Jak Polacy obchodzą Wielki Post i Wielkanoc? CBOS: Zatrzymanie tendencji spadkowych

Niemal dziewięć na dziesięć osób dzieli się z najbliższymi święconym jajkiem (89%), podobny odsetek deklaruje, że w ich rodzinach święci się pokarm w Wielką Sobotę (86%), prawie trzy czwarte dorosłych Polaków zachowuje post w Wielki Piątek (72%), a ponad połowa przystępuje do spowiedzi wielkanocnej (53%) - wynika z badań przeprowadzonych przez CBOS - „Wielki Post i Wielkanoc 2024 r.”. Celem analizy jest zobrazowanie zmian jakie zachodzą w kultywowaniu tradycyjnych zwyczajów świątecznych przez Polaków.
 Jak Polacy obchodzą Wielki Post i Wielkanoc?  CBOS: Zatrzymanie tendencji spadkowych
/ pixabay.com/congerdesign

Zatrzymanie spadkowych tendencji

Tegoroczne badanie CBOS wykazuje zatrzymanie spadkowych tendencji, które można było zaobserwować w 2022 roku w przypadku większości praktyk związanych z Wielkim Postem i Wielkanocą, jednak religijne praktyki, takie jak spowiedź wielkanocna czy udział w kościelnych obchodach Triduum Paschalnego, są praktykowane przez połowę lub mniej Polaków. Niemniej jednak, w znaczącej większości rodzin wciąż praktykuje się tradycję święcenia pokarmów w Wielką Sobotę i dzielenia się nimi z bliskimi przy świątecznym stole. Wydaje się zatem, że zwyczaje wielkanocne w niektórych domach są kontynuowane niezależnie od stopnia religijności domowników, a Polacy utrzymują te tradycje mimo coraz mniejszego zaangażowania w praktyki religijne. 

Rodzinne święta

Według badania CBOS, dla dwóch trzecich Polaków Wielkanoc to przede wszystkim święta rodzinne (65%). W drugiej kolejności, są one postrzegane jako miła tradycja (41%), a niemal równie często jako przeżycie religijne (39%). Rzadziej ankietowani deklarują, że jest to dla nich przerwa w pracy, czas wypoczynku (15%), lub okazja do spotkań z przyjaciółmi (10%). Pozostałe wymienione w pytaniu możliwości wskazały niewielkie grupy badanych. 

W porównaniu z poprzednim badaniem z 2022 roku, zaobserwowano spadek odsetka osób, które wskazywały, że Wielkanoc to głównie święto rodzinne (o 3 punkty procentowe), oraz przeżycie religijne (o 5 punktów). Jednocześnie zwiększył się udział respondentów, dla których święta wielkanocne stanowią miłą tradycję (o 3 punkty procentowe), oraz okazję do spotkań z przyjaciółmi (o 2 punkty). 

Kultywowanie tradycji

Niemal trzy czwarte dorosłych mieszkańców Polski przestrzega postu w Wielki Piątek (72%), a ponad połowa podchodzi do spowiedzi wielkanocnej (53%), co odpowiada poziomowi zanotowanemu dwa lata temu. Odsetek osób, które przyznają się do posypywania głowy popiołem w Środę Popielcową, zmniejszył się o 5 punktów procentowych, jednak wciąż niemal co druga osoba (49%) rozpoczyna Wielki Post w ten sposób. Również tyle samo co w 2022 roku osób bierze udział w uroczystościach Triduum Paschalnego (w Wielki Czwartek, Piątek lub Sobotę) – 48%. Praktycznie nie zmienił się również odsetek badanych, którzy uczestniczą w nabożeństwie drogi krzyżowej lub gorzkiego żalu, które praktukują ponad dwie piąte dorosłych Polaków (42%). Podobnie często respondenci uczestniczą w rekolekcjach wielkopostnych (41%). W związku z tym, podczas gdy w latach 2020-2022 odnotowano znaczny spadek praktyk wielkopostnych i wielkanocnych o charakterze religijnym wśród Polaków, w ostatnich dwóch latach zmiany te są niewielkie, a w niektórych przypadkach nawet nie występują. 

Kto praktykuje?

Według badań CBOS, to kobiety częściej niż mężczyźni uczestniczą osobiście w praktykach wielkopostnych i wielkanocnych. Z wiekiem coraz więcej osób decyduje się na praktyki związane z Wielkim Postem i Wielkanocą. Co ciekawe, 27% ankietowanych deklarujących, że w ogóle nie chodzą do kościoła, zachowuje post w Wielki Piątek. Z kolei im większe miasto, tym mniejszy udział mieszkańców w tych zwyczajach. Osoby o wykształceniu podstawowym i zawodowym częściej kontynuują te tradycje niż osoby z wykształceniem wyższym. Wśród kadry zarządzającej, specjalistów, pracowników biurowych oraz uczniów i studentów odnotowuje się najniższe odsetki praktyk wielkopostnych i wielkanocnych. Natomiast rolnicy, pracownicy niewykwalifikowani i emeryci częściej niż inni deklarują przestrzeganie tych zwyczajów. Osoby o najwyższych dochodach na osobę w gospodarstwie domowym rzadziej angażują się w tradycje wielkopostne. 

Rodzinne zwyczaje stabilnie

W praktykowaniu świątecznych tradycji w rodzinach Polaków obserwuje się wysoki stopień powszechności i stabilności. Niemal dziewięć na dziesięć osób dzieli się z bliskimi święconym jajkiem (89%), podobny odsetek wskazuje, że w ich rodzinach tradycyjnie święci się pokarm w Wielką Sobotę (86%). Ponad cztery piąte badanych (81%) praktykuje również zwyczaj wysyłania życzeń świątecznych. Warto zauważyć, że w tym roku po raz pierwszy zapytano o ten zwyczaj ogólnie, a odsetek osób praktykujących jest taki sam jak w 2022 roku, kiedy pytanie dotyczyło „wysyłania życzeń za pośrednictwem SMS-ów lub internetu”. 

Wykształcenie i wielkość miejsca zamieszkania ankietowanych mają mniejszy wpływ na badane tradycje rodzinne w porównaniu do wcześniej omawianych zwyczajów praktykowanych indywidualnie. Może to wynikać z faktu, że te ostatnie mają silniejszy charakter religijny. 

Nawet wśród osób, które uczestniczą w praktykach religijnych tylko kilka razy w roku, odsetek tych, którzy praktykują zwyczaje rodzinne związane ze świętami, takie jak święcenie pokarmów i dzielenie się święconym jajkiem, wynosi 93% lub więcej. Wyniki te nieznacznie różnią się od odsetków wśród osób, które częściej uczestniczą w praktykach religijnych. Innymi słowy, nawet osoby, które rzadziej uczęszczają do kościoła, obchodzą Święta Wielkanocne w tradycyjny sposób: święcą pokarmy i dzielą się nimi przy świątecznym stole.

Tradycje nie tylko dla wierzących

Warto podkreślić, że wg badań CBOS ponad połowa osób, które w ogóle nie uczestniczą w mszy, nabożeństwach ani spotkaniach religijnych, nadal praktykuje tradycje rodzinne związane ze świętami. Wśród tych tradycji wymienić można malowanie pisanek, święcenie pokarmów w Wielką Sobotę, dzielenie się święconym jajkiem, obchodzenie śmigusa-dyngusa oraz wysyłanie życzeń świątecznych. Tylko 9% osób w tej grupie nie wskazało angażowania się w żadną z tych tradycji. 

CBOS, ar


 

POLECANE
Rumuni mądrzejsi od Polaków. System da się pokonać tylko u nas
Rumuni mądrzejsi od Polaków. System da się pokonać

W Niemczech coraz bliżej delegalizacji AfD, we Francji uniemożliwiają start w wyborach Marine Le Pen. W „starej Europie” układ jest już zamknięty, będzie niezwykle trudno go zniszczyć. Na szczęście jest jeszcze Europa Środkowa i Wschodnia – paradoksalnie, w byłych krajach komunistycznych jest dziś dużo więcej wolności.

Prezydent Brazylii spotka się z Władimirem Putinem. W tle inicjatywa pokojowa Wiadomości
Prezydent Brazylii spotka się z Władimirem Putinem. W tle "inicjatywa pokojowa"

Według medialnych doniesień prezydent Brazylii Luiz Inacio Lula da Silva ma udać się w podróż do Moskwy. Przywódca zamierza spotkać się z prezydentem Rosji Władimirem Putinem. Miałby on przedstawić "inicjatywę pokojową" ws. zakończenia wojny na Ukrainie.

Ważny komunikat dla mieszkańców Wrocławia z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Wrocławia

Dobra wiadomość dla kierowców i mieszkańców Wrocławia – miasto nie będzie musiało wprowadzać strefy czystego transportu w 2025 roku. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska poinformował, że poziom dwutlenku azotu w powietrzu nie przekroczył dopuszczalnej normy. Ale czy to koniec tematu? Niekoniecznie.

Sławomir Nitras o opiłowywaniu katolików: To nie jest prawda Wiadomości
Sławomir Nitras o "opiłowywaniu katolików": "To nie jest prawda"

Sławomir Nitras w trakcie rozmowy na antenie Radia Zet został zapytany o kwestię "opiłowywania katolików". - To nie jest prawda - stwierdził w odpowiedzi minister sportu. Przypomnijmy, że chodzi o wypowiedź Nitrasa z 2021 roku z Campusu Polska Przyszłości na temat przyszłości katolików w Polsce.

Polskie wojsko czekają wielkie zmiany? Generałowie chcą nowego systemu dowodzenia z ostatniej chwili
Polskie wojsko czekają wielkie zmiany? Generałowie chcą nowego systemu dowodzenia

– Musimy odejść od obecnego systemu dowodzenia w Wojsku Polskim; potrzebujemy dowództwa, które utrzyma siły zbrojne w gotowości – powiedział we wtorek szef Sztabu Generalnego WP gen. Wiesław Kukuła. – Pytanie nie brzmi, czy zmieniać system, tylko kiedy. Moim zdaniem najwyższa pora – wtórował mu szef BBN gen. Dariusz Łukowski.

Zakaz mediów społecznościowych dla nastolatków? Padła propozycja Wiadomości
Zakaz mediów społecznościowych dla nastolatków? Padła propozycja

Nowa Zelandia planuje wprowadzić zakaz korzystania z mediów społecznościowych dla osób poniżej 16. roku życia. Firmy będą musiały weryfikować wiek użytkowników.

Tusk atakuje Andrzeja Dudę po zawetowaniu ustawy ws. składki zdrowotnej. Prezydent odpowiada z ostatniej chwili
Tusk atakuje Andrzeja Dudę po zawetowaniu ustawy ws. składki zdrowotnej. Prezydent odpowiada

"Denerwują się, bo nie umieją dodać swoim inaczej niż kosztem większości ludzi. A wciąż nie mogą. Nie pozwólcie!" – pisze na platformie X prezydent Andrzej Duda, odpowiadając na wpis premiera Donalda Tuska ws. obniżenia składki zdrowotnej.

Paweł Kukiz uderza w Szymona Hołownię ws. pisma do Karola Nawrockiego Wiadomości
Paweł Kukiz uderza w Szymona Hołownię ws. pisma do Karola Nawrockiego

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia skierował do kandydata na prezydenta Karola Nawrockiego pismo z zaproszeniem na posiedzenie sejmowej komisji sprawiedliwości. Na tę inicjatywę Nawrocki odpowiedział podczas rozmowy na kanale Rymanowski Live. Tę sprawę skomentował także poseł Paweł Kukiz.

Najnowszy sondaż. PiS i KO niemal ex aequo z ostatniej chwili
Najnowszy sondaż. PiS i KO niemal ex aequo

Z najnowszego sondażu preferencji partyjnych pracowni Pollster dla "Super Expressu" wynika, że poparcie dla dwóch największych ugrupowań jest praktycznie takie samo. Koalicja Obywatelska uzyskała 31,28 proc. poparcia, a Prawo i Sprawiedliwość – 31,05 proc. 

Wrocław: Zderzenie autobusu z tramwajem. Kilkanaście osób poszkodowanych Wiadomości
Wrocław: Zderzenie autobusu z tramwajem. Kilkanaście osób poszkodowanych

We wtorek na skrzyżowaniu ulic ulic Kochanowskiego i Różyckiego we Wrocławiu doszło do zderzenia autobusu MPK z tramwajem. Jak podaje PolsatNews.pl, w zdarzeniu ucierpiało 13 osób.

REKLAMA

Jak Polacy obchodzą Wielki Post i Wielkanoc? CBOS: Zatrzymanie tendencji spadkowych

Niemal dziewięć na dziesięć osób dzieli się z najbliższymi święconym jajkiem (89%), podobny odsetek deklaruje, że w ich rodzinach święci się pokarm w Wielką Sobotę (86%), prawie trzy czwarte dorosłych Polaków zachowuje post w Wielki Piątek (72%), a ponad połowa przystępuje do spowiedzi wielkanocnej (53%) - wynika z badań przeprowadzonych przez CBOS - „Wielki Post i Wielkanoc 2024 r.”. Celem analizy jest zobrazowanie zmian jakie zachodzą w kultywowaniu tradycyjnych zwyczajów świątecznych przez Polaków.
 Jak Polacy obchodzą Wielki Post i Wielkanoc?  CBOS: Zatrzymanie tendencji spadkowych
/ pixabay.com/congerdesign

Zatrzymanie spadkowych tendencji

Tegoroczne badanie CBOS wykazuje zatrzymanie spadkowych tendencji, które można było zaobserwować w 2022 roku w przypadku większości praktyk związanych z Wielkim Postem i Wielkanocą, jednak religijne praktyki, takie jak spowiedź wielkanocna czy udział w kościelnych obchodach Triduum Paschalnego, są praktykowane przez połowę lub mniej Polaków. Niemniej jednak, w znaczącej większości rodzin wciąż praktykuje się tradycję święcenia pokarmów w Wielką Sobotę i dzielenia się nimi z bliskimi przy świątecznym stole. Wydaje się zatem, że zwyczaje wielkanocne w niektórych domach są kontynuowane niezależnie od stopnia religijności domowników, a Polacy utrzymują te tradycje mimo coraz mniejszego zaangażowania w praktyki religijne. 

Rodzinne święta

Według badania CBOS, dla dwóch trzecich Polaków Wielkanoc to przede wszystkim święta rodzinne (65%). W drugiej kolejności, są one postrzegane jako miła tradycja (41%), a niemal równie często jako przeżycie religijne (39%). Rzadziej ankietowani deklarują, że jest to dla nich przerwa w pracy, czas wypoczynku (15%), lub okazja do spotkań z przyjaciółmi (10%). Pozostałe wymienione w pytaniu możliwości wskazały niewielkie grupy badanych. 

W porównaniu z poprzednim badaniem z 2022 roku, zaobserwowano spadek odsetka osób, które wskazywały, że Wielkanoc to głównie święto rodzinne (o 3 punkty procentowe), oraz przeżycie religijne (o 5 punktów). Jednocześnie zwiększył się udział respondentów, dla których święta wielkanocne stanowią miłą tradycję (o 3 punkty procentowe), oraz okazję do spotkań z przyjaciółmi (o 2 punkty). 

Kultywowanie tradycji

Niemal trzy czwarte dorosłych mieszkańców Polski przestrzega postu w Wielki Piątek (72%), a ponad połowa podchodzi do spowiedzi wielkanocnej (53%), co odpowiada poziomowi zanotowanemu dwa lata temu. Odsetek osób, które przyznają się do posypywania głowy popiołem w Środę Popielcową, zmniejszył się o 5 punktów procentowych, jednak wciąż niemal co druga osoba (49%) rozpoczyna Wielki Post w ten sposób. Również tyle samo co w 2022 roku osób bierze udział w uroczystościach Triduum Paschalnego (w Wielki Czwartek, Piątek lub Sobotę) – 48%. Praktycznie nie zmienił się również odsetek badanych, którzy uczestniczą w nabożeństwie drogi krzyżowej lub gorzkiego żalu, które praktukują ponad dwie piąte dorosłych Polaków (42%). Podobnie często respondenci uczestniczą w rekolekcjach wielkopostnych (41%). W związku z tym, podczas gdy w latach 2020-2022 odnotowano znaczny spadek praktyk wielkopostnych i wielkanocnych o charakterze religijnym wśród Polaków, w ostatnich dwóch latach zmiany te są niewielkie, a w niektórych przypadkach nawet nie występują. 

Kto praktykuje?

Według badań CBOS, to kobiety częściej niż mężczyźni uczestniczą osobiście w praktykach wielkopostnych i wielkanocnych. Z wiekiem coraz więcej osób decyduje się na praktyki związane z Wielkim Postem i Wielkanocą. Co ciekawe, 27% ankietowanych deklarujących, że w ogóle nie chodzą do kościoła, zachowuje post w Wielki Piątek. Z kolei im większe miasto, tym mniejszy udział mieszkańców w tych zwyczajach. Osoby o wykształceniu podstawowym i zawodowym częściej kontynuują te tradycje niż osoby z wykształceniem wyższym. Wśród kadry zarządzającej, specjalistów, pracowników biurowych oraz uczniów i studentów odnotowuje się najniższe odsetki praktyk wielkopostnych i wielkanocnych. Natomiast rolnicy, pracownicy niewykwalifikowani i emeryci częściej niż inni deklarują przestrzeganie tych zwyczajów. Osoby o najwyższych dochodach na osobę w gospodarstwie domowym rzadziej angażują się w tradycje wielkopostne. 

Rodzinne zwyczaje stabilnie

W praktykowaniu świątecznych tradycji w rodzinach Polaków obserwuje się wysoki stopień powszechności i stabilności. Niemal dziewięć na dziesięć osób dzieli się z bliskimi święconym jajkiem (89%), podobny odsetek wskazuje, że w ich rodzinach tradycyjnie święci się pokarm w Wielką Sobotę (86%). Ponad cztery piąte badanych (81%) praktykuje również zwyczaj wysyłania życzeń świątecznych. Warto zauważyć, że w tym roku po raz pierwszy zapytano o ten zwyczaj ogólnie, a odsetek osób praktykujących jest taki sam jak w 2022 roku, kiedy pytanie dotyczyło „wysyłania życzeń za pośrednictwem SMS-ów lub internetu”. 

Wykształcenie i wielkość miejsca zamieszkania ankietowanych mają mniejszy wpływ na badane tradycje rodzinne w porównaniu do wcześniej omawianych zwyczajów praktykowanych indywidualnie. Może to wynikać z faktu, że te ostatnie mają silniejszy charakter religijny. 

Nawet wśród osób, które uczestniczą w praktykach religijnych tylko kilka razy w roku, odsetek tych, którzy praktykują zwyczaje rodzinne związane ze świętami, takie jak święcenie pokarmów i dzielenie się święconym jajkiem, wynosi 93% lub więcej. Wyniki te nieznacznie różnią się od odsetków wśród osób, które częściej uczestniczą w praktykach religijnych. Innymi słowy, nawet osoby, które rzadziej uczęszczają do kościoła, obchodzą Święta Wielkanocne w tradycyjny sposób: święcą pokarmy i dzielą się nimi przy świątecznym stole.

Tradycje nie tylko dla wierzących

Warto podkreślić, że wg badań CBOS ponad połowa osób, które w ogóle nie uczestniczą w mszy, nabożeństwach ani spotkaniach religijnych, nadal praktykuje tradycje rodzinne związane ze świętami. Wśród tych tradycji wymienić można malowanie pisanek, święcenie pokarmów w Wielką Sobotę, dzielenie się święconym jajkiem, obchodzenie śmigusa-dyngusa oraz wysyłanie życzeń świątecznych. Tylko 9% osób w tej grupie nie wskazało angażowania się w żadną z tych tradycji. 

CBOS, ar



 

Polecane
Emerytury
Stażowe