Krótki przewodnik po Europejskim filarze praw socjalnych, punkt 17: integracja osób niepełnosprawnych

Wdrożenie postanowień Filaru ma stanowić wspólną odpowiedzialność: państw członkowskich, Komisji, a także unijnych oraz krajowych partnerów społecznych. NSZZ Solidarność jest jednym z głównych protagonistów tych działań w naszym kraju.

Filar składa się z trzech komponentów podzielonych na szczegółowe punkty:
- Równe szanse i dostęp do zatrudnienia
- Uczciwe warunki pracy
- Ochrona socjalna i integracja społeczna

Poniżej prezentujemy uwagi, zawierające także komentarz naukowców, które mają przybliżyć członkom Związku wiedzę na temat poszczególnych punktów Filaru.
komponent: Ochrona socjalna i integracja społeczna

17. Integracja osób niepełnosprawnych
Osoby niepełnosprawne mają prawo do otrzymania wsparcia dochodu, które zapewnia godne życie, usług, które pozwolą im na uczestnictwo w rynku pracy i życiu społecznym, a także do środowiska pracy dostosowanego do ich potrzeb.

W ramach Filaru położono nacisk na prawo do wsparcia dochodu jako jednego z elementów ochrony socjalnej, prawo do usług umożliwiających osobom niepełnosprawnym uczestnictwo w rynku pracy i w życiu społecznym oraz prawo do dostosowanego środowiska pracy, jako kluczowych środków umożliwiających osobom niepełnosprawnym dostęp do innych praw określonych w zasadach Filaru oraz umożliwiających im pełne korzystanie z równości i włączenia w środowisku pracy i w społeczeństwie. Dzięki określeniu koniecznych i wzajemnie wzmacniających połączeń tych środków zakres zasady wykracza poza istniejący dorobek UE.

Jak wskazuje dr Magdalena Paluszkiewicz (Uniwersytet Łódzki) ważnym elementem zasady 17 jest wspieranie dochodu, nie zaś jego zastępowanie. Jest to sformułowanie świadczące o zmianie podejścia do pozycji osób z niepełnosprawnością na rynku pracy, a przez to również w społeczeństwie. Jak wynika bowiem ze standardów międzynarodowych, tam gdzie to możliwe należy popierać zatrudnienie osób z niepełnosprawnością na otwartym rynku pracy. Wspieranie zatrudnienia osób z niepełnosprawnością oznacza m. in. dostosowanie środowiska pracy do ich potrzeb. W zakresie ich rozpoznawania i wprowadzania rozwiązań uwzględniających te potrzeby w zatrudnieniu pracodawcy mogą liczyć na wsparcie specjalistyczne (np. służba medycyny pracy) oraz finansowe (PFRON). Dopiero, gdy jednostka nie jest w stanie zarobkować, lub ewentualnie jeśli uzyskiwane zarobki nie gwarantują zaspokojenia jej potrzeb życiowych na godziwym poziomie, konieczne staje się zapewnienie wsparcia. Następuje to poprzez przyznawanie różnych rodzajów świadczeń pieniężnych (renty, zasiłki, dodatki), których wysokość i czas pobierania są uzależnione od potrzeb wynikających z niepełnosprawności.

– Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych w Polsce jest niska – komentuje Barbara Surdykowska (Biuro Eksperckie KK NSZZ Solidarność). – Zdecydowana większość osób niepełnosprawnych to osoby bierne zawodowo. Najwyższe współczynniki aktywności zawodowej i wskaźniki zatrudnienia notuje się wśród niepełnosprawnych w grupie wiekowej 35-44 lata. Najniższa aktywność zawodowa dotyczy grup w wieku do 24 lat i powyżej 55, co pozwala postawić tezę, że zarówno młode osoby niepełnosprawne po ukończeniu szkoły mają problemy z wejściem na rynek pracy, jak i osoby, które stały się niepełnosprawne w trakcie zatrudnienia mają problem z reintegracją zawodową i utrzymaniem pracy – dodaje ekspertka.

Jak podkreśla dr Magdalena Paluszkiewicz, warunkiem pełnego uczestnictwa osób z niepełnosprawnością w życiu społecznym jest również umożliwienie korzystania z usług opiekuńczych. W tym zakresie istnieje zwłaszcza potrzeba rozwoju i upowszechniania instytucji asystenta osoby niepełnosprawnej, którego zadaniem jest wspieranie samodzielnego i niezależnego funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością w codziennym życiu, zwłaszcza w środowisku szkolnym oraz zawodowym.

Tutaj można przeczytać o 16 punkcie Filaru


bs