10 pierwszych biogramów Polaków z pierwszego transportu do Auschwitz

Funkcjonowanie KL Auschwitz zapoczątkował pierwszy masowy transport. 14 czerwca 1940 r. z więzienia w Tarnowie przywieziono tam 728 więźniów. To byli Polacy: żołnierze września, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści, studenci, harcerze, uczniowie, przedstawiciele wielu zawodów i stanów, w wieku od 15 do 65 lat. Otrzymali numery od 31. do 758 (numery od 1 do 30 dostali przywiezieni z KL Sachsenhausen do Auschwitz 20 maja 1940 r. niemieccy więźniowie kryminalni, którym powierzono w obozie różne funkcje, http://m.in. kapo i blokowych). nnDziś przypomnijmy biografie pierwszych dziesięciu więźniów politycznych tego niemieckiego obozu, założonego celem eksterminacji Polaków. 
 10 pierwszych biogramów Polaków z pierwszego transportu do Auschwitz
/ arch.
31 – STANISŁAW RYNIAK – uczeń szkoły budowlanej : 
Przypomnijmy o Stanisławie Ryniaku. Urodził się 21 listopada 1915 roku w Sanoku. Był uczniem szkoły budowlanej. Został aresztowany w Jarosławiu przez Gestapo. Działalność w Związku Walki Zbrojnej. Po kilku dniach przesłuchań trafił do aresztu w Tarnowie. Stamtąd 14 czerwca 1940 roku zostaje przewieziony do obozu KL Auschwitz. Stanisław Ryniak – pierwszy polski więzień KL Auschwitz. W obozie otrzymuje numer 31. Zaraz po trzydziestu numerach niemieckich więźniów kryminalnych, którzy mieli pełnić w obozie funkcję blokowych i kapo. Dzięki kwalifikacjom zawodowym, pracuje w jednym z komand przy budowie obozu. 28 października 1944 roku zostaje przeniesiony wraz z transportem do podobozu KL Flossenbürg. Rozpoczyna niewolniczą pracę w podziemnych kamieniołomach. Udaje mu się przeżyć obóz. Po wojnie rozpoczyna studia architektury. Uzyskuje tytuł inżyniera architekta. Uwielbiał sport. W latach 90 XX wieku startował w Biegu Piastów. Aktywnie uczestniczył w życiu stowarzyszeń byłych więźniów Oświęcimia. Do końca wspomagał Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. Mawiał :
  

 "Uważam, że wszystkie ocalałe obozowe obiekty należy zachować i pieczołowicie konserwować, aby dawały świadectwo prawdzie. Gdy nas zabraknie, to kamienie za nas będą mówić"


Zmarł w 2004 roku we Wrocławiu. Czy można zapomnieć o Nim i o jego przesłaniu do Polaków?





32 – Czesław Gil 

   Poznajcie Czesława Gila. Urodził się 2 listopada 1920 roku w Jarosławiu. Był uczniem szkoły budowlanej. Wybucha II wojna światowa. Uczniowie jarosławskich szkół angażują się w działalność konspiracyjną. Na skutek gorliwości wysługującego się Niemcom Franciszka Schmidta, w Jarosławiu następuje fala aresztowań. Pierwsza z nich nadeszła 5 maja. Grupa konspiratorów tajnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski zostaje rozpracowana. Aresztowań dokonują gestapowcy. Jednym z pierwszych w celi Sądu Grodzkiego, staje się Czesław Gil. Już 7 maja podstawione zostają auta ciężarowe. Bitych więźniów wtłoczono do środka i wywieziono do Tarnowa, osadzając w miejscowym więzieniu. Nikt z nich nie domyślał się, że był to punkt zborny, dla osób przetrzymywanych wcześniej w innych więzieniach. 
14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Czesław Gil stał się numerem 32...
Zginął 10 maja 1943 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz.



33 – Jan Teichman – urzędnik 

        Poznajcie Jana Teichmana. Urodził się 2 stycznia 1916 roku w Jarosławiu. Mieszkał przy ul. Studenckiej 8. Był uczniem Państwowego Gimnazjum im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu. Przed wybuchem II wojny światowej jeden z wyróżniających się zawodników wojskowo-cywilnego klubu „ Ognisko „ . 
             W okresie okupacji podejmuje działalność konspiracyjną - łącznik-kawalerzysta. Aresztowany przez Franciszka Schmidta. Po krótkim pobycie w więzieniu w Sądzie Grodzkim w Jarosławiu, zostaje przewieziony wraz z innymi aresztowanymi kolegami do więzienia w Tarnowie.
              14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Jan Teichman stał się numerem 33... 
               W KL Auschwitz został skierowany do bloku 5a. Mając wcześniej styczność z końmi, został przydzielony do obsługi stajni i koni. 
               Za sprawą starań matki i jej znajomości z matką Franciszka Schmitda, Jan Teichman został zwolniony z niemieckiego obozu koncentracyjnego w 1942 roku. Przeniesiony do więzienia w Przemyślu, a następnie do filii więzienia przemyskiego w Dubiecku. Tam zachorował na zapalenie płuc. Trafiając do szpitala więziennego, przy pomocy pielęgniarki podejmuje udaną próbę ucieczki. 
             26 grudnia 1942 roku Jan Teichman bierze ślub z Krystyną Dąbrowską. Włącza się w działania partyzanckie. Po wyzwoleniu aresztowany przez patrol rosyjski, po raz kolejny uratowany z opresji przez swoją matkę. 
            Z powodu swojej działalności konspiracyjnej i przynależności do Armii Krajowej postanawia wyjechać do Gliwic. Tam podejmuje pracę w Komitecie Niesienia Pomocy Uchodźcom.  Zmarł 16 lipca 1974 roku w wyniku ciężkiej choroby.





34 – Rychłowski Antoni – uczeń gimnazjum

      Poznajcie Antoniego Rychłowskiego. Urodził się 13 września 1923 roku w Adamówce koło Sieniawy. Był uczniem gimnazjum. Gdy wybuchła II wojna światowa, uczniowie jarosławskich szkół zaczynają angażować się w działalność konspiracyjną. Na skutek gorliwości wysługującego się Niemcom Franciszka Schmidta, następuje fala aresztowań. Pierwsza z nich nadeszła 5 maja. Grupa konspiratorów tajnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski zostaje rozpracowana. Aresztowań dokonują gestapowcy Schmidt i niejaki Klarenbach. Pierwsi w celi Sądu Grodzkiego znaleźli się dwaj bracia Wlazłowie, dwaj bracia Motowidełkowie, oraz Czesław Gil i Edward Ferenc. Następnego dnia rozpoczęła się kolejna fala aresztowań w szkole i w domach rodzinnych. To właśnie w tym czasie Antoni Rychłowski został zatrzymany. Następują brutalne rewizje i przesłuchania. Już 7 maja podstawione zostają auta ciężarowe. Bitych więźniów wtłoczono do środka i wywieziono do Tarnowa, osadzając w  miejscowym więzieniu. Nikt z nich nie domyślał się, że był to punkt zborny dla osób przetrzymywanych wcześniej w innych więzieniach.
                   14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Antoni Rychłowski staje się numerem 34... 
                  W 1943 roku został przeniesiony z niemieckiego obozu KL Auschwitz do KL Flossenbürg - niemieckiego obozu, założonego obok kamieniołomów granitu, w których niewolniczo wykorzystywano więźniów. Następnie trafia do niemieckiego obozu koncentracyjnego Dachau. 
                                 Wyzwolony w kwietniu 1945 roku. Wyjechał do Ameryki, gdzie był członkiem Polskiego Stowarzyszenia Byłych Więźniów Politycznych Niemieckich i Sowieckich Obozów Koncentracyjnych w Ameryce. Odznaczony Krzyżem Oświęcimskim.




      35 – Mieczysław Ciepły – uczeń

         Poznajcie Mieczysława Ciepłego. Urodził się 26 lipca 1920 roku w Jarosławiu. Był uczniem Państwowej Szkoły Budownictwa w Jarosławiu. Należał do V Jarosławskiej Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki. Gdy wybuchła II wojna światowa, uczniowie jarosławskich szkół zaczynają angażować się w działalność konspiracyjną. Na skutek gorliwości wysługującego się Niemcom Franciszka Schmidta, następuje fala aresztowań. Pierwsza z nich nadeszła 5 maja. Grupa konspiratorów tajnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski zostaje rozpracowana. Aresztowań dokonują gestapowcy Schmidt i niejaki Klarenbach. Pierwsi w celi Sądu Grodzkiego znaleźli się dwaj bracia Wlazłowie, dwaj bracia Motowidełkowie, oraz Czesław Gil i Edward Ferenc. Kolejna fala aresztowań w szkole i w domach rodzinnych. W gmachu budowlanki, w czasie nauki, Mieczysław Ciepły zostaje zatrzymany. Następują brutalne rewizje i przesłuchania. Jego zachowanie było godne harcerza, nie wydał nikogo i do niczego się nie przyznał. Już 7 maja podstawione zostają auta ciężarowe. Bitych więźniów wtłoczono do środka i wywieziono do Tarnowa, osadzając w  miejscowym więzieniu. Nikt z nich nie domyślał się, że był to punkt zborny dla osób przetrzymywanych wcześniej w innych więzieniach.
                              Siostra Mieczysława Ciepłego, Henryka wspomina : 

          „ Strażnicy sądowi w wielkiej tajemnicy poinformowali, że więźniowie w nocy albo następnego dnia rano zostaną wywiezieni. Ojciec całą noc czuwał u znajomych mieszkających w pobliżu gmachu sądu, by zorientować się czy zostali wywiezieni. Rano z matką, ojcem i siostrą Stanisławą staliśmy wraz z innymi rodzinami blisko sądu. Przed gmach zajechało obudowane auto ciężarowe, za chwilę drzwi sądu zostały otwarte i za barierką stali aresztowani. Mietek wyszedł pierwszy. Rodziny zbliżyły się do więźniów, każdy chciał się pożegnać i coś podać, ale to było niemożliwe. Niemcy zaczęli krzyczeć i bić kolbami. Matka przedarła się przez kordon żandarmów i ucałowała Mietka. Niemiec brutalnie odsunął matkę i skierował do niej lufę karabinu. Matka krzyknęła: „ Strzelaj! „ i rozpięła bluzkę. Za jej sukienkę trzymała się młodsza siostra Stanisława.Więźniów szybko wtłoczono do auta, popychając kolbami. Korzystając z zamieszania, podałam Mietkowi paczkę z żywnością i koc. Jeden z Niemców chciał mnie wrzucić do auta, więźniowie wzięli żywność, a mnie wytrącili z samochodu. W tym momencie auto ruszyło"                                 

                 14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Mieczysław Ciepły staje się numerem 35... W gronie rodzinnym i wśród kolegów był bardzo kochany za swoją pracowitość i wrażliwość na ludzką krzywdę. Każdemu służył pomocą i radą.
                                       Jak wspomina siostra Henryka: 

          „ Na jakieś trzy tygodnie przed śmiercią dostaliśmy kartkę od niego, że jest zdrowy. Kozakiewicz po powrocie z KL Auschwitz dał znać ojcu, aby brata żałować, bo ma odmrożone ręce i nogi. Brat zmarł w obozie 6 czerwca 1942 roku, o czym zawiadomiono nas telegramem, podając jako przyczynę śmierci serce. Szczegółów śmierci brata nie znam. Pamiątek żadnych po nim nie mamy. Do Tarnowa woziliśmy paczki z żywnością i bielizną dla brata. Wtedy to doręczono nam z kancelarii więziennej od brata brudną bieliznę, a między nią była skrwawiona koszula. „ 

                         Mieczysław Ciepły umarł w wieku 22 lat - za Ojczyznę, którą kochał...
 



36 – Mieczysław Popkiewicz 
      Poznajcie Mieczysława Popkiewicza. Urodził się 13 września 1922 roku w Cieszanowie, w powiecie lubaczowskim. 
       Wyrósł i wychował się w Jarosławiu. Chował się w niełatwych warunkach materialnych i miał smutne dzieciństwo. Spokojny i zrównoważony nie sprawiał kłopotów jako dziecko. Posiadał starsze rodzeństwo - siostrę Marię i brata Stanisława. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej im. Adama Mickiewicza, a następnie do czteroletniego I Państwowego Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego. W 1939 roku ukończył I klasę Liceum Ogólnokształcącego. Kończąc pierwszą klasę licealną, otrzymał propozycję dyrekcji szkoły starania się o stypendium państwowe na dalsze studia do Francji. Ze względu na ciężki stan zdrowia swojej matki, która zmarła w czerwcu 1939 roku, nie mógł się zdecydować na wyjazd za granicę. 
          Należał do zuchów, a potem do drużyny harcerskiej. Pełnił tam kolejno obowiązki kronikarza, zastępowego i sekretarza. W 1937 roku brał udział w obozie harcerskim w Rumunii. Członek Sodalicji Mariańskiej w 1938 roku wybrany jej sekretarzem. W ostatnim roku szkolnym prezes Koła Szkolnego Ligi Morskiej i Kolonialnej. W domu wychowany po katolicku i po polsku, w duchu bezinteresownej pracy dla Ojczyzny i społeczeństwa. Wpływ w domu i atmosfera wychowawcza zrobiły z niego pełnowartościowego Polaka. Corocznie wynagradzany za swoją pracę i wyniki w nauce. 
        Odbył kurs łączności przy 24 pułku artylerii lekkiej. Po wybuchu wojny zgłosił się natychmiast do pracy i wraz z innymi pełnił warty na dworcu kolejowym i przy mostach, nie schodząc z posterunku mimo bombardowania. 
               6 maja 1940 roku Franciszek Schmidt, gorliwie wysługujący się Niemcom wpadł z uzbrojoną żandarmerią do Szkoły Budowlanej, gdzie urządził łapankę. Następnie udali się do domów młodzieży jarosławskiej. Schmidt w domu Mieczysława, zastał jedynie ojca i jego chorego brata, któremu kazał się ubrać i zabrał go ze sobą. Odchodząc nakazał, aby Mietek zgłosił się do niego do sądu lub na gestapo. Nic nie podejrzewając po powrocie z miasta przyjął spokojnie wiadomość o rozkazie Schmidta i poszedł. Następnego dnia Staszek został zwolniony, a Mietek już nie wrócił. W chwili aresztowania miał 17 lat i niespełna 8 miesięcy. Co mogło być powodem aresztowania? Mietek nigdy nie zwierzał się z ewentualnej pracy konspiracyjnej – wspominał jego ojciec... 
               Mieczysław zostaje osadzony w więzieniu w Tarnowie. W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Mieczysław Popkiewicz zostaje przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 36...
                 Jak wspominał jego ojciec, syn przebywał kolejno w następujących blokach : 3, 5, 10, 22, 28a, 28, 20, 16 ( stwierdzam to na podstawie otrzymanych listów ). W korespondencji przebijała tęsknota za rodziną, miał nadzieję rychłego powrotu, troszczył się o nasze zdrowie, pytał czy mamy z czego żyć- czy wysłane paczki żywnościowe nie są z uszczerbkiem dla nas – pytał o kolegów i znajomych. W jednym liście wspominał, że jarosławiacy zebrani razem w święto Bożego Narodzenia ze łzami w oczach byli myślami przy swoim rodzinnym mieście. Z załączonego listu Hołubca wynika, że przeszedł syn trzy razy tyfus i groziło mu krematorium. Z upływem czasu tęsknota syna była coraz większa. 
 
             W liście z 12 grudnia 1943 roku pisze: 
        „ To są już czwarte święta Bożego Narodzenia z dala od was, ale mam nadzieję i wierzę, że Bóg pozwoli nam następne razem spędzić. Proszę Boga o ten dzień, jesteście jedynymi pozostałymi dla nas na świecie, dlatego miłość i tęsknota do was moja zwiększa się z dnia na dzień. „ 
            W liście z drugiej połowy kwietnia 1944 roku pisze : 
      „ W tych niespokojnych czasach, gdy się cokolwiek stanie, to zawsze pamiętajcie o mojej bezgranicznej miłości do was i wdzięczności za wasze serce i troski o mnie. „ 
            W liście z 14 maja 1944 roku napisał : 
    „ Te czasy, które obecnie przeżywam, pozostawiają niewątpliwie ślad w mym życiu. Nie wiem, czy się zepsułem czy polepszyłem. W każdym razie będę się starał iść prostą drogą w moim życiu i być wdzięcznym dla was za wasze serce i za wszystko, coście dla mnie uczynili. „ 
 
          W obozie oświęcimskim przebywał do marca 1943 roku. W połowie tego miesiąca został przeniesiony do obozu koncentracyjnego Neuengamme – Hamburg i zarejestrowany jako numer 17954. Warunki zdrowotne – ze względu na malarię – były w tym obozie ciężkie. Syn po grypach zapadał na płuca. W Neuengamme – Hamburg pracował w szpitalu obozowym jako pielęgniarz przy doktorze ze Lwowa – Kozłowskim, który bardzo go lubił i leczył go w miarę swoich możliwości. Po dniach niepewności otrzymałem z Czerwonego Krzyża wiadomość o śmierci ( … )    
         W obozie Neuengamme 23 kwietnia 1945 roku załadowano ich do bydlęcych wagonów i wyładowano w Lubece. Więźniowie zostali umieszczeni na czterech statkach zakotwiczonych w Zatoce Lubeckiej. Niemcy nie zdejmując z nich swoich bander i celowo nie umieszczając oznaczeń Czerwonego Krzyża, dopuszczają się kolejnej zbrodni. Używając podstępu, chcą, by alianci sami zestrzelili statki do których zostali wepchnięci więźniowie. 3 maja, krótko po godzinie 14:00... lotnictwo alianckie widząc niemieckie bandery na statkach zatapia trzy z nich. Tylko jeden wywiesił białą flagę i zawinął wcześniej do portu. A reszta? 
            Jak wspomina więzień pierwszego transportu do KL Auschwitz, Jerzy Jaroch : 
          „ Więźniowie, którym udało się wydostać z kajut, starali się wpław lub trzymając się najprzeróżniejszych przedmiotów dostać do brzegu. Nie wszystkim się to udało. Na brzegu członkowie SS i kadeci ze szkoły okrętów podwodnych strzelali do wychodzących z wody. W tej zbrodni brali udział również cywilni mieszkańcy Neustadt. Spośród 7 tysięcy niewinnych ludzi, uratowało się zaledwie 800...

                           Mieczysław Popkiewicz zginął na statku „ Thielbeck „. 

            Na starym cmentarzu w Jarosławiu znajduje się rodzinny grobowiec Popkiewiczów. Widnieje tam tabliczka Ś.P. Mieczysława Popkiewicza, a na niej napis : 
          „ Zginął na podminowanym okręcie koło Lubeki w dniu 3.5.1945. Ciało spoczęło na dnie morza. Niech Mu fale Bałtyku niosą wieść o Polsce. „ 
             
                              




         37 – Tadeusz Szwed – uczeń

        Poznajcie Tadeusza Szweda. Urodził się 3 maja 1922 roku. Mieszkał w Jarosławiu, przy ul. Poniatowskiego 17. Był synem Władysława, nauczyciela języka polskiego, łaciny i niemieckiego w I i II Gimnazjum. W 1939 roku ukończył I klasę Liceum Matematyczno-Fizycznego im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu. W okresie okupacji podjął działalność konspiracyjną. Bierze udział w tajnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski. Należał do drużyny harcerskiej. 
             Aresztowany 5 maja 1940 roku, w wieku 17 lat,  wraz z grupą młodzieży jarosławskiej. Trafia do więzienia Sądu Grodzkiego w Jarosławiu, a następnie do Tarnowa. 
           14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Tadeusz Szwed stał się numerem 37...
            Jako więzień małoletni wchodzi w skład komanda stolarzy. Pracując w magazynach żywnościowych SS, świadczył dużą pomoc dla chorych, narażając tym samym swe życie. 
           W marcu 1943 roku zostaje przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Hamburgu - Neuengamme. 
                   Zginął w wieku 21 lat, podczas bombardowania fabryki, w której pracował.




38 – Sławomir Błonarowicz – urzędnik 

         Poznajcie Sławomira Błonarowicza. Urodził się w 1919 roku w Radymnie. Mieszkał przy ul. Sienkiewicza 20. Był uczniem II Gimnazjum i Liceum im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu.
                    Przewieziony i osadzony w więzieniu w Tarnowie. W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Sławomir Błonarowicz zostaje przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 38.
                                 Zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz.



            

39 – Czesław Marcinko – uczeń

                Poznajcie Czesława Marcinko. Urodził się 4 sierpnia 1923 roku w Radymnie. 
                   Aresztowany 8 maja 1940 roku w Radymnie za sprawą wysługującego się Niemcom Franciszka Schmidta.
                     Przewieziony i osadzony w więzieniu w Tarnowie. W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Czesław Marcinko zostaje przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 39.
                    Po odbyciu kwarantanny dostaje pracę przy budynkach dawnych koszar – zbijał tynki. Następnie dzięki pomocy kolegi, który był majstrem w stolarni otrzymuje tam na pewien czas zajęcie. Po jakimś czasie zmuszony opuścić niezłą pracę pod dachem, zajmuje się noszeniem cegieł na budowie. W okresie zimy 1942 roku była to praca bardzo wyczerpująca. Za wstawiennictwem swego przyjaciela u kapo zostaje zatrudniony jako uczeń szewski. Po pół roku zostaje czeladnikiem. 
            W okresie pięcioletniego pobytu w obozie pracuje na różnych stanowiskach. Obecny w magazynach, przy rozładunku węgla, czy też przy rozwożeniu żwiru. Na oddziale chirurgicznym przepracował pół roku. Aby przetrwać musiał organizować jedzenie, unikać w miarę możliwości ciężkiej pracy i omijać zarządzenia władz obozowych tak, by nie narażać się na przykre konsekwencje. 
            Czesław Marcinko miał 171 cm wzrostu i ważył 73 kg. Po półrocznym pobycie w obozie ważył 40 kg. 
             W październiku 1944 roku zostaje wywieziony podczas ewakuacji obozu do KL Flossenbürg. Jako sanitariusz przeżył tam epidemię tyfusu. 
                                            Wyzwolony 8 maja 1945 roku.




40 – Bogdan Wnętrzak – student 

            Poznajcie Bogdana Wnętrzaka. Urodził się 2 grudnia 1919 roku w Kielcach. Mieszkał w Radymnie przy ul. Mickiewicza 20. Uczeń I Gimnazjum i Liceum im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu. W gimnazjum wraz z Leonem Sawką z Radymna i Kazimierzem Tokarzem z Jarosławia założyli zespół śpiewaczy. Ich głosy były słyszane podczas nieszporów. 
               Przewiezieni i osadzeni w więzieniu w Tarnowie. Śpiewali również w celi więziennej. 
          W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Bogdan Wnętrzak zostaje przywieziony wraz z przyjaciółmi do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 40. 
              Pomimo bardzo ciężkich warunków obozowych, śpiewają w wolnej chwili dla zapomnienia o swojej trudnej sytuacji w KL Auschwitz. Przechodzący obok kapo słysząc ich śpiew, kazał Wnętrzakowi stanąć podczas zbiórki obok grubego więźnia. Był to kapo kuchni esesmańskiej August Frączyk. W ten sposób zupełnie przypadkowo z ciężkiego komanda rozbiórki domów trafił do esesmańskiej kuchni. 
             W 1944 roku zostaje przeniesiony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Dachau. Wyzwolony w kwietniu 1945 roku. Przeżył wojnę, a po niej zmienił nazwisko na Wnętrzewski.





 41 – Wendelin Koziński – rzeźnik

           Poznajcie Wendelina Kozińskiego. Urodził się 22 października 1905 roku w Mogilnie. Był rzeźnikiem. 
              Aresztowany i osadzony w więzieniu w Tarnowie. W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Wendelin Koziński zostaje przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 41...
                Zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym końcem stycznia 1942 roku.



Materiały zostały zebrane w ramach prac zepołu Projektu 14 czerwca 2020. 14czerwca.pl email: [email protected]

Powyższe teksty powstały na bazie źródeł, do których zdołaliśmy dotrzeć. Chcemy je zweryfikować, a także pozyskać wszelkie inne informacje i materiały (dokumenty, fotografie, zachowane wspomnienia i relacje, wywiady i artykuły prasowe lub większe publikacje, itp.) o każdej z postaci uczestników pierwszych transportów do KL Auschwitz oraz innych polskich więźniach tego obozu; zarówno o ich losach przed i w trakcie pobytu w obozie, jak i o późniejszych losach tych, którzy przeżyli. Wszystkie osoby i instytucje, które mogą nam pomóc, prosimy o kontakt: [email protected]

Joanna Płotnicka

Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

POLECANE
Waldemar Krysiak: Rozpad polskiego środowiska LGBT? Wiadomości
Waldemar Krysiak: Rozpad polskiego środowiska LGBT?

Zaczęło się od homoseksualnego podrywu, a skończyło się na zarzutach defraudacji ponad 100 tys. złotych przez działaczy LGBT. Na naszych oczach dochodzi do rozpadu w polskim środowisku tęczy.

Przełomowe badania: Polak wpadł na trop życia na Wenus? Wiadomości
Przełomowe badania: Polak wpadł na trop życia na Wenus?

Polak przeprowadził jedne z najbardziej przełomowych w historii podboju wszechświata badania nad poszukiwaniem życia! W chmurach Wenus dr Janusz Pętkowski wraz z zespołem MIT odkrył fosfinę.

Jarosław Kaczyński: PiS wystawi na wybory do PE listy śmierci z ostatniej chwili
Jarosław Kaczyński: PiS wystawi na wybory do PE listy śmierci

– Te listy, które układamy do Europarlamentu, będą listami śmierci. Wszystko co mocne będzie tam włożone – powiedział w rozmowie z Anitą Gargas prezes PiS Jarosław Kaczyński.

Kierwiński: Będzie nowa wersja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w Polsce z ostatniej chwili
Kierwiński: Będzie nowa wersja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w Polsce

Minister spraw wewnętrznych Marcin Kierwiński poinformował w czwartek, że za kilka dni przedłożona zostanie nowa wersja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, którzy przebywają na terenie Polski.

Józefaciuk porównał religię do męskiego przyrodzenia. Nawet Czarzasty nie wytrzymał z ostatniej chwili
Józefaciuk porównał religię do męskiego przyrodzenia. Nawet Czarzasty nie wytrzymał

- Religia jest jak pewien męski organ. Jest całkiem w porządku, gdy ktoś go ma i jest z niego dumny. Ale jeśli ktoś wyciąga go na zewnątrz i macha nim przed nosem, to już mamy pewien problem  - powiedział poseł Marcin Józefaciuk z sejmowej mównicy.

Książę Harry zostanie deportowany? Polityczna burza wokół monarchy narasta z ostatniej chwili
Książę Harry zostanie deportowany? Polityczna burza wokół monarchy narasta

Administracja prezydenta Joe Bidena odrzuciła wezwanie do ujawnienia dokumentów wizowych księcia Harry'ego.

Rozważałem odebranie sobie życia - szokujące wyznanie byłego reprezentanta Anglii z ostatniej chwili
"Rozważałem odebranie sobie życia" - szokujące wyznanie byłego reprezentanta Anglii

Były reprezentant Anglii Stephen Warnock przyznał, że rozważał popełnienie samobójstwa po tym, jak skorzystał on ze złych porad finansowych.

WP: Kurski i Obajtek z jedynkami w ważnych regionach. Jest decyzja PiS z ostatniej chwili
WP: Kurski i Obajtek z "jedynkami" w ważnych regionach. Jest decyzja PiS

Komitet Polityczny PiS w czwartek po południu zatwierdził start Jacka Kurskiego i Daniela Obajtka w wyborach do Parlamentu Europejskiego – twierdzi serwis Wirtualna Polska.

Ukraiński minister rolnictwa podejrzany o korupcję: zapadła decyzja w sprawie jego przyszłości z ostatniej chwili
Ukraiński minister rolnictwa podejrzany o korupcję: zapadła decyzja w sprawie jego przyszłości

Podejrzany w sprawie korupcyjnej ukraiński minister polityki rolnej i żywności Mykoła Solski podał się do dymisji – poinformował w czwartek przewodniczący Rady Najwyższej (parlamentu) Ukrainy Rusłan Stefanczuk.

Tusk ma problem? PE poparł listę projektów, na której znajduje się CPK z ostatniej chwili
Tusk ma problem? PE poparł listę projektów, na której znajduje się CPK

PE w głosowaniu w Strasburgu poparł zaktualizowaną listę strategicznych projektów infrastrukturalnych w Unii Europejskiej. Znalazł się na niej Centralny Port Komunikacyjny. Oznacza to, że budowa CPK będzie współfinansowana ze środków UE.

REKLAMA

10 pierwszych biogramów Polaków z pierwszego transportu do Auschwitz

Funkcjonowanie KL Auschwitz zapoczątkował pierwszy masowy transport. 14 czerwca 1940 r. z więzienia w Tarnowie przywieziono tam 728 więźniów. To byli Polacy: żołnierze września, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści, studenci, harcerze, uczniowie, przedstawiciele wielu zawodów i stanów, w wieku od 15 do 65 lat. Otrzymali numery od 31. do 758 (numery od 1 do 30 dostali przywiezieni z KL Sachsenhausen do Auschwitz 20 maja 1940 r. niemieccy więźniowie kryminalni, którym powierzono w obozie różne funkcje, http://m.in. kapo i blokowych). nnDziś przypomnijmy biografie pierwszych dziesięciu więźniów politycznych tego niemieckiego obozu, założonego celem eksterminacji Polaków. 
 10 pierwszych biogramów Polaków z pierwszego transportu do Auschwitz
/ arch.
31 – STANISŁAW RYNIAK – uczeń szkoły budowlanej : 
Przypomnijmy o Stanisławie Ryniaku. Urodził się 21 listopada 1915 roku w Sanoku. Był uczniem szkoły budowlanej. Został aresztowany w Jarosławiu przez Gestapo. Działalność w Związku Walki Zbrojnej. Po kilku dniach przesłuchań trafił do aresztu w Tarnowie. Stamtąd 14 czerwca 1940 roku zostaje przewieziony do obozu KL Auschwitz. Stanisław Ryniak – pierwszy polski więzień KL Auschwitz. W obozie otrzymuje numer 31. Zaraz po trzydziestu numerach niemieckich więźniów kryminalnych, którzy mieli pełnić w obozie funkcję blokowych i kapo. Dzięki kwalifikacjom zawodowym, pracuje w jednym z komand przy budowie obozu. 28 października 1944 roku zostaje przeniesiony wraz z transportem do podobozu KL Flossenbürg. Rozpoczyna niewolniczą pracę w podziemnych kamieniołomach. Udaje mu się przeżyć obóz. Po wojnie rozpoczyna studia architektury. Uzyskuje tytuł inżyniera architekta. Uwielbiał sport. W latach 90 XX wieku startował w Biegu Piastów. Aktywnie uczestniczył w życiu stowarzyszeń byłych więźniów Oświęcimia. Do końca wspomagał Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. Mawiał :
  

 "Uważam, że wszystkie ocalałe obozowe obiekty należy zachować i pieczołowicie konserwować, aby dawały świadectwo prawdzie. Gdy nas zabraknie, to kamienie za nas będą mówić"


Zmarł w 2004 roku we Wrocławiu. Czy można zapomnieć o Nim i o jego przesłaniu do Polaków?





32 – Czesław Gil 

   Poznajcie Czesława Gila. Urodził się 2 listopada 1920 roku w Jarosławiu. Był uczniem szkoły budowlanej. Wybucha II wojna światowa. Uczniowie jarosławskich szkół angażują się w działalność konspiracyjną. Na skutek gorliwości wysługującego się Niemcom Franciszka Schmidta, w Jarosławiu następuje fala aresztowań. Pierwsza z nich nadeszła 5 maja. Grupa konspiratorów tajnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski zostaje rozpracowana. Aresztowań dokonują gestapowcy. Jednym z pierwszych w celi Sądu Grodzkiego, staje się Czesław Gil. Już 7 maja podstawione zostają auta ciężarowe. Bitych więźniów wtłoczono do środka i wywieziono do Tarnowa, osadzając w miejscowym więzieniu. Nikt z nich nie domyślał się, że był to punkt zborny, dla osób przetrzymywanych wcześniej w innych więzieniach. 
14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Czesław Gil stał się numerem 32...
Zginął 10 maja 1943 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz.



33 – Jan Teichman – urzędnik 

        Poznajcie Jana Teichmana. Urodził się 2 stycznia 1916 roku w Jarosławiu. Mieszkał przy ul. Studenckiej 8. Był uczniem Państwowego Gimnazjum im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu. Przed wybuchem II wojny światowej jeden z wyróżniających się zawodników wojskowo-cywilnego klubu „ Ognisko „ . 
             W okresie okupacji podejmuje działalność konspiracyjną - łącznik-kawalerzysta. Aresztowany przez Franciszka Schmidta. Po krótkim pobycie w więzieniu w Sądzie Grodzkim w Jarosławiu, zostaje przewieziony wraz z innymi aresztowanymi kolegami do więzienia w Tarnowie.
              14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Jan Teichman stał się numerem 33... 
               W KL Auschwitz został skierowany do bloku 5a. Mając wcześniej styczność z końmi, został przydzielony do obsługi stajni i koni. 
               Za sprawą starań matki i jej znajomości z matką Franciszka Schmitda, Jan Teichman został zwolniony z niemieckiego obozu koncentracyjnego w 1942 roku. Przeniesiony do więzienia w Przemyślu, a następnie do filii więzienia przemyskiego w Dubiecku. Tam zachorował na zapalenie płuc. Trafiając do szpitala więziennego, przy pomocy pielęgniarki podejmuje udaną próbę ucieczki. 
             26 grudnia 1942 roku Jan Teichman bierze ślub z Krystyną Dąbrowską. Włącza się w działania partyzanckie. Po wyzwoleniu aresztowany przez patrol rosyjski, po raz kolejny uratowany z opresji przez swoją matkę. 
            Z powodu swojej działalności konspiracyjnej i przynależności do Armii Krajowej postanawia wyjechać do Gliwic. Tam podejmuje pracę w Komitecie Niesienia Pomocy Uchodźcom.  Zmarł 16 lipca 1974 roku w wyniku ciężkiej choroby.





34 – Rychłowski Antoni – uczeń gimnazjum

      Poznajcie Antoniego Rychłowskiego. Urodził się 13 września 1923 roku w Adamówce koło Sieniawy. Był uczniem gimnazjum. Gdy wybuchła II wojna światowa, uczniowie jarosławskich szkół zaczynają angażować się w działalność konspiracyjną. Na skutek gorliwości wysługującego się Niemcom Franciszka Schmidta, następuje fala aresztowań. Pierwsza z nich nadeszła 5 maja. Grupa konspiratorów tajnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski zostaje rozpracowana. Aresztowań dokonują gestapowcy Schmidt i niejaki Klarenbach. Pierwsi w celi Sądu Grodzkiego znaleźli się dwaj bracia Wlazłowie, dwaj bracia Motowidełkowie, oraz Czesław Gil i Edward Ferenc. Następnego dnia rozpoczęła się kolejna fala aresztowań w szkole i w domach rodzinnych. To właśnie w tym czasie Antoni Rychłowski został zatrzymany. Następują brutalne rewizje i przesłuchania. Już 7 maja podstawione zostają auta ciężarowe. Bitych więźniów wtłoczono do środka i wywieziono do Tarnowa, osadzając w  miejscowym więzieniu. Nikt z nich nie domyślał się, że był to punkt zborny dla osób przetrzymywanych wcześniej w innych więzieniach.
                   14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Antoni Rychłowski staje się numerem 34... 
                  W 1943 roku został przeniesiony z niemieckiego obozu KL Auschwitz do KL Flossenbürg - niemieckiego obozu, założonego obok kamieniołomów granitu, w których niewolniczo wykorzystywano więźniów. Następnie trafia do niemieckiego obozu koncentracyjnego Dachau. 
                                 Wyzwolony w kwietniu 1945 roku. Wyjechał do Ameryki, gdzie był członkiem Polskiego Stowarzyszenia Byłych Więźniów Politycznych Niemieckich i Sowieckich Obozów Koncentracyjnych w Ameryce. Odznaczony Krzyżem Oświęcimskim.




      35 – Mieczysław Ciepły – uczeń

         Poznajcie Mieczysława Ciepłego. Urodził się 26 lipca 1920 roku w Jarosławiu. Był uczniem Państwowej Szkoły Budownictwa w Jarosławiu. Należał do V Jarosławskiej Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki. Gdy wybuchła II wojna światowa, uczniowie jarosławskich szkół zaczynają angażować się w działalność konspiracyjną. Na skutek gorliwości wysługującego się Niemcom Franciszka Schmidta, następuje fala aresztowań. Pierwsza z nich nadeszła 5 maja. Grupa konspiratorów tajnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski zostaje rozpracowana. Aresztowań dokonują gestapowcy Schmidt i niejaki Klarenbach. Pierwsi w celi Sądu Grodzkiego znaleźli się dwaj bracia Wlazłowie, dwaj bracia Motowidełkowie, oraz Czesław Gil i Edward Ferenc. Kolejna fala aresztowań w szkole i w domach rodzinnych. W gmachu budowlanki, w czasie nauki, Mieczysław Ciepły zostaje zatrzymany. Następują brutalne rewizje i przesłuchania. Jego zachowanie było godne harcerza, nie wydał nikogo i do niczego się nie przyznał. Już 7 maja podstawione zostają auta ciężarowe. Bitych więźniów wtłoczono do środka i wywieziono do Tarnowa, osadzając w  miejscowym więzieniu. Nikt z nich nie domyślał się, że był to punkt zborny dla osób przetrzymywanych wcześniej w innych więzieniach.
                              Siostra Mieczysława Ciepłego, Henryka wspomina : 

          „ Strażnicy sądowi w wielkiej tajemnicy poinformowali, że więźniowie w nocy albo następnego dnia rano zostaną wywiezieni. Ojciec całą noc czuwał u znajomych mieszkających w pobliżu gmachu sądu, by zorientować się czy zostali wywiezieni. Rano z matką, ojcem i siostrą Stanisławą staliśmy wraz z innymi rodzinami blisko sądu. Przed gmach zajechało obudowane auto ciężarowe, za chwilę drzwi sądu zostały otwarte i za barierką stali aresztowani. Mietek wyszedł pierwszy. Rodziny zbliżyły się do więźniów, każdy chciał się pożegnać i coś podać, ale to było niemożliwe. Niemcy zaczęli krzyczeć i bić kolbami. Matka przedarła się przez kordon żandarmów i ucałowała Mietka. Niemiec brutalnie odsunął matkę i skierował do niej lufę karabinu. Matka krzyknęła: „ Strzelaj! „ i rozpięła bluzkę. Za jej sukienkę trzymała się młodsza siostra Stanisława.Więźniów szybko wtłoczono do auta, popychając kolbami. Korzystając z zamieszania, podałam Mietkowi paczkę z żywnością i koc. Jeden z Niemców chciał mnie wrzucić do auta, więźniowie wzięli żywność, a mnie wytrącili z samochodu. W tym momencie auto ruszyło"                                 

                 14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Mieczysław Ciepły staje się numerem 35... W gronie rodzinnym i wśród kolegów był bardzo kochany za swoją pracowitość i wrażliwość na ludzką krzywdę. Każdemu służył pomocą i radą.
                                       Jak wspomina siostra Henryka: 

          „ Na jakieś trzy tygodnie przed śmiercią dostaliśmy kartkę od niego, że jest zdrowy. Kozakiewicz po powrocie z KL Auschwitz dał znać ojcu, aby brata żałować, bo ma odmrożone ręce i nogi. Brat zmarł w obozie 6 czerwca 1942 roku, o czym zawiadomiono nas telegramem, podając jako przyczynę śmierci serce. Szczegółów śmierci brata nie znam. Pamiątek żadnych po nim nie mamy. Do Tarnowa woziliśmy paczki z żywnością i bielizną dla brata. Wtedy to doręczono nam z kancelarii więziennej od brata brudną bieliznę, a między nią była skrwawiona koszula. „ 

                         Mieczysław Ciepły umarł w wieku 22 lat - za Ojczyznę, którą kochał...
 



36 – Mieczysław Popkiewicz 
      Poznajcie Mieczysława Popkiewicza. Urodził się 13 września 1922 roku w Cieszanowie, w powiecie lubaczowskim. 
       Wyrósł i wychował się w Jarosławiu. Chował się w niełatwych warunkach materialnych i miał smutne dzieciństwo. Spokojny i zrównoważony nie sprawiał kłopotów jako dziecko. Posiadał starsze rodzeństwo - siostrę Marię i brata Stanisława. Uczęszczał do Szkoły Powszechnej im. Adama Mickiewicza, a następnie do czteroletniego I Państwowego Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego. W 1939 roku ukończył I klasę Liceum Ogólnokształcącego. Kończąc pierwszą klasę licealną, otrzymał propozycję dyrekcji szkoły starania się o stypendium państwowe na dalsze studia do Francji. Ze względu na ciężki stan zdrowia swojej matki, która zmarła w czerwcu 1939 roku, nie mógł się zdecydować na wyjazd za granicę. 
          Należał do zuchów, a potem do drużyny harcerskiej. Pełnił tam kolejno obowiązki kronikarza, zastępowego i sekretarza. W 1937 roku brał udział w obozie harcerskim w Rumunii. Członek Sodalicji Mariańskiej w 1938 roku wybrany jej sekretarzem. W ostatnim roku szkolnym prezes Koła Szkolnego Ligi Morskiej i Kolonialnej. W domu wychowany po katolicku i po polsku, w duchu bezinteresownej pracy dla Ojczyzny i społeczeństwa. Wpływ w domu i atmosfera wychowawcza zrobiły z niego pełnowartościowego Polaka. Corocznie wynagradzany za swoją pracę i wyniki w nauce. 
        Odbył kurs łączności przy 24 pułku artylerii lekkiej. Po wybuchu wojny zgłosił się natychmiast do pracy i wraz z innymi pełnił warty na dworcu kolejowym i przy mostach, nie schodząc z posterunku mimo bombardowania. 
               6 maja 1940 roku Franciszek Schmidt, gorliwie wysługujący się Niemcom wpadł z uzbrojoną żandarmerią do Szkoły Budowlanej, gdzie urządził łapankę. Następnie udali się do domów młodzieży jarosławskiej. Schmidt w domu Mieczysława, zastał jedynie ojca i jego chorego brata, któremu kazał się ubrać i zabrał go ze sobą. Odchodząc nakazał, aby Mietek zgłosił się do niego do sądu lub na gestapo. Nic nie podejrzewając po powrocie z miasta przyjął spokojnie wiadomość o rozkazie Schmidta i poszedł. Następnego dnia Staszek został zwolniony, a Mietek już nie wrócił. W chwili aresztowania miał 17 lat i niespełna 8 miesięcy. Co mogło być powodem aresztowania? Mietek nigdy nie zwierzał się z ewentualnej pracy konspiracyjnej – wspominał jego ojciec... 
               Mieczysław zostaje osadzony w więzieniu w Tarnowie. W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Mieczysław Popkiewicz zostaje przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 36...
                 Jak wspominał jego ojciec, syn przebywał kolejno w następujących blokach : 3, 5, 10, 22, 28a, 28, 20, 16 ( stwierdzam to na podstawie otrzymanych listów ). W korespondencji przebijała tęsknota za rodziną, miał nadzieję rychłego powrotu, troszczył się o nasze zdrowie, pytał czy mamy z czego żyć- czy wysłane paczki żywnościowe nie są z uszczerbkiem dla nas – pytał o kolegów i znajomych. W jednym liście wspominał, że jarosławiacy zebrani razem w święto Bożego Narodzenia ze łzami w oczach byli myślami przy swoim rodzinnym mieście. Z załączonego listu Hołubca wynika, że przeszedł syn trzy razy tyfus i groziło mu krematorium. Z upływem czasu tęsknota syna była coraz większa. 
 
             W liście z 12 grudnia 1943 roku pisze: 
        „ To są już czwarte święta Bożego Narodzenia z dala od was, ale mam nadzieję i wierzę, że Bóg pozwoli nam następne razem spędzić. Proszę Boga o ten dzień, jesteście jedynymi pozostałymi dla nas na świecie, dlatego miłość i tęsknota do was moja zwiększa się z dnia na dzień. „ 
            W liście z drugiej połowy kwietnia 1944 roku pisze : 
      „ W tych niespokojnych czasach, gdy się cokolwiek stanie, to zawsze pamiętajcie o mojej bezgranicznej miłości do was i wdzięczności za wasze serce i troski o mnie. „ 
            W liście z 14 maja 1944 roku napisał : 
    „ Te czasy, które obecnie przeżywam, pozostawiają niewątpliwie ślad w mym życiu. Nie wiem, czy się zepsułem czy polepszyłem. W każdym razie będę się starał iść prostą drogą w moim życiu i być wdzięcznym dla was za wasze serce i za wszystko, coście dla mnie uczynili. „ 
 
          W obozie oświęcimskim przebywał do marca 1943 roku. W połowie tego miesiąca został przeniesiony do obozu koncentracyjnego Neuengamme – Hamburg i zarejestrowany jako numer 17954. Warunki zdrowotne – ze względu na malarię – były w tym obozie ciężkie. Syn po grypach zapadał na płuca. W Neuengamme – Hamburg pracował w szpitalu obozowym jako pielęgniarz przy doktorze ze Lwowa – Kozłowskim, który bardzo go lubił i leczył go w miarę swoich możliwości. Po dniach niepewności otrzymałem z Czerwonego Krzyża wiadomość o śmierci ( … )    
         W obozie Neuengamme 23 kwietnia 1945 roku załadowano ich do bydlęcych wagonów i wyładowano w Lubece. Więźniowie zostali umieszczeni na czterech statkach zakotwiczonych w Zatoce Lubeckiej. Niemcy nie zdejmując z nich swoich bander i celowo nie umieszczając oznaczeń Czerwonego Krzyża, dopuszczają się kolejnej zbrodni. Używając podstępu, chcą, by alianci sami zestrzelili statki do których zostali wepchnięci więźniowie. 3 maja, krótko po godzinie 14:00... lotnictwo alianckie widząc niemieckie bandery na statkach zatapia trzy z nich. Tylko jeden wywiesił białą flagę i zawinął wcześniej do portu. A reszta? 
            Jak wspomina więzień pierwszego transportu do KL Auschwitz, Jerzy Jaroch : 
          „ Więźniowie, którym udało się wydostać z kajut, starali się wpław lub trzymając się najprzeróżniejszych przedmiotów dostać do brzegu. Nie wszystkim się to udało. Na brzegu członkowie SS i kadeci ze szkoły okrętów podwodnych strzelali do wychodzących z wody. W tej zbrodni brali udział również cywilni mieszkańcy Neustadt. Spośród 7 tysięcy niewinnych ludzi, uratowało się zaledwie 800...

                           Mieczysław Popkiewicz zginął na statku „ Thielbeck „. 

            Na starym cmentarzu w Jarosławiu znajduje się rodzinny grobowiec Popkiewiczów. Widnieje tam tabliczka Ś.P. Mieczysława Popkiewicza, a na niej napis : 
          „ Zginął na podminowanym okręcie koło Lubeki w dniu 3.5.1945. Ciało spoczęło na dnie morza. Niech Mu fale Bałtyku niosą wieść o Polsce. „ 
             
                              




         37 – Tadeusz Szwed – uczeń

        Poznajcie Tadeusza Szweda. Urodził się 3 maja 1922 roku. Mieszkał w Jarosławiu, przy ul. Poniatowskiego 17. Był synem Władysława, nauczyciela języka polskiego, łaciny i niemieckiego w I i II Gimnazjum. W 1939 roku ukończył I klasę Liceum Matematyczno-Fizycznego im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu. W okresie okupacji podjął działalność konspiracyjną. Bierze udział w tajnej organizacji Służba Zwycięstwu Polski. Należał do drużyny harcerskiej. 
             Aresztowany 5 maja 1940 roku, w wieku 17 lat,  wraz z grupą młodzieży jarosławskiej. Trafia do więzienia Sądu Grodzkiego w Jarosławiu, a następnie do Tarnowa. 
           14 czerwca 1940 roku został przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili Tadeusz Szwed stał się numerem 37...
            Jako więzień małoletni wchodzi w skład komanda stolarzy. Pracując w magazynach żywnościowych SS, świadczył dużą pomoc dla chorych, narażając tym samym swe życie. 
           W marcu 1943 roku zostaje przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Hamburgu - Neuengamme. 
                   Zginął w wieku 21 lat, podczas bombardowania fabryki, w której pracował.




38 – Sławomir Błonarowicz – urzędnik 

         Poznajcie Sławomira Błonarowicza. Urodził się w 1919 roku w Radymnie. Mieszkał przy ul. Sienkiewicza 20. Był uczniem II Gimnazjum i Liceum im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu.
                    Przewieziony i osadzony w więzieniu w Tarnowie. W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Sławomir Błonarowicz zostaje przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 38.
                                 Zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz.



            

39 – Czesław Marcinko – uczeń

                Poznajcie Czesława Marcinko. Urodził się 4 sierpnia 1923 roku w Radymnie. 
                   Aresztowany 8 maja 1940 roku w Radymnie za sprawą wysługującego się Niemcom Franciszka Schmidta.
                     Przewieziony i osadzony w więzieniu w Tarnowie. W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Czesław Marcinko zostaje przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 39.
                    Po odbyciu kwarantanny dostaje pracę przy budynkach dawnych koszar – zbijał tynki. Następnie dzięki pomocy kolegi, który był majstrem w stolarni otrzymuje tam na pewien czas zajęcie. Po jakimś czasie zmuszony opuścić niezłą pracę pod dachem, zajmuje się noszeniem cegieł na budowie. W okresie zimy 1942 roku była to praca bardzo wyczerpująca. Za wstawiennictwem swego przyjaciela u kapo zostaje zatrudniony jako uczeń szewski. Po pół roku zostaje czeladnikiem. 
            W okresie pięcioletniego pobytu w obozie pracuje na różnych stanowiskach. Obecny w magazynach, przy rozładunku węgla, czy też przy rozwożeniu żwiru. Na oddziale chirurgicznym przepracował pół roku. Aby przetrwać musiał organizować jedzenie, unikać w miarę możliwości ciężkiej pracy i omijać zarządzenia władz obozowych tak, by nie narażać się na przykre konsekwencje. 
            Czesław Marcinko miał 171 cm wzrostu i ważył 73 kg. Po półrocznym pobycie w obozie ważył 40 kg. 
             W październiku 1944 roku zostaje wywieziony podczas ewakuacji obozu do KL Flossenbürg. Jako sanitariusz przeżył tam epidemię tyfusu. 
                                            Wyzwolony 8 maja 1945 roku.




40 – Bogdan Wnętrzak – student 

            Poznajcie Bogdana Wnętrzaka. Urodził się 2 grudnia 1919 roku w Kielcach. Mieszkał w Radymnie przy ul. Mickiewicza 20. Uczeń I Gimnazjum i Liceum im. Augusta Witkowskiego w Jarosławiu. W gimnazjum wraz z Leonem Sawką z Radymna i Kazimierzem Tokarzem z Jarosławia założyli zespół śpiewaczy. Ich głosy były słyszane podczas nieszporów. 
               Przewiezieni i osadzeni w więzieniu w Tarnowie. Śpiewali również w celi więziennej. 
          W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Bogdan Wnętrzak zostaje przywieziony wraz z przyjaciółmi do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 40. 
              Pomimo bardzo ciężkich warunków obozowych, śpiewają w wolnej chwili dla zapomnienia o swojej trudnej sytuacji w KL Auschwitz. Przechodzący obok kapo słysząc ich śpiew, kazał Wnętrzakowi stanąć podczas zbiórki obok grubego więźnia. Był to kapo kuchni esesmańskiej August Frączyk. W ten sposób zupełnie przypadkowo z ciężkiego komanda rozbiórki domów trafił do esesmańskiej kuchni. 
             W 1944 roku zostaje przeniesiony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Dachau. Wyzwolony w kwietniu 1945 roku. Przeżył wojnę, a po niej zmienił nazwisko na Wnętrzewski.





 41 – Wendelin Koziński – rzeźnik

           Poznajcie Wendelina Kozińskiego. Urodził się 22 października 1905 roku w Mogilnie. Był rzeźnikiem. 
              Aresztowany i osadzony w więzieniu w Tarnowie. W przeddzień transportu wywołano z cel więźniów z przygotowanej wcześniej listy. Z tarnowskiego więzienia zostali przewiezieni samochodami ciężarowymi do budynku łaźni w celu dezynfekcji i kąpieli. O świcie następnego dnia przeprowadzono więźniów ulicami miasta, by wtłoczyć ich następnie do przygotowanych wcześniej wagonów.
            14 czerwca 1940 roku Wendelin Koziński zostaje przywieziony do KL  Auschwitz w I transporcie Polaków. Od tamtej chwili staje się numerem 41...
                Zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym końcem stycznia 1942 roku.



Materiały zostały zebrane w ramach prac zepołu Projektu 14 czerwca 2020. 14czerwca.pl email: [email protected]

Powyższe teksty powstały na bazie źródeł, do których zdołaliśmy dotrzeć. Chcemy je zweryfikować, a także pozyskać wszelkie inne informacje i materiały (dokumenty, fotografie, zachowane wspomnienia i relacje, wywiady i artykuły prasowe lub większe publikacje, itp.) o każdej z postaci uczestników pierwszych transportów do KL Auschwitz oraz innych polskich więźniach tego obozu; zarówno o ich losach przed i w trakcie pobytu w obozie, jak i o późniejszych losach tych, którzy przeżyli. Wszystkie osoby i instytucje, które mogą nam pomóc, prosimy o kontakt: [email protected]

Joanna Płotnicka


Oceń artykuł
Wczytuję ocenę...

 

Polecane
Emerytury
Stażowe