Dr Adam Cyra: "Czerwone maki" ppor. Edmunda Wilkosza

Od 5 kwietnia br. w kinach można oglądać "Czerwone maki" w reżyserii Krzysztofa Łukaszewicza. Ten polski film fabularny poświęcony jest bitwie o Monte Cassino, w której uczestniczył zwycięsko 2. Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Andersa, przyczyniając się do tryumfu połączonych sił alianckich w kampanii włoskiej.
Film
Film "Czerwone Maki". Ppor. Edmund Wilkosz grany przez Mateusza Banasiuka / Materiały prasowe producenta

W tym filmie przypomniany jest ppor. Edmund Wilkosz, jeden z bohaterów walki pod Monte Cassino, w którego postać wcielił się polski aktor Mateusz Banasiuk.

 

Edmund Wilkosz

Edmund Wilkosz urodził się w 1912 r. w Oświęcimiu. Po wybuchu drugiej wojny światowej przedostał się na Węgry, a następnie wiosną 1940 r. dotarł na Bliski Wschód, by wstąpić do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich i walczyć pod dowództwem płk Stanisława Kopańskiego. Brygada ta brała udział m.in. w obronie Tobruku w 1941 r. Później przemianowana została na 3. Dywizję Strzelców Karpackich i włączona w struktury 2. Korpusu Polskiego we Włoszech.

Wilkosz uczestniczył w bitwie pod Monte Cassino jako podporucznik w 4. Batalionie Strzelców Karpackich. W dniu 14 maja 1944 r. otrzymał przy zdobywaniu bunkrów wroga śmiertelne rany i zmarł w szpitalu cztery dni później, kiedy to 18 maja polska flaga zawisła wśród ruin klasztoru Monte Cassino, a broniące ich oddziały niemieckie, w tym spadochronowe, ponosząc duże straty, poniosły klęskę i zmuszone zostały do odwrotu.

 

"Karpacka rozpoczyna natarcie"

Wspomina go Melchior Wańkowicz w części "593 – Góra Ofiarna" i rozdziale "Karpacka rozpoczyna natarcie" w swojej książce "Monte Cassino":

Natarcie otwarły wydzielone z 1. kompanii dwie grupy szturmowe: grupa por. Ulaneckoiego na prawo i grupa ppor. Wilkosza na lewo. Lekkie grupy zbrojne w broń pierwszej potrzeby. Już Wilkosz doszedł do patrolu Jędrzejowskiego. - Romek! Gdzie bunkry? - Nacieraj z lewej odpowiada Jędrzejowski - bo z prawej masz szpandały. Daj piata, będę wspierał. Otrzymuje piata: daje kilka strzałów do bunkrów z Niemcami: rozwalają się bunkry: Jędrzejowski widzi, jak rozpryskują się kamienie, z których je zbudowano. Wilkosz przelazł koncertinę, otrzymując ogień szpandałów. Ulanecki tymczasem atakuje bunkry. Przeszedłszy pierwsze dwa poległ z granatami w ręku na szczycie trzeciego, otrzymując sześć kul w pierś. Ulanecki, tobruczanin, kawaler krzyża walecznych. Wilkosz kontynuuje. Na czwartym bunkrze otrzymawszy cztery pociski w pierś i w brzuch. Wilkosz - jako strzelec jeszcze nagrodzony za Tobruk krzyżem walecznych.

Podporucznik Edmund Wilkosz spoczął na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino wśród 1072 poległych wówczas polskich żołnierzy, który odwiedziłem kilka lat temu i zapaliłem znicz na jego grobie. 
Jedna z ulic w Oświęcimiu nosi imię ppor. Edmunda Wilkosza. Jego narzeczona Anna Zięba pracowała po wojnie w Dziale Naukowym Muzeum Auschwitz-Birkenau.
 


 

POLECANE
Komunikat dla mieszkańców Katowic z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Katowic

Rozpoczęła się kampania "Włącz tryb pasażera z klasą". Akcja przypomina o odpowiednich zachowaniach podczas podróży lotniczej – informuje Port lotniczy Katowice-Pyrzowice.

Awantura na pokładzie, interweniowały służby. Linia lotnicza oskarżona o antysemityzm Wiadomości
Awantura na pokładzie, interweniowały służby. Linia lotnicza oskarżona o antysemityzm

Kiludziesięcioosobowa grupa francuskich nastolatków wraz z opiekunami została siłą usunięta z pokładu samolotu linii Vueling. Powodem było agresywne zachowanie, zakłócanie porządku i zagrożenie dla bezpieczeństwa pozostałych pasażerów. Gdy ujawniono, że grupa jest pochodzenia żydowskiego, pojawiły się oskarżenia wobec przewoźnika o antysemickie motywy działania.

Łukaszenka: Szykujemy się do wojny Wiadomości
Łukaszenka: "Szykujemy się do wojny"

Prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenka spotkał się z dziennikarkami podczas wizyty w gospodarstwie rolnym Ozierickij-Agro w obwodzie mińskim. Choć głównym celem wizyty były trwające żniwa, w rozmowie z mediami poruszył również temat napiętych stosunków między Białorusią a krajami Europy Zachodniej.

Wszedł do morza i zaczął tonąć. Kadyrow odwieziony do szpitala w asyście służb Wiadomości
Wszedł do morza i zaczął tonąć. Kadyrow odwieziony do szpitala w asyście służb

Czeczeński przywódca Ramzan Kadyrow omal nie utonął podczas kąpieli w morzu w Bodrum, popularnym kurorcie turystycznym w zachodniej Turcji – poinformowały w piątek tamtejsze media. Po zdarzeniu trafił do szpitala, który w czasie jego pobytu został otoczony przez policję oraz ochroniarzy polityka.

Zamach stanu? Jest wniosek do prokuratury o przesłuchanie Szymona Hołowni pilne
Zamach stanu? Jest wniosek do prokuratury o przesłuchanie Szymona Hołowni

Adwokat Bartosz Lewandowski poinformował w mediach społecznościowych, że do prokuratury został skierowany wniosek o przesłuchanie Szymona Hołowni jako świadka. Jak wyjaśnił, jest to odpowiedź na "kolejne medialne doniesienia" dotyczące działań mających na celu "uniemożliwienie zaprzysiężenia Karola Nawrockiego".

IPN odnalazł szczątki Groźnego i Błachuta tylko u nas
IPN odnalazł szczątki "Groźnego" i "Błachuta"

Jan Jankowski i Stanisław Klaper - żołnierze Wyklęci/Niezłomni odnalezieni przez IPN w zbiorowych, bezimiennych dołach na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, a następnie po badaniach genetycznych rozpoznani - zostali teraz ujawnieni jako ofiary komunistycznego terroru. Ich rodziny otrzymały noty identyfikacyjne.

Szymon Hołownia: namawiano mnie do zamachu stanu, ujawnię nazwiska pilne
Szymon Hołownia: namawiano mnie do zamachu stanu, ujawnię nazwiska

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przekazał w piątek, że wielokrotnie sugerowano mu, aby opóźnił zaprzysiężenie Karola Nawrockiego na Prezydenta RP i dokonał w ten sposób „zamachu stanu”. Pytany, kto składał mu te propozycje, mówił o ludziach, którym „nie podobał się wynik wyborów prezydenckich”

Tȟašúŋke Witkó: Amerykańskie akrobacje dyplomatyczne tylko u nas
Tȟašúŋke Witkó: Amerykańskie akrobacje dyplomatyczne

14 lipca 2025 roku, w poniedziałek wieczorem, Donald John Trump, 47. prezydent Stanów Zjednoczonych dał Rosji 50 dni na to, aby ta zakończyła operację zbrojną na Ukrainie i jednocześnie zapowiedział, że w przypadku odrzucenia jego ultimatum nałoży na Moskwę surowe sankcje gospodarcze. Dodał też, że Kijów otrzyma odpłatnie amerykański sprzęt wojskowy, za który należność będą musiały uiścić europejskie kraje Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Niemiecki policjant patroluje gdańskie ulice. Jest nagranie z ostatniej chwili
Niemiecki policjant patroluje gdańskie ulice. Jest nagranie

W ostatnich dniach na ulicach Gdańska pojawił się funkcjonariusz w kamizelce z napisem „Polizei”, co wzbudziło spore poruszenie wśród mieszkańców. Obecność niemieckiego policjanta zaskoczyła m.in. Tomasza Rakowskiego, przewodniczącego klubu PiS w Radzie Miasta Gdańska.

Wojewoda Mazowiecki zakazał Marszu Powstania Warszawskiego 1 sierpnia Wiadomości
Wojewoda Mazowiecki zakazał Marszu Powstania Warszawskiego 1 sierpnia

Robert Bąkiewicz poinformował w mediach społecznościowych, że Wojewoda Mazowiecki nie wyraził zgody na organizację Marszu Powstania Warszawskiego w formie cyklicznego zgromadzenia. Decyzja została wydana - jak twierdzi organizator - w ostatnim możliwym terminie, mimo że wniosek został złożony już w październiku 2024 roku.

REKLAMA

Dr Adam Cyra: "Czerwone maki" ppor. Edmunda Wilkosza

Od 5 kwietnia br. w kinach można oglądać "Czerwone maki" w reżyserii Krzysztofa Łukaszewicza. Ten polski film fabularny poświęcony jest bitwie o Monte Cassino, w której uczestniczył zwycięsko 2. Korpus Polski pod dowództwem gen. Władysława Andersa, przyczyniając się do tryumfu połączonych sił alianckich w kampanii włoskiej.
Film
Film "Czerwone Maki". Ppor. Edmund Wilkosz grany przez Mateusza Banasiuka / Materiały prasowe producenta

W tym filmie przypomniany jest ppor. Edmund Wilkosz, jeden z bohaterów walki pod Monte Cassino, w którego postać wcielił się polski aktor Mateusz Banasiuk.

 

Edmund Wilkosz

Edmund Wilkosz urodził się w 1912 r. w Oświęcimiu. Po wybuchu drugiej wojny światowej przedostał się na Węgry, a następnie wiosną 1940 r. dotarł na Bliski Wschód, by wstąpić do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich i walczyć pod dowództwem płk Stanisława Kopańskiego. Brygada ta brała udział m.in. w obronie Tobruku w 1941 r. Później przemianowana została na 3. Dywizję Strzelców Karpackich i włączona w struktury 2. Korpusu Polskiego we Włoszech.

Wilkosz uczestniczył w bitwie pod Monte Cassino jako podporucznik w 4. Batalionie Strzelców Karpackich. W dniu 14 maja 1944 r. otrzymał przy zdobywaniu bunkrów wroga śmiertelne rany i zmarł w szpitalu cztery dni później, kiedy to 18 maja polska flaga zawisła wśród ruin klasztoru Monte Cassino, a broniące ich oddziały niemieckie, w tym spadochronowe, ponosząc duże straty, poniosły klęskę i zmuszone zostały do odwrotu.

 

"Karpacka rozpoczyna natarcie"

Wspomina go Melchior Wańkowicz w części "593 – Góra Ofiarna" i rozdziale "Karpacka rozpoczyna natarcie" w swojej książce "Monte Cassino":

Natarcie otwarły wydzielone z 1. kompanii dwie grupy szturmowe: grupa por. Ulaneckoiego na prawo i grupa ppor. Wilkosza na lewo. Lekkie grupy zbrojne w broń pierwszej potrzeby. Już Wilkosz doszedł do patrolu Jędrzejowskiego. - Romek! Gdzie bunkry? - Nacieraj z lewej odpowiada Jędrzejowski - bo z prawej masz szpandały. Daj piata, będę wspierał. Otrzymuje piata: daje kilka strzałów do bunkrów z Niemcami: rozwalają się bunkry: Jędrzejowski widzi, jak rozpryskują się kamienie, z których je zbudowano. Wilkosz przelazł koncertinę, otrzymując ogień szpandałów. Ulanecki tymczasem atakuje bunkry. Przeszedłszy pierwsze dwa poległ z granatami w ręku na szczycie trzeciego, otrzymując sześć kul w pierś. Ulanecki, tobruczanin, kawaler krzyża walecznych. Wilkosz kontynuuje. Na czwartym bunkrze otrzymawszy cztery pociski w pierś i w brzuch. Wilkosz - jako strzelec jeszcze nagrodzony za Tobruk krzyżem walecznych.

Podporucznik Edmund Wilkosz spoczął na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino wśród 1072 poległych wówczas polskich żołnierzy, który odwiedziłem kilka lat temu i zapaliłem znicz na jego grobie. 
Jedna z ulic w Oświęcimiu nosi imię ppor. Edmunda Wilkosza. Jego narzeczona Anna Zięba pracowała po wojnie w Dziale Naukowym Muzeum Auschwitz-Birkenau.
 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe