Niezwykłe odkrycie w kościele św. Jakuba Apostoła w Prusicach

W kościele św. Jakuba Apostoła w podwrocławskich Prusicach archeolodzy odkryli nieznane krypty grobowe. Podczas badań georadarowych zlokalizowali także przypuszczalnie renesansowy dwór, znany jedynie ze źródeł pisanych i ikonograficznych.
Prusice, kościół par. p.w. św. Jakuba Starszego Niezwykłe odkrycie w kościele św. Jakuba Apostoła w Prusicach
Prusice, kościół par. p.w. św. Jakuba Starszego / CC BY-SA 3.0 PL, Sławomir Milejski

Prusice - śląskie miasteczko z historią

Prusice, niewielkie, śląskie miasteczko położone ok. 30 km na północ od Wrocławia, mogą poszczycić się sięgająca średniowiecza historią (pierwsza wzmianka pochodzi z 1136 roku) i licznymi zabytkami z różnych epok. Najstarsze z nich znajdują się w historycznym centrum miasta, a należy do nich gotycki kościół pw. św. Jakuba Apostoła wraz z fragmentem średniowiecznych umocnień miejskich, oraz renesansowy ratusz. Budowle te, ze stosunkowo niewielkimi zmianami i przebudowami przetrwały do chwili obecnej. Prusice zachowały ponadto średniowieczną siatkę ulic, typową dla tzw. śląskiego, centralnego układu urbanistycznego oraz relikty XIV-wiecznego założenia zamkowo-pałacowego na wschodnich rubieżach Starówki.

Niestety, rozbiórka fortyfikacji miejskich w 1819 r., a także liczne pożary miasta spowodowały, że po wielu najstarszych budowlach nie zachowały się żadne ślady na powierzchni ziemi.

"Chęć poznania nieznanych lub mało znanych początków Prusic stała się podstawą decyzji miejscowych władz wykonania kompleksowej, nieinwazyjnej inwentaryzacji szczególnych obszarów i obiektów Starego Miasta”

- poinformowała PAP archeolożka, dr Renata Faron-Bartels z Urzędu Miejskiego w Prusicach.

Prospekcję z wykorzystaniem georadaru przeprowadził w dwóch etapach (2024 – 2025 r.) prof. Fabian Welc z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

W pierwszej kolejności przebadano obszar dziedzińca dawnego założenia zamkowego oraz płyty głównej rynku miejskiego. Największe niespodzianki, przyniosło profilowanie georadarowe rynku, ujawniając między innymi pozostałości dużego, prostokątnego budynku o znacznych rozmiarach.

"Niestety metoda georadarowa nie dostarcza nam danych o chronologii ujawnionych anomalii"

- podkreślił prof. Fabian Welc.

"Nie jest jednak wykluczone, że mogły się tu zachować pozostałości średniowiecznego dworu założyciela Prusic, rycerza Zbyluta, znanego dobrze z przekazów historycznych"

- dodał prof. Welc.

Co wykazały badania?

W kolejnym etapie zbadano obszar przykościelny i wnętrze gotyckiej świątyni pw. św. Jakuba, której budowa przypada na II połowę XV w. Znajduje się w niej unikatowa w skali kraju, barokowa kaplica grobowa marszałka polnego Melchiora von Hatzfeldta, zasłużonego m.in. z odsieczy Krakowa podczas najazdu Szwedów w połowie XVII w. Ponieważ zabytek wymaga natychmiastowej renowacji, będzie także pierwszym celem najbliższych prac restauratorsko-renowacyjnych. Przeprowadzone tutaj profilowanie georadarowe (GPR) pozwoliło zlokalizować podziemny korytarz prowadzący do wnętrza grobowca marszałka od strony prezbiterium.

Natomiast skanowania w obrębie wnętrza kościoła ujawniły nieznane dotąd krypty grobowe. Dwie z nich o znacznych rozmiarach znajdują się blisko ołtarza, stąd też naukowcy przypuszczają, iż powstały one w późnośredniowiecznej, lub bardziej prawdopodobnie wczesnonowożytnej fazie użytkowania świątyni.

"Pochówki w pobliżu ołtarza miały wówczas ogromne znaczenie i były zarezerwowane wyłącznie dla osób o znacznej pozycji społecznej"

- wskazała dr Faron-Bartels.

Według prof. Welca najbardziej interesujący wynik przeprowadzonych badań to zlokalizowanie przypuszczalnie renesansowego dworu, znanego jedynie ze źródeł pisanych i ikonograficznych. Sytuują go one poza murami miejskimi w pobliżu bramy południowej miasta i wskazują na rozbiórkę budowli na początku XX wieku. Teren, wraz z przyległym od wschodu ogrodem, miał posłużyć w 1911 r. do budowy kościoła ewangelickiego, górującego do dzisiaj nad Prusicami.

Przeprowadzone przed świątynią profilowania georadarowe rzeczywiście ujawniły fundamenty prostokątnego, dwutraktowego budynku, posadowionego najpewniej na ceglano – kamiennych fundamentach.

Jak wyjaśnia archeolog, dane zebrane w trakcie badań wydają się wskazywać, że pozostałości zagadkowego dworu mogą się znajdować dokładnie przed fasadą główną XX wiecznego kościoła ewangelickiego. Odkrycie to przywraca zatem na historyczną mapę Prusic zespół dworski, którego wygląd i właściciel pozostają jednak nieznane.

"Planowane w przyszłości dalsze prace georadarowe na pobliskim obszarze podgrodzia rzucą być może więcej światła na tę kwestię"

- podsumował prof. Welc.


 

POLECANE
Samuel Pereira: Czy 13 grudnia 2023 okaże się wypadkiem przy pracy tylko u nas
Samuel Pereira: Czy 13 grudnia 2023 okaże się wypadkiem przy pracy

„O czym są te wybory?” Gdyby za każdym razem gdy to pytanie pada w przestrzeni publicznej do kasy polskiego państwa wpływało 10 zł, to szybko wskoczylibyśmy wyżej na drabince najbogatszych krajów świata.

Merz chce żeby Niemcy miały najsilniejszą armię w Europie z ostatniej chwili
Merz chce żeby Niemcy miały najsilniejszą armię w Europie

Kanclerz Niemiec Friedrich Merz zapowiedział, że zainwestuje w Bundeswehrę, by uczynić ją najpotężniejszą armią Europy.

Dariusz Matecki w szpitalu. Niepokojące zdjęcie posła PiS z ostatniej chwili
Dariusz Matecki w szpitalu. Niepokojące zdjęcie posła PiS

Poseł Dariusz Matecki zamieścił na platformie X zdjęcie z sali szpitalnej. Poinformował o operacji zaplanowanej na czwartek i poprosił o modlitwę.

Podejrzane reklamy przed wyborami. Jest komunikat właściciela Facebooka z ostatniej chwili
Podejrzane reklamy przed wyborami. Jest komunikat właściciela Facebooka

W ciągu ostatnich siedmiu dni na Facebooku pojawiły się reklamy polityczne finansowane, które – wydając więcej niż jakikolwiek oficjalny komitet wyborczy – wspierały Rafała Trzaskowskiego i dyskredytowały Karola Nawrockiego oraz Sławomira Mentzena. Do sytuacji odniosła się Meta, właściciel Facebooka.

Dantejskie sceny przed sesją Rady Warszawy. Służby użyły siły z ostatniej chwili
Dantejskie sceny przed sesją Rady Warszawy. Służby użyły siły

W środę, 14 maja o godz. 18:30 odbyła się nadzwyczajna XIX sesja Rady m.st. Warszawy poświęcona kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 66. Obrady przerwano tuż po rozpoczęciu. Przed wejściem do sali doszło do przepychanek.

Polscy i wietnamscy kupcy bici przez czeczeńskich ochroniarzy w Warszawie. Cofnąłem się do lat 90 [Wideo] z ostatniej chwili
Polscy i wietnamscy kupcy bici przez "czeczeńskich ochroniarzy" w Warszawie. "Cofnąłem się do lat 90" [Wideo]

Do niepokojących scen doszło w środę przy ulicy Modlińskiej 6D w Warszawie. Kupcy w asyście komornika weszli do hali, którą zaadoptowali z własnych środków. Polacy i Wietnamczycy skarżą się, że od stycznia nękani są tam przez wynajętych "czeczeńskich ochroniarzy". I tym razem doszło do brutalnych scen, na które, jak wynika z nagrań, nie reagowała policja.

Koszmarny scenariusz dla Tuska. Jest nowy sondaż z ostatniej chwili
Koszmarny scenariusz dla Tuska. Jest nowy sondaż

Nowy sondaż CBOS. Dwa największe ugrupowania zaliczają spore spadki – KO notuje 29%, a PiS 28%. Trzecia Droga nie weszłaby do Sejmu.

Child alert. Zaginęła 11-letnia Patrycja z ostatniej chwili
Child alert. Zaginęła 11-letnia Patrycja

11-letnia Patrycja Głowania z Dziewkowic na Opolszczyźnie zaginęła po wizycie u dziadków – trwa akcja poszukiwawcza z użyciem Child Alert i psów tropiących.

O tym Amerykanie nie wiedzieli. Ponury obraz upadku Joe Bidena Wiadomości
O tym Amerykanie nie wiedzieli. "Ponury obraz upadku Joe Bidena"

Bliscy współpracownicy Joe Bidena zastanawiali się, czy stan zdrowia ówczesnego prezydenta nie wymaga użycia wózka inwalidzkiego. Ostatecznie uznali, że źle by to wyglądało podczas kampanii wyborczej. Między innymi o ukrywaniu fatalnego stanu zdrowia Bidena podczas sprawowania prezydentury dwaj amerykańscy dziennikarze napisali książkę, która ma się ukazać za kilka dni.  

Możliwy nawet śnieg i grad. Ostrzeżenie IMGW z ostatniej chwili
Możliwy nawet śnieg i grad. Ostrzeżenie IMGW

IMGW ostrzega przed burzami z opadami do 15 mm i wiatrem do 65 km/h, nocnym deszczem (na północy i w Tatrach deszcz ze śniegiem) oraz przymrozkami do -3°C.

REKLAMA

Niezwykłe odkrycie w kościele św. Jakuba Apostoła w Prusicach

W kościele św. Jakuba Apostoła w podwrocławskich Prusicach archeolodzy odkryli nieznane krypty grobowe. Podczas badań georadarowych zlokalizowali także przypuszczalnie renesansowy dwór, znany jedynie ze źródeł pisanych i ikonograficznych.
Prusice, kościół par. p.w. św. Jakuba Starszego Niezwykłe odkrycie w kościele św. Jakuba Apostoła w Prusicach
Prusice, kościół par. p.w. św. Jakuba Starszego / CC BY-SA 3.0 PL, Sławomir Milejski

Prusice - śląskie miasteczko z historią

Prusice, niewielkie, śląskie miasteczko położone ok. 30 km na północ od Wrocławia, mogą poszczycić się sięgająca średniowiecza historią (pierwsza wzmianka pochodzi z 1136 roku) i licznymi zabytkami z różnych epok. Najstarsze z nich znajdują się w historycznym centrum miasta, a należy do nich gotycki kościół pw. św. Jakuba Apostoła wraz z fragmentem średniowiecznych umocnień miejskich, oraz renesansowy ratusz. Budowle te, ze stosunkowo niewielkimi zmianami i przebudowami przetrwały do chwili obecnej. Prusice zachowały ponadto średniowieczną siatkę ulic, typową dla tzw. śląskiego, centralnego układu urbanistycznego oraz relikty XIV-wiecznego założenia zamkowo-pałacowego na wschodnich rubieżach Starówki.

Niestety, rozbiórka fortyfikacji miejskich w 1819 r., a także liczne pożary miasta spowodowały, że po wielu najstarszych budowlach nie zachowały się żadne ślady na powierzchni ziemi.

"Chęć poznania nieznanych lub mało znanych początków Prusic stała się podstawą decyzji miejscowych władz wykonania kompleksowej, nieinwazyjnej inwentaryzacji szczególnych obszarów i obiektów Starego Miasta”

- poinformowała PAP archeolożka, dr Renata Faron-Bartels z Urzędu Miejskiego w Prusicach.

Prospekcję z wykorzystaniem georadaru przeprowadził w dwóch etapach (2024 – 2025 r.) prof. Fabian Welc z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

W pierwszej kolejności przebadano obszar dziedzińca dawnego założenia zamkowego oraz płyty głównej rynku miejskiego. Największe niespodzianki, przyniosło profilowanie georadarowe rynku, ujawniając między innymi pozostałości dużego, prostokątnego budynku o znacznych rozmiarach.

"Niestety metoda georadarowa nie dostarcza nam danych o chronologii ujawnionych anomalii"

- podkreślił prof. Fabian Welc.

"Nie jest jednak wykluczone, że mogły się tu zachować pozostałości średniowiecznego dworu założyciela Prusic, rycerza Zbyluta, znanego dobrze z przekazów historycznych"

- dodał prof. Welc.

Co wykazały badania?

W kolejnym etapie zbadano obszar przykościelny i wnętrze gotyckiej świątyni pw. św. Jakuba, której budowa przypada na II połowę XV w. Znajduje się w niej unikatowa w skali kraju, barokowa kaplica grobowa marszałka polnego Melchiora von Hatzfeldta, zasłużonego m.in. z odsieczy Krakowa podczas najazdu Szwedów w połowie XVII w. Ponieważ zabytek wymaga natychmiastowej renowacji, będzie także pierwszym celem najbliższych prac restauratorsko-renowacyjnych. Przeprowadzone tutaj profilowanie georadarowe (GPR) pozwoliło zlokalizować podziemny korytarz prowadzący do wnętrza grobowca marszałka od strony prezbiterium.

Natomiast skanowania w obrębie wnętrza kościoła ujawniły nieznane dotąd krypty grobowe. Dwie z nich o znacznych rozmiarach znajdują się blisko ołtarza, stąd też naukowcy przypuszczają, iż powstały one w późnośredniowiecznej, lub bardziej prawdopodobnie wczesnonowożytnej fazie użytkowania świątyni.

"Pochówki w pobliżu ołtarza miały wówczas ogromne znaczenie i były zarezerwowane wyłącznie dla osób o znacznej pozycji społecznej"

- wskazała dr Faron-Bartels.

Według prof. Welca najbardziej interesujący wynik przeprowadzonych badań to zlokalizowanie przypuszczalnie renesansowego dworu, znanego jedynie ze źródeł pisanych i ikonograficznych. Sytuują go one poza murami miejskimi w pobliżu bramy południowej miasta i wskazują na rozbiórkę budowli na początku XX wieku. Teren, wraz z przyległym od wschodu ogrodem, miał posłużyć w 1911 r. do budowy kościoła ewangelickiego, górującego do dzisiaj nad Prusicami.

Przeprowadzone przed świątynią profilowania georadarowe rzeczywiście ujawniły fundamenty prostokątnego, dwutraktowego budynku, posadowionego najpewniej na ceglano – kamiennych fundamentach.

Jak wyjaśnia archeolog, dane zebrane w trakcie badań wydają się wskazywać, że pozostałości zagadkowego dworu mogą się znajdować dokładnie przed fasadą główną XX wiecznego kościoła ewangelickiego. Odkrycie to przywraca zatem na historyczną mapę Prusic zespół dworski, którego wygląd i właściciel pozostają jednak nieznane.

"Planowane w przyszłości dalsze prace georadarowe na pobliskim obszarze podgrodzia rzucą być może więcej światła na tę kwestię"

- podsumował prof. Welc.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe