Paweł Jędrzejewski: Seksualne tabu, które trzeba chronić

W Czernikach w województwie pomorskim w piwnicy domu znaleziono ciała trzech noworodków. Policja aresztowała 54-letniego mężczyznę i jego 20-letnią córkę, którzy są właścicielami domu. Wyniki śledztwa wskazują, że mężczyzna przymusił do współżycia seksualnego nie tylko dwudziestolatkę, ale także drugą córkę.
Nastolatka. Zdjęcie poglądowe Paweł Jędrzejewski: Seksualne tabu, które trzeba chronić
Nastolatka. Zdjęcie poglądowe / Pixabay.com

Wyniki śledztwa wskazują, że mężczyzna przymusił do współżycia seksualnego nie tylko dwudziestolatkę  ale także drugą córkę. Zarzuty postawione jemu i córce dotyczą zabójstwa dwójki dzieci i kazirodztwa.
Paulina pracowała w sklepie. Sąsiedzi mówią o dziwnej relacji, jaka łączyła ją z ojcem. "Mężczyzna nie tylko przywoził i odbierał ją z pracy, ale mieli też chodzić trzymając się za ręce, a Paulina mówiła do niego po imieniu. 54-latek miał nawet ogolić córce głowę na łyso, by nie zwrócił na nią uwagi żaden inny chłopak" – podają media.

 

Kulturotwórcza rola tabu

Ta odrażająca zbrodnia i poprzedzające ją kazirodztwo są dobrą okazją do przypomnienia o tym zjawisku i wielkim osiągnięciu judaizmu i chrześcijaństwa, jakim było ustanowienie i upowszechnienie tabu, występującego w szczątkowej formie w wielu społecznościach pierwotnych, już u zarania dziejów.
Zakaz kazirodztwa w jakiejś formie istniał we wszystkich kulturach. Antropologia strukturalna Claude’a Lévi-Straussa postrzega go nawet jako moment przełomowy między naturą a kulturą. Jednak dopiero chrześcijaństwo nadało temu tabu zasięg uniwersalny.

Jak fundamentalnie różne były poglądy świata starożytnego i judaizmu, a następnie - na szeroką skalę - chrześcijaństwa na kwestię kazirodztwa, a zarazem jak odmienna była relacja pomiędzy seksualnością a sferą religii, udowadnia różnica pomiędzy bogami greckimi a Bogiem prezentowanym w świętych księgach Żydów i chrześcijan. Podczas gdy związki kazirodcze w mitologii greckiej są regułą (absolutna większość bogów rodziła się w wyniku stosunków seksualnych pomiędzy rodzicem a dzieckiem lub pomiędzy rodzeństwem), Bóg monoteizmu jest istotą całkowicie aseksualną. 

Można zakładać, że pierwotnie związki seksualne były ograniczone do członków własnej społeczności, własnej grupy. To prowadziło do genetycznych wad i powodowało wymieranie. Dopiero nałożenie tabu na związki seksualne z ludźmi z szerokiego kręgu rodzinnego umożliwiło zwiększenie przyrostu naturalnego, a w konsekwencji rozwój cywilizacyjny.  Zakaz kazirodztwa jest zakazem biblijnym: pojawia się w Torze, w księdze Wajikra (Księdze Kapłańskiej).  To religijne tabu spowodowało rewolucję.

Jednak to nie było wszystkim, co ważne w kulturowym zakazie kazirodztwa.
Mędrcy już przed wiekami zauważali, że logicznie rzecz biorąc, trwałe związki pomiędzy bliskimi krewnymi powinny być udane ze względu na podobne wartości, osobowości, doświadczenia i wychowanie. Jednak takie układy – właśnie poprzez podobieństwo ludzi – nie byłyby twórcze, byłyby zamknięciem się na świat, ucieczką od trudu życia w hedonizm. Bo rozwój człowieka wymaga napięcia, które nadaje związkowi obcych ludzi [z obcych, różnych rodzin, a także środowisk] sens i w procesie dorastania obu partnerów do siebie nawzajem sprawia, że ten ktoś obcy - staje się kimś najbliższym. Pokonanie tej odległości w relacji międzyludzkiej: od obcego do najbliższego - jest zadaniem twórczym i działa na oboje ludzi (kobietę i mężczyznę) inspirująco. Przeobraża ich (gdy wzajemnie się do siebie dostosowują) i rozwija. Związek kazirodczy - nie stawiając takich wymagań, albo stawiając je w znacznie mniejszym stopniu - zagraża swoją jałowością. Zakaz kazirodztwa sprzyjał przemianie rodzinnych klanów w większe społeczności.

Jednak istnieje jeszcze jeden, znacznie bardziej istotny argument uzasadniający całkowity i bezwzględny zakaz związków kazirodczych.

 

Tu nie chodzi o geny

Próbując zracjonalizować religijny zakaz kazirodztwa, który został upowszechniony na wszystkie kontynenty przez chrześcijaństwo, przywołuje się zazwyczaj argument genetyczny: potomstwo związków kazirodczych jest narażone na genetyczne wady. Jest to jednak argument niepełny i ułomny. Już choćby dlatego, że przecież zakaz ten dotyczy nie tylko związków krwi, ale także związków opartych na powinowactwie.
 
Widać wyraźnie, że chodzi tu o coś innego. I tak właśnie jest. Zakaz kazirodztwa jest jednym z najważniejszych ograniczeń, których oczywistym celem jest wprowadzenie w społeczny świat ładu w celu ochrony tych, którzy są słabi i narażeni na wykorzystanie. Jest jednym z największych osiągnięć filozofii społecznej monoteizmu, przejętym przez chrześcijaństwo i trwale wpisanym w kulturę ludzkości.

Ze sposobu, w jaki sformułowane są zakazy, łatwo odczytać ich rzeczywistego adresata: zakazy dotyczą oczywiście zarówno mężczyzn jak i kobiet, ale wyraźnie widać, że kierowane są bezpośrednio do mężczyzny, a nie do kobiety. Zakazuje się przecież kontaktów seksualnych z członkami rodziny w relacji od strony mężczyzny, a nie kobiety, czyli zakazuje związku z ciotką, siostrą, wnuczką, synową, szwagierką itd, a nie bratankiem i siostrzeńcem, bratem, wnukiem, zięciem, szwagrem itd.

Te zakazy programowo ograniczają więc przede wszystkim mężczyzn. Dzieje się to nie bez powodu. Przypomnijmy, że seksualność człowieka (zwłaszcza seksualność mężczyzny) jest polimorficzna, co oznacza, że może realizować się wielopostaciowo.

Jedną z najłatwiejszych form tej realizacji - przede wszystkim ze względu na dostępność, łatwość zatajenia i dominację mężczyzny - byłyby seksualne relacje z kobietami (i dziećmi) właśnie w rodzinie.

Potrzebne jest więc bardzo silne społeczne tabu, aby chronić kobiety w rodzinie przed seksualnymi zachowaniami mężczyzn: ojców, braci, kuzynów, wujów, szwagrów itd.

Tu nie wystarczy prawo. Prawo to zdecydowanie za mało. Potrzebne jest to, co naprawdę jedynie skuteczne: osadzone głęboko w kulturze autentyczne potępienie, a nawet więcej, bo obrzydzenie dla tego typu zachowań. Tylko dzięki temu potępieniu, wstrętowi i trwałemu funkcjonowaniu tego tabu, przypadki kazirodztwa pojawiają się zazwyczaj jedynie w rodzinach patologicznych. Tabuizacja jest bardzo głęboka, bo najbardziej powszechną reakcją społeczną na kontakty seksualne krewnych i powinowatych jest właśnie obrzydzenie.

Konsekwentnie więc, nawet najmniejsze zdjęcie odium z kazirodczych związków (np. przymknięcie oka na związki dorosłego rodzeństwa) byłoby jednoznaczne z zapaleniem zielonego światła dla niewyobrażalnej fali przemocy seksualnej (nie tylko oczywistej, czyli fizycznej, ale także tej utajonej, bo psychologicznej) w rodzinach. Miałoby to katastrofalne konsekwencje przede wszystkim dla kobiet i dzieci.

Problem ten, oczywiście, istnieje od zawsze. Współcześnie, to nie tylko głośne sensacje medialne, jak np. sprawa austriackiego Josepha Fritzla sprzed kilkunastu lat. To są sytuacje ze wszystkich zakątków globu, także obok nas. Wystarczy sięgnąć nawet po codzienną gazetę, aby się o tym przekonać:  "Córki, które własny ojciec, niemal codziennie przez kilka lat, gwałcił, mówiły w sądzie, że go cały czas kochały! Inne z ofiar kazirodców wypierają wszystko z pamięci. Najczęściej tylko przypadek sprawia, że zwyrodnialcy, współżyjący z własnymi córkami, trafiają przed sąd. Takich przypadków w powiecie ostrołęckim, w ciągu ostatnich lat było kilka!" - czytamy w gazetach.

Tak! - kazirodcze kontakty seksualne są z reguły relacjami ludzi sobie nierównych. Są oparte jeśli nie na fizycznej to przede wszystkim psychicznej zależności i dominacji. Tylko konsekwentne i silne tabu jest w stanie ograniczać takie sytuacje do minimum. Tylko ono powoduje, że to margines. I czyni to od tysięcy lat.

 

Próby podważania tabu będą się pojawiać

Jakiekolwiek osłabienie tego tabu byłoby niewyobrażalną tragedią dla ludzkości. A próby jego podważania będą się pojawiać. Bo przecież trwa walka z wielkimi kulturowymi osiągnięciami monoteizmu, zwłaszcza chrześcijaństwa. Jej przejawem jest np. ideologia gender, propaganda transpłciowości, unieważnianie roli płci. Ze strony skrajnej lewicy i tzw.  "marksizmu kulturowego" można się więc spodziewać w przyszłości ataków na tabu zakazujące kazirodztwa.

Takie przypadki są już przecież znane. Szokiem była swego czasu wypowiedź skandalizującego lewicowego filozofa i etyka z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Jana Hartmana, w której dowodził on swojej wstrząsajacej ignorancji, pisząc: "Jeśli udaje się powiązać harmonijnie miłość macierzyńską albo bratersko-siostrzaną z miłością erotyczną, to osiąga się nową, wyższą jakość miłości i związku.".


 

POLECANE
Andrzej Duda: Konstytucja 3 Maja była wzorem dla innych państw z ostatniej chwili
Andrzej Duda: Konstytucja 3 Maja była wzorem dla innych państw

Prezydent Andrzej Duda podkreślił podczas obchodów rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja, że była ona niesłychanym osiągnięciem ówczesnej polskiej myśli prawniczej na światowym poziomie. Wskazał, że na majowej konstytucji wzorowały się inne państwa.

Polka pierwsza w Pucharze Świata we wspinaczce na czas z ostatniej chwili
Polka pierwsza w Pucharze Świata we wspinaczce na czas

Aleksandra Mirosław wygrała zawody Pucharu Świata we wspinaczce sportowej na czas na Bali.

Prezydent Andrzej Duda wręczył ordery Orła Białego pilne
Prezydent Andrzej Duda wręczył ordery Orła Białego

Podczas uroczystości na Zamku Królewskim w Warszawie prezydent Andrzej Duda odznaczył Orderem Orła Białego Janusza Kapustę - rysownika, malarza i scenografa oraz Jerzego Kropiwnickiego - działacza opozycji demokratycznej w PRL.

Jak przetrwać kryzys? Już jesienią do Polaków trafi „Poradnik bezpieczeństwa” Wiadomości
Jak przetrwać kryzys? Już jesienią do Polaków trafi „Poradnik bezpieczeństwa”

Wiceszef MON Cezary Tomczyk poinformował, że jego resort planuje jesienią rozesłać do wszystkich polskich domów specjalny „Poradnik bezpieczeństwa”. To drukowana broszura, która ma zawierać praktyczne wskazówki dotyczące zachowania w sytuacjach zagrożenia – zarówno militarnych, jak i cywilnych.

300 samochodów z przebitymi oponami na australijskiej autostradzie. Komunikacyjny chaos Wiadomości
300 samochodów z przebitymi oponami na australijskiej autostradzie. Komunikacyjny chaos

Około 750 kilogramów ostrych odłamków metalu rozsypała na jednej z najbardziej ruchliwych autostrad w Australii ciężarówka, która gubiła załadunek przez ponad 30 kilometrów.

Handel Wielkiej Brytanii z USA rośnie dziesięciokrotnie szybciej niż z UE tylko u nas
Handel Wielkiej Brytanii z USA rośnie dziesięciokrotnie szybciej niż z UE

Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego (EPRS) opublikowało w kwietniu 2025 interesującą analizę na temat relacji handlowych między Unią a Wielką Brytanią. Analiza ta jest o tyle cenna co wskazuje na ewentualne możliwości, modele i ścieżki współpracy między krajami, które wyszły z Unii Europejskiej a wspólnotą.

Komunikat dla mieszkańców Warszawy z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Warszawy

W związku z obchodami święta Konstytucji 3 Maja i organizowanymi z tej okazji wydarzeniami plenerowymi mieszkańców stolicy czekają poważne utrudnienia.

FAKRO uruchomi fabrykę w USA. Władze Krakowa jej nie chciały gorące
FAKRO uruchomi fabrykę w USA. Władze Krakowa jej nie chciały

Nowosądecka firma FAKRO uruchamia produkcję schodów strychowych w USA, choć chciała uruchomić fabrykę na rynek amerykański w Nowym Sączu - projekt jednak nie uzyskał zgody władz miasta. Obecnie spółka bierze pod uwagę dalszy rozwój na amerykańskim rynku w związku ze zmieniającymi się przepisami i stawkami celnymi - powiedział PAP prezes FAKRO Ryszard Florek.

Pierwsza na kontynencie: Konstytucja 3 Maja. Polska liderem Europy Wiadomości
Pierwsza na kontynencie: Konstytucja 3 Maja. Polska liderem Europy

234 lat temu - 3 maja 1791 r. - Sejm Czteroletni po burzliwej debacie przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Ustawa określała podstawy ustroju I Rzeczypospolitej.

Wraca sprawa długu terytorialnego. Będzie korekta granicy z Czechami? polityka
Wraca sprawa długu terytorialnego. Będzie korekta granicy z Czechami?

W 1958 roku PRL zawarła umowę z Czechosłowacją o ostatecznym wytyczeniu granicy. Wtedy Polska przekazała swoim sąsiadom 1205 hektarów, a otrzymała znacznie mniej. Jak informuje "Fakt", polski MSZ chce wreszcie sprawę uregulować. Jak dowiedział się portal - negocjacje mają ruszyć w tym roku.

REKLAMA

Paweł Jędrzejewski: Seksualne tabu, które trzeba chronić

W Czernikach w województwie pomorskim w piwnicy domu znaleziono ciała trzech noworodków. Policja aresztowała 54-letniego mężczyznę i jego 20-letnią córkę, którzy są właścicielami domu. Wyniki śledztwa wskazują, że mężczyzna przymusił do współżycia seksualnego nie tylko dwudziestolatkę, ale także drugą córkę.
Nastolatka. Zdjęcie poglądowe Paweł Jędrzejewski: Seksualne tabu, które trzeba chronić
Nastolatka. Zdjęcie poglądowe / Pixabay.com

Wyniki śledztwa wskazują, że mężczyzna przymusił do współżycia seksualnego nie tylko dwudziestolatkę  ale także drugą córkę. Zarzuty postawione jemu i córce dotyczą zabójstwa dwójki dzieci i kazirodztwa.
Paulina pracowała w sklepie. Sąsiedzi mówią o dziwnej relacji, jaka łączyła ją z ojcem. "Mężczyzna nie tylko przywoził i odbierał ją z pracy, ale mieli też chodzić trzymając się za ręce, a Paulina mówiła do niego po imieniu. 54-latek miał nawet ogolić córce głowę na łyso, by nie zwrócił na nią uwagi żaden inny chłopak" – podają media.

 

Kulturotwórcza rola tabu

Ta odrażająca zbrodnia i poprzedzające ją kazirodztwo są dobrą okazją do przypomnienia o tym zjawisku i wielkim osiągnięciu judaizmu i chrześcijaństwa, jakim było ustanowienie i upowszechnienie tabu, występującego w szczątkowej formie w wielu społecznościach pierwotnych, już u zarania dziejów.
Zakaz kazirodztwa w jakiejś formie istniał we wszystkich kulturach. Antropologia strukturalna Claude’a Lévi-Straussa postrzega go nawet jako moment przełomowy między naturą a kulturą. Jednak dopiero chrześcijaństwo nadało temu tabu zasięg uniwersalny.

Jak fundamentalnie różne były poglądy świata starożytnego i judaizmu, a następnie - na szeroką skalę - chrześcijaństwa na kwestię kazirodztwa, a zarazem jak odmienna była relacja pomiędzy seksualnością a sferą religii, udowadnia różnica pomiędzy bogami greckimi a Bogiem prezentowanym w świętych księgach Żydów i chrześcijan. Podczas gdy związki kazirodcze w mitologii greckiej są regułą (absolutna większość bogów rodziła się w wyniku stosunków seksualnych pomiędzy rodzicem a dzieckiem lub pomiędzy rodzeństwem), Bóg monoteizmu jest istotą całkowicie aseksualną. 

Można zakładać, że pierwotnie związki seksualne były ograniczone do członków własnej społeczności, własnej grupy. To prowadziło do genetycznych wad i powodowało wymieranie. Dopiero nałożenie tabu na związki seksualne z ludźmi z szerokiego kręgu rodzinnego umożliwiło zwiększenie przyrostu naturalnego, a w konsekwencji rozwój cywilizacyjny.  Zakaz kazirodztwa jest zakazem biblijnym: pojawia się w Torze, w księdze Wajikra (Księdze Kapłańskiej).  To religijne tabu spowodowało rewolucję.

Jednak to nie było wszystkim, co ważne w kulturowym zakazie kazirodztwa.
Mędrcy już przed wiekami zauważali, że logicznie rzecz biorąc, trwałe związki pomiędzy bliskimi krewnymi powinny być udane ze względu na podobne wartości, osobowości, doświadczenia i wychowanie. Jednak takie układy – właśnie poprzez podobieństwo ludzi – nie byłyby twórcze, byłyby zamknięciem się na świat, ucieczką od trudu życia w hedonizm. Bo rozwój człowieka wymaga napięcia, które nadaje związkowi obcych ludzi [z obcych, różnych rodzin, a także środowisk] sens i w procesie dorastania obu partnerów do siebie nawzajem sprawia, że ten ktoś obcy - staje się kimś najbliższym. Pokonanie tej odległości w relacji międzyludzkiej: od obcego do najbliższego - jest zadaniem twórczym i działa na oboje ludzi (kobietę i mężczyznę) inspirująco. Przeobraża ich (gdy wzajemnie się do siebie dostosowują) i rozwija. Związek kazirodczy - nie stawiając takich wymagań, albo stawiając je w znacznie mniejszym stopniu - zagraża swoją jałowością. Zakaz kazirodztwa sprzyjał przemianie rodzinnych klanów w większe społeczności.

Jednak istnieje jeszcze jeden, znacznie bardziej istotny argument uzasadniający całkowity i bezwzględny zakaz związków kazirodczych.

 

Tu nie chodzi o geny

Próbując zracjonalizować religijny zakaz kazirodztwa, który został upowszechniony na wszystkie kontynenty przez chrześcijaństwo, przywołuje się zazwyczaj argument genetyczny: potomstwo związków kazirodczych jest narażone na genetyczne wady. Jest to jednak argument niepełny i ułomny. Już choćby dlatego, że przecież zakaz ten dotyczy nie tylko związków krwi, ale także związków opartych na powinowactwie.
 
Widać wyraźnie, że chodzi tu o coś innego. I tak właśnie jest. Zakaz kazirodztwa jest jednym z najważniejszych ograniczeń, których oczywistym celem jest wprowadzenie w społeczny świat ładu w celu ochrony tych, którzy są słabi i narażeni na wykorzystanie. Jest jednym z największych osiągnięć filozofii społecznej monoteizmu, przejętym przez chrześcijaństwo i trwale wpisanym w kulturę ludzkości.

Ze sposobu, w jaki sformułowane są zakazy, łatwo odczytać ich rzeczywistego adresata: zakazy dotyczą oczywiście zarówno mężczyzn jak i kobiet, ale wyraźnie widać, że kierowane są bezpośrednio do mężczyzny, a nie do kobiety. Zakazuje się przecież kontaktów seksualnych z członkami rodziny w relacji od strony mężczyzny, a nie kobiety, czyli zakazuje związku z ciotką, siostrą, wnuczką, synową, szwagierką itd, a nie bratankiem i siostrzeńcem, bratem, wnukiem, zięciem, szwagrem itd.

Te zakazy programowo ograniczają więc przede wszystkim mężczyzn. Dzieje się to nie bez powodu. Przypomnijmy, że seksualność człowieka (zwłaszcza seksualność mężczyzny) jest polimorficzna, co oznacza, że może realizować się wielopostaciowo.

Jedną z najłatwiejszych form tej realizacji - przede wszystkim ze względu na dostępność, łatwość zatajenia i dominację mężczyzny - byłyby seksualne relacje z kobietami (i dziećmi) właśnie w rodzinie.

Potrzebne jest więc bardzo silne społeczne tabu, aby chronić kobiety w rodzinie przed seksualnymi zachowaniami mężczyzn: ojców, braci, kuzynów, wujów, szwagrów itd.

Tu nie wystarczy prawo. Prawo to zdecydowanie za mało. Potrzebne jest to, co naprawdę jedynie skuteczne: osadzone głęboko w kulturze autentyczne potępienie, a nawet więcej, bo obrzydzenie dla tego typu zachowań. Tylko dzięki temu potępieniu, wstrętowi i trwałemu funkcjonowaniu tego tabu, przypadki kazirodztwa pojawiają się zazwyczaj jedynie w rodzinach patologicznych. Tabuizacja jest bardzo głęboka, bo najbardziej powszechną reakcją społeczną na kontakty seksualne krewnych i powinowatych jest właśnie obrzydzenie.

Konsekwentnie więc, nawet najmniejsze zdjęcie odium z kazirodczych związków (np. przymknięcie oka na związki dorosłego rodzeństwa) byłoby jednoznaczne z zapaleniem zielonego światła dla niewyobrażalnej fali przemocy seksualnej (nie tylko oczywistej, czyli fizycznej, ale także tej utajonej, bo psychologicznej) w rodzinach. Miałoby to katastrofalne konsekwencje przede wszystkim dla kobiet i dzieci.

Problem ten, oczywiście, istnieje od zawsze. Współcześnie, to nie tylko głośne sensacje medialne, jak np. sprawa austriackiego Josepha Fritzla sprzed kilkunastu lat. To są sytuacje ze wszystkich zakątków globu, także obok nas. Wystarczy sięgnąć nawet po codzienną gazetę, aby się o tym przekonać:  "Córki, które własny ojciec, niemal codziennie przez kilka lat, gwałcił, mówiły w sądzie, że go cały czas kochały! Inne z ofiar kazirodców wypierają wszystko z pamięci. Najczęściej tylko przypadek sprawia, że zwyrodnialcy, współżyjący z własnymi córkami, trafiają przed sąd. Takich przypadków w powiecie ostrołęckim, w ciągu ostatnich lat było kilka!" - czytamy w gazetach.

Tak! - kazirodcze kontakty seksualne są z reguły relacjami ludzi sobie nierównych. Są oparte jeśli nie na fizycznej to przede wszystkim psychicznej zależności i dominacji. Tylko konsekwentne i silne tabu jest w stanie ograniczać takie sytuacje do minimum. Tylko ono powoduje, że to margines. I czyni to od tysięcy lat.

 

Próby podważania tabu będą się pojawiać

Jakiekolwiek osłabienie tego tabu byłoby niewyobrażalną tragedią dla ludzkości. A próby jego podważania będą się pojawiać. Bo przecież trwa walka z wielkimi kulturowymi osiągnięciami monoteizmu, zwłaszcza chrześcijaństwa. Jej przejawem jest np. ideologia gender, propaganda transpłciowości, unieważnianie roli płci. Ze strony skrajnej lewicy i tzw.  "marksizmu kulturowego" można się więc spodziewać w przyszłości ataków na tabu zakazujące kazirodztwa.

Takie przypadki są już przecież znane. Szokiem była swego czasu wypowiedź skandalizującego lewicowego filozofa i etyka z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Jana Hartmana, w której dowodził on swojej wstrząsajacej ignorancji, pisząc: "Jeśli udaje się powiązać harmonijnie miłość macierzyńską albo bratersko-siostrzaną z miłością erotyczną, to osiąga się nową, wyższą jakość miłości i związku.".



 

Polecane
Emerytury
Stażowe