Ryszard Czarnecki: Zapomniany prezydent

31.07.2020 20:03

Nigdy nie miałem możliwości Go poznać, w przeciwieństwie do Jego wszystkich(sic!) następców, zarówno na Obczyźnie, jak i w Kraju. Mowa o jedynym w historii prezydencie Polski, który był także (wcześniej) prezydentem Lwowa.

/ CC BY-SA 2.0

Jeden z jego następców przed objęciem urzędu Głowy Państwa był prezydentem Warszawy – oczywiście ś.p. profesor Lech Kaczyński. Z kolei Władysław Raczkiewicz, prezydent RP w latach 1939-47 był wojewodą wileńskim (od 1926 do 1930), ale prezydentów RP, którzy wcześniej byli prezydentami aglomeracji było tylko dwóch: Stanisław Ostrowski i Lech Kaczyński.

Ostrowski, trzeci – po wspomnianym Władysławie Raczkiewiczu i Auguście Zalewskim –prezydent RP na Uchodźstwie był też jedynym prezydentem Rzeczypospolitej, który był … lekarzem dermatologiem.

Wróciłem do Londynu, po urodzeniu w tym mieście, już jako dorosły człowiek, sześć lat po śmierci Stanisława Ostrowskiego. Ten zawsze nienagannie ubrany i opanowany człowiek, zyskujący szacunek koncyliacyjna postawa w dość podzielonej jednak polskiej emigracji niepodległościowej, urodził się we Lwowie w 1892 roku, a więc w mieście, którego prezydentem został 44 lata później. Jego ojciec, Michał był ranny w Powstaniu Styczniowym, został wzięty do niewoli, a następnie skazany na sześć lat katorgi na Syberii. Wrócił do Lwowa w 1869 roku. Nasz Stanisław, podczas nauki w V lwowskim Gimnazjum związał się z tajną organizacją patriotyczną „Zet”. Do kolejnej – „Związku Strzeleckiego”– przystąpił już jako student medycyny biorąc też udział w Związku Walce Czynnej. Służył w Legionach, od samego początku - od Oleandrów, aż do internowania w lutym 1918 roku. W tym samym czasie został lekarzem, ale rzucił pracę natychmiast, na wieść o próbach zajęcia Lwowa przez Ukraińców. Służył w „I Załodze Obrony Lwowa– Szkoły H. Sienkiewicza”.

Pracował jako lekarz przez kilka lat w Warszawie, a od 1925 roku w swoim Lwowie, gdzie 7 lat później został wiceprezydentem tego wyjątkowego dla polskiej historii i kultury miasta. Skądinąd przegrał wtedy fotel prezydenta… jednym głosem (44 do 43 wygrał Wacław Drojanowski).
Po wejściu Sowietów do Lwowa we Wrześniu 1939 trzech jego wiceprezydentów zostało aresztowanych, a potem rozstrzelanych przez NKWD w 1940 roku. On sam został skazany na osiem lat katorgi – jak jego ojciec – i też na Syberii. Zwolniony na mocy układu Sikorski–Majski przeszedł szlak bojowy II Korpusu, a następnie w Anglii był jednym z bardzo niewielu emigrantów, którzy pracowali w swoim zawodzie – jako lekarz. Objął urząd po prezydencie Auguście Zalewskim, a pałeczkę w sztafecie „polskiego Londynu” przekazał Edwardowi hr. Raczyńskiemu.
Jest najbardziej zapomnianym ze wszystkich prezydentów Rzeczypospolitej. A przecież jego zasługi dla Polski i Lwowa wskazują na to, aby o nim pamiętać...

*tekst ukazał się na portalu dorzeczy.pl (21.04.2020)