Trybunał w Strasburgu nakazuje Rumunii instytucjonalizację konkubinatów jednopłciowych

Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że że Rumunia naruszyła prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego 21 par jednopłciowych, które złożyły skargę na brak możliwości sformalizowania ich konkubinatów. Skarżący żądali zapłaty ponad pół miliona euro zadośćuczynienia za „psychiczne cierpienia” z tym związane. Trybunał orzekł o naruszeniu, ale odmówił zasądzenia zadośćuczynienia. Wyrok ETPC oznacza, że Rumunia będzie musiała dokonać instytucjonalizacji konkubinatów jednopłciowych w formie związków partnerskich lub małżeństwa. Rumunia jest trzecim krajem, który Trybunał zmusza do instytucjonalizacji konkubinatów jednopłciowych. Wcześniej Trybunał wydał podobne rozstrzygnięcia wobec Włoch i Rosji. Jak wynika z sondażu z 2018 r., aż 74% Rumunów jest przeciwna wprowadzeniu „małżeństw” jednopłciowych.
LGBT. Ilustracja poglądowa Trybunał w Strasburgu nakazuje Rumunii instytucjonalizację konkubinatów jednopłciowych
LGBT. Ilustracja poglądowa / Pixabay.com

W 2019 i 2020 r. 21 par jednopłciowych złożyło skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na brak możliwości sformalizowania ich konkubinatów w Rumunii, wskazując, że taki stan rzeczy stanowi dyskryminację ze względu na orientację seksualną (art. 14 Konwencji) oraz narusza ich prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8 Konwencji). Prawo rumuńskie przewiduje bowiem, że małżeństwo może zawrzeć wyłącznie kobieta i mężczyzna (art. 271 Kodeksu cywilnego), a tzw. małżeństwa jednopłciowe są zakazane (art. 277 §1 Kodeksu cywilnego).  Skarżący wnieśli o 525 tys. euro zadośćuczynienia (po 25 tys. euro na rzecz każdego z 21 skarżących) za „psychiczne cierpienia” spowodowane brakiem możliwości sformalizowania konkubinatu.

 

Interwencja Ordo Iuris

Już w 2020 r. do postępowania przed ETPC przystąpił Instytut Ordo Iuris w charakterze przyjaciela sądu. W przedłożonej opinii prawnej Instytut przypomniał, że nawet w świetle orzecznictwa samego Trybunału państwo ma prawo chronić tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny i może zrezygnować z instytucjonalizacji konkubinatu jednopłciowego, jeśli życzy sobie tego większość społeczeństwa. Tak też było w przypadku Rumunii, gdzie według badania Pew Research Center z 2018 r., 74% Rumunów była przeciwna wprowadzeniu „małżeństw” jednopłciowych.

W 2023 r. Trybunał w Strasburgu orzekł, że Rumunia naruszyła prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego skarżących. W uzasadnieniu Trybunał odwołał się do dotychczasowego orzecznictwa, zgodnie z którym państwa mają obowiązek umożliwić parom jednopłciowym sformalizowanie konkubinatu – niezależnie od zdania większości społeczeństwa: „negatywna postawa heteroseksualnej większości nie może być przeciwstawiona interesowi skarżących, jaki im przysługuje w odniesieniu do uznania i uregulowania ich związków”.  Trybunał oddalił jednak skargi w części dotyczącej żądania wypłaty zadośćuczynienia.

 

Wyrok

Wyrok zapadł większością 5 do 2 głosów. Dwóch sędziów – prof. Krzysztof Wojtyczek z Polski oraz dr Armen Harutyunyan z Armenii – złożyło zdania odrębne, wskazując, że w ich przekonaniu Rumunia nie naruszyła art. 8 Konwencji, bo przepis ten dopuszcza różne formy prawnego uznania konkubinatu jednopłciowego, więc nie musi to być rejestracja (jak twierdzi Trybunał), ale mogą to być również pewne udogodnienia w różnych dziedzinach prawa, z których pary jednopłciowe mogą korzystać bez konieczności rejestracji ich konkubinatu jako małżeństwa czy „związku partnerskiego".

- To już trzecie państwo członkowskie Rady Europy, któremu Trybunał w Strasburgu nakazuje instytucjonalizację związków jednopłciowych. Przez kilkadziesiąt lat Trybunał uznawał, że związek jednopłciowy nie stanowi rodziny w rozumieniu Konwencji. W 2010 r. Trybunał zmienił stanowisko, powołując się na „zmieniające się czasy”, w których większość państw wprowadziła jednopłciowe związki partnerskie lub nawet małżeństwa. W 2015 r. Trybunał nakazał Włochom wprowadzenie związków partnerskich dla par jednopłciowych, na początku 2023 r. Rosji, a teraz – Rumunii. Tylko kwestią czasu jest wydanie analogicznych wyroków wobec innych krajów europejskich, w tym Polski. Choć Instytut Ordo Iuris konsekwentnie przystępuje do postępowań przed ETPC w tych sprawach argumentując, że państwo może odstąpić od instytucjonalizacji związków jednopłciowych powołując się na moralność publiczną oraz na opinię większości społeczeństwa, czyli względy demokratyczne, to Trybunał stopniowo utwardza swoje stanowisko, wykluczając jakiekolwiek odstępstwa od ustanowionej przez siebie reguły. Jest to kolejny przejaw w istocie prawotwórczej działalności Trybunału, w ramach której dokonywana jest redefinicja pojęcia rodziny, która w zamyśle twórców Konwencji była wspólnotą opartą na małżeństwie rozumianym jako stabilny związek kobiety i mężczyzny

- podkreśliła Weronika Przebierała, dyrektor Centrum Prawa Międzynarodowego Instytutu Ordo Iuris.


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Zarzuty wobec ustawy o komisji ds. zbadania rosyjskich wpływów. Szef Rządowego Centrum Legislacji zabiera głos z ostatniej chwili
Zarzuty wobec ustawy o komisji ds. zbadania rosyjskich wpływów. Szef Rządowego Centrum Legislacji zabiera głos

Zdaniem polityków opozycji ustawa o powołaniu komisji ds. badania wpływów rosyjskich wymierzona jest przede wszystkim w szefa PO Donalda Tuska. Prezes Rządowego Centrum Legislacji zabrał głos.

Sabalenka została zapytana o wojnę na Ukrainie: Wspominałam o tym wiele razy z ostatniej chwili
Sabalenka została zapytana o wojnę na Ukrainie: "Wspominałam o tym wiele razy"

Jedna z największych rywalek Igi Świątek – Aryna Sabalenka ponownie została zapytana o konflikt na Ukrainie.

Nie doczeka pan końca kadencji. Czarzasty grozi Prezydentowi RP z ostatniej chwili
"Nie doczeka pan końca kadencji". Czarzasty grozi Prezydentowi RP

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o powołaniu komisji ds. badania rosyjskich wpływów. Sprawę skomentował między innymi jeden z liderów Lewicy Włodzimierz Czarzasty.

To koniec High League? Stanowcza decyzja rządu z ostatniej chwili
To koniec High League? Stanowcza decyzja rządu

Federacji High League zostały zamrożone środki finansowe i zasoby gospodarcze. W sieci pojawiło się pismo wydane w tej sprawie przez MSWiA.

Twitter zostanie wyrzucony z UE? Francuski minister mówi wprost z ostatniej chwili
Twitter zostanie wyrzucony z UE? Francuski minister mówi wprost

– Twitter zostanie wyrzucony z EU w przypadku naruszenia jej zasad – oświadczył w poniedziałek francuski minister Jean-Noel Barrot odpowiedzialny za transformację cyfrową i telekomunikację w wywiadzie dla telewizji France Info.

„To jest niemoralne!”. Alicja Majewska ostro o młodych celebrytach z ostatniej chwili
„To jest niemoralne!”. Alicja Majewska ostro o młodych celebrytach

Alicja Majewska została zapytana, co przed występem musi znaleźć się w jej garderobie. Pozwoliła sobie na krótką dygresję i wspomniała o młodych artystach.

Rzecznik rządu odpowiada na zarzuty ws. komisji ds. badania wpływów rosyjskich w Polsce z ostatniej chwili
Rzecznik rządu odpowiada na zarzuty ws. komisji ds. badania wpływów rosyjskich w Polsce

Komisja ds. badania wpływów rosyjskich nie narusza trójpodziału władzy; na koniec jej decyzja może być zaskarżona do sądu i to sąd rozstrzyga w tej sytuacji - powiedział rzecznik rządu Piotr Müller.

Hołownia zmienia zdanie po decyzji prezydenta. „Jeszcze dziś rano o tym rozmawialiśmy” z ostatniej chwili
Hołownia zmienia zdanie po decyzji prezydenta. „Jeszcze dziś rano o tym rozmawialiśmy”

– Słuchajcie, odpuśćcie sobie, odpuśćmy sobie naprawdę z tym marszem 4 czerwca – mówił niedawno lider Polski 2050 Szymon Hołownia. W poniedziałek, po decyzji prezydenta ws. specjalnej komisji mającej wyjaśnić rosyjskie wpływy w Polsce, Hołownia zmienił zdanie.

Burza w Pałacu Buckingham. Wulgarna reakcja Williama na wieść o Meghan Markle z ostatniej chwili
Burza w Pałacu Buckingham. Wulgarna reakcja Williama na wieść o Meghan Markle

Książę Harry w swojej autobiografii "Spare" opisał szokującą reakcję księcia Williama sprzed lat na wieść, że jego młodszy brat spotyka się z amerykańską aktorką Meghan Markle.

Wyrok w sprawie Andrzeja Poczobuta. Nowy ruch MSWiA z ostatniej chwili
Wyrok w sprawie Andrzeja Poczobuta. Nowy ruch MSWiA

Zdecydowałem o wpisaniu na listę sankcyjną 365 przedstawicieli białoruskiego reżimu. Osoby te dostaną m.in. zakaz wjazdu do strefy Schengen. Sankcje obejmą też 20 podmiotów i 16 przedsiębiorców powiązanych głównie z rosyjskim kapitałem - poinformował szef MSWiA Mariusz Kamiński.

Emerytury
Stażowe