Tadeusz Płużański: Kat Mokotowa

Przy okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych wróciła sprawa morderców polskich bohaterów. Jednym z katów więzienia przy ul. Rakowieckiej w Warszawie był Piotr Śmietański.
Piotr Śmietański Tadeusz Płużański: Kat Mokotowa
Piotr Śmietański / Zasoby Tadeusza Płużańskiego

Śmietański, urodzony w 1899 roku w Zawadach, jako syn Władysława i Anny to funkcjonariusz UB. Należał do Komunistycznej Partii Polski, był partyzantem Armii Ludowej. W wojewódzkim UBP w Warszawie, zaczynał na początku 1945 roku jako wywiadowca (kapuś). Był „oficerem do zleceń” i „do dyspozycji szefa”. Sprawował również funkcję „agenta zaopatrzenia”, chyba po to, aby urozmaicić sobie monotonną pracę.

Sądząc z podpisów na protokołach wykonania wyroków śmierci – był ledwo piśmienny. On też w dokumentach widnieje jako „dowódca plutonu egzekucyjnego”. Tymczasem strzelał w tył głowy tylko on sam.  

 

Publikacja wizerunku

Po raz pierwszy zdjęcie st. sierż. Piotra Śmietańskiego opublikowano w albumie Jacka Pawłowicza „Rotmistrz Witold Pilecki 1901-1948” (Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej, 2009). Namówiłem historyka IPN (późniejszego dyrektora Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL), aby prócz materiałów ikonograficznych przedstawiających rotmistrza, jego rodzinę i współpracowników, pokazać także twarze morderców – od przywódców komunistycznej partii i państwa, szefostwa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, po „oficerów” śledczych bezpieki, sędziów, prokuratorów, w końcu Śmietańskiego. Jacek Pawłowicz najdłużej szukał właśnie jego fotografii.

Po opublikowaniu albumu rozdzwoniły się telefony – wreszcie, po latach mogliśmy zobaczyć twarz (w bardziej dosadnych słowach: mordę) tego oprawcy. Ale zaraz pojawiło się pytanie: Co się z nim dzieje? Nikt nigdy go nie odszukał. Pojawiały się jedynie informacje, że wyjechał do Izraela.

 

Tysiąc złotych

Adam Cyra, historyk z Muzeum Auschwitz, napisał: „Na temat tego zbrodniarza, wykonującego wyroki śmierci w majestacie komunistycznego prawa, niewiele można ustalić. Kiedy się urodził, jak przebiegała jego młodość i jakie były jego losy w czasie wojny, nic nie wiemy. Podobno za pozbawienie życia więźnia otrzymywał tysiąc złotych. Pensja nauczycielska w tym czasie wynosiła sześćset złotych. (…) Obecnie powinno się ustalić jego losy, o ile tam [w Izraelu] żyje. Polska powinna zażądać jego wydania celem należytego osądzenia i ukarania”.

Informacji o kacie z Rakowieckiej szukano wszędzie. Nie było ich jednak w żadnej polskiej ewidencji: Wydziale Kadr Centralnego Zarządu Służby Więziennej, Centralnym Departamencie Kadr MON, Archiwum Wojsk Lądowych i jego trzech filiach, Biurze Ewidencji i Archiwum UOP, Biurze Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN w Warszawie. Śmietański nie figurował również w rejestrze PESEL. W związku z brakiem jakichkolwiek danych o mordercy śledztwo przeciwko niemu zostało w 2004 roku umorzone.

Ostatecznie udało się ustalić, że Piotr Śmietański zmarł na gruźlicę jeszcze w 1950 roku.

 

Zamordowani

Wśród najbardziej znanych więźniów od kuli Śmietańskiego zginęli:

  • Ks. Rudolf Marszałek - 10 marca 1948 r.,
  • Włodzimierz Marszewski - 10 marca 1948 r.,
  • Stanisław Kasznica – 12 maja 1948 r.,
  • Witold Pilecki – 25 maja 1948 r.,
  • Hieronim Dekutowski, „Zapora” – 7 marca 1949 r.,
  • Adam Doboszyński – 29 sierpnia 1949 r.

Polscy bohaterowie zostali następnie potajemnie zrzuceni do dołów śmierci na „Łączce” – dzisiejszej kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach.
 


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Bizneswoman miała przebierać się za policjantkę i napadać z partnerem ludzi w ich domach [WIDEO] Wiadomości
"Bizneswoman miała przebierać się za policjantkę i napadać z partnerem ludzi w ich domach [WIDEO]"

Reporterzy „Magazynu śledczego Anity Gargas” na tropie bizneswoman, która miała podawać się za policjantkę i wraz z partnerem napadać ludzi w domach. W tle skandaliczne zaniedbania, których mieli dopuszczać się prawdziwi policjanci oraz bierność prokuratury. 

Stan zdrowia papieża Franciszka. Nowe informacje Wiadomości
Stan zdrowia papieża Franciszka. Nowe informacje

Papież Franciszek, przebywający w rzymskiej klinice Gemelli z powodu infekcji dróg oddechowych, pozostanie tam jeszcze prawdopodobnie dwa lub trzy dni - podał włoski dziennik "La Stampa".

Zabraknie papieru toaletowego jak w PRL? To skutek nowych przepisów UE Wiadomości
Zabraknie papieru toaletowego jak w PRL? To skutek nowych przepisów UE

Papier toaletowy może się stać w najbliższym czasie towarem deficytowym? Zagraniczne media zwracają uwagę na nowe przepisy Unii Europejskiej, które mają zakazać sprawdzania produktów związanych z wylesieniem.

Śmigłowce wojskowe i wybuchy w Warszawie. Wydano komunikat Wiadomości
Śmigłowce wojskowe i wybuchy w Warszawie. Wydano komunikat

W piątek 31 marca na warszawskim Rembertowie będą odbywać się ćwiczenia wojskowe z użyciem śmigłowców oraz materiałów wybuchowych; podobne treningi – w okolicach Piaseczna we wtorek, 4 kwietnia; to standardowa działalność – informuje Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych.

Poseł PiS złożył mandat Wiadomości
Poseł PiS złożył mandat

Jak podaje portal i.pl, poseł Prawa i Sprawiedliwości Marek Zagórski złożył rezygnację z mandatu posła. Informacje zostały potwierdzone u samego parlamentarzysty.

Mężczyzna popełnił samobójstwo. Po rozmowie z chatbotem postanowił „poświęcić się dla planety” Wiadomości
Mężczyzna popełnił samobójstwo. Po rozmowie z chatbotem postanowił „poświęcić się dla planety”

Z informacji belgijskiego dziennika „La Libre” wynika, że chatbot amerykańskiej firmy Chai nakłonił młodego mężczyznę do popełnienia samobójstwa.

Córka zabiera głos w sprawie stanu zdrowia Beaty Tyszkiewicz Wiadomości
Córka zabiera głos w sprawie stanu zdrowia Beaty Tyszkiewicz

Według krążących w sieci plotek pogarsza się stan zdrowia Beaty Tyszkiewicz, która ma nawet wymagać już całodobowej opieki. Głos w sprawie postanowiła zabrać jej córka.

Atak na biuro poselskie szefa MON. Policja zatrzymała podejrzanego mężczyznę Wiadomości
Atak na biuro poselskie szefa MON. Policja zatrzymała podejrzanego mężczyznę

Policjanci z podwarszawskiego Legionowa zatrzymali mężczyznę podejrzanego o wybicie szyby w biurze poselskim wicepremiera, szefa Ministerstwa Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka – dowiedziała się w czwartek PAP.

Starsza pani na spotkaniu z politykami PO zapytała o reparacje. Zobacz reakcję [WIDEO] Wiadomości
Starsza pani na spotkaniu z politykami PO zapytała o reparacje. Zobacz reakcję [WIDEO]

Starsza kobieta w trakcie spotkania z politykami Platformy Obywatelskiej postanowiła zadać pytanie dotyczące reparacji wojennych od Niemiec. Na sali słychać było niezadowolenie z powodu tego pytania.

„Jak zaczną konkurować na antenie, to…” Szczere wyznanie prowadzącej o Dzień Dobry TVN Wiadomości
„Jak zaczną konkurować na antenie, to…” Szczere wyznanie prowadzącej o Dzień Dobry TVN

Prowadząca „Dzień dobry TVN” Agnieszka Woźniak-Starak w najnowszym wywiadzie opowiedziała szczerze o tym, jak jej się pracuje w duecie z Ewą Drzyzgą. Mówiła też o samym programie.

Emerytury
Stażowe