42 lata temu podpisano Porozumienie Jastrzębskie

Uroczystości rozpoczęły się poranną mszą świętą w jastrzębskim kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła, której przewodniczy katowicki biskup Grzegorz Olszowski - on także wygłosi homilię. Obecni są, obok szefa rządu, m.in. parlamentarzyści, związkowcy z szefem Solidarności Piotrem Dudą, samorządowcy i szefowie górniczych spółek.

Strajkujący w 1980 r. w Jastrzębiu górnicy - oprócz potwierdzenia wcześniejszych ustaleń z Gdańska i Szczecina - wywalczyli m.in. zniesienie czterobrygadowego systemu pracy w kopalniach, wolne soboty dla całej Polski oraz podnoszenie zarobków w ślad za wzrostem kosztów utrzymania. Przyjęto też zasadę bezwarunkowego przestrzegania dobrowolności pracy w dni ustawowo wolne.

Podczas sobotnich obchodów wspominana jest również 34. rocznica strajków górniczych w 1988 roku, które utorowały drogę do przemian ustrojowych w Polsce.

Po mszy św. nastąpi złożenie kwiatów przed Pomnikiem Porozumienia Jastrzębskiego przy kopalni Zofiówka, gdzie 42 lat temu podpisano porozumienie. Wówczas zakład nosił nazwę Manifest Lipcowy. Od czterech lat plac, gdzie znajduje się pomnik, nosi imię zmarłego w 2017 roku Tadeusza Jedynaka - jednego z liderów tamtego strajku i sygnatariusza Porozumienia Jastrzębskiego. Na placu znajduje się także tablica upamiętniająca Jedynaka, wmurowana z inicjatywy śląsko-dąbrowskiej Solidarności.

Porozumienie Jastrzębskie 3 września 1980 roku było trzecim, po gdańskim i szczecińskim, dokumentem podpisanym latem 1980 roku między władzą a robotnikami. Zdaniem wielu historyków, masowe strajki na Śląsku, których efektem były ustalenia zawarte w Jastrzębiu, wpłynęły na tempo i skuteczność negocjacji prowadzonych w Gdańsku i Szczecinie, a podpisanie Porozumienia Jastrzębskiego przypieczętowało wcześniejsze umowy. Potwierdzono w nim ustalenia gdańskie oraz m.in. zniesiono czterobrygadowy system pracy w górnictwie, oznaczający konieczność pracy siedem dni w tygodniu. Kluczowym ustaleniem była też zapowiedź wprowadzenia wszystkich sobót wolnych i niedziel.