Stanisława Pyjas to matka Stanisława Pyjasa, opozycjonisty, który zmarł 7 maja 1977 w kamienicy przy ulicy Szewskiej 7 w Krakowie.

Informację o śmierci matki Stanisława Pyjasa przekazał jako pierwszy Cezary Łazarewicz, autor książki opisującej kulisy śmierci Pyjasa pt. "Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa".

Zmarła Stanisława Pyjas. Matka. pic.twitter.com/EuTrF0MvSV

— Cezary Łazarewicz (@clazarewicz) December 28, 2023

Śmierć Stanisława Pyjasa

7 maja 1977 r. na klatce schodowej kamienicy przy ul. Szewskiej 7 w Krakowie znaleziono ciało Stanisława Pyjasa, studenta polonistyki i filozofii UJ, współpracownika Komitetu Obrony Robotników. Według środowisk opozycyjnych śmierć była skutkiem pobicia przez SB. Władze twierdziły, iż Pyjas spadł ze schodów. W reakcji na śmierć studenta, kilka dni później, 15 maja, jego przyjaciele powołali Studencki Komitet Solidarności – pierwszą niezależną organizację studencką w PRL.

Sprawę Pyjasa badali najpierw peerelowscy prokuratorzy, działający pod nadzorem SB. Prawdziwe śledztwo zaczęło się dopiero po 1990 r., a zwłaszcza gdy ujawniono akta tajnych służb PRL i sprawę przejął IPN.

10 maja 1977 r. w Gilowicach (pow. żywiecki) pochowano Stanisława Pyjasa, działacza opozycji, studenta filologii polskiej i filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

15 maja 1977 r. ulicami Krakowa przeszły dwa żałobne pochody. Jeden po mszy świętej odprawianej rano w kościele dominikanów, wyruszył na ul. Szewską. Drugi, wielotysięczny marsz przeszedł wieczorem z Szewskiej pod Wawel. Na zakończenie manifestacji odczytano oświadczenie o powołaniu Studenckiego Komitetu Solidarności. Pod deklaracją podpisali się: Andrzej Balcerek, Joanna Barczyk, Liliana Batko, Wiesław Bek, Małgorzata Gątkiewicz, Elżbieta Majewska, Józef Ruszar, Bogusław Sonik, Bronisław Wildstein i Lesław Maleszka – tajny współpracownik SB o pseudonimie „Ketman”.