się również odsetek badanych, którzy uczestniczą w nabożeństwie drogi krzyżowej lub gorzkiego żalu, które praktukują ponad dwie piąte dorosłych Polaków (42%). Podobnie często respondenci uczestniczą w rekolekcjach wielkopostnych (41%). W związku z tym, podczas gdy w latach 2020-2022 odnotowano znaczny spadek praktyk wielkopostnych i wielkanocnych o charakterze religijnym wśród Polaków, w ostatnich dwóch latach zmiany te są niewielkie, a w niektórych przypadkach nawet nie występują. 

Kto praktykuje?

Według badań CBOS, to kobiety częściej niż mężczyźni uczestniczą osobiście w praktykach wielkopostnych i wielkanocnych. Z wiekiem coraz więcej osób decyduje się na praktyki związane z Wielkim Postem i Wielkanocą. Co ciekawe, 27% ankietowanych deklarujących, że w ogóle nie chodzą do kościoła, zachowuje post w Wielki Piątek. Z kolei im większe miasto, tym mniejszy udział mieszkańców w tych zwyczajach. Osoby o wykształceniu podstawowym i zawodowym częściej kontynuują te tradycje niż osoby z wykształceniem wyższym. Wśród kadry zarządzającej, specjalistów, pracowników biurowych oraz uczniów i studentów odnotowuje się najniższe odsetki praktyk wielkopostnych i wielkanocnych. Natomiast rolnicy, pracownicy niewykwalifikowani i emeryci częściej niż inni deklarują przestrzeganie tych zwyczajów. Osoby o najwyższych dochodach na osobę w gospodarstwie domowym rzadziej angażują się w tradycje wielkopostne. 

Rodzinne zwyczaje stabilnie

W praktykowaniu świątecznych tradycji w rodzinach Polaków obserwuje się wysoki stopień powszechności i stabilności. Niemal dziewięć na dziesięć osób dzieli się z bliskimi święconym jajkiem (89%), podobny odsetek wskazuje, że w ich rodzinach tradycyjnie święci się pokarm w Wielką Sobotę (86%). Ponad cztery piąte badanych (81%) praktykuje również zwyczaj wysyłania życzeń świątecznych. Warto zauważyć, że w tym roku po raz pierwszy zapytano o ten zwyczaj ogólnie, a odsetek osób praktykujących jest taki sam jak w 2022 roku, kiedy pytanie dotyczyło „wysyłania życzeń za pośrednictwem SMS-ów lub internetu”. 

Wykształcenie i wielkość miejsca zamieszkania ankietowanych mają mniejszy wpływ na badane tradycje rodzinne w porównaniu do wcześniej omawianych zwyczajów praktykowanych indywidualnie. Może to wynikać z faktu, że te ostatnie mają silniejszy charakter religijny. 

Nawet wśród osób, które uczestniczą w praktykach religijnych tylko kilka razy w roku, odsetek tych, którzy praktykują zwyczaje rodzinne związane ze świętami, takie jak święcenie pokarmów i dzielenie się święconym jajkiem, wynosi 93% lub więcej. Wyniki te nieznacznie różnią się od odsetków wśród osób, które częściej uczestniczą w praktykach religijnych. Innymi słowy, nawet osoby, które rzadziej uczęszczają do kościoła, obchodzą Święta Wielkanocne w tradycyjny sposób: święcą pokarmy i dzielą się nimi przy świątecznym stole.

Tradycje nie tylko dla wierzących

Warto podkreślić, że wg badań CBOS ponad połowa osób, które w ogóle nie uczestniczą w mszy, nabożeństwach ani spotkaniach religijnych, nadal praktykuje tradycje rodzinne związane ze świętami. Wśród tych tradycji wymienić można malowanie pisanek, święcenie pokarmów w Wielką Sobotę, dzielenie się święconym jajkiem, obchodzenie śmigusa-dyngusa oraz wysyłanie życzeń świątecznych. Tylko 9% osób w tej grupie nie wskazało angażowania się w żadną z tych tradycji. 

CBOS, ar



 

Polecane
Emerytury
Stażowe