"Język podhalański" następny po "języku śląskim"? Znamienne słowa naukowca

– Nie ma przeszkód, aby gwara górali podhalańskich stała się językiem regionalnym. Ta mowa jest faktycznie żywa i włada nią około 100 tys. osób – ocenił w rozmowie z PAP dr Artur Czesak, dialektolog, leksykograf, badacz słowiańskich mikrojęzyków literackich, juror konkursów gwarowych oraz członek Rady Języka Śląskiego.
Giewont, Tatry
Giewont, Tatry / fot. K. Olszanowska-Kuńka / CC BY-SA 3.0

Dr Artur Czesak podkreślił, że można podnieść gwarę podhalańską do rangi języka regionalnego, tak jak język śląski, ale nie ma na razie oddolnego ruchu, który by o to zabiegał.

– To parlament realizuje wolę grupy obywateli, jeżeli jest taka potrzeba. Jeżeli chodzi o gwarę podhalańską, to mamy nie tylko osoby władające tym językiem, ale i bogatą literaturę, poezję, sztuki teatralne, a nawet przykłady fragmentów Pisma Świętego i dzieł literackich. Sam Stanisław Witkiewicz już w drugiej połowie XIX wieku pisał gwarą góralską, wielkim orędownikiem góralszczyzny był ks. Józef Tischner – stwierdził naukowiec.

Na Podhalu są wszystkie czynniki, aby gwara góralska mogła stać się językiem regionalnym

– uważa dr Czesak.

CZYTAJ TAKŻE: Tusk atakuje Kaczyńskiego i straszy PiS-em: "Wszyscy się śmieja, a powinni się bać"

"Każda gwara regionalna jest językiem"

Zdaniem językoznawcy, na poziomie czysto strukturalnym, każda gwara regionalna jest językiem. Dodatkowo gwara górali podhalańskich ma swoje odmiany, na przykład różni się w Bukowinie Tatrzańskiej, Zakopanem czy w Kościelisku.

Jak twierdzi dr Czesak, te drobne różnice można zepchnąć na dalszy plan i dokonać standaryzacji takiego języka w celach zapisu, aby na przykład móc uczyć języka góralskiego w szkołach lub wydawać książki z jednolitym zapisem. Obecnie gwara góralska jest zapisywana w różny sposób.

Naukowiec dodał, że nie ma bariery językowej między literacką polszczyzną, a góralszczyzną, a atutem jest już opracowany przez prof. Józefa Kąsia wielotomowy leksykon gwary góralskiej.

Procesom zanikania gwar, jako codziennego języka lokalnych wspólnot, towarzyszy inny proces - podnoszenia prestiżu tych lokalnych języków, przenoszenia ich w nowe miejsca, nowe sposoby używania, nowe czasy, nowe techniki przekazu. Chodzi o to, że mniej ludzi na wsi, czy w małych społecznościach mówi gwarą, ale nagle okazuje się, że pojawiają się nowe osoby, nowi mówcy, uczący się tych języków

– powiedział dr Czesak.

CZYTAJ TAKŻE: Aktywiści "Ostatniego Pokolenia" mieli zablokować karetkę pogotowia


 

POLECANE
Dramat w Hiszpanii. Runął historyczny most z ostatniej chwili
Dramat w Hiszpanii. Runął historyczny most

Rwące wody rzeki Tag spowodowały w niedzielę nad ranem zawalenie się historycznego mostu w miejscowości Talavera de la Reina w prowincji Toledo w środkowej Hiszpanii. Premier Pedro Sanchez już zapowiedział jego odbudowę.

Nawrocki: zachodnia granica Polski nie jest strzeżona przez państwo, a przez polskich patriotów pilne
Nawrocki: zachodnia granica Polski nie jest strzeżona przez państwo, a przez polskich patriotów

- Jestem zaniepokojony tym, iż konferencja odbyła się w momencie, gdy przez zachodnią polską granicę odbywa napływ nielegalnych migrantów na teren państwa polskiego, a państwo polskie nie wykonuje swoich obowiązków ochrony naszej zachodniej granicy - wyraził zaniepokojenie Karol Nawrocki na swoim przedwyborczym spotkaniu w Żurominie, odnosząc się do wizyty Donalda Tuska przy zaporze na polsko-białoruskiej granicy.

Dom za grosze w malowniczych Włoszech? Jest pewien haczyk Wiadomości
Dom za grosze w malowniczych Włoszech? Jest pewien haczyk

Malownicze włoskie wioski w Trydencie pustoszeją, a władze szukają sposobu, by tchnąć w nie nowe życie. Teraz oferują 100 tysięcy euro na zakup i remont domu w tej górskiej prowincji. Brzmi jak marzenie? Jest jeden haczyk.

Wyjątkowy serial już niedługo na platformie Max Wiadomości
Wyjątkowy serial już niedługo na platformie Max

Już 16 maja na platformie Max zadebiutuje nowy serial „Duster”, za który odpowiadają - J.J. Abrams, twórca kultowego „Lost: Zagubieni”, oraz LaToya Morgan, scenarzystka hitu „The Walking Dead”. Produkcja liczy osiem odcinków, które będą pojawiać się co tydzień.

Niemieccy kibice zdewastowali nowy stadion w Opolu Wiadomości
Niemieccy kibice zdewastowali nowy stadion w Opolu

„Stadion jest ubezpieczony i poradzimy sobie z tymi zniszczeniami. Nie zmienia to faktu, że te akty wandalizmu są paskudne. Jakby przez stadion przewaliła się jakaś dzicz! Bardzo to przygnębiające” - ocenił prezydent Opola Arkadiusz Wiśniewski. Za zniszczenia dziennikarze oskarżają kibiców z Niemiec, ponieważ do wandalizmu doszło w sektorach przez nich zajmowanych.

Komunikat dla mieszkańców Gdyni Wiadomości
Komunikat dla mieszkańców Gdyni

Gdynia pozyskała ponad 3,5 miliona złotych z rządowego Funduszu Dopłat na remont lokali komunalnych. Dzięki tym środkom miasto planuje odnowienie 45 pustostanów, które po adaptacji będą mogły służyć mieszkańcom jako pełnowartościowe mieszkania. To ważny krok w poprawie dostępności lokali dla osób potrzebujących wsparcia mieszkaniowego.

Polski produkt hitem w słowackim dyskoncie Wiadomości
Polski produkt hitem w słowackim dyskoncie

Sieć Biedronka ogłosiła, że na początku marca otworzy swoje pierwsze sklepy na terenie Słowacji — poinformował portal Wiadomości Handlowe. W początkowej fazie ekspansji firma skupi się na mniejszych i średnich miastach, a dopiero później planuje wejść do Bratysławy

„Rosja będzie się rozszerzać”. Niepokojąca analiza ISW Wiadomości
„Rosja będzie się rozszerzać”. Niepokojąca analiza ISW

Władisław Surkow, były bliski doradca Władimira Putina, zapowiedział, że Rosja "będzie rozszerzać się we wszystkich kierunkach", a tzw. rosyjski świat (russkij mir) "nie ma granic" - zauważył w najnowszej analizie amerykański think tank Instytut Studiów nad Wojną (ISW).

Niemieckie media: Kontrakty zbrojeniowe Polski z USA mogą zostać anulowane pilne
Niemieckie media: Kontrakty zbrojeniowe Polski z USA mogą zostać anulowane

"Tym razem z niemieckiej prasy dowiadujemy się, że Ministerstwo Obrony Narodowej może anulować kontrakty zbrojeniowe zawarte z USA" - napisał na platformie X, były minister obrony, poseł PiS Mariusz Błaszczak.

Rośnie plaga oszustw na polisę OC. Można stracić kilkaset tysięcy Wiadomości
Rośnie plaga oszustw na polisę OC. Można stracić kilkaset tysięcy

Media donoszą o nowej metodzie oszustów. Przestępcy wykorzystują skradzione dane osobowe, szczególnie PESEL, do zawierania fikcyjnych polis OC, co może skończyć się zadłużeniem ofiar sięgającym setek tysięcy złotych.

REKLAMA

"Język podhalański" następny po "języku śląskim"? Znamienne słowa naukowca

– Nie ma przeszkód, aby gwara górali podhalańskich stała się językiem regionalnym. Ta mowa jest faktycznie żywa i włada nią około 100 tys. osób – ocenił w rozmowie z PAP dr Artur Czesak, dialektolog, leksykograf, badacz słowiańskich mikrojęzyków literackich, juror konkursów gwarowych oraz członek Rady Języka Śląskiego.
Giewont, Tatry
Giewont, Tatry / fot. K. Olszanowska-Kuńka / CC BY-SA 3.0

Dr Artur Czesak podkreślił, że można podnieść gwarę podhalańską do rangi języka regionalnego, tak jak język śląski, ale nie ma na razie oddolnego ruchu, który by o to zabiegał.

– To parlament realizuje wolę grupy obywateli, jeżeli jest taka potrzeba. Jeżeli chodzi o gwarę podhalańską, to mamy nie tylko osoby władające tym językiem, ale i bogatą literaturę, poezję, sztuki teatralne, a nawet przykłady fragmentów Pisma Świętego i dzieł literackich. Sam Stanisław Witkiewicz już w drugiej połowie XIX wieku pisał gwarą góralską, wielkim orędownikiem góralszczyzny był ks. Józef Tischner – stwierdził naukowiec.

Na Podhalu są wszystkie czynniki, aby gwara góralska mogła stać się językiem regionalnym

– uważa dr Czesak.

CZYTAJ TAKŻE: Tusk atakuje Kaczyńskiego i straszy PiS-em: "Wszyscy się śmieja, a powinni się bać"

"Każda gwara regionalna jest językiem"

Zdaniem językoznawcy, na poziomie czysto strukturalnym, każda gwara regionalna jest językiem. Dodatkowo gwara górali podhalańskich ma swoje odmiany, na przykład różni się w Bukowinie Tatrzańskiej, Zakopanem czy w Kościelisku.

Jak twierdzi dr Czesak, te drobne różnice można zepchnąć na dalszy plan i dokonać standaryzacji takiego języka w celach zapisu, aby na przykład móc uczyć języka góralskiego w szkołach lub wydawać książki z jednolitym zapisem. Obecnie gwara góralska jest zapisywana w różny sposób.

Naukowiec dodał, że nie ma bariery językowej między literacką polszczyzną, a góralszczyzną, a atutem jest już opracowany przez prof. Józefa Kąsia wielotomowy leksykon gwary góralskiej.

Procesom zanikania gwar, jako codziennego języka lokalnych wspólnot, towarzyszy inny proces - podnoszenia prestiżu tych lokalnych języków, przenoszenia ich w nowe miejsca, nowe sposoby używania, nowe czasy, nowe techniki przekazu. Chodzi o to, że mniej ludzi na wsi, czy w małych społecznościach mówi gwarą, ale nagle okazuje się, że pojawiają się nowe osoby, nowi mówcy, uczący się tych języków

– powiedział dr Czesak.

CZYTAJ TAKŻE: Aktywiści "Ostatniego Pokolenia" mieli zablokować karetkę pogotowia



 

Polecane
Emerytury
Stażowe