Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 5: bezpieczne i elastyczne zatrudnienie

17 listopada 2017 r. podczas Szczytu Społecznego na rzecz Sprawiedliwego Zatrudnienia i Wzrostu Gospodarczego w Göteborgu wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej uroczyście przystąpiły do Europejskiego filaru praw socjalnych. Jest to inicjatywa często określana jako mapa drogowa dwudziestu wspólnych działań mających na celu pozytywną konwergencję standardów socjalnych. Realizacja tych zamierzeń ma przyczynić się do pokazania obywatelom UE, że proces integracji nie polega tylko na korzyściach ekonomicznych, które niekoniecznie przekładają się na ich sytuację bytową lecz niesie za sobą wizję lepszego życia zawodowego i osobistego.
 Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 5: bezpieczne i elastyczne zatrudnienie
/ grafika.P.Machnica
Wdrożenie postanowień Filaru ma stanowić wspólną odpowiedzialność: państw członkowskich, Komisji, a także unijnych oraz krajowych partnerów społecznych. NSZZ Solidarność jest jednym z głównych protagonistów tych działań w naszym kraju.

Filar składa się z trzech komponentów podzielonych na szczegółowe punkty:
- Równe szanse i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy
- Ochrona socjalna i integracja społeczna

Poniżej prezentujemy uwagi, zawierające także komentarz naukowców, które mają przybliżyć członkom Związku wiedzę na temat poszczególnych punktów Filaru.
komponent: Uczciwe warunki pracy

5. Bezpieczne i elastyczne zatrudnienie
 
a. Niezależnie od rodzaju i czasu trwania stosunku pracy, pracownicy mają prawo do sprawiedliwego i równego traktowania w odniesieniu do warunków pracy, dostępu do ochrony socjalnej i szkoleń. Należy wspierać przechodzenie w kierunku otwartych form zatrudnienia.
 
b. Należy zapewnić pracodawcom niezbędną elastyczność, zgodnie z prawodawstwem i układami zbiorowymi, tak by mogli sprawnie dostosowywać się do zachodzących w kontekście gospodarczym zmian.
 
c. Należy wspierać innowacyjne formy zatrudnienia, które gwarantują wysoką jakość warunków pracy. Należy zachęcać do przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Należy ułatwić mobilność zawodową.
 
d. Należy zapobiegać powstawaniu stosunków pracy prowadzących do niepewnych warunków pracy, w tym poprzez wprowadzenie zakazu nadużywania nietypowych umów o pracę. Każdy okres próbny powinien mieć rozsądny czas trwania.
 
W ramach Filaru rozszerzono zakres gwarancji równego traktowania poza trzy formy stosunku pracy (zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca na czas określony i praca tymczasowa) obecnie objęte unijnym dorobkiem prawnym oraz przewidziano równe traktowanie pracowników niezależnie od rodzaju stosunku pracy. Ponadto położono nacisk na wsparcie przechodzenia do stabilnej formy stosunku pracy na (na  podstawie umowy na czas nieokreślony). Równe traktowanie może jednak nie wystarczyć, aby zapobiec niepewności zatrudnienia, szczególnie w przypadku gdy jeden i ten sam pracodawca stosuje jedynie niestandardowe formy zatrudnienia. W związku z tym zasada przewiduje wyraźny zakaz nadużyć związanych ze stosunkiem pracy prowadzących do niepewności zatrudnienia oraz zakaz nadmiernie długich okresów próbnych. Jest to pozytywne gdyż, wykracza  poza obecny dorobek prawny UE.

Jak podkreśla dr Agata Ludera Ruszel (Uniwersytet Rzeszowski) prawo do pracy jako fundamentalne prawo człowieka dotyczy zatrudnienia, z którym wiążą się godne warunki pracy, wolność od nierównego traktowania i dyskryminacji, ochrona socjalna oraz dostęp do szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe. Tak rozumiane prawo do pracy, które kładzie nacisk na osobowy wymiar pracy, nie musi stać w sprzeczności z interesem ekonomicznym pracodawcy. Związek między postępem społecznym a rozwojem gospodarczym akcentują międzynarodowe instrumenty ochrony praw człowieka. W Konstytucji MOP wskazano, że „pokój powszechny i trwały może być zbudowany jedynie na zasadach sprawiedliwości społecznej”, co rozciąga się także na warunki świadczenia pracy. Powyższy pogląd został w całości powtórzony w Deklaracji Filadelfijskiej MOP. Także Europejska Karta Społeczna łączy postęp gospodarczy i społeczny w kontekście obrony i rozwijania praw człowieka i podstawowych wolności.

Trzeba mieć jednak na względzie, że zachęcanie do przedsiębiorczości i samozatrudnienia nie może przybierać charakteru pośredniej presji na osoby, które wolałyby pracować w sposób podporządkowany w ramach prawa pracy. W Polsce system podatkowy oraz zasady odprowadzania obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne, przy widocznym braku ekonomicznej edukacji sporej części społeczeństwa, niejako „zachęca” do samozatrudnienia osoby nie mające predyspozycji do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, co w perspektywie czasu może odbić się negatywnie na ich bezpieczeństwie socjalnym, np. na emeryturze -zwraca uwagę Barbara Surdykowska (Biuro Eksperckie NSZZ Solidarność).

Zdaniem dr hab. Łukasza Pisarczyka (UW) promocja elastycznej ochrony nie oznacza pozbawienia pracownika stabilizacji w aktualnym miejscu pracy. Wręcz przeciwnie, zakłada się ograniczanie nietypowych form zatrudnienia (np. umów terminowych). Artykuł 30 Karty Praw Podstawowych UE wszystkim pracownikom gwarantuje prawo do ochrony w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy (zgodnie z prawem Unii oraz ustawodawstwami i praktykami krajowymi). Istotne jest, aby rozwiązania nietypowe były stosowane w przypadkach obiektywnie uzasadnionych i nie prowadziły do nadużyć. Z tej perspektywy pozytywnie można ocenić znowelizowane w Polsce w 2016 r. przepisy o umowach na czas określony, choć zabrakło tu „kropki nad i” w postaci ochrony przed wcześniejszym wypowiedzeniem (która w przypadku tej kategorii umów wydaje się szczególnie uzasadniona). Zaniepokojenie muszą natomiast budzić pomysły wprowadzania rozwiązań nawiązujących do pracy na wezwanie czy wręcz tzw. umów „zero godzin”. Obie formuły zatrudnienia stanowią zaprzeczenie stabilizacji deklarowanej w Filarze i mogą być rozważane jedynie wyjątkowo.
 
Tutaj można przeczytać o czwartym punkcie Filaru

bs
 
 

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Tadeusz Płużański: Maria Wittek - polska generał z Virtuti Militari Wiadomości
Tadeusz Płużański: Maria Wittek - polska generał z Virtuti Militari

19 kwietnia 1997 r. w Warszawie zmarła Maria Wittek, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, komendant Przysposobienia Wojskowego Kobiet i Wojskowej Służby Kobiet, pierwsza Polka mianowana na stopień generała Wojska Polskiego.

Koniec pewnej epoki: gwiazdor podjął decyzję o odejściu z Realu Madryt z ostatniej chwili
Koniec pewnej epoki: gwiazdor podjął decyzję o odejściu z Realu Madryt

Kapitan Realu Madryt Nacho według informacji portalu Marca poinformował już swój klub, że po tym sezonie opuści on Santiago Bernabeu.

Historycznego starcie myśliwców - człowiek zmierzył się ze sztuczną inteligencją z ostatniej chwili
Historycznego starcie myśliwców - człowiek zmierzył się ze sztuczną inteligencją

Armia Stanów Zjednoczonych przeprowadziła po raz pierwszy ćwiczenie, w którym człowiek za sterami samolotu starł się z maszyną kierowaną przez sztuczną inteligencję (AI) - poinformowała w piątek telewizja Sky, powołując się na Agencję d.s. Zaawansowanych Projektów Obronnych (DARPA).

Deutsche Quelle: Scholz pojechał do Pekinu na skargę Wiadomości
Deutsche Quelle: Scholz pojechał do Pekinu na skargę

Kanclerz Olaf Scholz poleciał do Chin z pakietem zawoalowanych skarg i postulatów bynajmniej nie ograniczających się do kwestii związanych z wojną na Ukrainie. Na niecały tydzień przed wylotem Scholza do Azji, Izba Handlu Zagranicznego (AHK) opublikowano wyniki ankiety przeprowadzonej wśród 150 niemieckich przedsiębiorstw obecnych na chińskim rynku.

Bezczelny wpis niemieckiego ambasadora na temat zagłady Żydów. Jest komentarz Przemysława Czarnka z ostatniej chwili
Bezczelny wpis niemieckiego ambasadora na temat zagłady Żydów. Jest komentarz Przemysława Czarnka

Niemiecki ambasador zadeklarował, że jego kraj wesprze... renowacji drzwi do warszawskiej synagogi. W swoim wpisie nie wspomniał on jednak, kto zgotował polskim Żydom piekło na ziemi.

Proces Donalda Trumpa: mężczyzna podpalił się przed sądem [WIDEO] z ostatniej chwili
Proces Donalda Trumpa: mężczyzna podpalił się przed sądem [WIDEO]

Nieznany mężczyzna podpalił się pod budynkiem sądu na Manhattanie, gdzie odbywa się proces Donalda Trumpa. Jego tożsamość i przyczyny podpalenia nie są dotąd znane.

To wyrok dla europejskich producentów samochodów? Mocne wejście Chin z ostatniej chwili
To wyrok dla europejskich producentów samochodów? Mocne wejście Chin

Premier Hiszpanii Pedro Sanchez otworzył w piątek symbolicznie pierwszą europejską fabrykę chińskich samochodów. Będą one produkowane w dawnym zakładzie Nissana w Barcelonie.

Jeden z liderów Polski 2050 ma wystartować w wyborach do Europarlamentu z ostatniej chwili
Jeden z liderów Polski 2050 ma wystartować w wyborach do Europarlamentu

Z dużym prawdopodobieństwem wystartuję w wyborach do Parlamentu Europejskiego - przekazał szef klubu Polska2050-TD Mirosław Suchoń. Polityk ma kandydować z województwa śląskiego.

Nieoficjalnie: Zinedine Zidane wraca na ławkę trenerską z ostatniej chwili
Nieoficjalnie: Zinedine Zidane wraca na ławkę trenerską

Według katalońskiego dziennika "Mundo Deportivo" były trener Realu Madryt i jedna z największych gwiazd piłki nożnej w historii Zinedine Zidane wkrótce wróci na ławkę trenerską. Według ich ustaleń ma on objąć niemiecki Bayern Monachium.

Nie żyje ceniony polski reżyser z ostatniej chwili
Nie żyje ceniony polski reżyser

Media obiegła informacja o śmierci cenionego polskiego reżysera i scenarzysty. Andrzej Szczygieł odszedł 17 kwietnia 2024 roku w wieku 88 lat.

REKLAMA

Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 5: bezpieczne i elastyczne zatrudnienie

17 listopada 2017 r. podczas Szczytu Społecznego na rzecz Sprawiedliwego Zatrudnienia i Wzrostu Gospodarczego w Göteborgu wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej uroczyście przystąpiły do Europejskiego filaru praw socjalnych. Jest to inicjatywa często określana jako mapa drogowa dwudziestu wspólnych działań mających na celu pozytywną konwergencję standardów socjalnych. Realizacja tych zamierzeń ma przyczynić się do pokazania obywatelom UE, że proces integracji nie polega tylko na korzyściach ekonomicznych, które niekoniecznie przekładają się na ich sytuację bytową lecz niesie za sobą wizję lepszego życia zawodowego i osobistego.
 Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 5: bezpieczne i elastyczne zatrudnienie
/ grafika.P.Machnica
Wdrożenie postanowień Filaru ma stanowić wspólną odpowiedzialność: państw członkowskich, Komisji, a także unijnych oraz krajowych partnerów społecznych. NSZZ Solidarność jest jednym z głównych protagonistów tych działań w naszym kraju.

Filar składa się z trzech komponentów podzielonych na szczegółowe punkty:
- Równe szanse i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy
- Ochrona socjalna i integracja społeczna

Poniżej prezentujemy uwagi, zawierające także komentarz naukowców, które mają przybliżyć członkom Związku wiedzę na temat poszczególnych punktów Filaru.
komponent: Uczciwe warunki pracy

5. Bezpieczne i elastyczne zatrudnienie
 
a. Niezależnie od rodzaju i czasu trwania stosunku pracy, pracownicy mają prawo do sprawiedliwego i równego traktowania w odniesieniu do warunków pracy, dostępu do ochrony socjalnej i szkoleń. Należy wspierać przechodzenie w kierunku otwartych form zatrudnienia.
 
b. Należy zapewnić pracodawcom niezbędną elastyczność, zgodnie z prawodawstwem i układami zbiorowymi, tak by mogli sprawnie dostosowywać się do zachodzących w kontekście gospodarczym zmian.
 
c. Należy wspierać innowacyjne formy zatrudnienia, które gwarantują wysoką jakość warunków pracy. Należy zachęcać do przedsiębiorczości i samozatrudnienia. Należy ułatwić mobilność zawodową.
 
d. Należy zapobiegać powstawaniu stosunków pracy prowadzących do niepewnych warunków pracy, w tym poprzez wprowadzenie zakazu nadużywania nietypowych umów o pracę. Każdy okres próbny powinien mieć rozsądny czas trwania.
 
W ramach Filaru rozszerzono zakres gwarancji równego traktowania poza trzy formy stosunku pracy (zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca na czas określony i praca tymczasowa) obecnie objęte unijnym dorobkiem prawnym oraz przewidziano równe traktowanie pracowników niezależnie od rodzaju stosunku pracy. Ponadto położono nacisk na wsparcie przechodzenia do stabilnej formy stosunku pracy na (na  podstawie umowy na czas nieokreślony). Równe traktowanie może jednak nie wystarczyć, aby zapobiec niepewności zatrudnienia, szczególnie w przypadku gdy jeden i ten sam pracodawca stosuje jedynie niestandardowe formy zatrudnienia. W związku z tym zasada przewiduje wyraźny zakaz nadużyć związanych ze stosunkiem pracy prowadzących do niepewności zatrudnienia oraz zakaz nadmiernie długich okresów próbnych. Jest to pozytywne gdyż, wykracza  poza obecny dorobek prawny UE.

Jak podkreśla dr Agata Ludera Ruszel (Uniwersytet Rzeszowski) prawo do pracy jako fundamentalne prawo człowieka dotyczy zatrudnienia, z którym wiążą się godne warunki pracy, wolność od nierównego traktowania i dyskryminacji, ochrona socjalna oraz dostęp do szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe. Tak rozumiane prawo do pracy, które kładzie nacisk na osobowy wymiar pracy, nie musi stać w sprzeczności z interesem ekonomicznym pracodawcy. Związek między postępem społecznym a rozwojem gospodarczym akcentują międzynarodowe instrumenty ochrony praw człowieka. W Konstytucji MOP wskazano, że „pokój powszechny i trwały może być zbudowany jedynie na zasadach sprawiedliwości społecznej”, co rozciąga się także na warunki świadczenia pracy. Powyższy pogląd został w całości powtórzony w Deklaracji Filadelfijskiej MOP. Także Europejska Karta Społeczna łączy postęp gospodarczy i społeczny w kontekście obrony i rozwijania praw człowieka i podstawowych wolności.

Trzeba mieć jednak na względzie, że zachęcanie do przedsiębiorczości i samozatrudnienia nie może przybierać charakteru pośredniej presji na osoby, które wolałyby pracować w sposób podporządkowany w ramach prawa pracy. W Polsce system podatkowy oraz zasady odprowadzania obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne, przy widocznym braku ekonomicznej edukacji sporej części społeczeństwa, niejako „zachęca” do samozatrudnienia osoby nie mające predyspozycji do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, co w perspektywie czasu może odbić się negatywnie na ich bezpieczeństwie socjalnym, np. na emeryturze -zwraca uwagę Barbara Surdykowska (Biuro Eksperckie NSZZ Solidarność).

Zdaniem dr hab. Łukasza Pisarczyka (UW) promocja elastycznej ochrony nie oznacza pozbawienia pracownika stabilizacji w aktualnym miejscu pracy. Wręcz przeciwnie, zakłada się ograniczanie nietypowych form zatrudnienia (np. umów terminowych). Artykuł 30 Karty Praw Podstawowych UE wszystkim pracownikom gwarantuje prawo do ochrony w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy (zgodnie z prawem Unii oraz ustawodawstwami i praktykami krajowymi). Istotne jest, aby rozwiązania nietypowe były stosowane w przypadkach obiektywnie uzasadnionych i nie prowadziły do nadużyć. Z tej perspektywy pozytywnie można ocenić znowelizowane w Polsce w 2016 r. przepisy o umowach na czas określony, choć zabrakło tu „kropki nad i” w postaci ochrony przed wcześniejszym wypowiedzeniem (która w przypadku tej kategorii umów wydaje się szczególnie uzasadniona). Zaniepokojenie muszą natomiast budzić pomysły wprowadzania rozwiązań nawiązujących do pracy na wezwanie czy wręcz tzw. umów „zero godzin”. Obie formuły zatrudnienia stanowią zaprzeczenie stabilizacji deklarowanej w Filarze i mogą być rozważane jedynie wyjątkowo.
 
Tutaj można przeczytać o czwartym punkcie Filaru

bs
 
 


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe