Gáspár Keresztes z Instytutu im. Wacława Felczaka: Wygląda na to, że Orbán liczy, że Rosja nie poniesie fiaska, a Ukraina nie odniesie zwycięstwa

– Na Węgrzech od wieków toczy się dyskusja o tym, że jesteśmy promem między Wschodem a Zachodem. Słuszności tej tezy nie chciałbym oceniać, natomiast może warto zaznaczyć, że w naszym regionie w tej chwili między Wschodem a Zachodem chyba nie kursują żadne promy – mówi w rozmowie z Jakubem Pacanem Gáspár Keresztes z Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka.
Victor  Gáspár Keresztes z Instytutu im. Wacława Felczaka: Wygląda na to, że Orbán liczy, że Rosja nie poniesie fiaska, a Ukraina nie odniesie zwycięstwa
Victor / fot. Wikimedia Commons/European People's Party

– Co się dzieje z Viktorem Orbánem?

– Dobre pytanie. Mógłbym powiedzieć, że w praktyce nic się nie dzieje, bo premier jest konsekwentny w swojej polityce przynajmniej od czasu wyborów parlamentarnych z kwietnia ubiegłego roku. Już w czasie kampanii wyborczej mówił, że to nie nasza wojna. Węgry są małe i nie będą się angażowały tam, gdzie ścierają się interesy mocarstw. Wygląda na to, że Orbán liczy, że Rosja nie poniesie fiaska, a Ukraina nie odniesie zwycięstwa – przynajmniej w tej formie, o której marzy się nad Wisłą. W świetle tych wydarzeń myślę jednak, że węgierski rząd niebawem dojdzie do momentu, w którym trzeba przemyśleć strategię geopolityczną na nowo i zmienić
orientację.

– Dlaczego Orbán zachowuje się w tej wojnie w taki sposób? Dla polskiej strony to szokujące.

– Oczywiście nie mogę mówić w imieniu premiera Węgier. Jedno jest natomiast pewne: w węgierskim stanowisku bardzo dominuje aspekt gospodarczy. Węgry mają określone położenie polityczne i swoją specyficzną, bardzo otwartą na zewnątrz gospodarkę. Nie mają źródeł i zasobów energetycznych jak Polska, która posiada węgiel. Nie mamy też dostępu do morza, którym można by sprowadzać tańszą energię. Przestawienie węgierskiej gospodarki na inne źródła nie jest takie proste, a sankcje – w interpretacji rządu – bardziej szkodzą krajowi niż Rosji.

– Rozumiem, że Orbán chciał równoważyć siłę Berlina i Brukseli siłą Rosji, Chin i Turcji, ale napaść Rosji na Ukrainę trwa już rok i układ sił zmienił się radykalnie.

– Orbán mówił jakieś dwa miesiące temu na konferencji, że świat zmierza w kierunku nowego formowania się wielkich bloków, a rolą Węgier jest zachowanie odrębności od tych wielkich geopolitycznych wektorów. W węgierskim myśleniu politycznym pozostawanie pomiędzy takimi blokami traktowane jest jako przynoszące największe korzyści.

– Ale małe kraje w koncercie mocarstw mają małe pole manewru. Minął rok, a Orbán dalej stawia na rosyjskiego konia.

– Premier Węgier nie traktuje współpracy z Rosją w ten sposób. On konsekwentnie mówi, że Węgry mogą wybrać trzecią drogę. Proszę zwrócić uwagę, Węgry głosowały za wszystkimi pakietami sankcji wobec Rosji. Tak samo Budapeszt zapewne zgodzi się na wejście Szwecji i Finlandii do NATO. Rząd Węgier zawsze przed ostatecznym krokiem zawiesza swój podpis, ale robi to, by więcej ugrać. To polityczna gra negocjacyjna. Na ile ta taktyka będzie kontynuowana w tak trudnych czasach to pytanie otwarte.

– Wejście Węgier do Wspólnoty Państw Języka Tureckiego też ma służyć wzmacnianiu trzeciej drogi? Węgry miały skorzystać na tureckich rurociągach.

– Na Węgrzech od wieków toczy się dyskusja o tym, że jesteśmy promem między Wschodem a Zachodem. Słuszności tej tezy nie chciałbym oceniać, natomiast może warto zaznaczyć, że w naszym regionie w tej chwili między Wschodem a Zachodem chyba nie kursują żadne promy.

– Viktor Orbán zaproponował europejskie NATO bez USA. Jak dzisiaj wyglądają relacje Węgry – USA?

– Nie przypominam sobie, że mówił, że chce europejskie NATO bez USA. Raczej uważa, że nie powinniśmy się opierać tylko na NATO, ale wojska europejskie też powinni być gwarantem naszego bezpieczeństwa. Co do relacji USA – Węgry, nad Dunajem mają zupełnie inne stosunki od relacji Polski z tym krajem. Węgierską nieufność do USA można sprowadzić aż do traktatu z Trianon, kiedy to Stany Zjednoczone pomogły wskrzesić Polskę, a nam ten traktat dał tyle, że 3/4 Węgrów zostało poza granicami własnego państwa. Ale i teraz Węgrzy dość nerwowo reagują na siłowe zapędy Stanów Zjednoczonych i zawsze, gdy w Budapeszcie pojawia się nowy ambasador USA, zaczyna się bardzo ciekawy i napięty czas. Węgrzy nie są entuzjastami USA i z ich historycznych doświadczeń wnioskują, że dopóki interesy w Europie będą Stanom na rękę, to zostaną, ale w momencie, gdy to się zmieni, to USA zostawią Europę samą.

– Co zatem z lojalnością Węgier wobec NATO, szczególnie z częścią polityczną Sojuszu?

– Jak wcześniej wspomnieliśmy, Węgry będą prawdopodobnie ratyfikować wstąpienie Szwecji i Finlandii do NATO, jesteśmy członkiem Sojuszu i będziemy.

– László Kövér, przewodniczący węgierskiego parlamentu, mówił, że wejście tych dwóch krajów do NATO zwiększy prawdopodobieństwo konfliktu zbrojnego.

– Kövér tak sobie to tłumaczy, że przybędzie tysiące kilometrów bezpośrednich granic NATO z Rosją. Co prawda, te granice już i tak były więc nie wiem, co miałoby to zmienić.

– Stosunki polsko-węgierskie są teraz ciekawe, różnimy się co do dwóch najważniejszych dla nas sojuszników, czyli USA i Rosji, ale jakaś współpraca jest.

– Stosunki bilateralne nie są obecnie najlepsze. Najtrudniej jest w tzw. codziennej polityce, jednak są wspólne kwestie, które nadal dzielimy np. kwestie KPO. Interesy, projekty infrastrukturalne i kontakty biznesowe nadal są i muszą być realizowane.

– Jak wygląda sympatia Węgrów do Polaków, coś się zmieniło przez tę wojnę?

– To ciekawe. W pewnej części węgierskiej publicystyki można przeczytać krytyczne opinie o Polsce mówiące, że Polacy znowu ze swoimi romantycznymi zapędami i nienawiścią do Rosjan mogą się przyczyniać do wybuchu III wojny światowej. Ale mimo tego ogół społeczeństwa jednak chyba nadal z sympatią patrzy na Polaków. To moje subiektywne odczucie, ale myślę, że teraz Polacy bardziej nieprzychylnie patrzą na Węgrów niż Węgrzy na Polaków.

– Jak na Węgrzech czują się Rosjanie? W Polsce raczej się kryją ze swym pochodzeniem.

– Nie mam żadnych oficjalnych danych i też trudno byłoby to dokładnie zmierzyć: Węgrzy z powodu języka nie bardzo rozróżniają Rosjan od Ukraińców. Słowianin to dla nich Słowianin. Ale na pewno lepiej być teraz Rosjaninem w Budapeszcie niż w Warszawie.

– Jak wyglądają stosunki węgiersko-ukraińskie? Wspomniany László Kövér sugerował, że Wołodymyr Zełenski ma problemy psychiczne.

– Niestety relacje węgiersko-ukraińskie bardziej określają problemy węgierskiej mniejszości na Zakarpaciu niż tocząca się wojna. Rozmawiając z samymi Węgrami z tego regionu, można usłyszeć różne opinie, z jednej strony są głosy, że przez ostatnie trzydzieści lat Ukraina im nic nie dała, a nawet wprowadzała utrudnienia np. w nauce języka węgierskiego w szkołach, a teraz chce od nich
daniny krwi. Z drugiej strony są Węgrzy walczący w ukraińskich okopach przeciw Rosji. Głośno komentowany był przypadek młodego węgierskiego naukowca, który odebrał nagrodę państwową z okopów, ale był także skandal ze zrzuceniem węgierskiego mitycznego ptaka Turula z wieży zamku w Mukaczewie i umieszczeniu w jego miejscu trójzębu.

– Przypuśćmy, że Rosja przegrywa tę wojnę. Węgry przejdą na stronę zwycięzców czy będą wspierały dyplomatycznie przegraną Rosję?

– Po pierwsze nie widać, by rząd węgierski przygotowywał się na ewentualna przegraną Rosji. To błąd. Z drugiej strony nie uważam, by Węgry próbowały szczególnie sprzyjać w takim wypadku Rosji, bo to jasne, że powrót do statusu quo ante jest niemożliwy. Przegrana Rosji, nie mówiąc o skutkach gospodarczych, na pewno będzie problem przede wszystkim dla zakarpackich Węgrów,
bo już dzisiaj postrzegani są trochę jako zwolennicy agresora.

Tekst pochodzi z 11 (1781) numeru „Tygodnika Solidarność”.


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Zatrzymanie amerykańskiego dziennikarza w Rosji. Stanowcze słowa Joe Bidena Wiadomości
Zatrzymanie amerykańskiego dziennikarza w Rosji. Stanowcze słowa Joe Bidena

Prezydent Stanów Zjednoczonych Biden wypowiedział się na temat zatrzymania w Rosji amerykańskiego dziennikarza "The Wall Street Journal" Evana Gershkovicha.

Atak na osobę mi najbliższą. Komendant Szymczyk reaguje na doniesienia Wyborczej Wiadomości
"Atak na osobę mi najbliższą". Komendant Szymczyk reaguje na doniesienia "Wyborczej"

Komendant Główny Policji gen. insp. Jarosław Szymczyk kieruje do sądu sprawę przeciwko autorowi artykułu w Gazecie Wyborczej, w którym podano pełne dane jego córki. Szef policji w tej sprawie wydał oświadczenie, które w piątek zostało opublikowane na stronach internetowych policji.

Niepokojąca wiadomość dla kibiców skoków. Zapadła decyzja Wiadomości
Niepokojąca wiadomość dla kibiców skoków. Zapadła decyzja

Piątkowy konkurs Pucharu Świata w lotach narciarskich w słoweńskiej Planicy został przełożony na godzinę 17.00 z powodu załamania pogody. Pierwotnie miał rozpocząć się o 15.00. W zawodach ma wystąpić czterech Polaków: Piotr Żyła, Kamil Stoch, Aleksander Zniszczoł i Andrzej Stękała.

Burza w Pałacu Buckingham. Książę Harry znów publicznie oskarża rodzinę królewską Wiadomości
Burza w Pałacu Buckingham. Książę Harry znów publicznie oskarża rodzinę królewską

Książę Harry ponownie ma pretensje do rodziny królewskiej. Tym razem zarzucił jej brak wsparcia w kwestii nękania jego osoby przez brytyjskie tabloidy. Chodzi o batalię z Associated Newspapers - wydawcą m.in. brytyjskiego "Daily Mail" i "Mail on Sunday".

Niespokojnie na granicy. Straż Graniczna opublikowała nagranie [WIDEO] Wiadomości
Niespokojnie na granicy. Straż Graniczna opublikowała nagranie [WIDEO]

Funkcjonariusze Straży Granicznej zatrzymali w podwarszawskiej miejscowości 33–letniego obywatela Egiptu, który organizawał nielegalne przekraczanie polsko-białoruskiej granicy.

To nie spodoba się TVN. Takie billboardy zawisły w Bydgoszczy [FOTO] Wiadomości
To nie spodoba się TVN. Takie billboardy zawisły w Bydgoszczy [FOTO]

„Pięknie! Takie billboardy pojawiły się dziś w Bydgoszczy. Nie mogłem przejść obojętnie!” – pisze na Twitterze politolog Łukasz Kulpa, do wpisu dołączając zdjęcie.

Pobił na drodze policjantkę po służbie. Sieć obiegło nagranie Wiadomości
Pobił na drodze policjantkę po służbie. Sieć obiegło nagranie

Jak informuje „Gazeta Wrocławska”, w Nowej Rudzie na Dolnym Śląsku 23-letni kierowca dopuścił się ataku na policjantkę. Kobieta zatrzymała się na drodze, by skontrolować podejrzane zachowanie.

Dramat Dawida Kubackiego. Jego główny rywal nie pozostawia złudzeń Wiadomości
Dramat Dawida Kubackiego. Jego główny rywal nie pozostawia złudzeń

Dawid Kubacki przedwcześnie zakończył bieżący sezon Pucharu Świata. Teraz jeden z jego rywali nie pozostawił żadnych złudzeń co do tego, że będzie starał się wyprzedzić go w klasyfikacji generalnej PŚ.

Premierzy Polski, Węgier, Rumunii, Bułgarii i Słowacji domagają się od szefowej KE interwencji Wiadomości
Premierzy Polski, Węgier, Rumunii, Bułgarii i Słowacji domagają się od szefowej KE interwencji

Premierzy Polski, Węgier, Rumunii, Bułgarii i Słowacji w liście do szefowej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen domagają się interwencji ws. napływu ukraińskiego zboża do Unii Europejskiej. Inicjatywa wyszła od szefa polskiego rządu Mateusza Morawieckiego.

Nowy sondaż. Rośnie przewaga PiS Wiadomości
Nowy sondaż. Rośnie przewaga PiS

37 proc. badanych chce oddać głos na Zjednoczoną Prawicę; 30 proc. na Koalicję Obywatelską; 9 proc. na Lewicę; 8 proc. na Konfederację; 7 proc. na Polskę 2050 Szymona Hołowni, a 5 proc. na PSL-Koalicję Polską – wynika z sondażu Social Changes dla portalu wPolityce.pl.

Emerytury
Stażowe